Katalog

BİLİM GÜNDEMİ B İ L İ M KÜLTÜR 2000'li yıllarda yükseköğretim ve Boğaziçi Ünivepsitesi Bogazıçı Unıversıtesı Mezunlar Derneğı nın duzenledığı "2000'li Yıllarda Yükseköğretlm ve Boğaziçi Ünlversttesl" adlı kongre 89 Kasım gunlerınde 89 Kasım gunlerı yapılacak Program şoyle Düsünen kafa ihtiyacı Birçok büyük buluşçu ileri yaştaki bilim adamları arasından çıkmasına rağmen, terazinin kefesinde gençler ağırlıkta... Vehbı Belgil âsmall Hablb Sevük, Insan var soyleI d ı ğ ı sozle, soz var soyleyen ınsanla ' d e ğ e r kazanır demıştı Amerıkalı bayan romancı Peari Buck ın (porl bak), buna tıpatıp uyan bir ozdeyışı var ' Gençler en olmayacak şeylerı başarmaya kalkarlar Işın tuhafı başarırlar da "Tanhımız olsun, dunya tarıhı olsun bunun sayısız orneklerı ıle doludur Fatıh Istanbul u aldığı zaman yırmışbeşınde bıle yoktu Kent, kendısınden once birçok kez kuşatılmış, alınamamıştı Montgolfıer kardeşler ılk uçuş denemesını başardıkları zaman 40 dolayında ıdıler Fakat, ışı duşunmeye bundan yıllarca once başlamışlardı Yıne ıkı kardeş, ama bu sefer Amerıkalı, motorlu ılk uçuşu gerçekleştırdıklerı zaman bunun bir çılgınlık ve Tanrı nın ışıne karışmak olacağı kursu sahıplerınce soylenmıştı Bunlar havadan ağır bir cısmın hıçbır şekılde uçamayacağını, uçsa da bundan bir sonuç çıkmayacağını eklemışlerdı Kardeşler o sıralarda otuzu bıraz geçmışlerdı Elrntein, Modern Fızık'ın babası unune, Gorecelık Kuramını 26 yaşında ortaya attığı zaman ulaşmıştı Pasleur, hastalığı mıkropların yaptığı duşuncesıni ortaya attığı zaman 40'ını henuz bulmamıştı Uzun sure alaya alındı Amerıkalı VVıener Sıbernetık denen bılgısayar bılımını 1948 de, 52 yaşında ıken kurmuştu Lıste çok uzun Ama bu bırkaç örnek fıkrı somutlaştırıyor sanırım Hep bıldığımız gıbı, yenı buluş, buyuk yorgunluk, sabır ve yılmazlık gerektıren bir çalışmadır Boyle ozellıkler, genellıkle gençte bulunur Sonra, genç, başarısızlık halınde bir şey yıtırecek değıldır Tam lersıne başarı, kendisine, guneş altında sağlam bir zemın hazırlar Ancak, bu soyledıklerımız, yaşlıların hıçbır buluş yapamadıkları, yapamayacakları anlamına gelmemelıdır Bir çok buyuk buluşçu da tlerı yaştakılerden çıkmıştır Ama, bılım tarıhı terazinin kefesının daha çok gençlerı kayırdığını açıkça ortaya koymaktadır sonuçlanıyor? Gerektığınde bınlerce olay ve sonucun gozlenıp note edılmesı ılk ıpuçlarını verır gozlemcıye Yağmurun hep hava bulutlu ıken yağdığını bir çok kez gozlenz Bu bıze, ıkı olay arasında ılışkı bulunduğunu gostermeye yeterlıdır Buluşçulukta ıkıncı aşama "hatırlamak"tır Gozlenen olaylar, bız farkında olmasak bıle, belleğımıze yazılır, ve gerektığınde hemen aklımıza gelır Yağmurun bulutla yakın ılışkısı olduğunu bir çok kez gozlemış bir ınsan, kapalı havada dışarı çıkarken yağmur olasılığını hatırlar Gerekırse şemsıyesını veya pardosusunu yanına alır Uçuncu aşama, "karşılaştırma"dır Yağmurun bulutla ılışkısı olduğunu fakat her bulutlu havanın yağmurla sonuçlanmadığını da gozlemışızdır Buna göre bulutlu havada dışarı çıkacak klmsenin ılk duşunmesı gereken şey, o gunku bulutların yağmurla sonuçlanıp sonuçlan Kişisel değerlendirmenin önemi 8 Kasım Cuma •Açılış Prof Dr Ergun Toğrol, Dr Yılmaz Arguden, Dr M Atilla öner, 9 00930 •Boğaziçi OnlveraHesl'nln son yirmi yılıProl Dr Ergun Toğrol, Beyhan Gozoğul, Prof Dr Gundüz Ulusoy 9 301030 • Iş dünyasından görüşler Prof Dr Ustun Erguder Erkut Yuceoğlu Burhan Karaçam, 11 0012 00 •EğHim ve araştrmaya yaklaşımlarProf Dr Kemal Guruz, Prof Dr Abdullah Kuran, Prof Dr Atilla Aşkar, Bulent Eczacıbaşı, 14 0015 30 9 Kasım Cumartesi •Yapısal çerçsveye yaklaşımlar Prof Dr Ahmet Koç, Prof Dr Halım Doğruoz, Prof Dr Ömer Saatçıoğlu, Prof Dr Nurı Uman, Prof Dr Hamıt Fışek 9 0011 00 •Nasıl bir Boğaziçi Ünlversltesl? Feyyaz Tokar Prof Dr Ibrahım Kavrakoğlu, Prof Dr Vedat Yerlıci, özer Kabaş, Faruk Bayır, 11 3013 00 Su ÜPünleri Sempozyumu Ege Unıversıtesı Su Urunlerı Yuksekokulu'nun Yaşar Holding ve Pınar Denız "Urunlerı A Ş katkılarıyla duzenlediğı "Eğıtıminin 10 Yılında Su Urunlerı Sempozyumu" 1214 Kasım gunlerınde Izmir'de Ege Unıversıtesı Ataturk Kultur Merkezı'nde yapılacak Sempozyumun ılk ıkı gununde bıldırıler sunulacak, son gun ıse Urla'dakı E U Su Urunlerı Yuksekokulu ve lldır'dakı Pınar Denız Urunlerı A Ş ye ınceleme gezlsı yapılacak Sempozyumda yer alan bıldırılerden bazılarının programı şoyle Şunu hemen ekleyeyim Çocuklarımızı, gençlerımızı, ' gözlem, hatırlama, karşılaştırma ve sonuca varma" ışlemlerını kendılerı yapacak bıçımde eğıtmelıyız Bu yolla, doğanın kendılerıne verdığı en buyuk yeteneğı ustaca kullanmasını oğrenırler Butun buluşlar aklını kullanmasını çok lyı bılenlerce yapılmıştır Nıtekım, Fransız Descartes (Dekart), Metotla llgıll Göruşler (Dıscours de la Methode) adlı kuçuk, fakat çok onemlı kıtabına şoyle başlar "Sağduyu, dunyanın en lyı boluşturulmuş şeyıdır Bu yuzden, kımse, sağduyusunun azlığından yakınmaz Bu olay, bıze, bu kadar ınsanı yanılmış olamayacağını gosterır Çunku, sağduyu veya akıl dedığımız ' doğru duşunme ve yanlışı doğrudan ayırma' yeteneğı herkeste doğuştan eşıttır Duşuncelerımız arasındakı ayrılık bazılarımızın daha akıllı olmasından değıl, duşunurken başka başka verılere dayanmamızdan ve ayrı metotlar kullanmamızdandır Çunku, önemlı olan, lyi bir akla sahıp olmak değıl, onu lyı kullanmasını bılmektır Nıtekım, en akıllı dedlklerımız en doğru ışlerı yaptıkları gıbı en yanlış ışlerı de yapabılıyorlar ve doğru yolda yavaş yuruyen yanlış yolda koşandan daha çok yol alıyor (Descartes bu fıkrı Ingılız Bacon'dan almıştır) Sozunu ettığımız dort kural yalnız doğanın sırlarını çozmede değıl butun s o runlarımızın çozumunde de geçerlıdır Bir dere uzerınde kopru mu yapılacak? Ilk ış en az dort mevsım boyunca gozlemektır dereyı llkbahar, yaz hatta sonbaharda kuzu kuzu akan ve yatağını bıle tam dolduramayan bir dere kışın azabilır Hocanın baş gorevı, oğrencılerını, kendı kafaları ıle ış yapmaya alıştırmak olmalıdır Tabıı, mumkun olduğu kadar Kımı derslerın sorunlara ve çözumlere gore okutulması, hocanın ışını oldukça hafıfletır Tarıh ve coğrafyayı ornek verebılırım Çanakkale savaşları hem bızım ıçin, hem duşmanlarımız ıçın sorunlar yumağı ıdı Ingılız ve Fransızlar ıçın baş sorun Çanakkale ve Istanbul boğazlarını geçıp hem Turkıye'yı ıkıye bolmek, hem Rusya'ya yardım etmektı Blzim Içın baş sorun, ıkı boğazı da kapalı tutmaktı Istıklal Savaşı'nda sorunlar çok daha karmaşıktı Ilk amaç yurdu kurtarmaktı Ama nasıl? Bunu, kımısı ulkeyı Amerıkalıya peşkeş çekmekte, kımısı Ingılızlerın her dedığını yapmakta, kımı, yerel kuçuk devletler kurmada, kımı çete savaşında, kımı duzenlı ordu ıle savaşmakta arıyordu Coğrafya da aynı yolla okutulabılır Her devlet, ulkesını, kolay yaşanabılır hale nasıl getırıyor? Yollar, kopruler, kentler lımanlar, barajlar, bentler, sulama ışlerı nasıl ve nıçın yapılıyor ve ne sonuç verıyor? Sorun çozmeye gore yetıştırılmış kafalar bir ulkenın buyuk guç kaynağıdır Buna gore yetıştırılememış bir ınsan her ışı eleştırmekten başka bir şey yapamaz 24213 Evrensellik 12 Kasım Salı • Bir bilim dalı olarak su ürünlerlnln Işlevteri, diğer dallarla llglsl, sorunlan ve çözüm önerllerl Prof Dr Doğan Atay, 110011 15 •Türklye balıkçılığında sektörel yapı ve politlkalar Prof Dr M Salıh Çelıkkale, 11 151130 •Keban Barajı Gölü'nde yaşayan aynalısazan popülasyonunun blyoekolo|lk özelllklerl N özdemır D Şen, E Duman, A Yapar, 14 0014 15 •Yapay resHler ve balık avcıltğı bakımından önemi A Tokaç, A G Alpbaz, A Lök, 16 1516 30 Bu neden böyle? Ve f idback olayı mayacağını duşunmesıdır O bulutların yağmur yapmayacağını kanısına varabılırız Bu bızı şemsıye veya pardosu hamallığından kurtarır 13 Kasım Çarşamba •E.Ü. SÜYO Urla teslslerinde karldes üretlm çalısmalan A Alpbaz O Özden, 101510 30 , • Kara tarımı Ime su tarımı entegrasyonui Akyurt 10 3010 45 •Akuakültürde kullanılan fltoplankton üretimi S. Clrlk, Ş Gökpınar, 104511 00 Buluşçulukta ilk basamak Buluşta ılk adım "dikkatli gözlem"den, yanı somut olayların sureklı ıncelenmesınden geçer Işın buyuk sabır ısteyen yanı budur Bir olay nasıl başlıyor? Nasıl Son aşama, varılan sonucun kontroludur Uzun gozlemlerden sonra, ınsan, hangı bulutun yağmur getıreceğını buyuk olasılıkla anlar Nasıl 9 Burada sonuç olayını beynımıze bıldırenler once gozlerımız, sonra burunumuz, sonra cıldımız, hatta kulaklarımızdır Gözlerımiz, bulutların yağmur getıreceğını beynımıze hemen ıletır Burnumuz, havadakı yağmur kokusunu duyurur Kulaklarımız, ruzgârın uğultusunu, cıldımız havanın serınledığı mesajını verır O zaman beyın, şemsıye veya pardosu ıle çıkma emrını verır Her canlı, butun bu değerlendırmelerı yapmak zorundadır Yapamazsa kendını koruyamaz