Katalog

B İ L İ M D Ü N Y A S I N D A N K I S A H A B E R L E R Balık üretme çiftliklerinin kurtarıcısı Altın renkli lapina, som balıklarını deniz parazitlerinden temizleme görevini üstlendi. Yeni kesimli laser Lazer kristalleri silindir biçimi yerine düz çubuklar şeklinde kesildiğinde, katı cisim lazerlerinde çok daha yüksek verim elde ediliyor. Bıçaksız beyin ameliyatı S om balığı uretme çıftlıklerını zararlı parazıtlerden (denızbıtlerınden) temizleme görevı kuçuk turuncu bır balığa verılıyor Bu balık, yalnız som balıklarını kurtarmakla kalmayıp kıyı sularının kırlılığıne karşı da mucadele edecek Bu altın renkli lapina 'Cıenolabrus rupestrıst, balık çıftlıklerındekı som balıklarında rastlanan denızbıtlerıne karşı savaş ıçın bır alternatıf durumunda Crustacean parazıtlerının bır turu olan denızbıtlerı, som balığı uretme çıftlıklerı ıçın önemlı bır sorun yaratıyor Bu parazıtler, denız kafeslerı ıçınde uretılen balıkların derılerıne zarar verdıklerı gıbı, bazen beynı de etkılıyerek oldurucu olabılıyorlar Balık uretıcılerı, çabuk ureyebılen bu parazıtı ayda bır kez kafeslere verdıklerı nuvan adı altında satılan organık fosfor ıle kontrol edıyorlar Fakat nuvan, kafeslerde uzun sure kalmadığı gıbı, çevredekı dığer canlıların yaşamını da olumsuz etkıleye bılıyor Bu ılacın ayrıca açık denız balıklarında gözlenen anı katarakt olaylarına neden olabıleceğı de öne suruluyor Uretme çıftlıklerınde denemeler, 12 santımetre uzunluğundakı lapınalarla başladı Kapalı sularda yaşayan, denız otları ıle beslenen lapınalar, dığer balıkların ustundekı yabancı maddelerı yıyerek onları parazıtlerden temızlemekle tanınıyorlar Geçen yıl Asmund Bjordal'ın Norveç: te gerçekleştırdığı genış çaplı bır deneyde, 600 lapina ıle aynı kafese konulan 26 bın som balığımn nuvana ıhtıyaç duymadan parazitlerinden anndırıldığı gözlendı Sonuçların, Bjordal'ınkıler kadar başarılı olması, deneylerın yaz aylarında da devamını sağlayacak Çunku denızbıtlerı özellıkle bu aylarda zararlı oluyorlar Bır kafese ılaç uygulaması, yıllık olarak 100 pound cıvarındayken, lapina, yalnız ekolojık olarak değıl ekonomık olarak da olumlu bır alternatıf sunuyor (el.) eyın cerrahları, 1968'te gelıştırılen "gamma bıçağı" sayesınde, etı ya da kemığı kesmeden hastanın beynının derınlıklerıne ulaşabılıyorlar Bu yontemle beyın bölgesıne, 60 radyasyon derecelı, 201 kobaltbılgısayarışını verılıyor Radyasyon, kesık kan damarlarını bırleştırıyor ve beyın tumörlerını yok edıyor Ancak dığer ulkelerdekı cerrahlar, gamma bıçağınıbenımsemekkonusundayavaş davranıyorlar Şu anda ABD'de yalnızca Pıttsburgh'da bu yontem uygulanıyor, Vırgınıa ve Atlanta'dakı hastaneler ıse onumuzdekı bırkaç yıl ıçınde bunu kullanmayı planlıyorlar Bır ya da ıkı gun suren tek bır seansın bedelı 1000020000 dolar arası, ancak hastanede 12 gun yatılmasını gerektıren bılınen beyın amelıyatından o/o4O ya da 70 oranındadahaucuz olan bır yenılık (a.h.) B atı cısım lazerlerının "kalbı" ıçındekı kımyasal elemanların ışığı tıtreşımsel olarak guçlendırdıklen'bır krıstal Lazer aygıtlarında gunumuzde kullanılan krıstaller, eksenı boyunca lazer ışınlarının krıstalden çıkmadan önce çok kere yansıtıldığı bır sılındır şeklinde Çalışma sırasında oluşan sıcaklık farkları rahatsız edıcıdır Bır su mantosuyla kaplanarak soğutulan krıstal merkezınde sıcaklık, kenarlara göre daha yuksek kalmakta Sıcaklık farkı lazer ışınının yelpaze şeklinde açılmasına neden oluyor Isınmaya bağlı bu olumsuz duruma "thermal lensıng" (ısınmaya bağlı genışleme) adı verılır Krıstal, duz, yanı bır cetvel gıbı kesıldığınde bu olayın onune geçılıyor Bu "slab laser" (kereste parçası şeklinde kesılmış krıstallı lazer) araştırmacılar tarafından uzun suredır bılınıyordu, ancak tıcarı olarak ılk slab laser kısa sure once Munıh'te ımal edıldı K Istanbul BILAR'ın yıl içi öğrenim planı I stanbul BILAR, geçen yıllarda olduğu gıbı bu yıl da belırlı bılımsel dısıplınlere bağlı eğıtım programlarından çok, guncel olandan kuramsala doğru gelışen "dısıplınler arası" tartışmalı semıner dızıleı ıne yer verıyor 20 kasım pazartesı gunu başlayacak olan bırıncı donemde 17 semıner dızısı v«r alıyor Dünya Ekonomısı, Emperyalızrı 'Vzge'.şmışlık, Tulay Arın, Cengız Arın, Işçı Konseylerı/Sovyetler ve Sosyalıst Demokrası Sorunu Cengız Arın, Saruhan Oluç, Gulnur Savran, Naıl Satlıgan.Sosyalızmın Bunalımı mı?(Teorı ve Pratığın Guncel Sorunları) Sungur Savran, Sovycı Devrfmının Dığer Yuzlerı Bulent Somay, Saruhan Oluç, Bılımlerın Eleştırısı ve Tarıhı Maddecıhk Gulnur Savran, Naıl Satlıgan, Cumhurıyet Turkıyesı'nde Temel Ideolojik Yapılar ve Dınamıklerı Metın Çulhaoğlu, Tarıh Boyunca özgurlukçu Duşunce ve Hareketler Atılgan Bayar, Iskender Savaşır, Burhan Saylı, Oruç Aruo ba, Bulent Somay, Gulnur Savran, Tanıl Bora, Dılaver Demırağ, Hasan Aydın, , BılımKurgu Bulent Somay, Nıetzsche'den Foucault'ya Oruç Auroba, 'Muzığın Pıyasayı Etkıledığı Zamanlardan Pıyasanın Muzığı Belırledığı Zamanımıza" Serdar Ateşer, Bulent Somay, Ayşe Tutuncu, Iskender Savaşır, Dıl Bılıncı Yurdanur Salman, Kent ve Kentsel Yaşam ErhanAcar, Evrım ve Ekolojı Semra Somersan, Işçı Sağlığı ve Çevre Faruk Pekın, Semra So mersan, Dr Nejat Yazıcıoğlu, Dr Metın Benol, YMuh Erkan Aslan, Dunyada ve Turkıye'de Işçı Hareketlerı Faruk Pekın, Ragıp Zarakolu, Sungur Savran, Tanju Akad, Şaban Yıldız, A Rıza Guven. Şukran Ketencı, Toplumsal ve Bıreysel Ozgurluk Doç Dr Ataman Tangör Kayıtlar, BILAR'ın Tunel'dekı Istanbul Şubesı'nde (llk Beledıye Caddesı No 5, Kuçuk Tunel Han, Kat 2, Tel 149 42 86) yapılmaktadır Cetvel şeklındekı lazer krıstalının genış yuzey alanı ve ışığın krıstal ıçınde ızledığı zıkzaklı yol krtstalın aşırı ısınmasını ve daha yuksek guç elde edılmesını sağlıyor Aşık ve sadık I nsanlar gıbı kırpıler soylarının devamı ıçın çıftleşen ender canlı turlerı arasında yer alırlar ve bunların duzenlı bır seks yaşamları vardır Tel Avıv Unıversıtesı'rvJen bıyologlar, yakaladıkları ya da doğal c rtamda ınceledıklerı kırpı çıftlerının gece boyunca, hatta bazen dışı farkında olmadan duzenll olarak çiftleştiklerini belırledıler Araştırmacılar "sık sık tekrarlanan sosyoseksuel davranış"ın, çıftlerın ölene dek beraber olma etkenını kuvvetlendırdığını vurguluyorlar Ayrıca, kırpılerın kesın dlkenlerle kaplı vucutları çıftleşme sırasında zarar görmuyor (a.h.) Yenı ımal edılen cetvel lazer, 15 santımetre uzunluğunda, 1,5 santımetre genışlığınde ve 0 65 santımetre kalınlığında bır Y'AG (YttrıumAlumınumGranat) kulçesınden oluşuyor Fıyatı 30 000 mark Buna karşın sılındır lazerın fıyatı 5 000 mark Cetvel lazerde genış yuzey alanı soğutma ıçın yeterlı oluyor Bu lazerde bır sıcaklık farkı oluşsa bıle kesım nedenıyle lazer ışınının ızledığı zıkzâk yol sonucunda ısı farkı dengelenıyor Aynı zamanda ışının krıstal ıçınde ızledığı yol uzadığından daha çok lazer aktıf Neodym atomundan yararlanmak mumkun Böylece ortalama guç 500 VVatt'a yukselıyor Bu, her tur malzemenln kesilmesi, kaynak yapılması ve delinmesi içln yeterli. Sılındır lazerlerde aynı gucun elde edılmesı ıçın, çok sayıda krıstalın art arda devreye gırmesı gerekıyor (l.m.)