Katalog

B İ L İ M GÜNDEMİ BİLİM KÜLTÜR Mutasyon Okulu Turk Tabıblerı Bırlığı Merkez Konseyı Tıpta Temel Bılımler Kolu, 2124 Kasım tarıhlerınde Kızılcahamam da "Mutasyon" konulu bır sonbahar okulu duzenlıyor Okulun ders programında şu Konular yer ahyor 22 Kasım Cuma • Kromozal diızeyde mutasyonların tesblti Prof Dr Işık Bokesoy • Moleküler biyolo|lye glrls Prof Dr Şukrıye Ayter • Moleküler duzeyde mutasyonlann Incelenmesine metodolo|lk yaklasım Doç Dr Meral Özguç 23 Kasım Cumartesi • Invitro mutagenezis Doç Dr Meral Özguç •Onkojenik mutasyonlar Prof Dr Emın Kansu •Mutasyon anallzleri Martın Farrall 24 Kasım Pazar • Mutajenıle testlerl Prof Dr Hasan Bağcı Bılgı ıçın TTB Merkez Konseyı, Mithatpaşa Cad 62/18 YenışehırAnkara Tel 118 3156118 39 63 Fax 117 26 72 Sibernetikte feedback kavramı Yapılan eylemin sonucu hakkında bilgi vererek, eylemi etkileyen süreçle ilgili açıklamalı örnekler Vehbı Belgil B Gıda Sanayii Kongpesi TMMOB Zıraat Muhendıslerı Odası'nın duzenledığı "Gıda Sanayii Kongresi" 1315 Kasım gunlerınde Ankarada Mıllı Kutuphane'de yapılacak Kongrede, eğıtım, araştırmagelıştırme çalışmaları, teknolojı transferı, kaynak yaratılması, hammadde ve pazarlama gıbı çozumlenmesı gereken konular ele alınacak Programda yer alan tartışma ve bıldırılerden bazıları şunlar 13 Kasım Çarşamba • Kalkınma ve gıda sanayii Prof Dr Gulten Kazgan Dr Meftune Emıroğlu Prof Dr Yakup Kepenek, Orhan Kılercıoğlu, Alı Zafer Tacıroğlu 11 3013 00 •Gıda sanayiinde gelişlm C Tanıl Kuçuk •Tanm sektörü gellşme projeksiyonu ve gıda sanayii Doç Dr Guven Özerın, Ar Gor Ferruh Işın 14 0015 30 •Gıda sanayii polltlkalan Osman Ulagay sıyası partı temsılcılerı, Prof Dr Azız Ekşı, Şınası Ertan, Memduh Hacıoğlu Prof Dr Mehmet Pala, 16 0018 00 ır atasozumuz, "Boynuz sonradan çıkar, ama kulakları aşar" der Sıbernetık de bılımlerın en sonuncusu ıdı Fakat, hepsını aştı Bılımımız Amerıkalı matematıkçı Norbert Wiener 1948 de ve adlandırdı Sıbernetık, eskı Yunancada "dumencı" anlamına gelen bır sozcukten ahnmıştı Bunu sozcuk olarak ılk kullanan Fransız Matematıkçı ve fızıkçı Ampere (Amper) ıdı Bılgın bılımlerı sıralarken 83 numarada 'Sıbernetık' sozcuğune yer verdı Bunun karşısında da bılımın sımgesı ola rak Latınce şunu yazdı "Et secura cıves ut pace fruantur' (Vatandaşa, barıştan yararlanma olanağını sağlar) Neden? Çunku, bu bılım ınsan yonetımı ıle ılgılı ıdı Amerıkalı VVıener bılımının adını eskı Yunancadan veya Ampere ın bılım tasnıfınden aldı Ama, onun Sıbernetığı ıle Yunancadakı Ampere dekı bılım'ın ılışkısı yoktu, şoyle Ikıncı Dunya Savaşı'nda Amerıka Japon uçaklarının tehdıdı altında ıdı Bunlar bır atışta nasıl duşurulebılırdı? Uçaksavar topuna yon vererek bunu yapmak çok guçtu Sız namluya yon verene kadar uçak yapacağını yapıp kaçıyordu öyle bır yontem bulunmalıydı ı kı uçak gokte gorunduğu andan başlayarak namlu onu adım adım ızlemelı, tam zamanında da vurmalı ıdı Bunun ıçın once, uçağın 1) hızı, 2) gıdış yonu veya yonlerı 3) ruzgârın hızı ve yonu 4) uçağın yerden yukseklığı 5) mermınin hızı, 6) ruzgârın sertlığı bılınmelı ıdı Bunlar bılınınce vuruş ışten bıle değıldı Ve oyle oldu Makınelerın yapıp ışledı ğı bu hesaplama'ardan sonra mermı bır ıkı sanlye sonra uçağın geleceğı yere fırlatılıyor, uçak ısabet alıyordu Ustat, çalışmalarını savaştan sonra da surdurup sıstemlı hale getırdı, boylece de sıbernetık doğdu da alıyor Feedback, Ingılızcede ' gerı besleme" anlamına gelıyor Fakat, tanımda onemlı olan, sozcuk anlamlarının toplamı değıl, tanım ıçın kullanılan sozcuklerın toplam anlamıöır Hatta, sozcuk anlamları bızı çok kez yanlışa göturur Atom sozcugundekı gıbı Çunku, bu sozcuk eskı Yunancada "bolunmez" anlamındadır Oysa, atom, belkı de sonsuza dek bolunmektedır "Feedback"'! ben, o dızı yazımda "sonuç bildirme" diye dillmize çevirmıştim Bunu, yerıne gore, "sonucu degerlendırme, anlama" bıçımlerınde de çevırebılırız Fransızlar "actıon en retour" terımını kullanmış (gerıye etkı) Bılım kıtaplarından, ansıklopedıler den, buyuk sözluklerden anlayamayacağımız bu kavramı, insanı bilgisayar sayarak anlayabılıriz Başlıca beş duyu organı var ınsanın ber verır Işte bu yolla ögrendığınız bılgı "feedback"tır yanı sonuç bıldırmektır Ve sız, bu bılgılerın ışığında su almayacak ayakkabı tersıne dönmeyecek şemsiye, yağmur geçırmeyecek pardosu bulmaya yonellrslnlz Bu yolla da sağlığınızı korursunuz Başka örnekler Avcısınız Bır kuşa nışan alır, tufeğınızı ateşlersiniz Amacınız hayvanı vurmaktır Hayvanın duşucek yerde havalanması, amacınızın gerçekleşmedığını gösterlr Burada sonuç bildirme ışı gozlerınıze duşmuştur Sılahınızı yıne ateşlersiniz Vurana kadar Bir adam sopa ıle veya kılıçla uzerınıze saldırır Adamın amacı sıze vurmaktır Sız de bir sopa ile ona saldırırsınız Burada ıkınızın amacınının da gerçekleşmedığını gözlerıniz ve kulaklarınızla anlarsınız Bu da feedback' tir Bır gazete yayımladınız Ilk yapacağınız ış, ne kadar sattığınızdır Bunu, bır kaç hafta sonra, ladelerden anlarsınız Aldığınız bu sonuca göre de yayınınızda değışıklık yaparsınız Çunku, amacınız gazetenızın başarısıdır Bu sonuç alınınca ya kadar, onlemler almanızı surdurursunuz Burada "feedback" tadelerdır Hastasınız Doktorunuz, tanısına gore ılaç yazar, bırkaç gun, veya, duruma göre, birkaç hafta sonra gelıp görunmenızı ıster Burada amaç, Ilacın iyi gelıp gelmedığını anlamaktır Duruma gore ya ılaca devam edılır, yahut başka bır yol denenır Sonuç Feedback 14 Kasım Perşembe •Gıda tuketimi ve beslenme Prof Dr Ayşe Baysal, Prof Dr Orhan Koksal, Prof Dr Imran özalp Prof Dr Gulden Pekcan 14 0015 30 •Gıda tükettml ve yenl yönellşler Prof Dr Sevınç Yucecan 15 Kasım Cuma • Bilimsel teknolo]ik gellşme açısından gıda sanayii Talat Ogan, Dr Aydın Severge Edıp Tahıncıoğlu, 110012 30 •Gıda biliminde gelismeler ve öncellkli araştırma konuları Prof Dr Azız Ekşı • Gıda teknolojislnde son gelismeler ve Türkiye uygulamalan Prof Dr Mehmet Pala Ancak, ben bu yazımda, bu yeni bilimı uzun uzun anlatacak değılım Bunu 12 dızılık bır yazımda yapmıştım Burada uzerınde durmak ıstedığım konu, bılımımızın çok onemlı bır kavramı olan "feedback" kavramıdır Nedlr feedback (fidbek)? Birçokları bunu, bır fılmı tersıne oynatmak şeklınde anlıyor O zaman, yere duşen bır adamın bır anda gerı donmesıne tanık oluyoruz Bır nehre aıt fılmı ters oynatırsak, suların ters aktığını goruruz Patlayan bır bombaya aıt fılmı ters oynatırsak yayılan top parçalarının bır araya gelıp yıne top haline geldlğinı göruruz "Feedback"in böyle bir şeyle uzaktan yakından ılgısi yoktur Ama, bırçok yazar, bunu, bu anlam Bunlar bıze dış dunyamız hakkında her an bılgı verır uyurken bıle Beynımız bu bılgılerı ışler, yanı, kayda geçırır, eskı bıgılerle karşılaştırır, belleğimıze yazar Bız bu bılgılere gore kendımızı yonetırız Işın bılgı toplama aşamasına "ınput" (gırdı), yonetım aşamasına "output" denıyor Bılgı toplamakta amaç davranış değıştırmektedır Sabah, ışınıze gıtmek ıçın sokağa çıkacağınızı duşunelım Havaya bakıyorsunuz, bulutların toplandığını, hatta ılk yağmur damlalarının fıskeler halınde duşmeye başladığını göruyorsunuz Bunlar beynımizde bılgı olarak toplanır Eskı bilgılerımıze gore, yağmurun yağacağı duşuncesıne varır ve su geçırmeyen ayakkabınızı, pardosunuzu, şemsıyenızı alırsınız Amacınız yağmurdan korunmaktır Ama, ayakkabınızın su aldığını, şemsıyenızın tersıne donduğunu, pardosunuzun yağmuru geçırdığını, kısaca, bunların sızı yağmurdan korumadığını anlarsınız Bu sonucu sıze, gözlerınız, cıldınız ha örneklerımız şunu vurguluyor Birçok bılgılerın ışığında bır amaca ulaşmak ıçın bir eylem yapıyorsunuz Fakat, eylemınız, bekledığınız sonucu vermıyor Bunu gozunuzle, kulağınız, koku alma duygunuz, tad alma yeteneğınız veya cıldınız sıze bıldırıyor Işte bu sonuç bıldırmeye feedback dıyorlar Goruleceğı gıbı, bunun, fılmı ters oynatmakla ılgısi yok Durum hayvanlar ve bıtkıler dunyasında da budur Kımı ağaçların yeterınce ışık alamamaları, boy atmalarına yol açar Yarasa sabahın ve akşamın alaca karanlığında ava çıkar Burada hayvana sonuç bıldirecek olan karnıdır (karnının doymasıdır) Kısaca, feedback, sıbernetığın en onemlı kavramıdır Amacımızın gerçekleşıp gerçekleşmedığını bu yolla anlarız Bu anlamda feedback, her alanda uygulanır Dukkân açan bırı, bırtakım hesaplarla açmıştır dukkânını Muşterı tutamadığını gozlerı, kulakları ıle anlayınca da dukkânını kapar, yahut başka bır yer tutar Ne demıştı Zıya Paşamız Bır yerde soyledığın şarkıdan zevk alan yok ıse, nefesını boşuna tuketme, şarkını değıştır Eylemınızın ıstedığınız sonucu vermemesıni gözlerınız, kulaklarınız, cıldınız, dılınız, burnunuz sıze haber verır Çay fıncanınıza attığınız ıkı şeker ıstedığınız tadı vermeyınce yıne şeker atarsınız özledığınız tadı bulana kadar Kısaca, fıdbek, size eylemınızın başarıya ulaştığını veya tersinı gosterme yolu ile eylemınizı etkıler Bu nedenle de bu kavram, Sıber24373