Katalog

TV'DE BİLİM VE BELGESELLER TV:1 Saat14.10 Belgesel "Macera Peslnde" En büyük tutkusu dünyayı gezmek olan Alby Mangels, kendi inşa ettiği teknesiyle Avustralya sahilleri boyunca yeni maceralar peşinde koşuyor. Pek az insanın ayak bastığı Jardine nehri boyunca keşif gezisine çıkıyor. TV:2 Saat: 18.00 Belgesel "Kartal Ülkesl" TV:2 Saat: 21.20 Belgesel "Tarım, üreürn, kullanım" 14EylQICumartesi 16 Eylül Pazartesl TV:2 Saat 19.20 Belgesel "Evrtmleşen Insan" Isaac Asimov TV:2 saat 21.00, Bllim Gündeml 18 Eylül Çarşamba Kadın gokbilimciler Kadınların mahkum edildikleri çemberi kırarak bilime, özellikle gökbilimine merak salan ve katkıda bulunan ilk bilim kadınları iktorya döneminde, "leydiler" hiçbir işe yaramaz olarak kabul ediliyordu. Biraz resim yapma ya da bir parça piyano çalma öğretiliyor, eğer paraları varsa, zamanlarını giysiler alarak, partilere katılarak, flört ederek, bir başka deyişle, zaman geçirmeye çahşarak harcıyorlardı. Doğal olarak, "leydi" olmayan kadınlar, yaşamlarını sürdürmek için çalıştı, ancak bunun için hemen hemen hiç eğitim almadı. Tabii, her zaman bazı istisnalar vardır. Sunuculuğunu Hulusi özüduru'nun, yönetmenliğini Erkan Uysal'ın yaptığı programın ikinci bölümünde geleneksel ve endüstrileşmiş üretim biçimleri iletasarım ilişkileri değerlendirilmekte. TV:4 Saat: 19.45 Belgesel "Sport and Health" TV:4 Saat: 21.05 Flzlkle Eğlenellm. Orhan Bursalı'nın hazırlayıp sunduğu Bilim Gündemi bu hafta Kapadokya'nın guzelliklerine, bölgeyi uzun süre etkisi altına alan volkanizma açısından bakıyor. Yaz Bilimi programlarının sonuncusu olan ve bundan sonra yeniden stüdyoda sürecek olan program, Kapadokya bölgesinde bilinmeyen volkanları, kraterleri, krater göllerini, çeşitli volkan konilerini ekrana getiriyor ve volkanizmanın peribacalarını ve diğer kapadokya güzelliklerini nasıl oluşturduğuaçıklanıyor. V Bu programda tavuk yumurtalarının neden çatladığını ya da küçüldüğünü, ölü sazanın tekrar dirilişini göreceğiz. Ayrıca deniz suyunun nasıl tuzdan anndırıldığını ve tuzlu su balığını, tatlı suya konunca neler olduğunu izleyeceğiz. TV:2 Saat 16.05 Belgesel "Yeryüzü KasHlerl" Carollne LucraUa Herschel (doğum: 1750) 15 Eylül Pazar Bu bölümde Hitler'in savaş gemisi Bismark'ın enkazını bulmak jçin yapılan araştırmalar konu ediliyor. TV:4 Saat: 20.35 Belgesel "Genç Kalnat" Doç.Dr.Nlyazl Gündogdu, araştırma görevlileri: AbkJln Temel ve JeanLuc Froger. Yapımcı Emel Uygur. Programa katılan bilim adamları. Prof. Dr. Üner Tan, 'Yılın Adamı seçildi Dergimiz yazarlarından, Atatürk Üniversitesi TıpFakülltesi Fizyoloji AnaBilim Dalı Başkanı Prof. Dr Üner Tan, Amenkan Biyografi Enstitüsü tarafından Yılın Adamı unvanına layık görüldü. Dünyanın enciddi biyografi hazırlayan kurumlarının başında gelen Amerikan Biyografi Enstitüsü 5 bin kişı arasından Üner Tan'ı seçme gerekçesini şöyle belirtiyordu: "Dlğer bilim adamları arasında soylu bir örnek oluşturmanız ve alanınızdaki üstün başarılar nedeniyle..". Amerikan Biyografi Enstitüsü, bütün dünyadaki seçkin kişilerin biyografilerini topluyor ve bunları kıtap halınde yayınlıyor Bir belge niteliği taşıyan biyografilerde, kişilerin görevlerı, yaptıkları ışler, başarılan, çalışmaları ve hobılerine varıncaya dek herşey yeralıyor. Yüksek ivmede bilinç kaybı Avcı uçağı pilotlaı ve astronotlar uçuşları sırasında belirli bir süre yüksek ivmelere erişiyorlar. Yüksek hızlanma sırasında görme kusurları ve bilinç kaybı meydana gelebiliyor. Fransız bilim adamları P. uuandieu, D. Gaffie ve P. Liebaert matematiksel modelleryardımıyla sözkonusu bilinç kaybının nedenlerini araştırıyorlar. Bu modellerden birine göre elastik bir kütle olan beyin yüksek ivme nedeniyle şeklini değiştiriyor. Başka bir modelde ise yüksek ivme sırasında kan ve damarları etkileyen kuvvetlere bağlı olarak kan akımında meydana gelen degişimler inceleniyor. Fransız araştırmacılara göre yüksek ivmede bilinç kaybını nedeni, beynin şekil değiştirmesi. Şekil değişikliği nedeniyle beyin dokusunda oluşan gerilim, beynin kan dolaşımını da kesintiye uğratıyor ve beyin işlevi bozuluyor (Bdw 6/1991) adlı Alman kadını, daha önce Ingiltere'ye giden org çalan kardeşi Wlllfam'ın yanına gelerek bir şarkıcı olmak için çalışmalara başladı. Ancak, ikisi de müzik kariyerlerini bırakarak gökbilime yöneldi. Caroline hiç evlenmedi (98 yıl yaşamasına karşın) ve kendisini tamamen kardeşinin kariyerine adadı. Bulabildiği boş zamanlarda, kardeşının onun için yaptığı küçük bir teleskopla gökyüzünü gözledi Çok iyi çalıştı ve ilk dikkate değer kadın gökbilimci oldu. özellikle kuyruklu yıldızları aradı ve sekiz kuyruklu yıldız buldu. Caroline, kardeşinin ölümunden sonra, Almanya'ya döndü ve burada, yeğeni John Herschel'in gökbilim alanındaki başarılarını izledi senatörün kızıydı. Yeni kurulmuş olan VVellesley College'dan 1884't~üe mezun oldu, sonra 1894te, gökbilim alanında daha fazla bilgi edinmek için okula geri döndü. Radcliffe'te de öğrenim gördükten sonra, 1896'da, Harvard Gözlemevi'nde calışmaya başladı ve yaşamının sonuna kadar burada kaldı. Cannon, özellikle, fotoğrafı çekilmiş büyük sayıda yıldızsal tayfın sınıflaması üzerinde durdu ve Harvard'ın, o günden bugüne kullandığı bir sistem geliştirdi. Birkaç istisna dışında, tayfın bir sürekli dizi biçiminde sıralanabileceğini gösterdi. Çalışması, 9. ve 10. kadirden daha parlakolan 225 300 yıldızın yıldızsal sınıflamasını içeren "Henry Draper Katalogu"nun temelini oluşturdu. 1925'te, Oxford Üniversitesi onur doktorası alan ilk kişi oldu Amerikalı Henrletta Swan Leavltt (doğum: 1868), bir kongre üyesinin kızıydı ve 1892'de Radcliffe College'dan mezun oldu. 1902'de, Harvard Üniversitesi'nde calışmaya başladı Yıldız kadirlerini belirlemek için yaptığı titiz çalışma sırasında, 2400 değişken yıldız keşfederek, bu dönemde bilinen sayıyı iki katınaçıkardı. En çarpıcı çalışmasını, 1912'de, Peru'daki Harvard Gözlemevi'nde Macellan Bulutları (galaksimizin dışındaki büyük yıldız toplulukları) üzerinde çalışırken yaptı. Bulutlardaki tüm yıldızlar, hemen hemen aynı uzaklıktaydı, çünkü bir noktadan ötekine değişim, toplam uzaklık göz önüne alındığında çok küçüktü. Bulutlardaki Cepheid değişkenlerini inceledi Bunlar, nabzı atan (pulsate) yıldızlardır. 1904te, ışık değişimi periyodu ne kadar uzunsa, yıldızın ortalama parlaklığının o derece büyük olduğunu ortaya koydu. 1912'de, Leavitt, çeşitli Cepheidler'in birbirleriyle uzaklıklarını belirlemek için bir yöntem üzerinde çalıştı. Cepheidler sayesinde, büyük uzaklıkları belirlemek için ilk yöntem geliştirildi ve bunun sonucunda, insanın Evren hakkındaki bilgisi önemli ölçüde arttı. Bununla birlikte, bu yöntemi ayrıntılı biçimde geliştiren ve bu nedenle ön plana çıkan kişi Hark>w Shapely oldu (her şeye rağmen birerkekti). Bu tür şeyler her zaman oluyor. 1969da, pulsarları keşfetti. Buna karşın, bu keşif için Nobel Odülü'nü alan kişi patronu (tabii bir erkek) oldu. Bayan Bell, bunu umursamadı ve durumu kabullendi. (m.a.LATS) 2400 yıldız HkAmerlkalı İlk Amerikalı kadın gökbilimci Marta Mrtchell'di (doğum: 1818). O günlerde, bir eğitim almasının olanağı yoktu (kadınlar için yoktu), fakat babası bilgili bir amatör gökbilimciydi ve ona, gökbilim konusunda bir eğitim verdi. Mitchell, 1 Ekim 1847'de bir kuyruklu yıldız keşfetti. Bu keşif, bilim dünyasının dikkatinin üzerinde toplanmasına neden oldu. 1849da, Amerikan Deniz Ofisinde calışmaya başlayarak gökbilimsel hesaplamalar yaptı. 1865'te, Vassar'da kadınlar için kurulan yüksekokulda (college) gökbilim profesörü olarak görev aldı. Sevdiği bir işi yapmakla kadınların iyi bir eğitim alması için çalışmak arasında bir seçim yapması gerekmiş ve ikincisini seçmişti. Bu görevi ölümüne kadar sürdürdü. Mitchell'in gökbilimdeki başarılan fazla çarpıcı değil, ancak toplumdan önemli bir yardım almadan, kadını beyinsiz bir varlık olarak eve kapatan anlayışa karşın bunları başardı. Amerikan toplumunun ezilen yarısı için yüksek bir standartı temsil etti ve Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi'nin ilk kadın üyesi oldu. Annle Jump Cannon (doğum: 1863), bir 2355