Katalog

SORUN Y A N I T L A Y A L I M BİLİM KÜLTÜR Manısa dan Vehbi Albayrak'ın sorusu şoyle Infraruj ışınları hangi türden bir ışındır^ Ozeillklerı ve oteki ışınlardan ayrılan nıteliklerı nelerdir? Bu ışının 'Dalga Boyunu" sayısal olarak belırtır mlsı.ıız 9 insan vucudu uzerinde olumlu olumsuz etklleri lle cam metal uzarlndeki etkilerini belirtebilir mısiniz? Tıp alanında uygulanabiliyor mu? Bu ışın gbzle görülebllir mi? Görunmezse nedeni nedir? Evrende ve insan vucudunda bu tur ışın var mıdır? Bu ışınlar insan vucuduna nasıl nüfuz ederler? Bu ışın nasıl elde edllmiştlr? Ne renktlr? Bu soruyu Istanbul Unıversıtesı Fen Fakultesı Fızık Bolumu öğretım uyelerınden Doç. Dr. Aynur Erginsav yanıtlıyor Infraruj ışınları (Ultrakırmızı ışınlar) Ultrakırmızı bölge, elektromanyetık spektrumun kabaca 3 x 1 0 Hz'den 4 x 10 1 4 Hz'ye kadar uzanan bölgelerını kaplar Bu bölge, ılk kez 1800'de Sır VVİIIıam Herschel tarafından gözlenmıştır Ultrakırmızı bölge kendı içınde dört bölgeye ayrılır Yalın ultrakırmızı (7803000 nm), orta ultrakırmızı (30006000 nm), uzak ultrakırmızı .(600015 000 nm) ve aşırı uzak ultrakırmızı (15 000) Uzun dalga boylarında yayılan enerjı, ya mıkrodalga tıtreşımlerıyle ya da molekuler titreşımlerle uretılırler 6u11 Ultrakırmızı ışınlar nedir? na göre, herhangı bır madde onu oluşturan molekullerın termık uyarılması ıle ultrakırmızı ışınlar yayınlar ve soğurur Ultrakırmızı ışınların doğal kaynağı guneştır Dunyaya varan guneş ışınlarının yuzde 5260'ı ultrakırmızıdır Kuru ve berrak bır havada ultrakırmızı ışınların dalga boyları yaklaşık 3 000 nm'ye kadar olanları dunyaya ulaşır Havadakı su buharı dalga boyu 8003 000 nm oranında olan ultrakırmızı ışınları soğurur Tıpta ultrakırmızı ışınlarla tedavı, bu ışınların ısıtıcı etkısıne dayanır 7001400 nm bölgesındekı ultrakırmızı ışınlar, insan derısıne gırıp orada soğu rulur Derıye en fazla gırgın olan 1100 nm dalga boyundakı ultrakırmızı ışınlarıdır Ultrakırmızı ışık veren ampuller tıpta ve dış hekımlığınde ağrıyı azaltmak ve dındırmek amacıyla kullanılmaktadır Göz ultrakırmızı ışınlara duyarlı değıldır Yanı bu ışınları göremez Fakatçok şiddetlı ultrakırmızı (guneş ışığı) gözde lokal bozukluğa neden olabılır D Vehbı Belgıl Gezer telefon veya araba telefonu te, banyoda, bahçede de telefonun ayağınagıtmeden konuşabılıyordunuz Bunun başka bır uygulaması büyuk kentlerdegöruluyor Kentınortayerındekı bır telefon kabınıne bır memur oturtuluyor Araba çağırmak ısteyen bu memura telefon edıp adresını bıldırıyor Memur, muracaatı, telsızle butun şoförlere duyuruyor Adrese en yakın yerden geçen şoför, arabasındakı telsızle, kendı gıdeceğını söyluyor ve numarasını verıyor Böylece de bızdekı gıbı her mahallede bır telefonlu taksı durağı kurmak gıbı bır ısraftan (savurganlıktan) kaçınılıyor uluş ıhtıyaçtan doğar Başka bırdeyışlebırsorundan Hıçbır buluş şan olsun dıye yapılmamıştır Bu nedenle, telgraf ve telefonun Amerıka'da bulunması rastlantıdeğıldı Bırkıyısındanöburune bınlerce kılometre uzunluktakı buyuk bır ka ra parçasının (anakara) geçen yuzyılın ortalarında en buyukSorunu haberleşme ıdı Öncetelgraf, sonratelefon bu guçlu ğu buyuk çaptaortadankaldırdı Radyo ve televızyonun da önce bu ulkede benımsenmesının nedeni de bu oldu ilk telefonların baş kusuru duvara çakılı olması idı Telefon zamanla masa uzerıne ındı Başka bır kusur, kulaklıkla mıkrofonun ayrı olması ıdı Bunun ıkısını birleştırmek uzun sure akla gelmedı Sonra bu da oldu Sorunlargenebıtmemıştı Abonelerın telle bağlanması çok zaman alıyor, pahalı oluyor, sık sık arızalara yol açıyordu Telı kaldırmanın yolu radyolu telefonla bulundu Telsıztelefonla Ancak aboneler, konuşmak ıçın santral memuresının kanalından geçıyordu Konuşacağınız numaraya sızı memure bağlıyordu Hem çok zamana hem çok pahalıya patlıyordu bu ış Bınlerce, onbınlerce memure, f ışı bır hattan öburune bağlıyordu Buzorluğaotomatık telefonla çare bulundu Fakat bu arada, telefon, masa uzerindekı yerını koruyordu Uzay çağının telefona katkısı, uydu aracılığı ıle kıtalararası konuşmayı mumkünkılmasıoldu "Elektronık çağı"da telefonu etkılemekte gecıkmedı Bır çok numarayı kendı bulan ıstenmeyen numaraları bağlamayan, gereklı numaraları ezbere bıfen, telefon sahıbıne ıletılecek mesajları not eden, konuşulanı gösteren telefonlar yapıldı Ama telefon gene masa uzerinde ıdı Şımdı butun sorun onu yennden arabaya ındirmektı Çağdaş ınsanın ömrunun yarısı arabada, otobuste, trende, uçakta geçıyordu Telefon buralarda da gorev yapabılmelı ıdı Uç yıl once bu da gerçekleştı Evınden ışıne bır buçuk saatte gıden ışadamı arabasından da ışlerı yurutebılıyordu şımdı "Petek telefon" da denen bu sıstem de,' 'ke aynı buyuklukte altı köşelı hayalı bölgelereayrılıyordu Bunların herbırıne, bır alıcı, bır verıcı anten konuyordu Alıp verme ışı 50 kılometrelık bır alan içınde oluyordu Bır peteğın alanından çıkıp sonrakı bır peteğın alanınageçen araba bu kez bu yenı alanın alıcı ve verıcılerı ıle bağlantı kuruyor, ısterse dünyanın öbur ucu Ile konuşabıltyordu Bız, her ılımızı bır petek sayarsak sıstemı daha ıvı anlamış oluruz Bu durumda, yoldaacıl yardım ısteyen bır şoför de gezer telefondan yararlanabılır Bugüne kadar kaç uydu atıldı? Askerı amaçlı uyduların fırlatılışı gızlı tutulmaya çalışıldığı ıçın kesın bır rakam vermek zor Ilk 'Sputnık'ın atıldığı 1957 yılından berı 4000 kadar uydu uzaya gönderıldı Ingılız Jane's yıllığına göre, 1983'e kadar, 2516 staıDa 3446 uydu ve uzay gemısı fırlatıldı Bunların yuzde 30'u ABD'ye, yuzde 6O'ı Sovyetler'e aıt Gerı kalan yüzde 10'u da genellıkle başka mılletler adına bu ıkı devlet tarafından gerçekleştırıldı Petek telefondaki gelişmeler Gezertelefon (petek telefon) yukarıda belırttığim nedenle, en buyuk gelışmesını yıne Amerıka'da gösterdı Bır yıl önce 500 000 dolayında olan gezer telefon sayısı bu yıl 900 000'eyukseldı Tabnbutelefonları ışletenler dev şırketler Bızdekı gıbı devlet değıl Nynex Gezer Telefon Kumpanyası NewYorkveçevresınde60 bın gezer telefonu olduğunu bıldırmış Los Angeles bölgesınde sayı 100 bınden fazla Şımdı araba satıcıları, reklamlarında, gezer telefondan dasozedıyor Bu nu kanıtlamak ıçın de bu tur telefonların zıgzaglı antenlerinı arabalarının kolay görunur bır yerıne koyuyorlar Gezer telefon şırketleri kendı çaplarındareklamdayapıyor "LaCellular",kent hakkında bılgı veren bılgısayarlı enformasyonmerkezı ıleılgılı StarFınd",lokanta, otel, hastane, eğlence yerı, kıtaplık, konser salonu hakkında bılgı verıyor Tabıireklamparasını.reklamı veren muessese öduyor televızyondakı gıbı Gezer telefon hakkında bu kadar çok açıklama yapmamın nedeni, buluşların nasıl başladıklarını soran değerlı okurlarıma karınca kararınca yol göstermek, ınsanhğın nerelere yöneldığını somut örnekle vermek Ulkemız her alanda çok sorunu olan ulkelerın başında gelıyor Bunları ancak bızım ınsanlarımızçözebılır Çunku, bunlar daha çok ulkemıze özgu sorunlar Sorunlarımızın başında yol sorunu geliyor Uzaklıkları en aza ındıren, çok sağlam (Romalılardan kalma bırçok yol hâlâ kullanılıyor), çok mıktardayol İkıncı buyuk sorun elektrık sorunu Köylerimıze varıncaya kadar her yere elektrığın nurunu, gucünu ve öbur olanaklarını götürmek Uçuncu bır sorun temız su sorunu Faruk Nafız Köyde Kış" adlışıırını, "Nerdeomzundatestısıyle geçen / Çeşmelerden su dolduran kızlar" dızesıılebıtırır Tanpınarda bırşıırınde, "Başında peştemal, omzunda testı / Farkı hepsının urkek kuşlardan" der köylü kızları ıçın Başı peştemallı, omzu testili kız artıstık resım verır Ama bızler ıçın utanç verıcı olmalıdır Omuzda taşınan bu sularla bır evın yemekten bulaşığa, çamaşırdan temızlığe, ıçmeden yıkanmaya butun hızmetlerıgörulecektır Dörduncu bır sorun, ulkemızın yarısından fazlasının kışın karlar altında kalıp ulke ıle ılışkısını kaybetmesıdır Butun bu sorunlara çareler, çağdaş bılım ve teknolojıden geçer DÜŞÜN Iki kibritle duz çizgi Ikı kıbrıt çöpunu duz bır çızgı oluşturacak bıçımde uc uca yerleştırın Başka kıbrıt çöplerı kullanarak bu bıçımde BUL elde edılen çızgının duz olduğunu nasıl kanıtlarsınız? Bılmeceyı doğru olarak bılen 15 okuyucumuza ' Banden Selam Söyle Anadoluya ' kıtabım armağan edeceğız Adamın 2 0e d p / .26 Lmâan atir AdufH/1 Bozuk para Geçen haftanın çozümu Incl Şahin Mersın Osman Clhn«r Ankara Songul Kulakaız Mersın Ercan Özbllak Bolu Ali Kurt Adapazarı Dldem örs Sı nop Atıl Şenturk Samsun 4 tane 1 kuruşluk 9 tane 10 kuruşluk 3 tane 25 kuruşluk 1 tane 100 kuruşluk 1 tane 2 5 lıralık 1 tane 5 lıralık 1 tane 10 lıralık İzcinin adı Değışık uzunluktakı kutukler 25 santırnlık parçalara bölunduğunde ortaya çıkan toplam odun sayısı, 1 metrelık kutuklerde 4, 75 santımlıklerde 3 50 san tımlıklerde ıse 2'ye bolunebılır Postalcıoglu'nun bulunduğu ekıp 27 odun kesebıldığıne ve bunun sorumluluğunu Kaya Gurol ustlendığıne göre Postalcıoglu'nun ılk adı Kamıl olmalı Kazanan okuyucular Zekerlya Demirtaş Izmıt Haluk Karaçiçek Sılıfke Şeyda Kılıçoglu Ankara AhmetNuri Akın Izmır Yurdagul Akkaya Zongul aak EminKorkut Istanbul Tahaln Şlmşak Aydın Cam Tlmuroglu istanbul Evrim Uysal Çanakkale ömar Tuzcuoğlu Rıze Belkıa Somunkıran Istanbul MesutCıkçıkoğlu Gazıantep Erdal Sönmaz Çorum, Daha da öncesi Ancak gezer telefon, masadan ınıp arabaya bınmeyı hemen beceremedı önce ev içınde gezer hale geldı Telefon gene masadakıyerlnı koruyordu Aracın zilı çalınca telefonsuz odanızdakı alıcının zılı de çalıyordu Bu yolla, en çok 5060 metrelık bır alan içınde mutfakta, tuvalet