Katalog

TIP TARTIŞALIM HAFTANIN GÜNDEMİ obel ödülleri bilim dergileri için de sevindirici oluyor. Nobel alan bilımsel çalışmaların gelişme çızgileri önünüze seriliyor, ödül getiren çahşmalardakı yoğun düşünsel emeğı, yılların birıkımini, zaman ıçinde diğer bilim adamlarınm katküarını ızliyorsunuz. Bılım adamlarının ya$am öykülerini keyifle okuyorsunuz. Temel bilımlerde bazı konular bırden güncelleşiyor ve dergilerde konu üzerinde güzel yazılar okuyorsunuz Ayrıca Nobel kazanan konuların ayrıntıları için yaptığımz araştırmalarda, aynı konular üzerinde ülkemizde de çalışmalar yürütülduğünü ve bızım bilim adamlarımızın Nobel kazanan Almanlarla, Fransızlarla ortak çalışmalar yaptıklarını, aynı bölümlerde bulunduklarım öğrenıyorsunuz. Nobel kazanan çalışmaların bir çok ortak yönü var. Dünyanın çok lyı araştırma merkezlerinde bu çalışmaların yürütülmesi, bu ortak yonlerden bırı. Bılime katkımn öyle bugünden yarına kısa bir calışmayla olmadığı bir gerçek. Bilim adamı yıllarca bir konu üzerinde çalışıyor, müthiş buluşlar yapması gerekmıyor, ama bu çahşmalarından ortaya çıkan yeni bakışlar, kavrayışlar sonunda konunun butunselhğı açısından çok değerlı katkılar içeriyor. Uzun dönemli böyle çalışmalar gıderek kendıne bir kulvar oluşturuyor, bilgilerin aktığı bir nehir yatağma dönüşüyor. Boğaziçı Üniversitesi'nden Prof. Burak Erman, Nobel Fizik ödülü'nü kazanan Pıerre Gilles de Gennes'ı anlatırken, "nerdeyse bütün Fransa onun arkasmdaydı..Ülkemn bilim kurumları, Laboraluvarları onun hızmetındeydi." dıyordu. Fransa, de Gennes'i omuzlayarak Nobel'e taşıyordu. Evet, artık bilım bu boyutta sürdürülüyor. Bilim adamımz vardır îyı çalışmaları dünyada yankı yapmaktadır Uluslararası çapta ve standarttadır. Ona her türlü desteğı vermek zorundasınız îyı çalışmalar üretmesini sağlamak, onu ödüllere taşımak zorundasınız. Burada, bir bilim adamımızın şu söyledikleri kulağımıza doluyor yenıden.. bılime ne kadar değer verıldiğınin göstergesinı geçenlerde yaşadık. TBMM'nın Yasama Gunu Kokteyli'ne şarkıcısından türkücüsüne.futbolcusuna kadar herkes çağnldı da, bir bılım udamımızı, TÜBİTAK Odülü kazanmış bir meslektaşımızı çağırmak bile hıçbırının aklına gelmedi. *** Bu sayımız ılginç araştırmalarla dolu. Kapak konumuzun vanısıra, bılimselyayınlar ımparatoru, Amerıkalıların "harıka çocuğu" Garfield'le bir röportaj sunuyoruz Sizlere. Röportajda kullandığımız tablolar, grafikler, biri dışında, Garfîeld'm İstanbul'da yaptığı konuşmadan alınma. Ayrıca uluslararası yayınlarına son 10 yıl içınde en fazla atıf yapılan bilim adamlarımızın yayınlarınm da iki listesini yayınlıyoruz. ••• Bir sempozyumun düşündürdükleri Doğa billmlerinde doğruyu aramanın tek yolu, gözlem yapmakbr. klnd büyuk eksikliglmlz Ise, gözleme dayanan düşünce blçimlnden sürekli uzak kalışımız... Prof. Dr. Hasan Yazıcı, CarrahpaM Tıp FtfcOHtıi TUBİTAK ile Cerrahpaşa Tıp Fakülteslnin ortaklasa duzenledlklerl "•fip Alamnda B H h w l Yaymtar" adlı sempozyum bir kez daha ortaya koydu özgün fikir uretmesini bir turlu beceremeyen bir toplumuz Karayollarıyla, telekomunıkasyon sıstemlerıyle, endustrı urunleriyle, çevresındekı ulkelerın hemen hepsinden ılerl olan, hatta kimi alanda endüstrilesmiş Batı ulkelerlyle boy ölçuşebılen şu sevgiII Türkiye'miz fikır urunu deyınce uluslararası duzeyde en gerılere duşuyor Bir hekim olarak benı en çok uzen ise, uygulamalı tıp dallanndakı bılimsel urunlerimlzln 1990 yılı göz önune alındığında Ordun'On dahi gartolnda olması Buraya bir parantez açalım Bir çoğumuzun sandığının aksine ülkemizde esas sıkıntısı çekilen kanın kendisi değil, verllen kanın gunun bilım duzeyine uygun, kan urunlerine (plasma. erıtrositler, trombositler vb) ayrılıp gerektıflı şekilde ve yerınde kullanılmamasıdır Bırçok hastanemızde maalesef ünlversıte hastanelerlmizin çoğu dahil yapıldıflı üzere tum kan (yanı verıcıden alındığı halınde) kullanılması uygar ulkelerde çok kısıtlı olarak uygulanır Tam onemıne karsın kan bankacıhğı ülkemizin en az gelişmiş bilim dallarından biridir Doğruyu aramanın yolu Ooğa bilimlsrine doğruyu aramanın tek bir yolu vardır GAztom yapmak Ikincı buyuk ekaıgımız ise gözleme dayanan duşunce btçımını (ampırık duşunce) tum çabalara ragmen bir turlu ozumleyemıyışımtz Son yıllarda çok verılen bir örnek ama yinelemekte yarar var Bir zamanlar Osmanlı, bılimı "akli" ve "naklı" dlye ikiye ayırırmış Yani ya düşunup bulacağın ya da sana aktarılacak Belkı fazla karamsarım ama gunumuzde gıttıkçe artan telekomunıkasyon olanaklarıyla yapmaga çalıştığımız buyuk bir kısmının ben hala "naklı' bilirrvler sınıflamasına sokuyorum Amerıkalı ne yapmış, Japon ne yapmış, bugun neyi taklıt edeyım derken doğruyu aramayı, gözlem yapmayı tumuyle unutacakmışız gıbı gelıyor Sorun parasal mı? Yıllar önce bir tartışma sırasında fakültemizin o gunlerdekı dekanına "Sonmlannnzifi ÇAZÜIIIMSI içki hep pwMizMctwı yahmıyımiHHiı, IdcHa odaıini, C#fTahpaşa fWı DançaOiniMfl pOTOI nŞKIrMİ nlÇDir •orunumuz çözukncz, hatta bafcl daha da kott oluruz" demiştim Bugun de altını çizerek söyluyorum Esas sorun çoğumuzun sandığı glbi parasal değil En baştan alalım Yakalamak ıçın can attığımız Batı uygarlığının temelınde doğru"yu aramak yatar Bız ıse yuzyıllardır 'dogru'ya âdeta savas açmışız Işte sıze tıp dalından bir örnek Ulkemızde zaman zaman kan bağışı kampanyaları yapılır Kan bağışını arttırmak ıçin hemen kural olarak koca koca, birçogu hekım, yetkilı kişıler televizyonda boy gösterip, basına beyanat verıp "Sağt«0HHzı korumak Için kan vartn" buyururlar Doğrusu bugune dek hıçbır cıddı kaynakta, polısıtemı denilen çok ozel bir durum dışında, kan vermenın ınsan sağlığına yararına aıt blrseye rastlamadım Az kalsın unutuyordum Tabiı kan vermek (hacamat) orta çaölarda hastalık lyıleştırme yontemlerının başında gelırmış. Işin acı tarafı sanırım kan kampanyasını yurutenlerın en azından bir kısmı kan vermenın sağlığa bir yararı olmadıgının bilincinde Ancak "dogru "yu kovup yerine "doflu kurnazhfrm" getırmışler "Blzhn loplum flyla bancil v* pkar paslnda bJr toplumdur kl, b « i şlmdl ç*ıp bunlara •y ahall varacağlnlz kanın a i n bir yaran yok ama bu bağışladığınu kaniarla canlar kuftaracaksınız d m t m kknasnin kılı kıpırdamaz" Ne kadar cin, ama tumuyle yanlıs bir yaklasım degil mı? Gelecek cumartesı yenıden buluşmak dileklerımizle, mutlu bir hajta dılerız.. Gerklekalmak Polıtikacılanmızdan ünıversıte rektörlerimize kadar tum sorumluların çok lyı bilmesl gerek özgün fıkır uretmeden, salt "aklı ve nakli" bılımlerle "bon pour 1 'orıent" yanı "sadece doğu ıçin lyı" dahi olamayız Tıp dalında bılimsel urunlerimizin Urdun, Irak, Iran, Mısır ve Suudı Arabistan'ın gerisinde olması bunun acı bir kanıtı Hepımıze çok buyuk görev duşuyor Buyuk bir sabırla, asırlar boyu öğrenemedığımız "dogru' sevgısını ve gozlemcı duşunce bilincını bıkmadan usarvmadan once kendımıze sonra bu topluma aşılamak zorundayız Gözlem yapmanın sağlam bir dısıplın, ' yalan söyluyorsun" demenın ise çoğu kez yureklilik istediğinin bilincinde olarak O K U R D A N BİZE Hasta hakları Hasta Haklan'nı epey ılginç bularak okudum Bızım insanımız ıçın çok lüks Bızde varaıl hastayoksul hasta ayrımı yapılmakta, iyı bakılabılmek ıçın hemşırenın doktorun hatta hasta, bakıcının gonlu hoş edılmektedır Buna ıtırazlar olacak ama, gerçek budur Kaldı kı 23 yıl sonrasına tedavı ıçın gun verıldığı, polisıye fılmlerdekı gıbl rehin olaylarının ve parası olmadığı ıçın, acll vakaların gerı çevrıldığı ulkemızde hasta hakları, uzak bir duştur Zaten parası olan yurt dışına çıkıyor. Bız hâlâ ınsan taktorunu dışhyoruz Istedığımız kadar hastanelerı cıhazlarla donatırsak donatahm arabesk kafa değışmedıkçe bu surup gıdecektır Insana verılen önem, bunları aşacaktır, ama bunda hepımızın emeğı koşuldur Ibrahlm OrmaiKi İ Cumhuriy^BİÜMTEKNİK«No 241 26Ekim 1991 •Cumhurıyet Matbaacıhk ve GazetecılıkTAŞ •Kurucusu YunuaNadl • Ganel Yayın Yönetmenı Hasan C«mal • Muessese Muduru Emina U*afchgU •Yazı Işlerı Muduru Okay OAnanatn •Yayın Yönetmenı Orhan Buraalı •GraflkYönetmani TOtaa Haadamlr 2413