Katalog

İKLİM BİLİM KISA KISA Yoksa dünyayı yemyeşil bir sera cenneti mi bekliyor? Sera etkisi yeryüzünü kurak bir çöle mi döndürecek yoksa yeşil bir cennete mi?.. İklim araştırmacıları, son iklim öngörülerini açıkladılar ve tartıştılar. amburg'taki iklim araştırmacılarının kullandığı süper bilgisayar 100 yılı 8 aya sığdırarak, yeryüzünun 100 yıl sonraki iklim durumunu hesapladı. 8 ay içinde gece ve gündüz, model yeryüzünde 35 bin kez değişti. Gerçek dünyada olduğu gibi alçak basınç bölgeleri Izlanda'dan Kuzey Denizi üzerine indi; sanayi merkezlerindeki karabondioksit gazı Kuzey Amerika ve Doğu Asya atmosferine pompalandı; okyanus akıntıları yine kuraklık, sel ve fırtınalar yarattı. 250 günlük bir hesaplama döneminden sonra yeryüzü 3 derece daha sıcak olmuştu.. , Tabii, dünyanın diğer köşe ve bucaklarındaki bilim adamları, iklim araştırmacıları da boş durmadı ve onlar da kurdukları benzetim modellerinde yeryüzü ikliminin nereye gidebileceğini öngörmeye çalıştılar. Irili ufaklı 200 kadar iklim "peyÇok geç değil, gaz miktarı bugünkü düzeyinde dondurulabilse bile yeryüzü bir iklim şokundan kurtulabilecek.. İklim bilimciler örgörülerini doğrulamak için 18 bin yıl önceki dünya ikliminin gelişmesini gösteren modeller kurdular. Yarattıkları son buz devri koşullarının günümüze doğru gelişmesi bugünkü verilere uyuyor. Bu durum, gelecek için yaptıkları öngörüler de onları belki de haklı çıkartıyor. Ayrıca iklim merkezlerindeki süper bilgisayarlar bugün dünyada hava durumunu 5 gün önceden doğrulukla tahmin edebiliyorlar Bu da gelecek öngörüleri için oldukça önemli bir adınrTsayılıyor. Hamburg'taki toplantılarında iklim bilimciler çok iddialı konuştular. Haftalık hava tahminlerinden artık mevsim tahminlerine geçeceklerini açıkladılar. Maryland Üniversitesinden iklim araştırmacısı Shukla birkaç ay sonrasını, dahası bir yıllık hava durumunu öngörecek duruma geldiklerini ileri sürdü. özellikle tropik bölgelerde öngörüler daha *•* ** doğru çıkıyor. Bu bölgelerde iklimi esas belirleyen, El Nlno adıyla bilinen sıcak okyanus akıntısı. El Nino'nun bölgeyi nasıl kasıp kavurduğu da bilinen bir gerçek: kuraklıklar, seller vb Buyrun son iklim öngörülerine Kentler uzaydan aydınlatılacak zayda dünya yörüngesl çevresinde dönen Sovyet uzay istasyonu MİR (Barış), yakında uzaya dev bir güneş reflektörü yerleştirecek. Ruslar bu reflektörle ülkenin kuzeyinde kalan büyük kentleVin ve tesislerin a/ktik kış döneminde aydınlatılmasının mumkün olup olmadığını test edecekler. Rusların planı böyle yüz kadar güneş reflektörünü dünyadan 1550 ve 5530 kilometre yükseklikler arasına yerleştirmek ve bu amaç için kullanmak. Hazırlanan reflektörün orta bölümü taşıyıcı rokete yerleştirildi. Taşıyıcı Progress MİR le kenetlendikten sonra ayrılacak, dünya çevresinde dönerken aynayı yerleştirecek. Güneş ışınlarını dünyaya yansıtması beklenen aynanın çapı 20 metre, ağırlığı ise 40 kg. U Iklimbilimci Shukla 1 yıllık öngörülerde bulunacaklannı söylüyor Akdeniz'de kuraklıklara, Kuzey Denizi bölgesinde zeytin ağaçlarının büyümesine, tundraların buzlu topraklarının çözülmesine, Sahranın büyümesine neden olabilir. Bu gelişmelerin iklim üzerindeki etkileri de gözardı edilmekte. Ayrıca henüz karanlıkta kalan bazı noktalar da var: Bacalardan, araba ekzozlarından yılda 6 milyar ton karbondioksit çıkıyor. Buna ek olarak, 1.6 milyar ton da orman yangınlarından ve yağmur ormanlarının kesilmesinden dolayı atmosferde yığılıyor. Ancak bu karbondioksit miktarının sadece yarısı atmosfere birikiyor; bilim adamları diğer yarısının nerede olduğunu niçin kayıp olduğunu henüz kesin bilmiyor. Belki de biyolojik geri emilim çoktan başladı., diyor bazı bilimciler. Eğer bitkiler bu gazı geri emmeye başladılarsa, gübreden sonra karbondioksit de tarımda, bitkilerde yeni bir yeşil devrıme yol açabillr. Bazı iklim bilimciler bu görüşü savunuyor ve dünyanın yeşil bir cennete doğru gittiğini ileri sürüyor. Bu aşırı uçtaki görüş her ne kadar fazla kabul görmüyorsa da yeryüzünü bir sera yeşllllğl'nin beklediğine dair şu belırtiler vurgulanmakta: 1) Bitkiler eğer fazla karbondioksitle beslenırlerse daha çabuk büyüyorlar. 2) Atom bombası denemeleriyle atmosfere dağılan radyoaktif karbon izotoplannın dağılımı, bitkilerin günümüzde yüzyılın başlangıcına kıyasla daha çok karbondioksit emdiklerini gösteriyor. 3) Atmosferdeki karbondioksit miktarındaki yıllık değişimler giderek büyüyor. Bu durum da yeryüzündeki bitkisel hayatın daha güçlü nefes alıp vermeye başladığının işareti kabul ediliyor.. Bilim adamları kurdukları modellere her geçen gün okyanuslarla atmosfer arasındaki "aşk ilişkilerinin" yeni ayrıntılarını eklemekte ve giderek daha istikrarlı veriler elde etmekte. Ancak henüz geleceğin yorumu görüldüğü gibi spekülasyonlarla dolu. Bip milyon koleralı atin Amerika ülkeleri 100 yıl önceki gibi bugün de kolera salgını altında. Dünya Sağlık örgütü WHO'ya göre 1991 Şubat ayından bu yana bu kıtada 510 bin koleralı insan bildirildi Gerçekte ise rakamın 1,5 milyonu bulduğu belirtilmekte. Sadece Peru'da haftada 2000 insan koleraya yakalanıyor. Koleraya Vibrio Cholerae yol açmakta. Vibrio'nun olağanüstü bir uyum yeteneği olduğu, sadece insanın ince bağırsaklarında değil, belli midyelerde ve küçük deniz hayvanlarında da barınabildiği ve buralarda çoğaldığı kaydediliyor. Peru'da koleranın bu deniz canhlarından, çok sık çiğnenen koka yapraklarından bulaştığı belırtilmekte. L Modellerin zayıf yanları gamberi" Hamburg'ta bir araya gelerek, elektronik iklim öngörülerini, beklentilerini açıkladılar. Tabii bütün bu iklim oyunları içinde ana soru hep şu oldu. Bütun bu iklim öngörüleri ne kadar güvenilirdir ve gelecekteki gerçeği ne kadar doğru yansıtmaktadır? Veya bu konuda bir öngörüde bulunmak mumkün müdür? iklim bilimcilerin kendi hesaplamalarına güvenleri her geçen yıl giderek artıyor, çünkü birbirlerinden bağımsız onlarca model kuran ve deneyen bilimcilerin ortak öngörüleri, önümüzdeki 100 yıl içinde dünya ikliminin 3 derece daha sıcak olacağı noktasında birleşiyor.. Tabii sera etkisine yola çan gazlar bugünkü miktarda atmosfere verilmeye devam edilirse.. 2936 Ancak iklim modellerinin, dünya iklimini belirleyen birçok önemli faktorü göz önüne almadığını belirterek eleştiren bilimciler de var. Bu eleştiriler özetle şu noktalarda toplanıyor: 1) Sanayi üretiminde, trafikte vb. sadece karbondioksit değil metan, ozon vb gibi gazların da çıkıyor ve bunlar da sera etkısinde rol oynuyorlar, 2) Bilgisayar hesaplamalarında bulut oluşumları göz önüne alınmıyor, bunlar ise dünyanın ısınmasında önemli rol oynuyor, 3) Ben/etımler sadece kutup denızlerindeki dinamiklerı dikkate alıyor, sahil ülkeleri dışlıyor ve 4) Gene bu benzetimler bitki örtüsünü sabit gormekte Ancak dünyanın ısınması Vipüslü şeker pancarı' ekiliyor A lmanya'da bir araştırma şirketi zararlılara (özellikle Rizomania'ya) karşı direniş gücünü arttırmak amacıyla bir virüs takılı yeni şeker pancarı bitkilerini açık araziye ekmek için Alman sağlık bakanlığından izin istedi. Rizomania, şeker pancarında çok büyük kayıplara yol açan bir virütik hastalık, yerdeki mantarlarla yayılıyor ve bugüne kadar etkin bir ilacı da bulunamadı. Genetik değişiklik, pancarları bu virüse karşı koruyacak. Denemenin nisan ayında yapılacağı bildirilmekte.