Katalog

G ENETİ K TÜBİTAK BİLİM ÖDÜLÜ KONUŞMALARI Yarının teknoloji ürünleri Dünyaya teknoloji satan ü Türk bilimci TÜBİTAK Bilim Ödülü alan Prof. Dr. Abdullah Atalar, 6 uluslararası patente sahip. Atalar, çalışmalarını anlatıyor ve deneysel derslerin olmamasını büyük bir eksiklik olarak görüyor. kustık mıkroskobu ilk gelıştiren grubun içinde yer aldım ve ilk yansıma tıpı akustik mikroskobu çalıştırdım. Bu mikroskop, bir optık mikroskop kalıtesınde görüntü verebılen ve objelerın optık özellıklerinm, yani, elastıkıyetınin, sertliğinin ve yoğunluğunun resmini çıkarabilen bir cihazdır. Işık dalgaları yerine ses dalgaları kullandığından ışığa geçirgen olmalarının incelenmesinde önemli avantajlara sahıptir. Bu cihazın V(z) eğrileri diye bilinen bir özellığini keşfettim. Bu metot halen katılar uzerındeki yüzey akustık dalgalarının hızını ölçmekte kullanılan en hassas metottur. Doktorayı bitirıp Türkıye'ye döndükten sonra Türkiye'dekı ilk mikroişlemci dersinı vererek bu teknolo)inın Türkiye'ye girmesine katkıda bulundum. Daha sonra akustik mikroskobu tıcari hale getirmeye çalışan bir Alman firması tarafından davet edildım. Bu firmada bulunduğum bir yıl ıçerısinde geliştırdığımiz cıhaz piyasasındakı en yüksek performanslı akustik mikroskop olma özelliğini 10 yıl kadar sürdürdü. Prof. Hayrettin Köymen'le birlikte yaptığımız çalışmaların sonucu olarak yeni bir akustik mercek yapısı keşfettik ve bu konuda uluslararası patent sahibi olduk. Bu patentin lisansları bir Alman firmasına verildi ve ticari kullanıma açıldı. Daha sonra bir Japon firması tarafından davet edildim, bu firma için Türkiye'de geliştirdiğım teknoloji yeni jenerasyon akustik mikroskoplara baz oldu ve Türkiye'den Japonya'ya teknoloji transferlerinin nadir bir örneğini teşkil etti. 1986 yılından itibaren tümleşik devre tasarımı üzerinde çalışmaya başladım, öğrencilerim 15000 transistörlü bir devrenin tasarımını iş istasyonlarında çalışan bilgisayar destekli programlar kullanarak yaptılar ve 1988 yılında üretilen bu devre Türkiye'de tasarlanan ilk CMOS VLSI tümleşik devresi oldu. 1993 yılında da ilk Türk mikrodalga devresinin tasarımını bıtirerek bir MMIC tümleşik devreyı çalıştırmayı başardık. MMIC devreleri el telefonu ve uydular gibi yüksek frenkanslarda çalışan haberleşme cihazlarının en kritik elemanıdır. A Michigan Devlet Ünıversitesinde çalışan biyokımyagerter, ilk kez mısır bitkisinde büyümeyı kontrol eden bir gen saptadılar. Gen IAA diye bilinen hormonun etkinliğini düzenlemekte. Araştırmacılar, böylece bitkilerden, kımyasal maddeler kullanarak değil, genetik özellikleriyle oynayarak daha fazla yararın sağlanacağı teknolojilerin giderek gelişeceğini belirtiyorlar. Bitkılerı zararlılardan korumak için kullanılan böcek öldürücü ilaçlarından da böylece tasarruf yapılacağı behrtiliyor. ABD laboratuvarlarında yapılan başka çalışmalarda da farklı bitkilerde, bitki hastalıklanna karşı savunma amaçlı benzer gen bölümle Süpep çip lle gen analizi ri saptandı. dolayısıyla Türk eğitim sistemini diğer ülkelerın eğitim sıstemlerıyle karşılaştırmak fırsatını buldum. Türkiye'de teorik konularda verılen eğitim çok iyi ve ıleri düzeyde ıdı. Derslerin çoğunda en yüksek dereceyi elde ettim. Oysa, tezımi yaparken Amerikalı arkadaşlarımın deneysel konularda çok becerılı ve eğıtımlı olduklarını izledim. Ben de, lise yıllarından başlayarak bir hobi elektronıkçisi olmasaydım herhalde Türkiye'de aldığım eğitim bana yeterlı olmayacak ve tez konumu daha teorik bir konuyla değiştırmek zorunda kalacaktım. Türkiye'de çoğu deneysel konularda eğitim yok denilebilecek kadar azdır. Okul öncesi lego tipi oyuncaklarla kazanılan yaratıcılık ilkokula başladıktan sonra genelde sönmektedir. İlk ve orta eğitim, her birisi 30 ila 40 saniyede çözülebilecek sorulardan oluşan testlerle daha çok soruyu daha kısa zamanda çözen öğrenciler yetiştirmeye yönelmektedir. örneğin, ilk ve orta öğret:mde matematik ve fizık en önemli dersler olarak addedilir. llkokul öğrencileri iki musluğun bir havuzu kaç saatte dolduracağını çok iyi hesaplarlar, fakat bir kere bile bunu denemezler. Bu yüzden de bakkal hesabı hariç matematiğin hayatlarında bir işe yarayacağına da inanmazlar, teori ile gerçek hayat arasındaki ilişkıyi kuramazlar. Maliye Bakanlığı vergı kanunu çıkarırken parçalı doğrusal vergıgelır fonksiyonunun devamlı olmasını bir türlü beceremez. Oysa, kanun metnini yazan maliye uzmanlarının ünıversıte sınavındaki grafikli soruları doğru yaptığına emınim. İlk ve ortaöğretimde, bir elışı dersi gibı yaratıcılığı ve el becerısını ilerleten dersler önem sırasında ikinci sınıf kategorıye bile kon maz. Kanımca bu ders en önemli dersler den biridır. Bundan beş sene önce bir A merıkan ılkokulunda okuyan bir Türk arkadaşımın kızından o hafta öğretmenleri bırer ıcat yapmalarını ıstemiş, o da insan sesiyle açılan kapanan ve kanal değiştiren bir televizyon icat etmişti. Tabıi, onun icat ettığı sadece fikirdı, nasıl yapılacağını bilmıyordu. llgınçtir, geçenlerde bu şekilde çalışan bir televizyonun reklamları vardı. Şımdiki üniversite sınavı da öğrencileri bu tür yaratıcılıktan tamamen uzaklaştırmaktadır. Benim bölümüm bugün taban puanı en yüksek bö Chıcago'da Argonne National Laboratory'de gen analizilerini hızlandıracak bir süper çıp geliştirildi. Süperçip'in insan genetik harıtasını çıkarma çalışmalarına büyük hız vereceği belirtilmekte. "S«quencingByHybridization" yöntemiyle belirlenen gen parçaları örnekleri bilgisayarla analız edılmekte. 100.000 kadar olduğu tahmın edılen insan genlerinden 20 yıl içinde 5 bin tanesi saptandı. Süperçiplerle gen analizininve genom çalışmalarının hızlanması bekleniyor. Amerıka'nın en iyi ünıversıtelerinden birınden burs alıp yüksek lisans ve doktora yapmak için gittiğimde kendimı ve Deneysel eğitim eksik lüm olarak Türkiye'nin en iyi öğrencilerim almaktadır. Oysa, öğrencilerimizin büyük bir kısmı uygulamalı bir dal olan mühendislik okumalarına rağmen deneylerden kaçmaktadırlar. Ne yazık ki, bazı meslektaşlarımız da deneysel çalışmayı ikinci sınıf addetmekte, deneysel çalışan araştırmacılara pek itıbar etmemektedirler. oysa, sadece teorik yapılan araştırmaların Sovyetler Birliğı örneğınde olduğu gibi ekonomıye bir katkı sağlayamayacağı açıktır. Bölümümüzde verdiğimiz dersleri ve deneyleri bu korkuyu yenebilmek için değıştırdık. Hemen her derse herkesin tek başına yapacağı birer proje koyduk. Deneyleri birer menü uygulaması halinden çıkarıp her öğrencinın kendi yolunu kendı bulacağı ve biraz da sonu belirsiz hale getırdık. Öğrencilerın, ortaeğitımde kaybettikleri bazı becerilerıni geri kazanmaya çalışıyoruz. 3988