Katalog

M O L E K Ü L E R A C I D A N KISA HABERLER Bilimsel araştırma ve iletişim Araştırmacıların kendi alanlarında profesyonel ve toplumla iletişimleri, bilimsel araştırmalara büyük katkılar sağlar. Doç. Dr. Beyazıt Çırakoğlu ilimsel araştırmacı bır hıpotezı ırdeleyecek, bır teorı gelıştırecek ya da kısaca var olan bılgı bırıkımıne yenı katkı sağlayacak bır deneysel çalışmayı programlar ve uygular Bu çalışmada araştırmacıyı yonlendıren en onemlı unsur, kuşkusuz o çalışma alanındakı olagelmış bırıkımdır Bu bırıkıme ulaşabılme hem o araştırmd alanındakı guncelı yakalaına hem de yenı araştırmaları programlaşma açısından onem taşır Bılım ve teknolojı uretımının kaynağında araştırma vardır Bır bilimsel araştırmanın verdığı haz ve bır sonuca ulaşmanın getırdığı hafıflığın en tepeye ulaştığı an, hıç kuşkusuz yapılan çalışmanın başkalarına duyurulduğu andır Emeğını toplumla paylaşmanın verdığı gurur ve haz, bilimsel araştırmacının değer yargılarına g o re çok ayrıcalıklı bır yere sahıptır Bunların otesınde gunumuzun bılım araştırmacısının salt kendı araştırma alanına sıkışmış, laboratuvanndan başka dunya tanımayan bır kışılık sergılemek yerıne, cağdaş aydın tanımına uygun olarak toplumla canlı bır ılışkı ıçınde, kendı alanından başka dısıplınlerde de guncel bır bılgıyle donanmış, ekonomı, sos/olojı ve polıtıka konularında fıkır yurutecek kadar bılgıye sahıp olması gerekır Kendı alanı dışındakı dısıplınlerle etkıleşme, yaratıcılığı gelıştırecek ve bu, kendı alanındakı olaylara da bakış açısını genışletecektır Yukarıdakı açılardan bakıldığında, ıletışımın bilimsel araştırmaya katkısının ne denlı onemlı olduğu açık şekılde ortaya çıkmaktadır Bilimsel araştırmacının ıletışım faalıyetı ıkı genel bolume aynlabılır Bilimsel araştırmacıların kendı aralarındakı profesyonel ıletışımı ve gıderek önem kazanan bılım adamlarının toplumla ıletışımı Profesyonel yazılı ıletışım araçiarı kıtaplar, kongre özetlerı, tezler ve dergıler arasında sonuncusu guncelı kısa zamanda aktarması açısından özel bır yere sahıptır Bundan 2025 yıl gerılere dönulduğunde, uluslararası duzeyde her araştırma alanında kısıtlı sayıda dergıye rastlamaktayız Bır de (Nature ve Scıence gıbı) bır çok dısıplındekı araştırmalara yer veren az sayıda dergı görulmekte Bugun ıse tablo onemlı şekılde degışmıştır Bazı alanlarda tam bır dergı enflasyonu yaşanmaktadır kı bunların değıl tumune bır kısmına bıle abone olmak ozellıkle yurdumuzdakı araştırma kurumlarına altından kalkılması guç ekonomık yukler getırmektedır Yayınların bu denlı çoğalmasındakı neden kuşkusuz araştırma sayısındakı artıs ve sonuçlann çok gecıkmeden yayım lanması kaygısıdıı Bunun getırdığı bır so B nuç dergılerın kendı aralarında bilimsel ağırlıklarına gore sınıflara ayrılmaları olmuştur Bugun bırcok ulkede, yapılan yayının sayısı kadar makalenın yayımlandığı dergı de onem kazanmış durumdadır On sıralarda gelen dergıler, tutarlılığı, orıjınallığı ıle guvenılır hakemlerce onaylanmış sonuçlara yer verdıklerınden daha çok ılgı toplamaktadırlar Bilimsel araştırmacı lar çoğunlukla bu dergılerden yararlandık larından yer alan makalelerın başka çalışmalarda kaynak gosterılme şansları çok daha yuksek olmaktadır Bilimsel araştırma duzeyının çok yuksek olmadığı ulkelerdekı araştırmalarm bu dergılerde yayın yapmaolanakları hemen hemen yok gıbıdır Bu araştırmacılar daha çok ıkıncı kategorı olarak nıtelenen uluslararası dergılerde yayınlar yapabılmektedırler Eğer bu dergıler Current Contents gıbı her alanda çok sayıda dergıyı makale başlıkları, yazarları, yazar adreslerı açısından bır araya getırıp bır haftalık dergı halınde araştırıcıya sunan yayınların lıstelerıne gırmışlerse, makale sahıbının genış bır kıtleye ulaşabılme olanağı ver demektır Bır örnek verılecek olursa, tıp ve bıyolojı alanlarındakı yayınları konu alan Current Contents "Life Sciences", 1200 dergının ıçerdığı haftalık yayınları duzenlı şekılde okuyucularına aktarmaktadır resıne çalışma alanını tanıtmak ıçın gelış mış bır ulkedekı meslektaşına gore daha çok çaba gostermelıdır Bu ulkelerde araştırıcı, radyotelevızyon, gunluk basın, populer dergıler gıbı araçlarla toplumda bı lımsel araştırma bılıncının yerleşmesıne katkıda bulunmalıdır Bu, aslolan bilimsel dılın yerıne, halkın anlayacağı daha mutevazı bır dıl kullanmak, teknık ayrıntıları daha anlaşılır halde ıletmektır Ancak asıl görev o ulkedekı araştırmacıların topluma ulaşma çabalarını derleyıp yonlendırecek bilimsel araştırma kuruluşlarına, unıversıtelere ve basın yayın kuruluşlarına duşmektedır Turkıye'de bu yondekı çabalar ozellıkle populer dergı duzeyınde olumlu bır nok taya ulaşmış durumdadır Bır aylık populer dergı ve bır haftalık gazete ekı, yurdumuz standartlarına gore yuksek tırajlara ulaşmış ve genış sayılabılecek kıtlelerle ıletışım kurabılmışlerdır Bunun yanında televızyonda yapılan çeşıtlı programlar yıne buyuk bır seyırcı kıtlesıne her hafta ulaşmaktadır Sozu edılen dergıler ve programlar ozellıkle yurdumuzdakı bilimsel araştırmaları oldukça dıkkatlı bır bıçımde kıtlelere ulaştırırken, ara sıra gunluk basında yer alan ve sansasyon kokan, ayrıca arkası gelmeyen ıddıalı haberlerın etkısının olumlu olduğunu soylemek zordur Bilimsel araştırma ve ıletışımın bır başka boyutunu meydana getıren bılgısayarlı ıletışımı onumuzdekı yazılardan bırınde ele alacağız • En eski memeliler K uzey Amerıka'da memelılerın en yuksek takımını oluşturan maymun ve ınsanın yenı bır turune aıt ve zaman akımından etkılenmemış 4 adet kafatası bulundu Kemık buluntularının 505 mılyon yıl oncesıne aıt olduğu, tersıyer devrın eosen dönemınden kaldığı belırtılıyor Shoshonısmus dıye adlandırılan bu tersıyer turunun Koboldmakı grubundan olduğu da eklenıyor Tersıyer turlerının bazılarına gunumuzde Guneydoğu Asya adalarında rastlanabılıyor Tersıyer devrınde daha kuzeylerde de göruluyorlardı Subtropıkal ıklıme o donemlerde kuzeyde de rastlanabılıyordu Tum dığer prımat turlerınde olduğu gıbı Shoshonısmus da ağaçlarda yaşardı Gözlerımn buyukluğu nedenıyle gecelerı daha aktıf olduğu sanılıyor Yenı kemık bu luntuları Kuzey Amerıka kıtasında buluna' 1 eosen dönemıne aıt olan ve en lyı durun da olan kafatası olma özellığını de taşıy. Bilimsel yayınlar Bılımın ovrensel nıtelığı yanında bilimsel araştırmalar, uir toplumun kulturunun ve ekonomık, teknolojik duzeyının yansıdığı çalışmalardır Yurdumuzda yapılan araştırmalarla ılgılı uluslararası dergılere az sayıda serpıştırılmış makaleler bır butun meydana getırememekte ve sadece bıreysel ıletışıme yardımcı olmaktadtf Turkıye'de yapılan çeşıtlı araştırmalarm bır butun halınde yurtdışına duyurulması artık Tiutlaka ele alınması gereken bır konudur Bunun ıçın TUBITAK'ın çıkardığı Doğa dergısıne bilimsel araştırmacılarımızın daha yakın bır ılgı ıle yaklaşmaları gerekmektedır Bu bağlamda, TUBITAK'a duşen gorev ıse gereklı duzenleme ve gırıŞımlerle DOĞA'yı Current Contents'ın dergıler hstesıne sokmaktır Bır ulkede bilimsel araştırmalarm yukseltılmesı hedeflenıyorsa, konuya en genış açıdan yaklaşarak salt maddı kaynaklar yaratmak, unıversıte ve lıse oğrencılerını araştırmaya ozendırmek, burslar dağıtmarıın yanında toplumun her kesımının bilimsel araştırmalarm erdemı ve onemı konularında bılınçlendırılmesı ve her alan da olduğu qıbı bilimsel alanda da halkın ılgı ve desteğının sağlanması gereklıdır Bu noktada bilimsel araştırmacı da çev Bütünlük oluşturmak... Arş. Gor. Abdunnasır Yıldız Ucuz ve verimli mantar üretme Doğada, çurumuş ağaç kısımları uzenn de yetışen Pleurotus (kayın ya da kavak mantarı) kultur koşullarında uretıldığınde dı ğer turlere oranla kısa surede, ucuza ve bol urun vermektedır Agaricus turlerının kulturunde kullanılan kompostun hazırlanması 2530 gun gıbı bır sure ısterken, Pleurotus turlerı ıçın 1 2 gun yetmektedır Burada emek ve zaman açı sından belırgın bır kazanç söz konusudur Pleurotus mısellerı komposta aşılandıktan 1520 gun sonra ılk urun elde edılmekte ve 1015 gun arayla 34 hasat sonunda, 1 kg kuru sap, saman vb gıbı artıktan 1 kg taze mantar alınmaktadır Ayrıca kultude buyuk sorun yaratan hastalık etmenlerlne karsı, Pleurotus daha dırençlıdır Pleurotus cınsının yuksek ve du şuk sıcaklıklarda yetışen turlerı vardır örne gm, P ostreatus 1315 "C'de P.florlda 2024 °C'de yetışmektedır Boylece kultur de Postreatus'u kışın, Pflorida'yı ıse ya zın uretmek soğutma ve ısıtma gıderlerın de tasarruf sağlar Özetle, Pleurotus turlerının uretımı kolay ekonomık açıdan daha az masraflı ve daha verımlıdır Bu koşullarda uretıcı daha ucu za pazara sunabılecek boylece tuketıcı kıtlesı mantardan daha çok yararlanma olana ğına kavuşabılecektır Bu olgu mantarın luks marketlerde ve lokantalarda pazarlanan bır besın maddesı olma özellığını ortadan kal dıracaktır [ Hasat evresıne ulaşmn, H< urotus flonda U lkemızde uretılen mantarlar Agarıcus bisporus ve Agaricus compestrls turlerıdır Uretım genış kıtlelerın ıhtıyacını karşılayacak duzeyın çok altındadır Ayrıca bu turlerın uretımı pahalıya mal olduğu ıçın pazara yuksek fıyatla sunu luyorlar Boylece mantar gelır duzeyı duşuk olan genış halk açısından luks blr besin ol maktadır Oysa yuksek beslenme değerıne sahıp olduğu ıçın mantarın genış halk kıtle sı tarafından tuketılmesı önem taşımakta Bu nedenle mantarı bol mıktarda ve ucuza uretebılmek gerekıyor 2117