Katalog

TIP GÖRÜNTÜLEME AYGITLARI SPECT Braın aktıvıtenın dağılımı degerlendırılır Goruntulemede kullanılan radyonuklıd bağlanmış kımyasal maddeler ya normal dokuda veya hastalıklı bolgede toplanır Normal doku tarafından tutulan kımyasal maddelerle yapılan çalışmalarda hastalıklı bolgeler radyoaktıvıteyı tutmayan alanlar şeklınde gorulur Örnegın karacığer ve dalaktakı yer kaplayan lezyonlar boyledır (Sekıl 3) Iskelet sıstemınde ıse kımyasal madde hastalıklı bolgede tutulduğu ıçın bu bolgeler artmış radyoaktıvıte alanları şeklınde goruntu verır (Şekıl 4) Her ıkı sekılde de radyoaktıvıte dağılım duzensız gorunumdedır Bır organdakı yer kaplayan olusumların çogunlukla aynı gorunumu vermesı ve karakterıze edıle memesı yontemın onemlı bır dezavanta|idır Bu dezavantaj konvansıyonel sıntıgrafının yapısal bılgıler elde etmek amacıyla kullanımını dnemlı olçude sınırlar Incelenen bolgeye gore degışmek uzere belırlı bır boyuttan kuçuk oluşumlar sınyonel sıntıgrafı ıle gorulemeyen lezyonlar calısma SPECT ıle devam ettırılırse goruntulenebılır Yapısal bılgıler elde etmek amacıyla yapılan santral sınır sıstemı sıntıgrafısı, BT ve MR nın klınığe gırmesıyle hemen tumuyle terk edılmıştır Buna karşılık PET ve SPECT yontemlerının gelışımııte bırlıkte, normal beyın dokusuna dağılan radyonuklıd bağlanabılen kımyasal maddelerın gelıstırılmesı, beyınin ıncelenmesındp yenı bır çığır açılmasına neden olmustur Bu yontemlerle ornegın sara nobetle rıne neden olan odaklar saptanabılmekte ve degısık nedenlı bunamaların ayırıcı ta nısı yapılabılmektedır Çok pahalı bır yontem olan PET ın yaptığı bu ıncelemelerı gorecelı olarak ucuz olan SPECT ın de yapabılmesı, SPECTın onemını daha da arttırmaktadır (Şekıl 5a, 5b) Kalp hastalıkları sıntıgrafının en çok kullanıldıgı alandır Talyum 201 ıle yapılan ve kalp kasının kanlanmasını değerlendıren perfuzyon çalısmaları koroner yetersızlıgı ve ıntarkt tanısında doğruluk oranı çok yuksek olan ve koroner anjıografıden once uygulanan temel tanı yontemıdır Iskelet sıntıgrafısı, kanserın kemığe atlamasında olduğu gıbı aktıf kemık hastalıklarının araştırılmasında ılk başvurulacak yontemdır Nakledılmış bobrektekı reddetme durumu ılk once sıntıgrafı ıle saptanır Sıntıgrafı, safra kesesı ve safra yolllarının ve tıroıd bezının buyumesının (guvatr) ıncelenmesınde de kullanılan değerlı bır tanı yontemıdır Delilik önce erkekleri vuruyor Kadınlar daha geç şizofren oluyorlar P Sekıl 5: Beyınin SPECT gorunümlerı (kesitlerı) bılgısayarlı emısyon tomografısınde oldugu gıbı dedektorlerle saptanarak ıncelenon organın aksıyel tomografık bır goruntusu elde edılır (Şekıl 2) PETde 180 derecede en az ıkı dedektor bulunur Pb I ıle beyındo bolgesel kan akımmın ve glukoz mptabolızmasının olçumu yapılabıhr Bu yontemle beyınde sara nobetlerıne neden olabılecek odaklar saptanabılır değısık nedenlı bunamaların ayırıcı tanısı yapılabılır Degısık bıyokımyasal maddelerın ve ılaçların pozıtron kaynağı radyonuklıdlerle ışaretlenerek verılmesıyle bu ılaç ların beyınde nerelerde tutuldukları saptanabılmektedır Yakın gelecekte bu yontemle bırçok hastalığın nasıl gelıştığının aydınlatılması beklenmektedır Pozıtron kaynağı radyonuklıdlerı elde etmek ıçın çok pahalı olan sıklotronlara gerek duyulması sıstemın dezavantajı dır Gunumuzde gelışmış ulkelerde daha çok araştırmalarda kullanılan ve çok pahalı olan bu yontem gelısmemıs ve gelısmekte olan bırçok ulkede olduğu gıbı ulkemızde de henuz yoktur Yan etkiler Sıntıgrafıde kullanılan ışını lyonızan bır ışındır Dolayısıyla lyonızan ısınların rontgen bolumunde anlatılan, zararlı etkılerını taşır Sıntıgrafık ıncelemede alınan ışın mıktarı, genellıkle rontgen ve BT'den daha azdır Ancak lyonızan ısınların zararlı etkılerınde bır eşık değer olamayacağı goz onune alınarak, gereksız ıncelemelerden kaçınılmalıdır Gebelığın ılk uç ayında sıntıgrafık çalışma yapılmaz sıkıyatrının henuz çozulemeyen bulmacası şızofrenıye oncelıkle gençlıkten ılk olgunluk yaşına geçen erkekler kurban gıdıyor Kadınlar ıse ılk psıkotık olaylarını erkeklerden uç bes yıl daha sonra yasıyorlar Daha ılerı yas larda ıse olay tersıne donuyor ve sızofrenı ıle tanısmada kadınlar oncelıgı alıyor Yaşamında bır kez şızofrenıye yaklanma rıskı kadın ve erkeklerde ve butun dunyada yuzde 1 Aslında yuzyılın başında keşfedılen bu farklılık yenı bulgulara gore dısılık seks hormonu ostrojenın antı psıkotık bır etkısınden ılerı gelıyor 10 ulke saglık bakanlıkları cerçevesınde yurutulen çalısmada, şızofrenıde kulturel çevrenın etkısı saptanmadı Mannheım Ruh Hastalıkları Enstıtusu Dırektoru Heınz Haefner.daha doğum zamanında dışı fetuste bulunan seks hormonunun merkezı sınır sıstemını koruyucu bır rol ustlendıgını, puperte donemınde de dolaşım halındekı ostrojen hormonunun ek etkı ıle koruyucu ozellıgını surdurduğunu ılerı surdu ve olayın bıyolojik kokenlı olduğunu belırttı tıgrsîi ,is ssp!2n2T;2z , A . n .c2 k ^r!pvan5; Sinip Ü3St2!!ğ!Rda hatalı enzim otor sınır sıstemının durdurulmaz Ibozulması olarak ortaya çıkan lamyotrop lateralskleroz bugune kadar tamamen bılınmezlık ıçındeydı Bılım adamları şımdı kalıtım malzemesınde bır enzımd« hata saptadılar Enzimın adı superoksıt Dısmutaze Bu enzım hucrelerı reaksıyona gırye egılımlı tehlıkelı oksıjen bılesımlerınden koruyor Bu enzmın uzun zamandır bırçok bıçımı olduğu bılınıyor Bazısı hucre çekır değınde ıken dığerı hucre dışında veya hucre plazmasında bulunabılıyor Nature dergısınde (362) yayınlanan bır makalede bu enzimın genınde karakterıstık kalıtım değışıklığı saptandıgı belırtılıyor Araştırıcılar beyın sınır hucrelerı oksıjen radıkallerının yuksek oranda yoğunlaşmasına tepkı gosterıyor ve bunun sonucu hucreler dejenera oluyor Ilk olarak da hareket yeteneklerını ve sonra da nefes alma ve kalp gıbı hayatı organ ları etkılıyor Hastaların sadece onda bırının kalıtımsal olduğu belırtılmekte Klinik Uygulamalar Radyonuklıd goruntuleme hem yapısal hem de fonksıyonel bılgıler veren bır yontemdır Yapısal bılgıler radyofarmasotığın doku ve organlardakı dağılımının goruntulorınden elde odılır Bu goruntu lerde organın boyut değışıklığı ve radyo Şekil 3: Karacığerde kanser yayılımı Kanserlı bolgeler radyoaktri maddeyı tutmadıgı ıçın beyaz goruluyorlar. Şekıl 4: Meme kanserinın kemiğe yayılımı, kanserlı bölgelerde radyoaktıl madde daha çok tutuldugu ıçın sıyah goruluyorlar. 31611