Katalog

ARAŞTIRMA DÜNYASINDAN TV BELG ESELLER Sibirya üzerinde patlayan neydi? 1908'de düştüğü yeri kasıp kavuran "ateşten top" yoksa bir karadelik miydi? 19O8'de şaşırtıcı bir gökcismi Sibirya üzerinde patladı. Bu azman bir mineral parçası mıydı yoksa bir karadelik mi? 30 Haziran 1908 sabah 7.00'de her şey normal gidiyordu. Bundan 14 dakika sonra gökten, gözle görenlerin 'güneşten parlak' diye nitelendirdikleri bir ateş topu düştü. 70 km. uzaklıkta Wanavvara şehrinde, sabah varendasında bulunan bir çiftçi Sergey Semyonov, bu ışığı gördüğü anda sıcak bir boranın esmeye başladığını söylüyor. Yıllar sonra tutulan zabıtta nerdeyse sırtındaki gömleğinin yanacağını da belirtiyor. Ağaçlar kibritler gibi kırılıp, binlerce mülk bu sıcak rüzgârla yandıjar. Insan yaşamayan Tunguska nehri vadisinde geride alevlerden kömürleşmiş bir çöl kaldı. Gezginler 80 km. öteden Transsibirya Demiryollarının inanilmaz gürültüsünü duyuyorlar. Dünyadaki tüm ölçüm istasyonları patlamanın etkilerini kayıtlara geçmişier: Yer sarsıntı dalgaları, manyetık elektriklenme, çok çabuk inip çıkan hava basıncı verileri. Her şeyi yerle bir eden bu kuvvetler 10 megatonluk bir hidrojen bombasıyla eşdeğerde. Bu gizemli Tunguska olayının gerçekleşmesinden 80 yıl sonra bile jeologlar ve astronomlar buraya akın edip, nasıl bir gücün şu ana kadar görülen en şaşırtıcı doğa felaketini gerçekleştirmiş olduğunu ortaya çıkarmaya çalışıyor. Uzaktan gelen bu madde ardında meteor çarpmasında olduğu gibı bir krater bırakmamış. Yetkililer bu tanımlanamayan maddenin havada patlamış olabileceğıni savunuyorlar. Yetersız kanıtlar yıllar boyu fizikçilerin ve coğrafyacıların hayal güçlerini harekete geçirdi ve düşsel öneriler ortaya çıktı. Sibirya'daki bu olayın nedeni olarak, Mars'tan gelen patlamış bir uzay aracı, güneşten fırlamış bir top ve hatta ISŞubatcumartesl TV 1 01.45 Belgesel "Sonsuzluğa Yolculuk" Sağlığın tadı konu ediliyor. TV 1 05.30 Belgesei "Yaşama Savaşı" Ingiltere'de yetiştirilen ipekböcekleri... TV 2 11.30 Belgesel "Hayvanlann Dünyası" Sürüngenlerin yaşamı. TV 2 12.00 Belgesel "Dünyanın Son Gösterisi" Doğal hayatı korumak üzere insanlann çabasını arttırmak için bıreylere bazı teşvikler verilmesi gerektiği anlatılıyor. TV 2 14.25 Tıp Dünyası Hüseyin Kaya ve Puna Endem'in hazırladığı programın bu haftaki konusu Multıpl Skeleroz hastalığının belirtileri, tedavisi ve teşhisi konusunda Doç. Dr. Aksel Siva bilgiler veriyor. TV 2 14.50 Belgesel "Arkeoloji" Kuzey Amerika'nın eski insanları TV 2 21.05 Yerli Belgesel "Haber Kaleleri" Eski kültürler tarafından kurulan ve TarsusEreğli/lvriz köyü guzergâhında yüksek dağ ve tepeler üzerinde kurulmuş Haber kaleleri işleniyor. TGRT 07.10 Belgesel "Hayvanlar Dünyası" TGRT 09.30 Bilim Dünyasından Haberler Patlamadan sonra Tunguska ormanı bu hale geldl. Ağaçlar kömürleştl. dünyanın bir karadelikle çarpışma savları bile gösterildi. Araştırmacıların çoğunluğu uzun süre, serseri bir kııyruklu yıldızın aniden düştüğü hipotezini savundular. Güneş sisteminde dolaşan milyonlarca taş veya demir meteorlardan farklı olarak ara sıra ortaya çıkan kuyruklu yıldızlar, çekirdeklerindeki donmuş gazlarla kirli kartoplarına benziyorlar. Bir varsayıma göre böyle bir buz küre çarpmadan kısa bir süre önce hızla buharlaşıp çarpma sırasında çıkacak gazla yeryüzünde bir ateşe sebep oluyormuş. NASA araştırmacılarından Christopher Chyba'nın Ingiliz doğabilım dergisi 'Nature'da yayımladığı yeni hesaplar bu ateşin sebebinin çapı IOO m.'den küçük bir meteor olabıleceğini savunuyor. Bunun bir kuyruklu yıldız olmadığı kesin sayılıyor. Amerikalı araştırmacı meteorun çarpması sonucu bir krater oluşmamasını cismin düşme sırasında oluşturduğu bastırılmış hava kümelerine bağlıyor. Chyba'ya göre, dolu bir tanker ağırlığında ve 60 m. çapında bir meteor, ortaya çıkan basınçtan dolayı yerkabuğunu birkaç kilometre boyunca yarıp, çevrede yarattığı rüzgârla meteor parçacıklarını çevreye flrlatır. Kural dışı olan ve katkısız metalden oluşan meteoriar zararsız bir şekilde yuvarlanıp 50.000 yıl önce Arizona'da olduğu gibi 180 m. derinliğinde krater oluşturuyorlar. Amerika çöllerinde gömülü bu krater, günümüzde turistleri çekmek için kullanılıyor. Kuyruklu yıldızlar böyle zarariar veremiyorlar. Hızları 100.000 km/h ulaşan aynı büyüklükte bir meteorun iki katı kuyruklu yıldız, atmosfere girdikten sonra yerin 2030 km. yukarısında iğne batırılmış bir balon gibi patlıyor. Bu yükseklik de zarar vermekten çok uzak. Buna karşılık 50.000 km/h hızında bir taş meteor, Chyba'nın hesaplarına göre yerden 10 km. yükseklikte yani Tunguz patlamasının olduğu yerde parçalara ayrılıyor. Bu hipotez de konuyla ilgili tüm soruları yanıtlamıyor. Patlamadan sonra ortaya çıkan bora, bunlardan biri. Çevredeki ağaçların gelişim durumları da şüpheli görüluyor. 30 yıldır çevrede araştırma yapan Sovyet bilim adamları karaçam ve çamların normalden daha kısa zamanda büyüdüklerını belırtıyorlar. Geofızikçı Aleksey Solotov bu inanılmaz büyümenın 1908 yılında nedenini insanıarın çözemediği bir atom kazası olduğunu ıleri sürüyor. Amerikalı astrofızıkçiler Albert Jackson ve Michael Ryan'ın matematiksel olarak doğru sayılan teorisinde karadeliklerin yoöun yerçekim düşüşü sonucu çevrede bulunan maddeleri kendilerine çektiklerini ileri sürüyorlar. Bir atom kadar küçük ancak bir gezegen kadar ağır bir karadelik dünyayı saniyede 30 km. hızla delmiş olabilir! Bu uçuş sırasında hava kütleleri emen, yerçekimi canavarı bir boranın oluşmasına neden olmuş! Ortada bir kraterin bulunmamasını da gökcisminin çok az bir şekilde genışlemesine bağlıyorlar. Buradaki açıklanmamış nokta ise kara deliğin Sibirya'dakine yakın bir gürültüyle dünyayı terketmiş olması gerektiğidir. Avrupa ye Amerika'daki ölçüm istasyonlan ise böyle büyük bir sarsıntıyı atlamamış olmaJılar. Çeviri: g.d. 20 Şubat Pazar TV 2 11.45 Çocuğunuz ve Siz TV 2 14.10 Belgesel "Ülkeler Coğrafyası" TV 2 20.55 Cumhuriyet'e Kanat Gerenler TGRT 07.10 Belgesel "Hayvanlar Dünyası 21 Şubat Pazartesl TV 1 03.30 Belgesel "Bilim ve Toplum" TV 3 23.35 Belgesel "Horizon" TRT INT 20.30 Belgesel "Boğaziçl" TV1 12.15 Salıncak TV 1 03.05 Belgesel "Transantartıca" Kafile çeşitli zorluklarla ve uzun yürüyüşlerden sonra Güney Kutbu'na ulaşıyor. TV 1 02.00 Belgesel "Bilim ve Toplum" TV 3 23.55 Belgesel "Teknik Gellşmeler" Tıp alanındaki yeni tedavi şekilleri. Sebeb meteor mu? 22 Şubat Salı 23 Şubat Çarşamba 24 Şubat Perşembe TV 1 19.30 Belgesel "Yüzyılın TanıklanAnıt Ağaçlar TV 2 20.10 Yerli Belgesel Yeni Babı A» TV 2 20.40 Yerli Belgesel "Mimarca" TV 3 23.25 Belgesel "Büyük Uçuslar" TV 1 02.55 Belgssel "BIMm vm Toplum" TV 1 10.45 Yasadığımız DOnya Canlılarda enerji ve hareket 25 Şubat Cuma