Katalog

SAÖLIK Alerjik nezleyi nasıl altetmeli? Akut nezle enfeksiyon ya da kimyasal maddelerle temas sonucu; • Kronik nezle genellikle alerjik maddelerden • 200'den çok da nezle yapan virüs var. A. Fuat Kalyoncu* Uç senedır aler/ık nezlem var Geçen seneye kadar sadece ağaçlı, çımenlı, çıçeklı yerlerde ve sıcakta oluyordu Bu sene kapalı yerlerde de olmaya başladı Dışarı çıkınca daha da artıyor Hava ne kadar sıcaksa ağaç ve çıçek ne kadar çoksa, o kadar etkılı oluyor Alerıı esnasında boğazım ve kulaklarımın ıçı kaşınıyor, genzım yanıyor Bazen basağrısı yapıyor ve halsızlık oluyor Ayrıca gece yatınca burnum tıkanıyor, rahat nefes alamıyorum, genzıme balgam aktığını hıssedıyorum Odada beraber yattığım kızkardeşım, sık sık horladığımı soyluyor burnumu sılerken bazen az mıktarda kanamış olduğunu da goruyorum Alerjik nezlemın çok yoğun olduğu gunlerde kulaklarım tıkanıyor, başımda bır basınç oluşuyor ve zonkluyor, boğazımın daraldığını hıssedıyorum, nefes almakta guçluk çekıyorum Bugunlerde boğulacak gıbı oluyorum ve gecelerı uyuyamıyorum' Nedense pek fazla onemsenmeyen bir hastalık bu nezle Bırçok kışı yanında devamlı mendıl taşıyarak çeşıtlı burun damlalarıyla yaşamayı sankı normal hayatın bır parçası saymış Ama yukarıdakı satırları yazan 19 yaşındakı genç kız, hıç de sessız kalabalık gıbı mütevekkll değıl Hacettepe Hastanesı Erışkın Alerjı Polıklınığıne, elınde şıkayetlerını yazdığı yazıyla başvuruyor Tek ısteğı de, burnundan rahat nefes alıp vermek, olur olmaz yerde hapşınk krızlerıne tutulmamak, elınde mendıl olmadan ders dınlemek ve gecelerı horladığı ıçın kendısıne durmadan takılan kızkardeşım susturmak Kısaca nezle dedığımız bu hastalık, aslında burnun savunma mekanızmasının bıraz abartılmış ve uzun sure devam eden halı Burun normal olarak ıçyuzeyı devamlı ıslak kalacak şekılde az mıktarda mukus denen bır sıvı salgılar Boylelıkle dış ortamdan solunan hava ıle vucuda gırmeye çalışan toz, bıtkı polenlerı, bakterı ve vıruslar bır tur tuzak olarak bu sıvıya yapışarak, dışarı atılırlar Normalde mukusun akım yonu, burundan genıze doğru ve kışıler bunu farketmeden yutmakta Ancak bu mukus çok arttığında hem burunden hem de genızden akıntısı belırgın olatak hıssedılmekte Aynı, burun akıntısı gıbı hapşınk da bır savunma refleksı Vucudun ıstemedığı bır maddeyı burundan en kısa zamanda uzaklaştırmanın harıka bır yolu Ama her gun defalarca hem de en olmayacak yerlerde (tıyatroda, ders dınlerken, onemlı bır ış goruşmesınde, uyurken, sevışırken) tekrarlanırsa, ınsanı çok da rahatsız edebılır Insanın vucudunda saat gıbı çalışan bazı sıstemler vardır Her ınsanın dakıkadakı solunum sayısı, kalp atış sayısı bellıdır Gece olunca uyumak ısterız Vucuttakı bazı hormonlar sabahları duşuk duzeyde bulunur Ulserı olanlar bılır, ılkbaharda bu hastalık azar Astma krızlerı genellikle sabaha karşı uykudan uyandırır Burnun da kendıne gore bır duzenı bulunmaktadır Belırlı saatlerde tıkanmaya daha musaıt, bazen sağ bazen sol taraf daha çabuk tıkanır Egzersız yapmak ve sağa sola yatmak tıkanıklığı etkıler Sabahları çok hapşınp kaşınmasına rağmen öğleden sonra duzelmekte akşam gene azmakta Hanımların uçte bırınde adet oncesı donemde burun tıkanıklığı ve nezle ortaya çıkabılmekte Butun bunların yaşam boyunca sureklı olarak tekrarlanması ve neden olduğu ıse henuz tıbbın bılınmeyen sayfaları Kaia ıçınde elmacık kemıklen, alın ve gozlerın arkasında dort grup kuçuk, slnus denılen boşluk bulunmaktadır Sinüztt ışte bu boşlukların alerjık veya mıkrobık ıltıhabıdır Sınuslerın hepsı burun boşluğuna açılır Uzun suren ve alerjik kokenlı olan nezlelere genellikle sınuzıt de eşlık eder alerjıkse neye karşı olduğunun tesbıtı çeşıtlı derı ve kan testlerı ıle anlaşılabılır Bulunabılmış bır alerjı etkenı ıle hastanın temasının kesılmesı, en basıt ve ucuz tedavı yontemıdır, ancak bu her zaman mumkun olmamaktadır Alerjı dışında da nezle yaratan bırçok sebep vardır Elbettekı en başta gelen sebep, 200'den fazla çeşıtı olan vlrüslerdır özellıkle çocuklar hemen her yıl ortalama 810 kez vıruslerle ınfekte olarak nezle olur Soğuk algınlığı da denen bu durum genellikle bır hafta ıçınde geçer ancak buna bağlı oluşan oksuruk bazen bırkaç aya kadar devam edebılır Vırusler dışında bazı ılçlar bazı kimyasal maddeler ve ısı değışıklıklerı de nezle oluşturabılır veya nezle bazen başka bır Diğer alerji nedenlerl: Virüsler, haplar çok hassaslaşmış olup sıgara dumanından, kuvvetlı kokulardan (parfum saç spreyı, sabah gazete kokusu, deterjanlar, egzos kokusu vs) hemen etkılenır Ayrıca bıra ve şarap gıbı alkollu ıçkılerı ıçmek de şıkayetlerın artmasına neden olur Ortamda orneğın klıma cıhazının çalışması gıbı anı bır ısı değışıklığı hemen hapşınk veya burun tıkanıklığı yaratabılır Burada bahsedılen sıgara ısı değışıklığı, parfum benzerı şeylere karşı duyarlı olmak, alerjik olmak demek değıldır Vucutta derı testlerı ıle bunlara karşı oluşmuş antıkorlar gosterılemez Bu kışılerın tedavılerındekı en onemlı nokta, sıgara ıçmemelerı ve yanlarında ıçırmemelerıdır Yaşlanmayla bırlıkte burun ıçınde kuruma ve kotu kokulu bır akıntı gorulebılır Hıpotıroıdızm gıbı bır hastalıkla bırlıkte bulunabılır veya gebelıkte ortaya çıkabı llr Klasık olarak altı haftadan kısa suren nezlelere Akut rınıt, bu sureden daha uzun suren nezlelere ıse Kronik veya Perrenıal rınıt demekteyız Akut nezle genellikle enfeksiyon veya kimyasal maddelerle temas sonucu oluşmaktadır Kronik yanı surekli nezle ıse genellikle alerjı veya başka faktorlere bağlı ortaya çıkmaktadır Alerjik nezle ağaç, çımen, çalı polenlerıne, kuf mantarlarına. çeşıtlı hayvanlara ve ev tozu akarlarına karşı oluşmaktadır Mıkroplara karşı alerjının gorulmesı gıbı bır durum bugun artık kabul edılmemektedır Genellikle polen alerjıkler yılın belırlı mevsımlerınde nezle olurken, dığer maddelere karşı alerjik olanlar yılboyu nezledır Ancak bu durum değışmez olmayıp, bazen mantarlara ve ev tozu akarlarına karşı alerjısı olan kışıler de mevsımsel nezle olabılırler Hastalığın alerjik mı, Alerjik nezlenin kaynaklan hastalığın ılk bulgusu olarak da gorulebılır Doğum kontrol haptan, bazı hormonal ılaçlar, bazı yuksek tansıyon ılaçları (beta bloker ve vazodılatorler) ve uzun sure kullanılan burun tıkanıklığını gıderıcı damla ve spreyler de nezle oluşturur Burun tıkanıklığını gıderıcı damla ve spreyler çok çabuk etkı etmelerıne rağmen burnun da normal fızyolojısını bozarlar Bu nedenle bu tıp ılaçların bırkaç gunden uzun sure kullanılmaları sakıncalıdır Burundan kullanılan kokaın, aynı bu tıp damlalar gıbı etkı yaparak, nezle yaratır Son olarak Vazomotor rinlt denılen ve sebebı henuz anlaşılamamış bır nezle turu daha vardır kı, yaratabılecek allerjık ya da ınfeksıyoz bır neden bulunamaz Aşağı yukarı erışkın yaşta başlayan, sıgara ıçen ve sureklı devam eden nezlelı kışılerın yarısının teşhısı budur Bu kışılerın burnu Bu alanda kullanılan bırçok ılaç bulunmaktadır Antıhıstammıkler alerjik nezlenin tedavısınde yararlanılan onemlı grup bır ılaçtır Uçuz olması sebebıyle sık olarak kullanılırlar Burun salgısı, kaşıntı ve hapşırığı kesmelerıne rağmen, burun tıkanıklığı uzenne etkısızdırler Eskı tıplerı uyku ve sersemlık vermesıne rağmen, yenı tıplerınde bu yan etkıler gorulmez Burun açıcı damla ve spreyler sadece bırkaç gun ıçın kullanılır Daha uzun kullanımlarda sadece nezleyi kotulestırırler Bu amaçla serum lızyolojık kullanmanın bır zararı bulunmaz Ağızdan tablet olarak kullanılan ve burun tıkanıklığını gıderıcı ılaçlar (oral dekonjestanlar) yuksek tansıyonu olanlar tarafından kullanılamaz Uzun surelı nezlelerde en lyı tedavılerden bırı, sprey şeklınde kortızonlu ılaçlar kullanmaktır Bu ılaçların bugun ıçın çok emnıyetlı bıçımlerı gelıştırılmıştır Mutlaka doktor kontrolunde kullanılması gerekır Alerjik nezlelıler ıçın gelıştırılmış bır dığer ılaç da, sprey bıçımınde olup Kromolın ısmındedır Bu ılaç kortızonlu spreylere gore daha hafıf etkılıdır gunde 4 kez kullanılmalıdır özellıkle tedavıye dırençlı vazomotor rınıt denen nezle turünde henuz ulkemızde bulunmayan Ipratropıum bromıde'lı spreyler de denenebılır llaçlarla kontrol altına alınamayan nnıtlerde çeşıtlı cerrahı tedavı yontemlerı de uygulanıyor Yukarıda bahsedılen yontemlerle nezlelı kışılerın çoğu tedavı olmaktadır Alerjik nezlelı kışıler eğer alerjenlerle teması kesemiyor ve bahsedılen ılaçlardan belırgın yarar gorebılıyorlarsa Immunoterapı denılen aşı tedavisi gundeme gelebılır Bu tedavı yontemı ıçerdığı rısk nedenıyle sadece Alerjı Klınıklerınde uygulanmalıdır Etkısı kesın olmamakla bırlıkte, yararlanan bırçok hasta da vardır Etkısı genellikle bır yıl ıçınde ortaya çıkar eğer ortaya çıkmadıysa daha fazla devam etmenın anlamı yoktur * Doç. Dr., Hacettepe Tıp Faküttesl Göflü» Hastalıkları ABO Tedavisi var mı? 3536