Katalog

ÖROFİZYOLOJİ Mükemmel kulağı yaratan ne? Tek blr notayı tanıyabllme yetisi şeklinde tanımlanan mükemmel kulak çok az kişiye özgüdür. Amerikalı bir araştırmacı mükemmel kulağa sahip aileler keşfetti. Bu ender rastlanan yetenek bir genden mi kaynaklanıyor? Çeviri.Anahid Hazaryan lakları mükemmel derecede hassastı Ancak ne Vladimlr Horowttz, ne Jaule Norman bu yeteneğe sahıpti ilk ıkısı tek bir notayı dınledıklerı zaman hemen tanıyabılıyorlardı Fakat dığerlen bellı bir muzıkal bağlam ıçınde bulunan bir dığerıne bağlantılı notaları tanım. . ,., m m ,„ M layabıldıler Bu tur ınsanlar görelı kulağa sahıptırler Bunlar arasında muzık eğıtımı almış olanlar bellı bir partısyon ıçındekı notayı adlandırabıllrler, orkestra şefleri, unlu yorumcular, muzıkologlar bellı bir muzık kulturunun oluşturduğu bırıkımle solıstı tanıyabılır, ancak çoğu, melodıden arınmış bir notayı belırleyemezler Mükemmel kulak muzık kulturuyle bağlantılı değıldır, ancak 1 la'yı "sı bemol" ya da "do dıyez" der ayırt edebılmek ıçın solfej bılgısı şarttır Bu ender yetıye sahıp ınsanlar ıse 'normal" kışılerden farklı olarak bırbırıne çok benzeyen frekansları ayırt edebılırler Amerikalı bir psıkoakustık profesöru bu konuyla ılgılı oldukça bılgılendıricı bir deney gerçekleştırdı öğrencılerının onune frekansı ayarlayabılen bir osılator, ıse bir muzık notası yayan kulaklıklar yerleştırdı Öğrencıler notayı 'Şittıken sonra osılatör ustunde frekansı göstereceklerdı Deney sonunda 1000 Hz 'İlk bir tıtreşım ıçın oğrencılerın buyük bir bölümunun 9851015 Hz arasında bir Ölçu gösterdıklerını belırledı Ancak oğrencılerden birısi ilk duyuşta frekansın 1000,5 Hz olduğunu söyledl, iklncısinde tam frekansı , m u M 1000 Hz'i belırlemeyı t ı | . başardı Bir yıl sonra aynı nota kendisine tekrar dınletıldığınde 1000Hz'Lık frekansı hemen tanıdı Amerikalı dığer bir uzman Dr. Joseph Proflta ıse tıp eğıtımı sırasında bazı aile üyelerının amca, baba, teyze, yeğenler, çocuklar bu yeteneğe sahıp olduğunu keşfetti Bu bulgulardan yola çıkarak bu özellığın kalıtımsal olup olmadığını araştırmaya başladı Gerçekte mükemmel kulağın kalıtımsal olarak bir soydan dığerıne geçtığı goruşu gıttıkçe kesınlık kazanıyor Nıtekım Dr Profıta nın bir bıyologla gerçekleştırdığı ıstatıstıksel araştırma ustun bir ışıtme sıstemıne sahıp 19 aıleden 150 kışının bu yetıyı aıleden aldığını ve çok genç yaşta bu özellığın farkına vardığını ortaya koydu Bunlardan 35'ıne ıkı uzman yetılerıyle ılgılı testler uyguladı İlk testte deneklere 440,5Hz'lık "la"ya akort edılmış pıyanodan once tek tek notalar daha sonra "trıad"lar (uçlu nota) en son aşamada ıse duzensız aralıklarla dortten fazla notadan oluşmuş karmaşık akortlar dınlettırdı Mükemmel bir kulağa sahıp denekler dınledıklerı tum notaların %90'ını tanıyabildiler Bunlardan 19'u bir muzik topluluğunda gorevlıydı Bu 35 kışıye daha sonra bırıncı derece akrabaları ıçınde bu ender yetıye sahıp kışıler olup olmadığı soruldu Kalıtımbılımcıler aldıkları yanıtlardan bu özellığın Mendel kurallarına gore yalnızca yatay ve baskın (domınant) bir nıtelık olarak kışıye gectığını belırledıler Bilindiğıgibıınsanlarda domınant ve resessıf (ortuk) karakterler bir Mükemmel kulak yetisini inceleyen muzlsyen ve alnlr hastalıkAndra Prevln ve Nal Klng Cole'un ku arada bulunur örneğın, bir ınsanın mavı gözlu (ortuk karakter) olması ıçın anne ve babanın her ıkısınden mavı goz genı alması gerekır Ancak kahverengı göz ıçin (baskın karakter) bir taraftan alınan genin kahverengı göze aıt olması yeterlidır hocalarıyla yaptığı göruşmeler sonucu, bu genin 5000de 1 kışıde bulunduğunu belırledı Dr Profita testın ıkıncı bolumunde ışıtsel belleğe sahıp 60 aıleden 400 kışı seçtı Bunlara sırasıyla bir muzık notası, 1 dakıkalı sessizllkten sonra ıkıncı bir nota, 3 dakıkalık arayı takıben uçuncu bir nota dınlettırdı Deneklerden notalar arasındakı yukseklık farkını belırlemelerı ıstendı Testın ıkıncı bolumu oldukça karmaşık 6 partısyondan oluşuyordu Toplam puan ıse 700 ıdı Bu denemede lyı bir kulağa sahıp olanlar Mükemmel kulak yetisi tüm muzisyenlerin ortak özelliği değlldlr; Nat 175375 arası puan Klng Cole bu ender nlteliğe sahıp olanlardan biriydı. elde ettıler Işıtme yetısı mükemmel denekler ıse 595 puanı yor Amerikalı nöropsıkolog bu ışlem soaştılar, hatta ıçlerınden bazıları en yuksek nunda hastalarına melodılerı tanıyabllme puanolan700eulasabıldıler Testlnuçundeneyı uyguladığında, bu ınsanların soz cu aşamasında ıse deneklere bir muzık konusu yeteneklerınden hıçbır şey kayparçası dınletıldı, bu denemede hatasız betmedıklerını gozlemledı kulaklara sahıp olanlar bir kez dınledıkleMeslektaşı Dr Draynar bu durumu şu rını hatasız yenıden uretebıldıler şekılde açıklıyor ' Deneklerın yıllar önce Ikı bılım adamı bu tur ozellıklerı olan aıdınledıklerl melodılerı hemen tanıyabılleler bularak söz konusu genı belırlemeye melerı mükemmel kulak ıle uzun surelı çalışacaklar Ancak bunun bulunması herbellek arasında sıkı bir ılışkı olduğunu şeyı çozumlemıyor Çünku bu gen, salt gösteriyor Bu bellek, beyınlerının bellı mekanızmayı harekete geçıren bir duğme bir bölumu tahrlp olmuş yaşılılarda da nıtelığındedır Bu ıncelemede adınlatılmakaybolmuyor Bu durumun nedenı aynı sı gereken nokta, yeterMgin beylnden mi bılgının beynın çeşıtlı bölumlerlnde saklayoksa \şHme slsiemlnclen ml kaynaklandınabılmesıdir Bundan dolayı bellı bir yerğıdır dekı bılgı yok olsa bıle, dığer kısımlar ayAmerikalı nöropsıkolog Rober Zanı bılgıyı saklamaya devam edıyorlar Bu tory'nın saralı hastalar üzerınde yaptığı gözlemler sonucu dığer tum ustun yetıler bir test konuyla ılgılı bazı hıpotezler ortaya gibi mükemmel kulak ozellığının de tum koyuyor Zatory hastaların dınmek bılmebeyınde varolduğu söylenebılır Aynı seyen krızlerını hafıfletebılmek ıçın sara nobeple beyın zarının bir bölumünun çıkarılbetlerinın sorumlusu olan beyındekı şaması soz konusu nıtelığe hıçbır zarar verkak (temporal) lobunu çıkarcjı Lob ıçınde m e z " Sctonc* •! VI* No: B85 Hazlran /1901 aynı zamanda ışıtme bolgesı de bulunuDr. Proflta muzık 2426 ları uzmanı Dr. Proflta