Katalog

SORUN YANITLAYALIM BİLİM YAYIN Şarap ile şampanya arasında ne fark var? Ankara'dan yazan okurumuz Sunay Kılıç, şarap yapımı hakkında bilgi istediğini söylüyor. Izmir'den yazan bir diğer okurumuzda şarap çeşitlerini ve şarap ile şampanya arasındaki farkı soruyor. Okurlarımızın sorularını TEKEL Genel Müdürlüğü'nden Basın ve Halkla lllşkiler Müdürü Ergln Ulaş yanıtlıyor: "Şarap, yalnız taze üzüm veya şırasının fermantasyonu ile elde edilen alkollü içkiye denir. Meyve şarapları, elma, armut, portakal gibi taze meyve suyunun fermantasyonu ile elde edilen alkollü içkilere denir ve imal edildiği meyve ismi ile adlandırılır (elma şarabı, vişne şarabı gibi). Şaraplar renklerine, içerdikleri şeker miktarına ve diğer özelliklerine göre tiplere ayrılırlar. Beyaz Şaraplar: Normal olgunlukta taze beyaz üzüm şıralarının tamamen veya kısmen fermantasyonu ile elde edilen şaraplardır. Kırmızı Şaraplar: Normal olgunlukta taze siyah üzümlerin renk alma işlemine ve fermantasyona uğratılması ile elde edilen şaraplardır. Pembe (Rose) Şaraplar: Normal olgunluktaki taze pembe ve siyatı üzümlerin kısmen renk alma işlemine ve fermantasyona uğratılması ile elde edilen şaraplardır. Sek Şaraplar Şırada bulunan şekerin fermantasyona uğraması ile tadında tatlıtık duyulmayan beyaz, kırmızı, pembe kabarcık ve köpüklü şaraplardır, (litrede en çok 4 gr. şeker bulunabilir). Dömisek Şaraplar: Şırada bulunan şekerin büyük bir bölümünün fermantasyona uğramasından sonra litrede en çok 18 grama kadar" şeker kalan ve tadında hafif tatlılık duyulan kırmızı, beyaz, pembe kabarcıklı ve köpüklü şaraplardır. Tatlı Şaraplar: Litrede 18 gr. dan daha çok şeker bulunan ve tadında açık olarak tatlılık duyulan beyaz ve kırmızı doğal tatlı mistel ve likör şaraplardır. Doğal Tatlı Şaraplar: Kütükte uzun za23614 man bırakılmak veya sap kırmak, ya da kesilmiş taze olgun üzümlerin bir süre uygun bir yerde bekletilerek, şeker oranını çok yükselterek elde edilen taze üzümlerin işlenmesi ile üretilen, üzümün kendi şekerinden gelen, içine ayrıca şıra, pekmez ve alkol katılmamış şaraplardır. Mistel Şarabı: Litresinde en az 200 gr şeker bulunan taze üzüm şıralarına doğrudan doğruya saf alkol katılması ile elde edilen, alkol derecesi en az hacmen %15 ve en çok 22 olan bir çerez şarabıdır. Likör Şarapları: Fermantasyon sonunda hacmen %13 alkol oluşturabilen, yoğunluğu en az 1 085 (12.5 bone) olan taze üzüm şırasına fermantasyon sırasında veya sonradan taze üzüm şırasından yapılmış vakum pekmezi ve saf alkol katılarak hazırlanmış en az %17.5 ve en çok %22 hacim alkol içeren şaraplardır. Doğal Köpüren Şaraplar: Basınca dayanıklı şişeierde veya tanklarda maya, şıra veya şeker katılarak ikinci bir fermantasyon uygulanarak üretilen köpüklü şaraplardır. Yapay Köpüren Şaraplar Dışarıdan COj katılarak üretilen köpüren şaraplardır, (içinde en az 4 atmosfer basınçta COp bulunacaktır) Kabarcıklı Şaraplar: İçinde en az 1 ve en çok 2.5 atmosfer basınç yapacak miktarda CO2 bulunan şaraplardır Genel olarak yaş üzümden şarap imalatını şu şekilde sıralamak mümkündür. Yılanbalığı nasıl ve nerede ürer? Felsefe Tarihi 'KI.SI1 SVIIVKUN Lrvmıı I [ Okurumn/ Arslan Ali Işık, "Yılan I larının üremek için yılın belll zamanlarır da Meksikada bir körfeze glttlklerlnl duydum, acaba bu haber doğru mu?" diye soruyor. Okurumuzun sorusunu istanbul Üniversitesi Hidrobiyoloji Araştırma Görevlisi Hüsamettin Balkız yanıtlıyor: "Avrupa kıyılarında (Akdeniz kıyıları da dahil) ve Kuzey Amerika iç sularında yaşayan yılan balıkları 6, 7, 8, 9 yaşlarında, bir kereye mahsus olarak yumurtlamak üzere Meksika'nın Sargasso denizine gidiyorlar. Denizin dibinde 2000 metrede, gruplar halinde bir araya gelip yumaklar oluşturarak çiftleşiyorlar. Yumurtalarını ikibin metre derine bırakan yılan balıkları bir daha geri dönmüyor, orada kalıp ölüyorlar. Yumurtalardan çıkan larvalar (leptofetal) annelerinin gelmiş olduğu yolu izleyerek geri dönüyorlar (bu süre 2, 3 yıl arasında değişiyor). Oönüş yolculuğunda metamorfoza uğrayan larvalar yılan balığı görünümü kazanıyorlar. Kuzey Amerika ve Avrupa yılanbalıkları diye ikiye ayrılan yılanbalıklarının, larvalarının da annelerinin geldikleri yerlere döndüğü gözlenmiştir. Hİoıl ırı William S. Sahakian, çeviri: A. Yardımlı, Idea yayınları, 365 sayfa Suffolk Üniversitesinde Felsefe profesörü ve aynı zamanda felsefe bölümü başkanı olan Sahakian, bilgelik sevgisi anlamına gelen Fiilosofia'dan türetilen "Felsefe"nin günümüzde, "görgül olguların eleştirel değerlendirilmesini" belirtmek için kullanıldığı görüşünü savunmakta ve kitabının önsözünde şunları yazmaktadır: "Bu tanımdaki anahtar sözcük "değerlendirme"dir. Çünkü felsefeyi bilimlerden özsel olarak ayıran şey, çözümleme, betimleme ya da eleştirme yapmaktan çok özellikle insan görgünelimlerine ya da görgül olaylara değerler yüklemesidir." Bilimcilerin çalışmalarına değer yargıları yüklemekten kaçındıklarını belirten Sahakian, felsefecilerin ise bilimcilerden farklı olarak, bireyin davranışlarına, hükümetin politikalarına değer biçeceğini, onları onaylayacağını ya da yargılayacağını vurgulamaktadır Bilim ile felsefe arasında böyle bir ayrım koyan yazar, kitabını yazarken daha çok yeni başlayanları, felsefe ile yeni tanışanlarıgözönünde tutuyor. Çağdaş felsefenin sorunlarını, kavramlarını ele alan kitap 22 bölümden oluşuyor. Kitabın sonunda bir de dizin veriliyor Felsefe Tarihi şu bölümlerden oluşmuş: Özdek sorunu: Miletuslular, özdeşlik ve Değişim Sorunu, İnsan SorunuSofistlerden Platon'a, Dizgesel FelsefePlaton ve Aristoteles, Dinsel Sorun, Skclastizm, Rönesans Felsefesi, Kıta Ussalcıları, Ingiliz Görgücüleri, Alman Idealistleri, Ingiliz Yararcılığı, Evrimci Doğalcılık, Klasik Olguculuk, Eytişimsel OzdekçılikMarksist Ortaklaşacılık, Pragmatizm, Idealizm ve Kişiselcilik, Yeni Realizm ve Eleştirel Realizm, Mantıksal Olguculuk, Çözümlemeci Felsefe,YeniSkolastizm ve Yeni Tomizm, Görüngübilim, Varoluşçuluk. Kitapta bölüm başlıkları altında, önce konunun kısa bir özeti ve sözkonusu alanın kavradığı kişiler anılmakta ve sonra, akımın belirleyici kişilerı, goruşlerıyle birlikte tanıtılmaktadır. | «Jl» *»• }| Beyaz Şarap Imalatı: Beyaz üzüm, üzüm değirmeninde (fulvarda) tane çatlatma, pres edilerek şırasını ayırma, şıralara maya ilavesiyle fermantasyon, kaba tortudan ayırma, ham şarap elde etme, Kırmızı Şarap Imalatı: Kırmızı üzüm, tane çatlatma ve salkım ayırma (fulvaregrapuvarda) cibreleri küve koyma, maya ilavesiyle cibreli fermantasyon, cibreden ayırma, pres edilme, nihai fermantasyon, ham şarap. Şampanya: Doğal köpüren şaraplar kategorisinde olup, basınca dayanıklı şişeierde veya tanklarda üzüm şırasına maya katılarak fermantasyon sonucu doğal olarak elde edilen karbondioksit gazı içeren şaraplardır. Sunl Köpüren Şaraplar: önceden normal olarak imal edilmiş şaraplara dışarıdan karbondioksit katılarak üretilen şaraplardır." Yumurtlamak için yılın hangl zamanını seçtikleri bilinmemesine rağmen, yapılan araştırmalarda, Sargasso Denizinde mart, nisan ve mayıs aylarında daha fazla larvaya rastlanmıştır. Yumurtlamak için niye Sargasso denizini seçtikleri bilinmemekle beraber konuyla ilgili bazı varsayımlar vardır: 1968 yılında derinlik mi önemli diye bir soru ortaya atılmış. Ancak Akdeniz'de de aynı derinliğin (3000 m ye kadar) bulunması üzerine bu iddia çürütülmüştür. Diğer bir varsayıma göre de yılanbalıkları Kuzey Atlantikte ki sıcak su akıntılarını takip ederek bu bölgeye gelmektedir. Fakat bölgeyi seçişlerinin asıl nedeni hala bilinmemektedir. Yılanbalıkları gibi tatlı sulardan çıkıp, üremek için denize giden balıklara katadron balık denir."