Katalog

tehdidi altında Çevıri: Füsun Yasar merıka da bazı bılgısayar manyakları arasında çılgın bır moda hızla yayılıyor ' Vırus" uretmek Aslında kuçuk programlar olan bu vıruslerın amacı ıçıne gırdığı bılgısayarın bozulmasını sağlamak Ancak bozulma olayı yanlış bılgılerın bır yazılımdan dığerıne bır kutukten bır başkasına ve sonunda bır cıhaz dan başka bır cıhaza sıçraması sonucu bır dızı halınde meydana gelıyor Bu durum karşısında şımdılık çaresız kalan uzmanlar bı! gısayar vıruslerını ınsan hucrelerıne yerle şen ve gıderek dığer hucrelere de bulaşan gerçek hastalık vıruslerıne benzetıyorlar Belirtılerı Başta hıçbır şey llk aşamada vırus bılgısayara sokuldukdan sonra kuluç ka donemı başlıyor Cıhazın tam can alıcı noktasına yerleştırılen vırus normalde bılgı sayarı kullananların erışemeyeceklerı bır noktada yerınt alıyor Dolayısıyla geçış kelımesı, gırış kodu gıbı tum guvenlık öğelerım aşmış bulunuyor Artık sısterr tarafından ış leme konulan bılgılerı rahatça kontrol edebılır Her şey mıkrop kapmış bır akyuvarın organızmada dolaşması şeklınde cereyan edıyor Ancak kullanan henuz bır şeyın farkında değıl Çunku cıhazı henuz taşıyıcı durumda ve hastalık belırtıleri ortaya çıkmamış her şey tıkırında gıdıyor Bılgısayar vıruslerı, ıkı buyuk grupta toplanıyor "Vırus vulgus" ve "virus segmenle' (bölunmuş) Bu ıkı turun taraması da değı şık şekılde yapılıyor "Vlrüs vulgus" tek kışı tarafından hazır lanıyor Varlığı hakkında en ufak bır kuşku duyulduğunda, daha ışın başındayken ço ğalmaya başlar başlamaz uzmanlar tarafından kolayca yerı saptanabılıyor Ancak bu tarama ışlemı sıstemın ıçınde oldukça tıtız bır çalışma gerektırıyor "Virus segmente" ıse dığerınden daha tehlıkelı, çunku arala rında bır bağ olmayan bırçok parça halınde programlanmış Bu parçalar vırusu yenıden oluşturacak ve çoğalacak şekılde nasıl bır araya getırıleceklerını açıklayan bılgılerı cihaza sağlamakla gorevlıler D Bilgisayarmız VİRÜS Bilgisayarlar arasında "virüs"lerin neden olduğu salgın hastalıklar başladı. AIDS hastalığı gibi bilgisayarlara musallat olan virüslerden kurtulmanın yolu zor ~BİLG I S A Y AR H AFTAN I N G Ü N D E M İ A Programlar siliniyor Her ıkı şıkta da vırus bır kez cıhaza so kulduktan sonra. lyıce çogalarak hastalık belirtılerı gosterınceye kadar genelde yeterınce zamana sahıptır Vırusu hazırlayan kor san , zararlı etkıler belırınceye kadar kaç kez çoğalması gerektığını baştan belırlemış tır Bu sayıya ulaşınca bılgısayar artık vıru sun elıne geçmış demektır ve ona korsanın her ıstedığı Işlemı yaptıracak guce sahıptır Bılgısayar hastalığının tehlıkelılığı, korsanın amacıyla orantılıdır Bazen programla rın tamamlanmasında kaydedılen yavaşlama gıbı nıspeten az zarar veren aksaklıklar ya ratılır Bazı durumlarda ıse hastalık gıderek bır felaket halını alır ve sonunda bılgısayara yuklenmış tum kutuk ve yazılımlar hepten bozulur ve yok olur Pekı bu salgın ya da vektbrlerin çoğalma biçlmleri nelerdır1' Bunu belırlemek ıçın ıkı noktayı akıldan çıkarmamak gerekır ilkl Vırus bılgı transferı ıçın gereklı her aracı, lletım aracı olarak kullanma yetenegıne sahıptır ikincisl Bılgısayar sağlıklı gorun mekle bırlıkte 'portor' olabılır Şoyle kı vı rus ıçıne gırdığı anda bılgısayar önemlı sayıda vektör uretme tehlıkesme gırer Bunu ızleyen saatler ıçınde cıhazın kullandığı tum kutuk ve yazılımlar hastalığı kaparlar Dolayısıyla başka bır cıhaza aktarılan bır dısket veya manyetık bant o cıhaza da hastalığını bulaştırır En genış salgınlara elverışlı ortam telefon şebekesıdır Bu nedenle, kuçuk kışısel bıl glsayar kullananların sayısı gunden gune ar tıyor Bu tur cıhazların çevresınde bır ılet1şım altyapısı kurulmuştur Basıt bır rnodem telefon şebekesını kullanarak cıhazı buyuk merkezlere bağlayabılır Bu sırada yapılacak bır konuşma PC nın hastalığı kapmasına ve daha sonra da bağlandığı buyuk merkeze hastalığı bulaştırmasına yeterlıdır Salgın sırasında PC'lerın rolu nelerdır? Genelde bır vırus uzerıne yerleştırıldığı ozel lıkle seçılmış bır materyal uzennde etkılı olur Boylelıkle orneğın PC gıbı bır cıhaz vırusun varlığından etkılenmeyebılır ve onu çoğalt mayabılır Bır PC nın salgına aracı olması ıçın zarar verıcı bılgılerın başka bır merkez tarafından yenıden kullanılması gerekır Soz konusu yazılım ya da bılgıler bır merkeze aktarılıncaya kadar bılgısayar sağlıklı kabul edılır ilacı mı/> Henuz keşfed'lemedı Tedavının esası hastalığın araştırma aşamasında başlıyor Vırus bır kez keşfedılıp tanımlandıktan sonra bılgısayarı lyıleştırmek bırkaç saatlık bır ıştır Bunun ıçın bılgısayarın hafızasından vırusun programını sılecîk yenı bır program hazırlamak yeterlıdır Ancak bılgısayarın vı rusu ıkı kez almamış olması koşuluyla1 Boylece kaynağı ne olursa olsun vırusu kapmış programın hafızasına herhangı bır yuklemeyı engelleyen bır aşı program ha zırlanmış olur Aynıyontemle stratejıkone mı en fazla olandan başlamak uzere bır dı zı bılgısayarı tedavı etmek mumkun olur Ancak cıhazın ıçınde başka bır vırus var sa yapılan tum tedavı boşa gıtmış demek tır X vırusu ıçın hazırlanan bır aşı Y vırusu ıçın tamamen etkısızdır dolayısıyla yenı bır tedavı programı gerektırır Oysa korsanla rın yapabıleceklerı vıruslerın sayısı sonsuza kadar uzanır Aslında yazının başında da be Iırtıldığı gıbı korsanların en eğlendırıcı amacı mumkun olduğunca fark edılemeyen ve mukemmel vırusler uretebılmektır Yaklaşık ıkı yıldan berı gıderek artan bır hızla ortaya çıkan bu tehlıke bilgilşlem çalışanlarını ve özelllkle Amerıkan hukumetinl tehdıt eder boyutlara erişti Şoyle k1 buyuk bılgı ışlem kuruluşlannda duzenlı şe kılde şımdıden 300 400 kez çoğalmış vırus lere rastlandı Ayrıca uluslararası ıletışım araçlarının yaygınlığı nedenıyle bu sorun da sınırları zorlayarak kıtadan kıtaya sıçraya bılıyor Bu nedenle Beyaz Saray dakı Krem lın dekı ya da Elysee Sarayı'ndakı bır bılgısayarın Hong Kong grıbıne yakalanması ış ten bıle değıl! I J (Scence et Vıe Mart 88) oğal afetlerın en korkuncudur deprem. 60 bın kışının ölduğu 1938 Erzıncan depremımn dehşetını yaşayanlar, henuz aramızdalar. Daha yakın tarıhlerde çeşıtlı depremlerde bınlerce kışı, yıkılan bınaların altında can verdı. Dünyadakı ıkı buyuk deprem Kuşağından bırının uzennde oturuyoruz, yaşıyoruz. Yer kabuğundakı hareketlerın de sonu gelmeyecektır. Ülkece "depremsız bır bolgeye taşınma" olasılığı olmadığına gore bu doğal afetle koyun koyuna yaşamak zorundayız. Bu bılınen gerçekle yuz yuze olan sadece bız değılız. Deprem kuşaklan uzerinde yaşayan yüz mılyonlarca ınsan var dunyada. Kımı ulkeler depremı kader, kımı ulkeler ıse depremın zararını en aza ındırmeyı polıtıka bellemış durumdalar. Bırıncı grup ulkeler arasında Turkıye'yı saymak hıç de yanlış olmayacaktır. Turkıye'de depreme karşı çalışmalar bıle henüz "el yordamıyla" yurumektedır Yerbılımlerıne yaptığı uluslararası katkılardan ötıiru Gustav Steınman Ödulu alan, Kuzey Anadolu deprem fayını ve bu fayın ozellıklerını saptayarak uluslararası lıterature geçen Profesor thsan Ketın, bır yandan Türk jeologlannın ve Turkıye 'de jeolojı çalışmalarının uluslararası duzeyını vurguluyor Ama buna karşıhk, deprem araştırmalarının merkezıleşmemesınden, hâlâ bır deprem ensütusunıin kurulamamasından yakınıyor. • * • Pekı, dığer ulkeler ne yapıyor? Örneğın Japonlar9 On sayfada yayımladığımız fotoğrafta görülen 7 5 şıddetındekı depremde (hafta başında tstanbul'da olan depremın nerdeyse ıkı katı) bıle yıkılmamış, sadece yana yatmış bına, Japonların çalışmalarının çarpıcı bır örneğını oluşturmakta... • • • ^ Gelecek haftaya kadar, hoşçakalın... O K U R D A N Billm geleneği yok mu? Eğer bır ulkede, bı/ımse/ yayınlar çok kısıtlı ıse ustelık var olan yayınlar yeterınce ılgı gormuyorsa, unıversıie kutuphanelennde yenı yayır. bulmak olanaksızsa, bu olguya koşut yıne aynı kutuphanelerde ders kıtapları harıç ozgun kıtaplar ılgı gormuyorsa, bılımsel arastırma yapmak ınsanı bu edımden caydıracak denlı guçse ve malum antıbılımsel bır tavır topluma sın{dınl)mışse, orfada çozulmesı gereken bır sorun var demektır Bu durumda, bızım ulkemızın sorunu, bu geleneğın yokluğu olabılır mı? Kanımca sorunun en onemlı bılesenı budur Aslında sorunumuz gelenek yokluğu değıl de dağınıklığı ve yenı nesıllere ulaşfınlamamasıdır Var olan ekıp calısmaları (bılımsel arastırma ekıplen) de son yıllarda dağılarak, Turkıye'nın bılımsel geleceğı bıreysel çabalara kalmıstır Turkıye'de bır çıkıs noktası bulabılmenın tek yolu, en çok okunan basılı yayın olan gazeteierdır Bu ısı kotarabılecek gazeteler de ancak bılımsel geleneği canlandırabılme yetısıne sahıp, gelenek sahıbı gazeteler oiabmr Işte bu bağlamda Cumhunyet'ın bılım dergısı çıkarima gırışımını yerınde buluyorum Buna karstn dergıyı yeter gormuyorum Tum bunlar Cumhurıyet ekıbıne daha fazla sorumluluk yukluyor Zıra Cumhurıyet yazarı bılır kı eserlerını kıyasıya elestırebılecek duzeyde bır odur Kitlesıne seslenmektedır Gonlum, Bılım Teknık Dergısı'nı tum bılım savaşçılarının bır araya toplandığı ve Turkıye'de yok edılmek . BIZE istenilen bılımsel zemının yenıden kurulmaya çalışıldığı bır çatı olmasını arzu edıyor Boyle bır gtnsımınız olursa bılıme susamış, çalışmalarını, dusuncelerını tartışmaya hasret bır kıtleyı hemen yanı basınızda gorebılırsınız Tuğhan UTKU ErenkoyllSTANBUL Çok nüfus doğru mu? ] 6 nıson tanhlı Bılım Teknık ekınızde bugune kadar bılımsel konularda ılgınc yazılannı ızledığımız Sayın Vehbı Belgıl'ın ulke nufusu hakkındakı yazısını hoyrof/e okudum 1520 mılyon olduğumuz donemdekı kaİKinmamızı beğenmeyen yazar, gereklı ılkokullan bıle ancak ozel bağıslarla sağlayabıldığımız bugunku durumu mu yeğlıyor? Yazann bazı gerçeklen sıraladıktan sonra olguyu nasıl carpıtıp "Çok nufus, sağlam nufus, aydın nufus" sloganına ulastığını anlamak guc 8ugun ulkemızae sağlık bızmetınde, eğıtımde, uretımde ve ıs alanlannda fazlalık mı var kı, dol fazlası onerıyorsunuz? Eğer bır slogan geredıyorsa "sağlığını, eğıtımını ve ışını garantı edebıleceğın kadar doğur" olmalıdır Prof Dr Uğur DERMAN Cerrahpasa Tıp Fakultesı Sosyal Tıp Öğretım Uyesı Cumhurlyet Billm Teknlk • Sahıbı Cumhu riyet Matbaacılık ve Gazetecılık Turk Anonım Şlrketı adına Nadlr Nadl • Genel Yayın Muduru Hasan Cemal • Muessese Muduru Emlne Usaklıgll • Yazı işlerı Muduru Okay Gönansln • Yayın Yönetmenı Orhan Bursalı. Grafık Yönetmen Tüleı Hasdemlr