Katalog

SORUN YANITLAYALIM Ceviz ağacı nasıl yetiştirilir? Karın ağrılarımn sebepleri nelerdir? Hangi iklim uygundur? Aydın'dan yazan okurumuz Suat Küçükyalı'nın sorusu şu: "Ceviz ağacı nasıl yetiştirilir? Hangi iklimler yetişmesi için daha uygundur? Odunu hangi alanlarda kullanıhr?" Okurun sorusunu Istanbul Üniversitesi Orman Botaniğı Anabilim Dalı öğretim Üyesi Prof. Dr. Faik Yaltırık yanıtlıyor: "Dünya üzerinde 20 kadar türü olan ceviz ağacı, kışın yapraklarını döken ağaçlardandır, bileşik yapraklıdır. Ülkemizde doğal olarak gelişen türü adi ceviz'dir (Junglans regia). 2530 metre kadar boy yapan, geniş tepeli bir ağaçtır. Gümüşi renkli kabuğu çok serttir, çatlamaz. Tüysü (bileşik) yaprakçık sayısı 59 veya 11'dir. Her bir yaprakçık tam kenarlıdır. Bunlar derine gıden kök sistemı oluştururlar, üç, beş tane dişi çiçek birarada meyve vermeye gelişir. Çekirdeklı sulu meyve cevize döner. Başlangıçta yeşil kabuklu küçük bir yumurta gibidir. Zamanla yeşil kabuk düşer, sarı kabuk ortaya çıkar. Tohumu yağlıdır. Bu tür Türkiye'de doğal olarak yetişır. Güney Avrupa, Kafkasya, Türkiye, fran bu türün doğal mekanlarıdır. Bu ceviz ağacının nem isteği fazladır; sızıntı suları olan yerlerde, ova düzlüklerde ya da sızıntılı dere yataklarında bulunur. Mutedil, kısmen yağışlı bir iklimi sevmekle birlikte kış soğuklarından zarar görmez. Alpler'e çıktığı görülür. Muş, Bitlis, Doğu Anadolu'da ceviz ormanları vardır. Yetişmesi genellikle karga ekimi denen yöntemle olur. Karga yemek için meyveyi alıp saklar, sonra unutur ve o yolla çoğalır. Bir de son yıllarda ince kabuklu, kolay kınlabilen büyük mevyeli ceviz ağaçları var. Onlardan çelik alıp aşı yapılmaktadır. Ülkemizde Ermenek (Konya), Osmancık cevizi ünlüdür. Adi cevizin hem meyvesi hem odunu makbuldür. özodunu koyu renklidir, dirı odunu da açık renklidir. Bu odun son yıllarda soyulmak suretiyle ince levhalar, plakalar haline getirilir ve bunlar kaplamacılıkta kullanıhr. Fakat daha önceleri som cevizden mobilya, sandık, sandalye yapılmıştır. Ceviz kütükleri özellikle Almanya ve Güney Amerika'ya kadar soyma sanaIstanbul'dan yazan okurumuz Hale Bilir'in sorusu şu: "Bazen karnımda şiddetli ve kısa süreli bir ağrı oluyor. Gaz sancısı olduğunu düşünüyorum. Bu tip ağrıları geçirmek için ne yapmak gerekir. Karın ağrılarının başlıca sebepleri nelerdir?" Okurumuzun sorusunu Istanbul Üniversitesi Algolojı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Serdar Erdine yanıtlıyor: "Karın ağrılarının birçok sebebı vardır. Basit gaz ağrılarından çeşitli organların iltihaplarına kadar değişken nedenleri vardır. Bu nedenle ayrıntıh bir tetkık ve değerlendirme gerekir. özellikle ani olarak başlayan karın ağrılarından vakit geçirmeksizin bir hekıme görünmek çok önemlidir. Sizin belirttiğiniz tekrarlayan kann ağnlannda yine önce ultrasonografı ve yeterli olmadığı takdirde daha ileri tetkik yöntemleriyle* öncelikle ağrı nedeninin saptanması şarttır. Bu nedenle vakit geçirmeden bir hekime başvurmanızı öneririm." yii için gönderilirdi. Tüfeklerin tahta aksamı cevizden yapılırdı. Son yıllarda Milli Savunma Bakanlığı ihracını yasaklamıştır. Çünkü harp sanayii kullanılıyor. Çok güzel cila tutar. Ceviz odunu hiç yakılmaz. Dünyada odunu en değerli ceviz, Amerika'da doğal yetişen kara cevizdir (Juglans nigra). Kabuk kısmı o kadar serttir ki, meyvesi yenmez. Keser darbesiyle zor kırılır. Gövde kabuğunun rengisiyahtır. Anadolu'da bahçelere ceviz ağacı dikilmez, yaygın bir inanışa göre uğursuzluk getirir. Ayrıca hem meyve kabuğu hem yaprakları kaynatılmak suretiyle küçük çocuklann banyolarında haftada bir ıki kez kullanıhr. Besleyici yönü vardır, vitamın yönünden zengindir. C vitamini bakımından çok zengindir. Skorbit hastalıklarında uzunca bir zaman kullanılmıştır. Türkiye'de tatlılarda kullanıhr. Çerkez tavuğunun ayrılmaz bir parçasıdır. Bir de ceviz ağacının altında uyunmaz denir. Koyu gölgeli, geniş tepeli bir ağaç fotosentez sırasında oksijen alırken karbondioksit verir. Çıkan karbondioksit başağrısı yapar. Bir de altında ot bitmez denir." Tek yumurta ikizlerinin oluşumu nasıl olur? Izmir'den yazan okurumuz Kamuran Şıpaloğlu'nun sorusu şöyle: "Tek yumurta ikizlerinin oluşumunu anlatır mısınız?" Okurun sorusunu DETAM'dan Doç. Dr. Tuncay Altuğ yanıtlıyor: "Tek yumurta (monozigotiç) ikizliğin oluşması sırasında öncelikle bir adet yumurta hücresi, bir tek spermle döllenmiştir. Yani burada çift yumurta ikizlerinde (dizigotiç) olduğu gibi iki adet yumurta ve bu iki yumurtanın iki ayrı spermle döllenmesi olayı yoktur. Döllenen yumurta mitoz bölünmeyle bölünerek gelişmeye başlar. 2, 4, 8, 16, 32 hücre olacak şekilde bölünerek gelişir. Hücreler çoğalarak bir dut meyvesi manzarası (morula evresi) oluştururlar. Bu iki hücre halinden, morula evresine kadar herhangi bir aşamada kitlenin ikiye ayrılma olayı gerçekleşebilir. Bu hücre veya hücre grupları ayrıldıktan sonra, uterusa gömülebilirler. Monozigotik ikizlerin tüm hücreleri aynı döllenmiş yumurtadan mitozla geliştiğinden ve mitoz bölünmede bir hücredeki genetik yapı bölünme sonucu oluşan hücrelere aynen aktanldığından, sonuçta bunlardan gelişen iki yavru genetik yapı ve dolayısıyla cinsiyet açısından tamamen aynı özelliklere sahip olur." 36114