Katalog

ıc düsünce akımı var? unların geçmesıni sağlamıştır. son yılarda nesli tükenmeye yuz tutmuş bir )aykuş yüzünden ashington ve Oregon îyaletlerinde bir kısım ormanların kesininin durması, bu derneklerin ne kadar jtkili olabileceğini gösterir. Bu dernek lydınlarının en çok etkilendikleri düşüıürler arasında Thoreau (ondokuzuncu /üzyıl doğa filozofu), Aldo Leopold (çevre ıhlak sorunlannı ilk defa felsefi açıdan iistematik olarak değerlendiren Americalı ekolog), John Mulr (rmlli parkların ıçılmasında çok katkısı olmuş yazar, gaeteci) ve Howard Wood Krutch (daha ÇE VRE sefeterini ekolojik teoriler üzerine inşa etmeleridir. Bu yüzden birçok kargaşalığa neden olan bu bilim dalını özetleyelim. Bllim dalı olarak ekolojl Ekoloji kelimesi eski Yunanca'da ev idaresi anlamına gelir. Bir bilim dalı olarak canlıların hem birbirleriyle hem de çevreleriyle ilişkilerini inceler. Bu bilim nasıl ve ne zaman başladığını, kimlerin başlattığını, bu yazar dahil on tane ekoloğa sorsanız on tane ayrı cevap alırsınız. Amerikalılar, Almanlar, Ruslar, Fransızlar ve Ingilizler bu ilmi kendilerinin kurduğunu iddia ederler Milli çıkarlar bu anlaşmazlığın sadece bir nedeni, asıl problem, eko">iinin fizik, kimya gibi iları az çok belirlenmiş bir bilim dalı olmayıp çok geniş bir alanı kapsaması, biyoloji, fizik, kimya, matematik, zooloji, botanik ve meteoroloji gibi bilim dallarını içine almasıdır. Bir canlının çevresi ile ilişkilerinin incelenmesi çok eski olup eski Yunan ve Islam uygarlıklarına kadar dayanır. Fakat, bugünkü ekoloji bilim dalının temelleri 19. yy'da ekosystem anlamının ortaya çıkmasıyla atılmıştır Sistem, değişik parçalardan meydana gelen, örneğin saat gibi ve bütün parçaları birbirleriyle bağlantılı olarak çalışan bir ünitedir. Doğada bu gibi ünitelere "Ekosistem" denir; ekologlar bu ünitelerin yapıtını, nasıl oluştuklarını, ordaki canlıların hem aralarındaki hem de çevre ile kurdukları bağlantıları incelerler. Ufak bir gölde bile, bir kısmı gözle görünmeyecek kadar küçuk , yüzlerce canlı ve onların kurdukları çok sayıda bağlantıları bulmak mümkündür. Burada çok önemli bir noktayı vurgulamak lazım: Ekosistemler hiç insan etkisi olmadan da değişirler. Elimizde bulunan çeşitli verilere göre, binlerce hayvan ve bitki türleri daha insanlar ortada yokken nesilleri tükenmiş, birçoklarının sayıları önemli miktarda artmış veya azalmıştır. Bu nedenle, birçok zaman doğada izlediğimlz değlşikliğin insan etkisinden mi yoksa doğal nedenlerden mi kaynaklandıgını ayırmak çok güç ;ok çöllerle ilgili yazılarıyla ün kazanan razar, gazeteci) vardır. Çoğunun isimlerinden de görüldüğü ibi bu değişik akım ve örgütlerin ortak önü, kendi iddialarına göre, yaşantı lel tür. örneğin, bir zamanlar Kaliforniya sahıllerinin en büyük ürünü olan sardalyanın yok denılecek kadar azalmasının araştırılması, bu yazarın da yer aldığı yüzlerce kişilik bir grubun katılımı ile otuz yıl sürmüştür Ancak sardalya stoklarındaki azalmanın aşırı avlanmadan mı, yoksa doğal nedenlerden mi olduğu konusunda, herkesin kabul ettiği bir sonuca varılamamıştır. Öte yandan, denizde ve karada binlerce canlının kirlenme ve aşırı avcılık yüzünden yok olduğu su götürmez bir gerçektir Izmit ve Izmir körfezlerinin bugün neden can çekiştiğini anlamak için ekolog olmak gerekmezsadece bir ilkokul diplomastyeter. Ekoloji'nin basında ve halk arasında ilgi görmesi 1960 senelerinde başlar. Amerika'nın VVİsconsin eyaletınde DDT'nin men edilmesi için açılan bir dava bunun en güzel örneğidir Bu davada bilirkişi olarak ifade veren ekologların DDT'nin muzır boceklerden başka birçok faydalı böcekleri de öldürdüğü, ekosıstemlerı zedelediği, hatta Isveç'te bir kadının sütünde bile bulunduğunun ortaya çıkması basında büyük ilgi uyandırdı ve birkaç yıl evvel halkın haberinin bile olmadığ ıbir bilim dalı herkesin konuştuğu bir mevzu oldu. Aynı yıllarda Biyolog Rachel Carson'un 'The Silent Spring' (Sessiz Pınar) adlı kitabı, deterjan gibi artıkların dolanbaçlı yollardan içme sularına kadar karıştığını ve eninde sonunda insan sağlığına zarar verebileceğini halkın anlayabileceği nefis bir üslupla ortaya koyması, çevre sorunlarını sadece uzmanlar arasında tartışılan bir konu olmaktan çıkanp halk düzeyine inmesine yol açtı. Gittikçe tırmanan dünya nulusunun doğal kaynakları kısa zamanda tüketeceği ve ekonomik gelişmenin bir faturası olan çevre kirliliğinin, başta kanser olmak üzere, çeşitli hastalıklara neden olduğu basın ve televizyon yoluyla genış halk kitlelerine duyuruldu. Ekoloji bilim dalıyla ilışkileri bir yana, llich, Bahro, Bookchin ve Gorz'ıfh önerdikleri toplum devrimlerini nasıl değerlendirebiliriz ve bu devrimlerin başarıya ulaşabılme şansları nedir? Demokratik bir ortamda, herkesin bütün canlılara saygı duyduğu, sadece ihtiyaçlarımız kadar tüketim yapıldığı, kirlilikten arınmış tertemiz bir doğayı aklı basında olan herkes ister. Fakat böyle bir ütopyanın nasıl gerçekleşebileceğini sorarsanız alacağınız cevaplar pek tatmınkar olmayacaktır. Devletin halkı eğitmesi, dolayısıyla halkın kendi işlerini kendisinin görmesi iyi bir şey, fakat bürokratların ellerinde olan idareyi halka kaptırması kendi mezarlarını kendilerinin kazması demektir. Karar yetkisinin çevre uzmanlarından alınıp halka devrolması çok daha güç bir olay Aşırı uzmanlaşmanın toplumlara faydadan ziyade zarar verdiği, daha çev Feminist Ekoloji ve Derin Ekoloji kavramlarının içeriklerl nedir? Bahro, Gorz, illich'in çevre düşuncelerinin temellerinde nelervar? re sorunları ortaya çıkmadan evvel baslayan ve çok tartışmalara yol açan bir konudur Bir uzmanın kendi alanından başka konulardan haberı olmaması, her fırsatta kendi çıkarını gözetmesi, başkaları nın fikirlerine önem vermemesi, otoritesini sarsacak en ufak bir hareketten rahatsız olması, onlara karşı yöneltilen eleştirilerin bazılarıdır (7) Bu suçlamalar sadece dışarıdan değil, fen bılimınin en yüksek yüzeylerine ulaşmış, aralarında Nobel ödülü bile almış kişiler tarafından da ortaya atılmaktadır. (8) Eğer bu eleştiriler doğru ise, çeşitli uzmanların ortak çalışmasıyla çözüm aranan ekolojik problemlerin önlenmesi mümkün değildir Nerdeyse bir nevı sosyal kanun durumuna gelen uzmanlaşmanın önune geçilmesi, bugünkü uzmanların ellerınden karar yetkisinin alınması, ancak halkın eğitilip aydınlanmasıyla mümkündür Uzmanlar da, aynen bürokratlar gibi, eninde sonunda kendılerine zarar verecek bir halk eğıtimine ızin vermelerı şuphelidir Ekoteröristler'in eninde sonunda etkisiz bir duruma getirilecekleri muhakkaktır. Ekofeminisim'in ise, haklı yönleri olmasına rağmen, dar bir alanı kapsadığı için daha çok dığer akımlara katkısı olabilir. Ote yandan, Naes'ın önerdığı Buda'ya, Gandi'ye dayanan, daha fazla manevi değerlere önem veren bir yaşantı türünün, aşırı tüketimi bir sanat haline getirmiş Amerika gibi bir toplumda ilgi görüp yayılması beklenemez Kısacası, bugünkü doğayı kurtarma çabaları, ne kadar iyi niyetli olursa olsun, ancak bir noktaya kadar başarılı olabilir. Peki çözüm yolu ne? Bize kalırsa çozum yolu yukarıda eleştirdiğimiz akımların iyi ve pratik yönden tatbik edilebilecek kısımlarını alıp bir yaşantı felsefesi meydana getirmektir Eğer problemin bir kısmı gerçekten uzmanlaşmada ise o zaman uzmanları eğitmek halkı eğitip uzmanların elınden karar yetkisini almasından çok daha kolaydır Çok daha önemlisi, doğa sevgi ve saygısını en az sağlık sorunları kadar vurgulamaktır . Biraz düşünürsek bunun ne kadar akıllıca bir tutum olduğunu gorürüz Sokakları tozlu ve artıklarla dolu bir kasabada bile evlerin içi pırıl pırıldır Hıristiyan olsun, Budist olsun, Müslüman olsun mabetler o toplumun en temiz, en bakımlı yerleridir. Işte doğanın da bir çeşit mabet olduğunu, bir ormana gırdığımiz veya deniz altına daldığımız zaman oranın sahibi olmadığmızı ve sadece orada bir konuk olarak bulunduğumuzu genç nesillere aşılamak gerekir. Klasik bir eğitim düzeninde gerçekleşemeyecek böyle bir aşılamanın nasıl olabileceğini Kaliforniya Üniversitesi'nin San Dıego kampusunda uygulanan bir programda incelemek mümkün. Lütfen sayfayı çeviriniz... 3309