Katalog

AMERİKA'DAN BAKIŞ SOFRASAGLIĞI Dondurulmuş besinlep Ay$e Baysal on zamanlarda marketlerde, derın dondurucular ıçınde değışık turde besınlerı gormeye başladık Soğutarak ve dondurarak besın saklama teknığının taııhçesı oldukça eskıdır Isa dan oncekı 1000 yıllarından berı kolay bozulan et ve balık gıbı besınlerın doğal buz ya da buztuz karışımında saklandığı bılınır llk mekanık sogutucu 19 yuzyılın ıkıncı yarısında gelıştırdı Donmuş besınlerın bozulmadan uzun sure saklandığı gozlendıktcn sonra "hızlı dondurma teknığı" ıle 1930 larda "dondurulmuş besınler" pıyasaya suruldu Kurutma ve konserve teknılerıyle kıyaslandığında, dondurulmuş besınler tazelığını koruyabılırler Bu nedenle de besın değerlerı, renk, tat ve lezzet açısından dığer yontemlerle saklanmış besınlerden ustundur Sanayıleşme ıle bırlıkte evde yemek hazırlamak ıçın zamanın çok kısalması, fabrıkalarda uretılen hazır ve yarı hazır yıyeceklerın tuketımını arttırıyor Sabah ışe gıdıp akşam eve donen bır bıreyın oturup sebze ayıklayıp yemek yapmaya zamanı yok Bu dftrum kısa surede sofraya getırıle,bılecek hazır ve yarı hazır besın talebını arttırıyor Bunlardan doğallığını en az yıtırmış olan dondurulmuş besınler tercıh edılmektedır Dondurulmuş besınlerın yaygınlaşması, uretım yerınden tuketım yerıne kadar uzanan soğuk teknolojıyı gerektırdığınden, gelışmış Batı ulkelerınde 4050 yıldır yaygın olarak pıyasada yer alan bu tur besınler ulkemızde yenı yenı gorulmeye başlandı Gunumuzde ıkı fırma tarafmdan uretılen 30 cıvarında dondurulmuş urun buyuk marketlerde satılıyor Bu urunler uretım yerlerınden donmuş olarak marketlere taşınmakta ve derın dondurucularda tutulmaktadır Satın alınan besınlerın ev koşullarında da derın dondurucuda saklanması zorunludur Donmuş etler, mantı gıbı yıyecekler soğutucuda çozdurulerek veya doğrudan "mıkrodalga" fırına konarak pışırılır Hamur ışlerınden bazıları doğrudan normal veya mıkrodalga fırında pışırılır Taze sebzeler mıkrodalga fırında veya soğanlısalçalı sıcak karışıma doğrudan konularak pışirılır ve bekletılmeden yenır Boylece çozuldukten sonra beklerken vıtamin degerlerındeki kayıponlenır Derın dondurucusu buluııanlar ev koşullarında da dondurulmuş besınlerı uretebılırler Domates, portakal, salatalık gıbı çok sulu olanların dışındakıler dondurulabılır Meyveler genelde tuketılecek şekılde hazırlandıktan sonra uzerıne şeker serpılerek ya da şekerlı şuruba konarak dondurulur Meyveler olduğu gıbı dondurulmaz Taze fasulye bezelye ıspanak kırmızı ve yeşıl bıber gıbı sebzeler yıkanır, pışırılecek şekılde hazırlanır kaynamakta olan suda bır dakıka kadar tutulduktan sonra soğutulup dondurulur Dondurulmak ıçın hazırlanan besınler dayanıklı cam kavanozlar ıçınde veya bır alumınyum folyo, polıetllen (naylon) torba yağ geçırmez kâğıt, gıbı ambalaj maddelerı ıle bır kez kullanılacak mıktarlarda paketlenerek dondurulur 2912 Dil öğreniminde yeni yöntem Yabancı filmlerln video disketlere aktarılması yoluyla dil ve kültür öğreniminde yeni bir yol açıldı Doğan Cüceloğlu, Los Angeles ensılvanya Unıversıtesı, yabancı dil oğretımınde yenı bır adım atıyor Yenı proıenın adı Sınema dır Bılgısayar dısketıne bır yabancı fılmı kaydederek, yapılaştırılmış bır program ıçınde, oğrencılerın hem dil hem de kultur yonunden gosterılen fılmle etkıleşımde bulunmasına olanak sağlanmakta Boylece oğrencıler hem konuşulan dılı orıjınalınden dınlemekte hem de olan olayları gozleyerek dil ıle olay arasında ılışkı kurabılmekteler Sınema, bılgısayar ekranında oğrencının fılmın hızını, tekrarını ve fılmı durdurarak daha başka yan bılgıler edınmesını olanaklı kılıyor örneğın eğer oğrencı gosterılen bır sahnedekı dılı anlayamamışsa bu sahneyı tekrar edebılmekte, bu sahnede yer alan olay ve ınsanların o kultur ve toplum yerlerını oğremek uzere başka bır kaynağı ekrana getırebılmekte, ya da kendı dılınde soy lenenlerı n çevı rısını ekranda yazılı olarak gorebılmektedır Fılmlerde konuşmalar ana dil ıçınde olduğundan oğrencıler o dılın gunluk yaşamda kullanılışına çabuk uyum yapmakta ve anlama duzeyı suratle yukselmektedır ber vıdeodıskete yerleştiritdi Bu hazırlıktan sonra Sınema, Almanca ısmıyle Das Kıno unıversıtedekl Alman Dılı ve Edebıyatı Konuşma Kursu'nda uygulandı Derse katılan 50 oğrencıden 48ı bu yontemı şahane" buldu Şu anda Sınema projesınde 6 dılden vıdeodısket bulunuyor Bu dıller ve fılmler şunlardır Arapça: Kısa televızyon programları, ingllizce: Grapes of Wrath, The Last Temptatıon of Chrıst, Fransızca: Au Revoır les Enfants Le Dernıer Metro, Dıva, Tırez sur le Pıanıste, Salamandre, Le Roı de Coeur Almanca: Dıe Blechtrommel, Dıe Dame aus Amsterdam Dreıgroschenoper, Dıe Fledermaus M, Italyanca: La Dolce Vıta La Strada, ll Bıdone ispanyol S P Sınema 1988, bır Her bır Sınema masası proje olarak deneme unıversıteye ortalam 6 000 mahıyetınde başladı dolara mal olmakta VıdeFılmı seyrederken ıs Bilgisayar ekranının üçte Ikisini film görüntüsü kaplar; ekranın alt kısmında üçte birodısketın kendısı 200 dolar terse oğrencı durdur lik kısmı ıkı alana bölunmüştür. Soldaki alt alan ıstenırse fllmde geçen konuşmalan cıvarındadır Eğer fılmler makta ve sahne sahne yazılı olarak verır. Sağdakl alanda ise film, film kntlklennın söyledıklerı, dırektorçok karmaşıklığa gıdılmeanalız edebılıyor Ko hakkında bılgı dosyalarına ulaşma anahtarları bulunur. Ayrıca lilmı durdurmak, den "basıt ve oğretıcı" olıleri nuşma hızı oğrencının ya da gerı almak gıbı "duğmeler de" ekranda yer alır. ması ılkesıne uyularak yaisteğıne göre artıp ya pılırsa hem ucuz olmakta da azalabılıyor Istehem de oğrencıler tarafınnırse fılmdekı konuşmalar yazı olarak yadan kolaylıkla takıp edılmektedır Temel ca: La Historıa Offıcıal, Mujeres en el Borbancı dılde, ıstenırse Ingılızce ekranda harcama araç ve gereçler ıçın yapılmakde de un Ataque de Nervios goruluyor ve yıne ıstenırse değışık grafıktadır, bu tur bır harcamadan sonra aynı Bılgısayar ekranının uçte ıkisini film ler ekrarıa getırılebılıyor çalışma masasında yıllarca Sınema progoruntusu kaplar, ekranın alt kısmındakı jesının dısketlerı gosterılebılmektedır Uzerınde ılk çalışılan Die Blechtromuçte bırlık kısmı ıse ıkı alana bolunmuştur tnel "Teneke Trampet" adlı Alman fılmı Soldaki alt alan ıstenırse fılmde geçen koDr Abercrombıe, "Pensılvanya Unıoldu Bırçok doktora oğrencısı Dr Abercnuşmalan yazılı olarak verır Sağdakı versıtesı nın kataloğuna baktığımda bırrombıe'nın yonetımınde çalışarak fılmı alanda ıse film, film krıtıklerının söyledıkbırınden farklı 48 kursun Sınema projeparçalara bolduler ve her bır parçayı dil, lerı, dırektor hakkında bılgı dosyalarına sınden yararlanabıleceğını gordum," tarıh, toplum yapısı, kultur, filmdekı karakulaşma anahtarları bulunur Ayrıca fılmı dıyor Bu dersler dil oğretımı olduğu katerler yonunden ınceleyerek açıklayıcı bıldurdurmak ılerı ya da gerı almak gıbı dar, sanat, tarıh, dın çalışmaları, coğrafgılerı dosyalar halınde dıskete aktardılar ' duğmeler de ekranda yer alır ya gıbı alanları kaplamaktadır Ayrıca fılmın dayandığı Gunter Grass ın Her film ortalama 110 dakıka kadar suOnumuzdekı yıllar, Amerıkan unıverkıtabını parça parça fılmın her kısmıyla ılrer ve 40 ıle 50 parçaya bolunur Her bır sıtelerınde Sınema turunden projelerın gılı olarak dıskette arşıvledıler Boylece parça değışık uzunluklarda olur, bazı parne kadar yaygınlaşacağını, teknolojınln fılmı seyretmenın yanı sıra, oğrencının çalar bır tek cumle ıçerecek uzunlukta belırlı konularda ders verılış bıçım ve kendı kavrayışını genışletmek ıçın anında olabıldığı gıbı, bir etkıleşımı sonuna kadar yontemını ne kadar değıştıreceğını gosbaşvurabıleceğı kaynaklarda fılmle berakapsayan uzunlukta da olabılır terecektır öğrenciler memnun Bır fılmın Sınema projesıne ahnarak vıdeodısket halıne getırılmesı 40 saat dolaylarında zaman alır Bazı zor fılmler bu zamanın ikı katını gerektırmıştır Dısketler sureklı gozden geçırılerek zengınleştırılır ve daha oğretıcı daha eğlencelı hale gelır Bazı profesörler verdıklerı kursun değışık ozellıklerıne gore bır vıdeodısketı bazı yonlerını değıştırerek kullanabılırler Sınema projesındekı vıdeodısketler IBM PS/2 bılg^ayarı kullanır Bu bılgısayar ekranı renklıdır ve vıdeodısket aygıtı ıle hoparlorlere bağlanmıştır oğrencıler ıkılı ya da uçlu gruplar halınde fılmı unıversıtenın değışık yorelerındekı 'çalışma masalarında" seyredebılırler Şu anda beş masa faal durumdadır Yıl sonuna on tane daha çalışma masası eklenecektır Her hafta 50 kadar oğrenci bır masayı kullanabılmektedır Fılmlerı bolumdekı hocalar seçerler Fılmın seçılmesınde en onemlı etken fılmde kullanılan dılın açık seçık olmasıdır Dılın açık seçık olması kolay ya da zor olmasından daha onemlıdır Yıne hızlı ya da konuşma seçımde pek rol oynamaz, çunku fılmın hızını yavaşlatarak konuşmayı ızleme olanağı bulunmaktadır Fılmın seçımını etkıleyen diğer bır yon, fılmdekı konuşmaların ılginç olması ve o dılın değışık ozellıklerını yansıtabılmesıdır Göz önunde tutulması gereken dığer bır yon de, lılmlere uygulanan yasal sınırlamalardır, bazı yasal sınırlamalar bu tur yenı teknolojılerın fılmı kopyalamasına karşı çıkmaktadır Kaça Mal Oluyor?