Katalog

BİLİM KÜLTÜR BİLİM YAYIN Kolza savası Ortak Pazar ile Amerika arasında patlayan ve Fransız çiftçilerini sokağa döken bir savaşın öyküsü... Vchhı Belgıl ımı Fransız kırlara baharda parlak sarı halı ıle ortulmuş goruntusu verır, uzaktan Kolza ekılmış yerlerdır bunlar Nedır kolza' Tohumlarından yağ çıkarılan bır bıtkı Yuzde 3045 arasında yağ veren tohumlar Bıtkının adı Hollanda dılınden gelmış koolzaad Latıncede Brassıca guncel adı ıle adlandırılmış turun Campestrıs, Napus ve Rapa çeşıtlerı Çın de Japon ya da, Hındıstan da ve Avrupa da çok mıktarda yetıştırılıyor Kuspesı hayvanlara yedırılıyor Kolza sıvı yağ olarak hem yemeklerde hem lambalarda kullanılıyor Sabun da yapılıyor Ekmek somunları uzerıne surulen kolza fırında kararmayı onluyor Kolza maden kesmede soğutucu olarak da kullanılıyor Kısaca bırçok ışlere yarayan değerlı bır bıtkı kolza Amerika da da yetıştırılıp kullanılıyor Bu durumda akla hemen şu soru gelıyor lyı ya 7 Her ulke kendı kolzası ıle yetınsın, başkasının ışıne karışmasın O zaman savaş, mavaş soz konusu olmaz Amerika Fransa nın daha doğrusu Ortak Pazar ın kendı kolza yetıştırıcılerını kollamak ıçın çıftçılerıne buyuk olçude prım verıyor öbur adı ıle subvansıyon Işte dananın kuyruğu bundan kopuyor Amerika, bu subvansıyon ışınde yılda 1 mılyar Dolar zarar ettığını soyluyor kolzacıların desteklenmesıne son verılmesını ıstıyor Bu yapılmazsa kendisı de GATT çerçevesı ıçınde Avrupa kokenlı beyaz şarap buğday glutenı, kolza yağı ıhracatına % 200 gumruk vergısı koyacağını eklıyor Yanı Ortak Pazarı zorluyor Pazar sadece kolza yetıştırıcılerıne değıl soya ve ayçıçeğı yetıştırenlere de destek sağhyor Pekı Fransa'da kesse ya desteğını? Kesemıyor Yağlı tohumcular, bdyle bır olasılıkta, tarlalarını traktor hangarı mı yapacaklarını soruyorlar Kolay değıl bu ışten her ıkı tarafın mılyonlarca yetıştırıcısı ekmek yıyor K Ortak Pazar gorunuşte 19 yuzyılın Bırakınız yapsınlar/bırakınız geçsınler/ bırakınız gıtsınler polıtıkasının zamana uydurulmuş yontemlerını uyguluyor Isteyen ıstedığını uretsın Gumrukler açık olsun Sermaye ve ısçı, kendisı ıçın en uygun ulkeye gıtsın Başka bır deyışle ure tım unsurları olan doğa ısçı sermaye ya pay destek gormesın Almanya dakı fabrıkalar ışçı sıkıntısı çekerken Italyan ış dıye tırım tırım tırmanmasın Ama, bu sırf gorunuşte Ortak Pazar yonetımı sıkıntıda olan sektorlere comertçe yardım edıyor Ortak Tarım Uygulamasından en çok yararlanan da tarım kesımı yılda 120 mılyar Zamanla Avrupa yavaş yavaş kalkınmaya başlayınca durumdan hem Avrupa, hem Amerika memnundu Amerıkan yağlı tohumları ıçın serbest, gumruksuz bır pazar vardı Avrupa kalkınmaya başlayınca et tuketımı de arttı Kral Henrı4 Fransız halkına "her pazar her evde, tencerede tavuk vaad etmıştı Fransa o gunlere donuyordu Et uretım ve tuketımı artmıştı Amerika dan ucuz soya kuspesı kolza kuspesı de gelıyordu, sığırlar ıçın Bu bahar gunlerı Nıxon'un başkanlığında bırden bozuldu, 1973 de Kıtlık, yağlı tohum ambargosuna ıtılmıştı başkanı Ortak Pazar Yonetımı acele onlem aldı Fransa sığırlarını yemsız bırakamazdı Kolza ve ayçıçeğı yetıştırecek olanlara 1976 dan başlayarak destek sağlandı, para desteğı Neden bu ıkı urun de soya değıl' Avrupa topraklarında bunlar soyaya gore daha lyı yetışıyordu Avrupa, subvansıyon sayesınde yağ ve kuspe gereksınmesının % 35'ını kendı uretmeye başlamıştı 1991'da durum bu Idı Amerika dakı yağlı tohum kıtlığı, Ortak Pazar'ın bu ulkeye eskısı gıbı guvenemeyeceğı gerçeğını ortaya koymuştu Fakat, bu sefer de bu urunlerın Amerıkalı yetıştırıcılerı feryada başlamıştı Rahat bır pazardan olmuşlardı Tabıı ış bu kadarla kalmadı Japonya, Brezilya'nın yağlı tohum yetıştırmesı ıçın yardımda bulundu Arkasından Arjantın Boylece, Guney Amerika nın onemlı bır ulkesı, Amerıka'nın başlattığı sahaya gırmışler, onun ıhracatır>ın buyuk bır kısmına ortak olmuşlardı Amerika bu ıkı devlete ıtıraz edemıyordu Çunku ıhracattan kazandıkları dolarlarla Amerıkan bankalarına borçlarını oduyorlardı Düsünme Kulesi Selçuk Alsan, Doç.Dr., Sarmal Yayınevı Bilim dizisi 4, eylül 1992, Başmusahıp sok. Ta/at Han 16/6 Cağaloğlu istanbul GATT ve Eurodisney dolar Bu mıktar para vergı verenlerın sırtına yuklenıyor her yıl Ortak Pazar dışı bır ulke çok ucuza, hatta bedava urun satsa da kabul edılmıyor O urunun Pazardakı fıyatını bulacak kadar gumruk vergısı alını yor Yanı fakır bır uçuncu dunya ulkesı kendı fakırlığını Ortak Pazar'a ıhraç edemıyor Yardım kesilemez Kavga nasıl başladı? Fransız çıftçıler daha şımdıden yollara dökultu Traktorlerle ana yolları kesıp urunlerını sokaklara doktuler Tam anlamıyla "Ayıkla pırıncın taşını" durumu Ortak Pazarın toplam 340 mılyon nufusunun 11 mılyonu kuçuk aıle ışletmelerı Hepsı geçımını tarımdan sağhyor Yuvarlak hesap 250 mılyon nufuslu amerıkanın tarım nufusu ıse 3 2 mılyon Gorunuşte Amerıkan çıftçılerı sayıca az Fakat, butun dunyaya yuksek kalıtelı tarım urunu ureten fırmalar Kavganın nasıl başladığını lyı anlamak ıçın Ikıncı Dunya Savaşı'nın hemen sonrasına doneceğız O sırada Avrupada sanayı, tarım mahvolmuş, kopruler, lımanlar yollar yıkılmış önemlı Avrupa lımanlarının butun tesıslerı Amerıka'da uretılıp gerı getırılmış yerlerıne monte edılmıştı Bu durumdakı bır Avrupa her şey ıçın Âmerıka'ya avuç açmıştı Tabıı Kolza ıçın de oyle, hatta sadece kolza ıçın değıl ayçıçeğı ve soya yağı ıçın de Bu maddeler ıçın gumruk vergısı hemen hıç konmamıştı Bılındığı gıbı GATT, asıl adı ıle Gumruk Tarıfelerı ve Tıcaret Hakkında Genel Anlaşma, 1 Ocak 1948'de yanı savaşın bıtmesınden hemen sonra kurulmuştu Amacı ekonomık savaşı onlemektı Hemen butun ulkeler savaş sonrasında Amerika dan alıyorlardı hemen butun urunlerını Yanmamış, yıkılmamış blr tek bu ulke kalmıştı Anlaşma sayesınde Amerika butun bu ulkelere baskı yapabılıyordu Sen gumruk duvarlarını yukseltırsen tıcarete ambargolar koyarsan ben de benden alacağın urunlerın fıyatlarını arttırırım Boyle bır olasılığın belırmesı uzerıne Fransız 'zurrâı" yollara dökuldu Yollar traktorlerle kapandı, elmalar, uzumler ateşe verıldı saman yıgınları balyalar halınde cayır cayır yakıldı Polıs, gosterılere karşı goz yaşartıcı bomba kullandı Amerıkan adını taşıyan her şeye saldırıldı Geçen yıl açılışı yapılan Avrupa Dısneyland ı de Amerıkan kulturunun sımgesı olarak, gösterılere hedef lodu Yukarıda da belırttık Amerika, ' sız kolza ve ayçıçeğınden desteğı kesmezsenız ben de GATT yoluyla sıze gumruk duvarlarını yukseltırım " dıyor Çıftçıler Amerıkan şanta|i"na boyun eğilmemesını ıstıyor Bırkaç yıl once kolzanın buyuk olçude bızde de başlanması ıstenmış ıtırazlar yukselmıştı Kolzada sağlığa zararlı bır madde varmış da onun ıçın yetıştırılmemelı ımış Amerıkan, Fransız, Brezılya, Arjantın kotzalarında bu madde yok mu acaba9 Populer bılım yayınlarının gıderek bır çok yayınevının programında boy gostermeye başlamasını gormek sevındırıcı Sarmal Yayınevı bu alana el atmış ve çok da tyı yapmış Çıkardığı 4 populers bılım kıtabından sonuncusu (dlğerlerını de yerı geldıkçe bu sutunlarda tanıtacağız) Duşunme Kulesi Tıp bılımcısı Doç Dr Selçuk Alsan 60 a yakın kaynaktan derledığı Duşunme Kulesi Beyın tamınına zeka ve mantık problemlerı kıtabının onsozunde duşunce ve mantığı yuceltıyor ve unluler den mantık uzerıne soylenmış sozlerı sıralıyor Mantık kaderden guçludur mantık zulmu yener, mantık kendınden bıle şuphe eder vb TUBİTAK ın Bılım Teknık dergısındekı derlemelerı yazıları bılım damlaları ve duşunme Kutusu koşelerınden yakından tanıdığımız Selçuk Alsan a gore duşunme kulesi ınsana sonsuzlukla butunleşme duyguları vermekte, hatta olumsuzlugun sırrını ıçınde taşımakta Kıtaptakı problemlerın bazılarını kolay, bazılarını da beyını yorucu olarak nıteleyen Alsan bunlara kafa yorduktan sonra ınsanın hayatta karşılaşacağı sorunların ustesınden daha rahat geleceğını ılerı suruyor Mantıksal ve matematık eğelencelerle bılım yapmak arasında ılışkı kuran Alsan Nobel odullu bır bılım adamından ' benım ıçın fızık yapmak bır çeşıt oyun oynramak gıbıdır", Poıncare'dan "Bılım adamı doğayı yalnız yararlı olduğu ıçın ıncelemez, bu ugraştan zevk duyduğu ve doğayı ılgınç bulduğu için inceler" sdzlerını aktarıyor Çeşıtlı uzmanlar bulmaca çozmenın yararlarına değınmekte, beden jımnastığı kadar beyın cımnastığının de gereklı olduğunu belırtmekte Kıtabın ıçınde mantığa dayalı bol problemler olduğu gıbı matematığe dayalılar da var ve dunyanın çok unlu oyunlarını da kıtapta bulabılırsınız Meraklılarını 434 tane butun dunyanın uğraştığı ılgınç sorular (ve tabıı yanıtları) beklıyor 30073