Katalog

TIP TARTIŞALIM HAFTANIN GÜNDEMİ Tıpalamnda bilîmsel yayınlar Biimsel dergi izlemek, uygar ülke hekimlerinin günlük yaşamlarının bir parçasıdır. Prof. Dr. Hasan Yazıcı, Cerrahpaşa Tıp Fakültesl ıp alanında bılımsel yayınların iki ana ışlevı vardır 1. Bırıkmış bılgının yayılmasına yardımcı olmak, 2. Yenı uretılen bılgıyı yaymak ve tartışmaya açmak Bırıncı ışlev ıçın kullanılan araç genellıkle kıtaplar, ıkıncı ışlev ıçın ıse bılımsel dergılerde yayımlanan, hakem denetımınden geçmış makalelerdır Gelışmış ulkelerde ozellıkle genç araştırıcılar yenı ve ozgun urunlerını boyle dergılerde makale olarak yayımlatmak ısterler Kıtap yazmak ıse geleneksel olarak (ılerı ulkeler geleneğınden soz edıyorum) daha fazla yaşlıların ışıdır Uğraşı alanlarında zengın bırıkımleri olanlar, kendı deneyımlerını de katarak guncel bıigı duzeyını en anlaşılır bıçımde öğrencı ve meslektaşlarına sunarlar öte yandan bılımsel dergı izlemek, gene uygar ülke hekimlerinin günluk yaşamlarının adeta bır parçasıdır Hele hekım akademık uğraşıya gırmışse, yenı bılgıyı ve onun etrafındakı tartışmayı ızlememek en buyuk ayıp ve eksık sayılır Bılımsel dergı izlemek geleneğı daha oğrencılık yıllarında başlar örneğın ABO'de New England Journal of Medlcine veya JAMA'yı ızlemeyen öğrencıye pek rastlanmaz Asıstanlar ıçin ise tüm khnıklerde duzenlı olarak yapılan ve bu dergılerdekı yenı yayınları ayrıntılı ve olabıldığınce eleştirel olarak ızleyıp ınceleyen toplantılar, dergı kuluplerı yapılır özetle, bilimsel tıp ıçın dergı İzlemek kaçınılmazdır T larında kökenını aldıkları ulkenın çağdaş uygarlık duzeyınden ne kadar pay aldığını saptamakta ayrı bır kıstas oluştururlar Bırçok yonuyle çok aksamış ve halen de aksamakta olan YÖK bırkaç yıl once ılgilıler arasında buyuk tartışmaya neden olan bır uygulamaya gırdı "Akademik Değerlendirme Komlsyonu" adı verılen bır komısyon kuruldu Gorevı özetle doçentlıkten profesorluğe yukseltılmek ıstenen adayların bılımsel yapıtlarının ne derece uluslararası duzeyde olduğunu denetlemektı Anlayabildığımız kadarıyla bu komısyon ozellıkle tıp alanında yaptığı değerlendırmelerde bır tek, hem de olabıldığince kısıtlı bır kıstas kullandı lyı tanınmış uluslararası dergılerde tek bır yayını olmak dahı profesorluğe yukselebilmek ıçin bu komısyonca yeterlıydi Büyuk bır patırtı koptu Herkes herkesı mahkemeye verdı Rıvayet o kı arkası olanlar araya gırdı ve sonunda komısyon lağvedıldı Kanımca salt sekreterya gorevı goren boyle bır komısyon başından talıhsızdı, ancak olayda çok buyuk ve acı bır gerçek ortaya çıktı Profesör adaylannın önemll bir bölümünün uluslararası duzeyde tek bir yayını dahi yoktu. uzgun yayın yapmak unıversıte uyesı olmanın doğal olarak tek koşulu değıl, ama belkı de "olmazsa olmaz' bır koşulu Konu çok tartışılabılır Turk dılının yetersızllğı, parasal ve teknolojık olanaksızlıklar hatta ve hatta pek de duzgun olmayan yollardan yapılan sozde uluslararası yayınlardan soz edılebılır Ancak bunların hıçbırı Turk unıversıte oğretım uyesının ozgün duşunce uretmekte kendıne kesın ve ıvedı çekıduzen vermesı gerektığı gerçeğını kapatmaz Onumuzdekı hafta başında 30 Eylul 1991 Pazartesı gunu Cerrahpasa Tıp Fakultesı'nde "Tıp Alanında Bilimsel Yayınlar" adlı bır sempozyum duzenlendı TÜBİTAK Tıp Araştırmç Grubu tarafından hazırlanan bu sempozyuma ulkemızın tıp alanında tanınmış bılım adamları dışında, etkınlıklerı kımı çevrelerce çok tartışmaya (ISI) kurucusu unlu E. Garfiek) de katılacak Umudumuz konuşmacılar yanında dınleyıcılerden de katkı ve eleştırı Bılımsel yayınla ılgılı tum okuyucularımızı bu sempozyuma davet ederız yol açan InsHtute for Sclentiflc Inlormatlon Hiç unutmam yıllar once yeni kurulan bir tıp fakultemızın asıstan giriş sınavında aday sureklı olarak meşhur tıp dergılerını ızledığınden sozederek gözüme gırmeye çalışıyordu Pek ınanmamış olacağım, çok bılınen bır dergının kapak rengını sordum Yalanının anlaşılmasına çok kızan genç hekım pur hıddet odayı terkettı Kısa bır sure sonra korıdorda gıttıkçe yukselen uğrultudan sınava ara vermek zorunda kaldım Ne oluyor dıye dışarı kafamı uzattığımda bır de ne goreyım Buyuk bır grup aday korıdorun sonundakı kıtaplığa ıtis kakış gırıp dergilerın kapak renklerını bellemeye çalışıyordu. Içerdekı "ukala hoca" soracak sual bulamamış dergı kapağı rengı sormaya başlamıştı Bılımsel dergilerın uygulamada çok önemlı bır dığer ışlevı bılım adamlarının adeta yarıştıkîan bır ortam oluşturmalarıdır Hakemlerden geçıp lyı yerlerde yayımlanabılen makaleler oğretım uyelığınde ılerlemeyı denetlemekte bır mıhenk taşı gorevı de gorur Gene bu urunler uluslararası alanda tartışmaya sunulduk Ukala hoca ayııı İ.Ethem Derman, bir bilimsel makalcnm saygın bır Amenkun meslekı bılinı dergisinde basılmasının maccrasmı anlattığı "Amerıkulılan nasıl dolandırdık'}" (sayı:227) başlıklı yazısı içm su notu göndermış "..yazdıklanm içm uç bir örnck diyorsunu:, inanm o tiir olavlar ıle hergun karşılaşıyoruz ve bunların her birı avrı bır oykıı otıır. SOIUK, ülkemızde bilimsel araştırma yapmak o denli güç ki. kelımelerle anlalılamaz". Gene de gönül, ülkemızde bilimsel araştırma vapmanın "Keliınelerle anlatılamayacak denli güç" olduğunu ınunmak ıstemiyor. Unıversıtelerimizin, dahası, araştırma amacıvla kurulmuş kurumların, bırimlerın bıle "bılımsel araştırma " yapmaya göre örgütleıimedığı bılinivor. Hayatında doğru diirüst bilimsel bır çalışması olmavanların yönettiği, daha çok eğıtıme, hizmel vermeve, danışmanlık \apma\a yonelık çulışmalar yapan (bunların hiçbirini küçumsemıyoruz j kunımlar ve bırımler, hilimsel araştırma unluvışına vabancı kalacaktır Veva bılımsel {alışmdların ucundan tutacuklır. Bövle verlerdekı araştırnunılar da mutsuz yaşayacaklardır. Ama başta da belirttığimiz gibı, gönül, Sayın Derman'ın genelleyen göriişüne katılmak ıstemiyor. Biz, <,arpıcı, \ureklı ve (ulıştığı kurumu oldukça seri bır dille eleştıren "Amerıkalıları nasıl dolandırdık? "yazısının oldukça vankı varatacağım ummuştuk. Belkı de vankısı kurumlarda büyük oldıt Ama bu yankılar vazıva dokülitp somut desteğe donüşmedi. Veya yazıyı benzerı ârnekler izlemedı. Acaba, dıye düşünüyoruz, Derman ve aynı konuda ısdırap duyan kü<,iik bır azınlığın dışında, üniversıtelerde bilimsel araştırma kımsenm umurunda değıl mPKorkarız kı değil. Profesorluğe yükselmek içm, dünyanın gelişmiş ülkelerinde aranan uluslararası kulitenın, kıstasların en azını isteyen kurulun ülkemızde yaşama şansbancak bir vıl oldu. Yoğun baskılur sonucu bu kurul ortadan kaldırıldı. Adı "Akademık Değerlendirme Komısyonu" olan kurulun üzerınde en fazla durduğu nokta, "uluslararası yayın"dı. Yandaki sütundaki yazısmda Hasan Yazıcı, kurulun sözgelimi tıp profesörlüğü ıçın tek bır dış yavını yeterlı gördüğünü belirtiyor. Akademik Değerlendirme Kurulu'nun üyelerınden Prof. Dr. Namık Kemal Pak, gazetemizin arka savfasmda yayımlanan söyleşide, bu kuruldakı görevi nedeniyle kazandığı düşmanlıklara işaret ediyor ve üniversıtelerde bilimsel çalışmaları teşvık, ülkemızde bılimin düzeyini yükseltmek için yapılan bu girişimin, yoğun baskılar karşısında sonuçsuz kaldığını belirtivordu. Ancak oyle görünü\oı kı, bılımde uluslararası standardı yakalamak isteyenler, araştırmacılar ülkemızde de değişimi alttan alta korükleyecekler. Bu bağlamda, bılımsel yayıncılıkta dünyaca ünlü bir kişınin, Eugene Garfield'in İstanbul'a gelınesmin ve "Tıp Alanında Bilimsel Yayınlar" sempozvumuna kutılmasının çok önemlı bır oluy olduğunu vurgulamak gerekır. Türkıye'nin bugünkü bılım düzeyinin bir vazgı olmadığma ve değişimin zorladığma inanıyoruz. (Jelecek cumartesi, bilim haberlerıyle dolu yeni bir sayıda daha buluşmak umuduylu, güzel bir hafta dılerız Bilimsel Yayınlar Sempozyumu TUBİTAK Tıp Araştırma Grubu ve I U Gerrahpaşa Tıp Fakultesı'nın bırlıkte duzenledığı "Tıp Alanındakı Bılımsel Yayınlar Sempozyumu", 30 Eylul gunu Cerrahpasa Tıp Fakultesı Odıtoryumu'nda yapılacak Program şoyle • AçılışveMUIIer Hasan Yazın 9 30 •Türklye'nln blllm polltlkasında TÜBİTAK'ın gor«vl Kemal Guruz TUBİTAK Başkanı. 10 00 •SHasyon indetulnin bp araşbrmalannda öneml Eugene Garfıeld, Instıtute for Scıentıfıc Informatıon Başkanı, 10 50 , •Türklyenln Myomadikal araştrma gücti R KazımTurker 11 30 •Türklye'de tıp alanında bilimsel yayınlar Altan Onat 12 00 • Bağımsız ve ulutlararası bir bp derglsinln geNşUrllmesl ve yonetimi Stefano Bombardıerı, Clınıcal and Experımental Rheumatology' DergısıEdıtoru 14 00 •Turkiya'de bp derglleri Şınası Özsoylu, 14 40 •Tıp dergllerinln ISI tarafından denetlml Eugene Garfıeld, 15 30 OKURDAN BİZE Cumhurıyet Bılım Teknık Dergısı'nin sıra eksenın kuzey ucundan bakıldığında dunyanın donuşu "saat yonunun tersınedır" oysı geldıkçe "bılımsel yanlışlan" duzelten le ıse boşalan suyun donuş yonu, saat yoaçıklamalara yer vermesınl alkışlamak ve Sn Prof. Dr. Cihan Saçlıoğlu nun "Koriolisnunde olacaktır Bu ıse, yazının ılk Kuvveti" ıle ılgılı yazısı ıçın teşekkur etmek tumcesınde soylenenın tersıdır Bır çelışkı ıstıyorum Saçlıoğlu'nun açıklamalannda olduğu açık Ve ılk paragrafta belırtılen doaklıma takılan bır noktaya dıkkat çekmek ıs nuş yonu yanlış olsa gerek Necah Büyükdura/Ankara tıyorum "Manço ve Lavabo Girdaplan" baslıklı yazının ılk tumcesınde, " lavabodan boşalan su kuzey yanmkuresınde saat CumhurlyetBlLlMTEKNlK»No 236 yonunun tersıne akar" denılmektedır Yazı 21 Eylul 1991 •Cumhurıyet Matbaaalık ve Ş •Kurucusu YunusNadl nın 3 paragratının son ıkı tumcesınde ıse, GazetecılıkT A Yönetmenı Hasan Cetnal •Genel Yayın suyun boşalırken donuş yonunun, "dunya • Muessese Muduru Emine Uşaklıgll nın donuş yonunun tersı" olduğu belırtıl• Yazı Işlerı Muduru Okay Gonensln mış Acaba hangısı doğru? Dunyamız, Ba • Yayın Yönetmenı Ortıan Bursalı tı'dan Doğu'ya doğru donmekledır Donuş • Grafık Yönetmenı Tules Hasdemir 2363 Yanlışlık nerede?