Katalog

ŞTIRMALARI ıaz cazibesi sperml, bozukluğu çok eîğillmli bir yapıya sahip. Bunun tipik örnekleri DNA'sı bulunmayan "iğne başlı" spermler, ikibaşlı "aykırı" spermler, doğru bir çizgi boyunca yüzmeyerek "yalpalayan" spermler, hareket yeteneği az olan cılız spermler Ürologlar kısırlık sorunuyla karşılaşılan çiftlerde erkek ve kadının hata paylarının eşit olduğunu söylüyorlar. Maalesel spermler "serı üretim" ürünu olduklarından testis "fabrikasında" üretim hatası varsa malın kalitesini ya da sayısını değiştirmek için yapacak fazla birşey yok . Ama saSekiz günlük embriyo rahim duvannda yıları az, bozuk veya yeteBozukluk: Bütün gebeliklerin üçte biri, neksiz olan spermlerin embriyonun duvara yapışamaması nede görevlerini yerine getirniyle bozuluyor. mesine yardımcı olan tekÇare: Yumurtaya küçük bir delik delinnikler deneniyor. örneğin mesi embriyonun rahim duvanna yapış erbezi torbasındakı (skromasına yardım ediyor tum) variköz venlerin (toplardamarların) çıkarılmasının (varikoselıkları rahme bağlayan fallop tuplerıne tek lektomi) sperm sayısını arttırdığı bir yumurta atılıyor Ancak bu sırada yüzsöyleniyor. (Ne var ki son çalışmalar bu lerce yumurta işe yaramaz hale geliyor yöntemin dölleme yeteneğini arttırmada Böylece üretkenlik dönemine 400 bin yupek etkili olmadığını gösteriyor.) murta ile başlayan bir kadının kullanabileErkek üretkenliğıne müdahelenın sınırlı ceğı yumurta sayısı 400 kadar. olmasına karşın kadınlarda yumurtaların olgunlaşması ve yumurtlama süreçleri Yaşlanmayla birlikte işler daha zorlaşıher türlü "oynamaya" elverişli. Bu süreçyor çünkü yumurtaların döllenme yetenete her aşama hormonlarla denetleniyor. ği azalıyor. Yumurtalara ilişkin son çalışAltmışlı ve yetmışlı yıllarda yapılan kısırlık malar, 40 yaşından sonra üretkenlikteki çalışmaları hangi aşamada hangi horhızlı duşmenin gerçek sebebinin üreme mon dengelerinin bozulduğunu bulmaya sısteminin yaşlanması değil, yumurtaların ve düzeltmeye yönelikti Sözgelimi yuyaşlanması olduğunu göstermekte. Dolamurtalıklarındaki yumurtaları fallop tüpüyısıyla genç kadınlardan yumurta alan 40 ne atamayan kadınlarda bunu sağlamak yaşın üzerindeki kadınların hamile kalma için yumurtlamanın tetiğini çeken ınsan oranı, yumurtayı veren kadının hamile koriyonik gonadotropin hormonu (human kalma oranına yakın Yumurta naklinde chorionic gonadotropin) veriliyordu. Düönemli olan, alıcının değil, vericinin yaşı şük yapma eğilimi olan kadınlarda ise rahim içi duvannı yumuşatan ve'/umurtanın Buraya kadar söylediklerimiz, kuşkututunmasını kolaylaştıran progesteron 3uz kısırlıkta erkeklerin hiç rolü olmadığı hormonu kullanılırdı. înlamına gelmez. Tam tersine, erkeğin Bu yöntemle günümüzde de kullanılıyor. Isviçre (irması AresSerono tarafından pazarlanan ve yaygın olarak kullanılan Pergonal adlı ilaç (menotropin), menopoz sonrası dönemdeki kadınların idrarından türetiliyor. Sözkonusu hormon, yumurtaları gelışmelerı ve folikül oluşturmaları için uyarıyor. Bu folikül uyarıcı hormon, çoğunlukla tek bir yumartanın tam olgunlaşmasını sağlıyor. Hormon yüksek dozda verildiğinde ise yumurtalar tek bir âdet döngüsünde bir düzineden fazla olİki günlük 16 hücreli gun yumurta üretebiliyor. Bu yumurta bolembriyo rahme luğu birçok üretim tekniğinde önemli rol yerleşiyor. Bozukluk: oynuyor Üreme uzmanları çok sayıda yuDNAdagenetik murtayı dölleyip bunlar arasında en sağbozukluklar olabilir. lıklı embriyoyu seçiyor ve başarılı gebelik Çare: Yakın gelecekte şansını arttırıyorlar. genetik bozuklukları Hormon tedavisi, üremeye ilişkin birçok taramak ve düzeltmek sorunu çözebilir. Tek bir hormon birden mümkün olacak. fazla işi bir defada halledebilir. (Tabii doğru zamanlama yapılırsa. Yoksa yeni bir adet döngusünü beklemek gerekir.) Sözgelimi olgun folikül tarafından üretilen östrojen hormonunun birincil görevi rahim duvarlarını embriyonun tutunacağı şekilde hazırlamaktır Ancak östrojen aynı zamanda rahmin girişindeki müküs tıkacını gevşeterek spermlerin rahme rahatça girmesini sağlar. östrojen düzeylerindeki yükselme ve düşme diğer uretim hormonlarının salınmasının tetiğini çeker Bu da yine östrojen miktarını etkiler. Bu mekanizma karmaşık yapılı ve iki yönlü bir iletişim sistemi. Bu sistemin yanında dünyanın uydu iletişim şebekesi çok basıt kalır. Sorunlar ve çareleri Ne var ki üretim sıstemine ilişkin sorunların hepsi hormon tedavisıyle çözülmüyor. Örneğin bir kadının fallop tüpleri infeksiyonlar, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, burada rahme ait endometrium dokusunu yerleşmesi (endometrıozıs) gıbi nedenlerle tıkalı olabilir Ya da erkeğın spermlerinin sayısı yetersizdir, veya spermlerde yumurtanın kabuğunu delmek için gereken enzimler eksiktir Bazı çiftlerde ise hücresel düzeyde uyumsuzluk sözkonusudur; kadın erkeğin spermlerini karşı alerjik olabilir; kandakı antıkorlar yumurtaya önce spermleri öldürürler. Bunlar hepsinin çaresi var. Tıkalı Fallop tüpleri lazer ışınıyla veya tüpün içinde minik bir balon şişirilerek açılabilir. Sperm başarı oranı %5'in altındaydı. Bugün otuz yaşlarında olan ve nedeni belirsiz kısırlık sebebiyle başvuran çiftlerde karmaşık teşhis yöntemleri kullanılmaksızın doğrudan invitro ve benzeri teknolojiler uygulanıyor. Şimdi temel IVF yönteminin iki yeni tipi olan GİFT ve ZİFT ile sağlanan çarpıcı başarılar birçok doktoru ikna ediyor. IVF'nin en önemli başarısızlık sebeplerinden biri döllenmiş yumurtanın rahim duvanna tutunamamasıydı Bilinmeyen nedenlerden ötürü embriyo duvara kök salamıyordu. En iyi kliniklerde IVF'nin başarısı bu yüzden beş yıl önce % 20'yi geçemiyordu. Bugün de bilim adamları embriyonun rahim duvarına tutunmasının (implantasyon) üreme sürecinin en zor aşamalarından biri olduğunu kabul ediyorlar. Tümüyle normal çiftlerde bile tüm gebeliklerin üçte birinin bu yüzden henüz farkedilmeden bozulduğu biliniyor. GİFT'in başarısı Araştırmacılar embriyoları rahim duvanna tutundurmaya çalışırken bu konuda ilk gelişme seksenli yılların ortasında San Antonio Texas Üniversitesi'nde Dr. Ricardo Asch'ın laboratuarında gerçekleşti. Dr. Asch, IVF'nin daha kolay bir yolunu arıyordu. Spermler ve yumurtayı deney tüpünde karıştırmaktansa bunları, yani gametleri (biyologlar sperm ve yumurtaya gamet adını verirler) ince bir pipete doldu Yumurtalıkta olgunlaşao Bozukluk: Bazı kadınlarda yumurtlama olmaz veya yumurtaların döllenme yeteneği yoktur. Çare: Yüksek dozda hormonla yumurtalıklarda düzinelerce iflevsel yumurta üretillr. yumurta atılıyor. sayısı az olan erkeklerin spermleri toplanarak yapay dölleme ile kadının rahim ağzına bırakılabilir ya da mikroinjeksiyon yöntemiyle tek bir sperm, yumurtanın içine yerleştirilir. Sperm alerjisi olanlarda ise spermler özel bir çözeltide yıkanarak alerji yapan maddelerden anndırılır. . ,t Tüpte yapay döllenme Kısırlık sorununu çözmeye yönelik bütün bu yöntemlerin dışında araştırmacıların asıl eğildikleri konu ise "invitro fertilizasyon" adı verilen vücut dışında, tüpte yapay dölleme yöntemi. İnvitro fertilizasyonun (IVF) gücü, bu yöntemin doktorlara insanın üreme sistemini büyük ölçüde devre dışı bırakarak "test tüpünde" doğanın büyük mucizesini gerçekleştirme olanağı vermesi. Olgun yumurtanın test tüpünde spermlerle karıştmlması ve embriyonun doğrudan rahim içine konulmasıyla doktorlar düşük sperm sayısından tıkalı fallop tüplerine kadar birçok üreme engelini aşabiliyorlar Geçen on yılda IVF'de önemli gelişmeler kaydedildi. llk uygulanmaya başlandığında '. • * rarak Fallop tüplerine vermeyi denedi Dr. Asch'ın "Gamete IntraFallopian Transfer" kısaca GİFT (Fallop tüpleri içine gamet transferi) adını verdiği bu yöntemle spermler ve yumurtalar döllenmekle kalmayıp embriyolar da rahim duvarına gayet güzel kök saldılar Başarı oranı, beklenenden daha yüksekti GİFT Yöntemi, embriyonun rahime neredeyse zorla yerleştirildiği IVF'ye göre daha doğal bir yol. Başarı oranlarını daha arttırmak için Asch ve ekibi, yumurtayı test tüpünde spermle dölledikten sonra emriyoda önceki aşama olan zigot'u doğrudan Fallop tüplerine yerleştirmeyi denediler. Bu işleme ZİFT (Zygote Intre Fallopian Transfer) adı verildi. Sonuçlar göz kamaştırıcıydı GİFT ve ZİFT yöntemini kullanan kliniklerde % 40 ile % 50 arasında başarı oranlarına erişildi. Oysa sağlıklı ve üretken bir çiftin birleşmesinde kadının doğal yollardan bir ay içinde gebe kalma olasılığı yaklaşık % 25'ti. Sonuçta GİFT ve ZİFT gibi yapay Lütfen sayfayı çevlrinlz. 2429