Katalog

G E N E T İ K VE A D L İ T I P Gen tekniği yöntemiyle cinayet aydınlandı Cinayet kurbanı kızın kemik kalıntılarından elde edilen DNA'sı, anababasının DNA'sıyla karşılaştırıldı ve iskeletin Karen Price olduğıranlaşıldı. Dr Ze\nep Tıımer A ralık 1989 da genç bır kadının ıskeletı Ingıltere nın Cardıff kentınde bır evın arka bahçesınde gomulu olarak bulundu llk ıncelemeler kadının yıllar once oldurulup gomulmuş olduğunu gos terıyordu Saçlardan ve dışlerden yola çı karak iskeletin kaç yaşında bır ınsana aıt olabıleceğınden ote bır sonuca ulaşılmadı Ancak Hagelberg ve arkadaşlarının ke mık DNA sını ınceleyıp genç kızın kımlığı nı kesın olarak kanıtlamalarıyla ılgınç bır arastırma zıncırının son noktası konmuş oluyordu Genç kızın kım olabıleceğıne ılışkın ılk ıpucu kalatasının ıncelenmesıyle elde edıldı Manchester Unıversıtesı nden tıbbı ressam Rıchard Neave kafatasının plastık bır modelını yaptı Daha sonra bu plastık model uzerınde şekıllenen çamur (bızde Amerıkan çamuru denılen şey) kullanarak yuz kaslarını şekıllendırdı Bır gunden kısa bır sure ıçınde gonç kızın kafa modelı tamamlanmıştı Bundan sonra yapılacak olan genç kızı tanıyabılecek bırılerını bul maktı Modelın resımlerı gazetelerde basıldı Ikı gun sonra Cardıff lı bır sosyal gorevlı polıse telefon ederek genç kızı tanıdıgını sandıgını bıldırdı Iddıasına gore genç kızın adı Karen Prıce dı ve 1981 yılında bır çocuk evınden kaçmıştı Dışlerın ıncelenmesıyle ılgılı sonuçlar bu kımlığın doğruluğunu desteklıyordu ama kesın kanıtlanıncaya kadar bu kımlık bır varsayım olarak kalmak durumundaydı Kesın kanıt da DNA ve PCR (Polymerase Chaın Reaction) yontemı yardımıyla sağlandı Kemık DNA sı tahmını ana babanın DNA sıyle karşılaştırdı öldurulen kız gerçekten Karen Prıce dı ve tahmın edilen kışılerın kızlarıydı Boylece kızın kımlıgı varsayım olmaktan sıyrılıp bır kesınlık kazanıyordu Kemık kalıntılarından DNA tıplemesı yapılması yalnızca adlı tıbbı değıl antropolojık araştırmaları da yakından ılgılendıyor Bugun yaklaşık 5500 yıllık kemık kalıntılarından bıle DNA elde etmek mumkun Bu DNA PCR adı verılen yon temle çoğaltılarak ıncelenebılıyor PCR'nin açtığı dönem Antık DNA nın ıncelenmesı PCR yontemı bulununcaya kadar askıda kalmıştı Ölu nesnelere (ınsan bıtkı ya da hayvan) aıt DNA bır sure sonra yapısal bozulmaya ugrayıp kullanılabılırlığını yıtırıyordu DNA butunluğu çok uzun yıllar boyunca korunamıyordu Kuçuk kuçuk parçalara ayrılmış DNA nın var olan yontemlerle ıncelenmesı mumkun değıldı Ayrıca DNA nın yapı taşlarını oluşturan nukleotıt ler çogu zaman oksıde oluyor ya da DNA nın orjınal dızısı bozuluyordu Elekt ron mıkroskop altında bu DNA ancak ıç ıçe geçmış olarak ızlenıyordu PCR nın bulunmasıyla bu sorunlar ortadan kalkmış oldu PCR kısa adı ıle anılan Polymerase Chaın Reaction (Polımeraz enzımının katalıze ettığı zıncırleme reaksıyon) DNA arastırma tarıhınde onemlı bır çığır açtı Çok basıt olarak bu yontemın kısa DNA zıncırlerını kopyalamak olduğu soylenebılır Yontemın en onemlı ozellığı ıse son derece verımlı oluşu Tek bır hucrenın çekırdeğınden elde edilen bır DNA nın bıle bu yontemle kopya lanıpçoğaltılması mumkun PCR ıle az sayıda hatta tahrıbe uğramış DNA nın bıle ın celenebılmesı doğal olarak bu yontemı pek çok farklı arastırma alanının gozbebeğı halıne getırdı Bunlar arasında da adlı tıpçılar ve antropologlar da yer alıyor Artık muzelerdekı parçalardan kurumuş boceklerden mumyalardan eskı kemıklerden fosıl bıtkı lerden DNA elde etmek ve bunları ıncelemek Gen teknolojileri moleküler blyolojlnin Hicı gucu mumkun Hatta son gunlerde ABDde ılgınç tılı olarak yazmak ıstedığım bu ılgınç bır arastırma yapılacak Bu araştırmanın arastırma ABD de hâlâ tartışılıyor kahramanı Abraham Lıncoln Araştırmanın DNA'nın kesinllği amacı ıse Lıncoln un Marfan Sendromlu olup Asıl konuya gerı dönersek Hagelberg olmadığının saptanması Bunun ıçı Lıncoln e Gray ve Jetfreys Nature dergısının 1 aıt kan lekelerı kemık parçaları ve saçlar Ağustos 1991 sayısında yayımlanan ma saklandığı muzeden alınarak PCR yontemıykalelerınde bu cinayet kurbanının kımlığı le ıncelenecek Başka bır yazıda daha ayrınnın kemık kalıntılarının DNA analızı ıle nasıl tespıt edıldığını anlatıyorlar Kemıklerden elde edilen DNA once PCR yöntemiyle çoğaltılıyor ardından dızılemesı yapılıyor (sequencıng DNA dakı nukleotıt dızılerının tespıt edılmesı) Bu dızıleme tahmını annenın ve babanın ızı gıbı son derece kışıye ozel bır sıralama gosterıyor Bu kımlık ve ebeveynın tespıtı gıbı ıncelemelerde oldukça kesın sonuç verıyor Bu ıncelemenın en onemlı zorluklarından bırı de ıncelenen kemık parçalarının başka organızmalar ıle bulaşmış olma ıhtımalı PCR yontemının çok etkılı olma avantajı bu durumda tersıne dönerek bır dezavantaj halıne gelıyor Kemık DNA sını çoğaltırken başka organızmalara aıt DNA yı da çoğaltmak mumkun ve bu da araştırmayı çıkmaza sokabılecek bır etken Ancak Karen Prıce vakasında yalnızca PCR sayesınde değıl aılenın Kafkas olması Kafkaslarda bellı DNA dızılışlerının yakından bılınmesı bılgısayarın ve ıstatıstıklerın ve olasılık hesaplarının yardımıyla kesın bır sonuca ulaşılabılıyor Bu ılgınç hıkâyenın tarıhe geçecek bır yönu var llk kez olarak bır Ingılız mahkemesı PCR kullanılarak elde edilen bu adlı kanıtı geçerlı olarak kabul ettı 7000 yilllk beyin Yukarda fotoçrafını gördüğünüz beyın tam 7 bin yılık Bu insan beynl bu kadar uzun süre dayanabilmeyı ve bugüne kalabilmeyı çamur veya bataklık ıçınde bulunmasına borçlu Beyınden elde edilen hucrelerdekı DNA kodları PCR yöntemiyle (solda) çoğalatılarak çözüldü ve ıncelendi Florıda'da da bulunan 7 bın yıl öncekı atalanmızın beyın yapılarıyla bızlenn beyın yapıları arasında larklılıklar bulunmadı 23510