Katalog

GERİYEBAKIŞ DÜŞÜNBUL Makinelerle donatılmış ilk üretim tesisleri 18. yüzyılın birinci yarısında Ingiltere'de ortaya çıkmıştı İlk fabrikalardan biri dokuma sanayicisi ve mucil Richard Arkwright (17321792) tarafından Nottingham'da kurulan bir iplik eğirme tesisiydi. önceleri dokuma makineleri atların gücüyle çalışıyordu. Iki yüz yirmi yıl önce 1771'de Arkwright Cromford'da kurduğu fabrikada enerji kaynağı olarak akarsu gücünden yararlandı Birkaç yıl içinde tesisler gelişorek eğirmeden taramaya kadar tüm dokuma işlemlenni gerçekleştiren makinelerle donatılmış fabrikalar kuruldu Onsekizinci yüzyılın ikinci yarısında pamuklu kumaş üretimi kuzey Ingiltere'nin en önemli sanayi dalı durumuna geldi. Sir Richard Arkwright kurduğu dokuma fabrikalarında mekanik güçle çalışan makinelerin kullanımını ve fabrika işletmeciliği sistemini yaygınlaştırarak sanayinin gelişmesine önemli katkılarda bulunmuş bır mucittir; 1782'de 200 bin sterlinlik bır sermayenin ve 5 bin işcinin çalıştğn çok sayıda fabrikanın sahibiydi. Merkezi buhar gücüyle çalışan ilk fabrika ise 1784 yılında yine Ingiltere'de faaliyete geçti. 1800 yılına gelindiğinde Britanya Adalan'ndaki 2.200 kadar buhar makınasının % 4O'ı fabrikalarda kullanılıyordu. Almanya'da "buhar devrimi" daha geç yaşandı Burada ilk buharlı fabrika 1800 yılında işletmeye açıldı 1830 yılına gelindiğinde Almanya'nın endüstri bölgesı olan Saksonya'da 200 fabrikadan büyük bölümü hala akarsu enerjisiyle çalışıyordu Buharlı makinalara geçişle birlikte fabrikaların akarsu gibi doğal enerji kaynaklarına bağlılığı son bulunca fabrikalar İlk fabrikalar r«"ıı vt (İ2. izL.tyiaL.tn tD/LDİ h f« atfvti nehir kenarlarından şehirlere taşınmaya başlandı. Böylece ondokuzuncu yüzyılda bütün Avrupa'da kalabalık şehirlere taşınmaya başlandı Böylece ondokuzuncu yüzyılda bütün Avrupa'da kalabalık fabrika şehirleri oluştu. Sözgelimi Ingiltere'de sanayinin yoğunlaştığı Manchester kentinin nufusu 1801 yılından 1841 yılına kadar dönemde 33 binden 353 bine çıkmıştı Bu süre içinde ülkelerin tarıma dayalı sosyoekonomik yapısı değişerek endüstriye dayalı bir yaşam tarzı gelişmeye başladı. Işgücüne duyulan büyük gereksınme nedeniyle fabrikalara çok düşük ücretle çocuk işçi çalıştırılıyordu. Çocuklar genellikle 4 yaşından itibaren dokuma tezgahlarında çalıştırılmaya başlanıyordu. Armağanlıbulmaca Bazı kare biçimindeki kartları keserek, 1 cm2<lik dört ya da beş küçük karenin yan yana gelmesiyle oluşan şekiller oluşturdum (yanda görülüyor). Sonuç olarak, hiçbir şekil bir diğeriyle aynı degildi (çevirseniz ya da döndürseniz bile). Çocuklarım, beş ya da altı parçayı kaybetti, ancak geriye kalanları biraraya getirerek değişik şekiller oluşturuyordum. örneğin, bu şekilleri birleştirerek bir kare oluşturabiliyordum ve arta kalanlarla, bir başka boyutta bir kare daha oluşturabiliyordum. Parça parça kareler Oluşhırduğum bu ikl karenin boyırtlan ıwdlr7 Bulmacayı doğru olarak çözen 20 okurumuza Tahlr Hatipoğlu nun "Eylül ÜniversKesi" adlı kitabını armağan ediyoruz BehiçAk Çözumler ve kazananlar Kötü ahşkanlık C'nın galibiyet sayısı iki değil, birdir. Maçların sonuçları şöyledir: AD: 10; BD: 11;BC:30;CD:51. "Hayaletler Prensi" adlı kitabı kazanan okurlarımız: Tuzlarda elektrik akımı 1891 "Buluş Yıllığı'nda katı haldeki tuzlarda elektriğin iletildiğin,den söz ediliyordu. Tuzların iletkenliği yeterince araştırılmamış bir konuydu. Daha önce ünlü fizik bilgini Faraday, tuzların ancak suda çözünmüş durumda, eriyik halindeyken elektriği ilettiklerini ve katı duruma geçtikleri andan itibaren iletkenliklerinı yitirdiklerini ileri sürmüştü. Oysa son yapılan deneyler birçok tuzun katı haldeyken elektiriği ilettiğini gösteriyordu Fizik bilgini L. Graetz tarafından yinelenen deneyler, katı haldeki iletkenliğin tuzun cinsine göre büyük değişkenlik gösterdiğini ortaya koyuyordu. Graetz, deneylerini olabilidiğince sabit ve kesin ölçülebilir sıcaklık koşullarında gerçekleştiriyordu. Bazı tuzlarda katılaşma noktasının hemen altında iletkenlikte hızlı bir değişim gözleniyordu. Erdem Imrak Istanbul, Atllla KurucanBursa, Ebru Aksoy Ankara, Gfikhan Uzun«r Samsun, Hasan Çakmak Afyon, Esra Günmi Ankara, Sait Tülü Istanbul, Zafer Umut Afyon, Şenol KeMriloğluAntalya, Perlhan Ertan Izmir, Ayşe ÜlküTavşanh, Hasan Badcnv Gaziantep, Ha•Im Sansoy Antalya, BOIsnt Drnnlrba»Samsun, Mustata Ç«iln Izmir, Ekrem özç*llk Istanbul, Ortıan Utkan Istanbul, Banş Bozkurt Balıkesir, Ezgl DemlrtaşAnkara, Ncvln Anlı Muğla. Yineml? Geçen hafta anlatılan yönteme gelen eleştırı üzerine, TV'cıler yeni bir yöntem geliştırmışlerl Ama ne geliştirme ... Şimdl her rakamdan ikişer tane koymuşlar. Böylece o rakamı ikinci defa çekme şansını ortadan kaldırmamış oluyorlar. Yine formüle dalmadan düşünelim. Hepsinden ıkışer tane var Bır rakamın (ikisinden) bir tanesi cekiliyor. Tabı, yine geri konmadıgı için, aynı rakamın bır daha çekilme şansının, diğerleriyle eşıt olmadığı ortada Bunun, herkesln eşit oldugu bır çekılış olduğunu söyleyen TV yönetıcilerıne, oyle düşünmeyenlerin selamlarını sunuyorum. 23515