Katalog

YAŞAM T I P A R A Ş T I R M A L A R I TOPLANTILAR Başka bır gelışme haberı de Guney Kore den geldı Korelı doktor Kwang Yul Cha, Seul Hastanesı nde dondurulmuş yumurta ıle ıkı kadının gebe kaldıgını bıldırdı Daha once sperm ve embrıyolar kııllanılmak uzere bankalarda duzenlı olarak donduruluyordu ama yumur taların dondurulması ılk defa başarıldı Yakın gelecekte dondurulmuş sperm bankaları gıbı yumurta bankaları da hızmete açıla bılır Boylece bır arnelıyatla yumurtahklarının alınması gereken kadınlar onceden yumurtaları dondurularak daha sonra kadının kendı yumurtkaları ıle gebe kalması sağlanabılecek Bugun genetık tarama konusundakı son gelışmeler yapay ureme teknıklerıyle bırleşıyor Dollenme anından ıtıbaren genetık ^ıfrede mevcut olan kalıtsal bozukluklar gelışkın tarama yontemlerıyle saptanabılıyor Embrıyoların genetık kodlarının bozukluk yonunden taranması ve Son hedel: Altı aylık sağlıklı bır letus orak hucre anemesı hemoBozukluk: Her aşamada duşuk meydana gelebilır. Çare: 6 lılı kıstık fıbroz gıbı kalıtsal aydan sonra erken dogan fetu&ler yaşatılabılıyor. hastalıkların genlerden Resımlı şemada ureme surecının başlıca aşamalan, bu aşaayıklandıktan sonra embrımalarda görulen olası bozukluklar ve bunların çarelen özetyonun ana rahmıne yerleşlenıyor. tırılmesı kuramsal olarak mumkun Nıtekım Ingılız yontemler dogal yontemden daha başarıaraştırmacılar cınse bağlık bır genetık bolıydı zukluk olan hemofıtı yı taşıyan genlerı deErkek cephesinde olanlar ney tupundakı ernbrıyolarda saptamayı Şımdı kısırlığın erkek cephesinde basardılar l Û\JPWA İH/llJb, olan bıten goz gelışmelere goz atalım 7 Üremesözlüğü Araştırmalar tembel spermlerle uğraşıyorlar Bazı erkeklerın spermlerı yumurtaYapay dollenme: Doktorun spermlenın dış kabuğunu (zona pellucıda yı) delerı doğrudan vagına veya rahım ıçıne mıyor Bu tembellık çoğunlukla eskı testıs yerleştırdığıışlem (erbezı) hasarlarından veya kışının toksık Invltro fertllizasyon: Yumurta ve maddelere maruz kalınmasından ılerı gespermın vucut dışında Petrı kutusunlıyor Tembel spermlere destek olmak da bırleşmesı amacıyla spermın yumurta ıçıne enjekte Gamet Uremeye ılışkın genetık bıledıldığı mlkroinjeksiyon ve yumurtanın gıyı taşıyan yumurta ve sperm hucrekabuğunda kuçuk bır delığın açıldığı zona lerının bıyolojık ısmı delgi yontemlerı denenıyor Araştırmacı GİFT (gamete Intra Fallopıan translar ağır sperm bozuklugu olan hastalar fer) Sperm ve döllenmemış yumurtauzerınde çalışırken şaşırtıcı bır şey farnın Fallop tuplerıne yerleştırıldıgı ureketmışler Delınmış yumurtalar rahım dume teknığı varına daha lyı yapışıyorlar ZİFT (zygote Intra Fallopıan transGeçen nısan ayında ıse Israıl ve Amerı fer) Sperm ve embrıyonun deney tukalı bılım adamları uremcengellı çıftlere punde bırleştırılmesınden sonra embumut veren yenı bır bulguyu bıldırdıler rıyonun on aşaması olan zigotun Eskıden berı spermle yumurta arasında Fallop tuplerıne yerleştırılmesl bırleşmeden once herhangı bır ıletışım olmadığı sanılırdı Oysa yumurtanın folıkul Mlkrolnjekslyon: Tek bır spermı yukesesındekı sıvıyı ıçeren deney tuplerın murtanın ıçıne sokmak ıçın kullanılan dekı spermlerın davranışları yakından ın ığneyle ınjeksıyon yöntemı celendığınde ılgınç bır etkı gozlendı Az Zona delgisl (Zona drıllıng) Spermsayıda sperm yumurta veya çevresındekı le karıştınlmadan once döllenmemış hucrelerden salgılanan kımyasal maddeyumurtanın dış kabuğunun (zona pellere yanıt olarak yuzme stılını değıştırıyor lucıda) delınmesı du Ama her yumurta bu zayıl sınyalı yay Embrlyo: Dollenmeden sonra ıkıncı mıyordu Araştırmacılar sonuçlar aya kadar olan gelışme donemı Ikıncı arasında baglantı kurduklarında yalnızca aydan doğuma kadar olan evrede ıse bu nıesajı yollayan yumurtalar başarılı gebelık urunune fetus adı verılır bır şekılde dollendığını buldular 24210 Bilim tarihi sempozyumu Bilim tarihi öğretiml, uluslararası toplantda tartışıldı... Dr Feza Gunergun I. Ü. Edeblyal Fak. Blllm Tarihi Böl. G tarihi derslerı yanında, matematık ve fen eçen ağustos ayının son gunlerınde derslerınde de konunun tarihi gelışmesı(2531 Ağustos 1991) Çekoslavaknın ele alınması gereği uzerınde duruldu ya nın başkentı Prag şehrınde Bılım Yaratıcı duşuncenın bılımln gelışmesındeTarihi oğretımının ele alındıgı bır sempozkı onemı vurgulanarak bu surecin oğretıyum duzenlendı lebilirliğl tartışıldı Bılım Tarıhl'nın oğretılSempozyum Uluslararası Bıllm Tarihi mesının oğrencılere genç yaşta yaratıcı ve Felsefesı Bırlığı'nın (IUHPS)" Bılım Taduşunceyı aşılamada yardımcı olacağı ve rıhı ve Teknolojı Oğretımı Komısyonu tarabunun da bılım eğıtımını daha başarılı hafından Çekoslavak Bılım ve Teknolojı Tarıle getıreceğı ıfade edıldı hı Cemıyetı ve Prag Ulusal Teknık Bılım tarihi oğretıml Içın sempozyumda Muzesı nın ışbırlığı ve Hlavka Vakfı'nın teklıf edılen her metodun Turkıye de uygukatkılarıyla gerçekleştırılmıştı lanması kolay olmamaktadır Bılım adamPrag sempozyumunun hedefı, bılım tarılarının orıjınal eserlerını derslerde kullan hı oğretımınde karşılaşılan guçluklerı ve ma her zaman mumkun olmamaktadır bugune kadar edınılen tecrubeler ışığında Zıra ne yazık kı Kopernık veya Nevvton gıbu oğretımın en lyı ve en faydalı şekılde bı bılım adamlarının eserlerinin Turkçe nasıl yapılması gerektığını ortaya koymaktercumelerı mevcut değıldır Bu eserler, tı Sempozuma Alman ve Çekoslovakya, yazıldıkları donemlerde (1617 yuzyıllar) Fransa, Guney Kore Hındıstan Hollanda, tercume edılmış olsalardı bıle oğrencıle Ingıltere Italya, Macarıstan, Polonya ve rın bugun bu eserlerı okumaları mumkun Turkıye'den bu ulkelerın unıversıte veya olamayacaktı teknık okullarında bılım tarihi oğretımını Kaynak kitap eksikliği yuruten 50'ye yakın bılım adamı katıldı Bunlar ulkelerındekı bılım tarihi oğretımıDığer taraftan, yabancı meslektaşların nın durumu yuksek ve orta eğıtım progbelırtmek ıhtıyacını hıssetmedıklerı ancak Turkıye dekı oğretımde karşılaşılan soramları ıçındekı yerı öğretlmde karşılaşrunlardan bırı de bılım tarıhının değışık tıkları problemler, çozumlerı ve safhalarını ve konuların derınlemesıne ıştecrubelerı netıcesınde gelıştırdıklerı oğleyen yeterlı sayıda ders ve kaynak kıtaretım metodları hakkında bılgı sundular bın bulunmamasıdır Bu sebeple TurkıSempozyumda bılım tarıhının, matemaye dekı oğretımı daha faydalı hale tık tabıı bılımler ve muhendıslık öğrencılegetırmek ıçın bılım tarıhıne aıt klasık eserrı ıçın olduğu kadar bılımın toplum, felselerın çevırısıne ve yenı araştırmaların yafe dın vs ıle olan sıkı ılışkısı goz onune yınına hız kazandırmak gerekmektedır alındığında sosyal bılımler oğrencılerının ozellıkle unıversıtelerımız tercume çalışkendı konularına daha sağlam şekılde ve genış perspektıf ıçınde vakıf olmalarını " malarını desteklemelıdır sağlayan bır bılım dalı olduğu göruşu hâSerupozyum Turkıye de ılk defa Bılım kımdı Tarihi Lısans Programının başlatılmasının arıfesınde gerçekleşmesı de ılgı çekıcı bır Neler tartışıldı? tesaduf oldu Prag sempozyumuna TurkıSempozyumda ılk tartışılan konulardan ye'den sunulan bıldırıde*** geçmış yıllarbırısı, değışık dallarda oğretım goren oğda yurutulen bılım tarihi oğretımı sırasınrencılere verılen bılım tarihi derslerının da karşılaşılan guçlukler ve yapılan ıçerığıydı Zıra matematık fen bılımleri ve tespıtler yanında Istanbul Unıversıtesı Bımuhendıslık oğrencılerı ıle sosyal bılımler lım Tarihi Bolumu'nun 199293 oğretım yıoğrencılerının farklı formasyon ve ılgı lında başlatacağı lısans programı tanıtıldı alanlarına sahıp oldukları gorulmuştu Ilk Yazımızı sempozyuma evsahıplığı yagrup, teknık konulara daha kolay ıntıbak pan ve Çekeslovakya nın sanayı devrımıedıp ılgı gosterırken ıkıncısı konunun nı kuvvetle yaşadığı yıllardan kendısıne sosyal ekonomık ve kulturel bağlamda mıras kalan teknolojı urunlerının sergılenele alınmasını tercıh etmekteydı Bu sedığı Prag Ulusal Teknık Muzesı hakkında beple farklı oğretım metodlarının kullanıbırkaç soz ıle bıtırmek ıstıyoruz 1908 de lıp kullanılamayacağı da tartışma konusu kurulan bu muzenın koleksıyonu kamu ve oldu özel teknolojı kuruluşlarının bağışlarıyla Bellı bır bılım dalının tarıhının ıncelenher geçen gun zengınleşmektedır Bızde dığı derslerde (örnekfızık tarihi), tek bır ıse, her ne kadar bılım adamlarımız Turkıkonunun (örnek ışık) ele alınıp, tarıh boye nın bılım ve teknolojı muzesıne olan Ihyunca değışık medenıyetlerde bu konuda tıyacını dıle getırseler de, boyle bır muze ortaya konan teorılerın konuya katkıda hâlâ kurulamamıştrr Turkıye nın bır bılım bulunan bılım adamları ve çalışmalarının ve teknolojı tarihi muzesıne kavuşması ıncelenmesı teklıt edıldı bılıme, bılım tarıhıne gosterılen ılgı ve Dığer taraftan, ozellıkle farklı muhendısdesteğın buyumesı, "bılımşınâs"ların artlık dallarında oğretım gören oğrencılere ması dıleğıyle teknolo|i tarihi derslerını vermek soz ko" 1989 yılında Istanbul da kurulan Turk Bılım nusu olduğunda, gunluk hayatta kullanılan Tarihi Kurumu (TBTK)da bu bırlığın uyesıdır teknolojı urunlerınden çıkarak teknolojı ta•" E Ihsanoğlu ve F Gunergun Istanbul rıhının ıncelenebıleceğı ıfade edıldı AyrıUnıversıtesı Edebıyal Fakultesi nde surdurulen ca derslerde orijinal bılım eserlerınden bılım tarihi öğretiml gözonunde bulundurularak alınan metınlerı ınceleyerek bılım tarıhını sosyal bılımler lısans oğrencılerı ıçın bılım tarı oğretmenın mumkun olduğu vurgulandı hı oğretımı ve 199293 te başlayacak olan yenı Sempozyumda ayrıca lıselerde bılım program tarihi konularına ağırlık verılmesının bılım