Katalog

TA R T I S M A Halk, bilimi yabancı dilde nasıl kavrayacak? Nİzamettltl Uğur Turkçe oğretmeni En karmaşık kuramların bıle, bılım ıçınde olmayan halka anlatıldığı kıtapların yabancı dıllerde yazıldığını soyleyen Ardalı'ya sormak gerekıyor Yabancı sozcuklerle mı Turk halkına aktaracaksınız "Eınsteın te orılerını, modern kuvantum fızığını'"? Sut çocukluğundakı soyutlama gucunu ve dıle ılışkın kalıtımsallık olgusunu, yalnızca sozcuk (ve arılaşma) duzeyınde ele almak, ne kadar tutarlıdır acaba? Dılın, tam da bu alanlarını ılgılendıren yanı, anadıl kavramını ve yabancı da olsa ona uyum sağlayan onu zengınleştııen ozellıklerı kapsar Ozlesmenın amacı da Ardalı'nın sandığı gıbı, sozcuklerın tek tek arılaştırılması değıldır Arılaşlırma ve ayıklama da, yalnızca sozcuk tasfıyesı' anlamına gelme mektedır 'Dılı oluşturan kelımelerın kavram ve anlam yaratıcılık yetenegı" ıçındır bu çabalar Ardalı ya şunu da sormak gerekıyor Yazınızda kullandığınız şu sozcuklerın anlamını karsılamada Turkçelerı yetersız mıdır ve bunlar Turkçe ıçın daha mı zararlıdır? Imkân (olanak), teorı (kuram), umıt (umut), alaka (ılgı) tercume (çevırı) fakır (yoksul) cumle (tumce) tarz (bıçıın, yol) gramer (dılbılgısı), maruz kalmak (ugramak kar şılaşmak), faalıyet (etkınlık), sosyal (toplumsal), ılave(ek), mana (anlam), lınguıstık (dılbılım, dılbılımsel), modern (çağdaş, çağcıl, yenı) Ardalı'nın yazısı yalnızca bu yanlışlarla, tutarsızlıklarla kalsa, yıne de bızler ıçın, kımı aktanmlarıyla ılgınç ve yararlı olabılırdı Benım şaşkınlığım, dılbılım dılıTurkçe bağlamında yazılmış bır yazıdakı Turkçe yanlışlarının çokluğu ve urkutucu boyutundan gelıyor Bırkaç yanlışı yukarıda belırtmıştım Işte oburlerınden kımılerı "XXI yuzyıla giderek yaklaştığımız" "Ingılızcenın Fransızcaya gırmesı ve glrmış olanların da ayıklanması", "bırçok kıtaplar", "bılımsel duşunce ve gelışımı', azımsanamayacak ', (kuçumsemek" ye rıne'), "insanın icat ettiği âletler", "algılar, becerıler ve problem çozme yeteneklerı ( ) yoneltırler", "zekâlt davranış "içlnde geçirllen değişik kulturler", Evrenın birçok \eı lerinde olduğu gıbı biyolojık ve sosyal sistemler de açık sistemler olduğu için", herkesın sık sık konuştuğu " " son çeyrek asırda batı dıllerının Turk dılını zorlayıp bu dıl ıçınde yabancı Batı kokenlı kelımelerın geometrık bır sekılde artması sebebini anlamak guç değıldır' Dıl uzerıne bılımsel yazı yazmaya kalkışanın, dılı ve dıl dısıplınını bılmesı gerekır Yoksa. doğru belırlemeler yakalansa bıle ınandırıcı olunamaz Ardalı, bellı kı, obur ulkelerde yazılmış dıle ılışkın kımı yenı goruşlerı okumus, begenmış, ama 'yabancı" olduğu bır konuda (Turkçe ve yazı yazma konularında) ogrendıklerını yazmaya kalkışmış Önemli Düzeltme Geçen sayımızda, "aman karıştırmayın" dlye uyardığımız mantarları blz karıştırdık. ikı fotoğraf yer değıştırınce, zehırlı ve zehırsız mantarlar karıştı. Doğrusu aşağıdakı gıbıdir. Duzeltır ozur dilerız. C umhurıyet Bılım Teknık'ın 87 sayısında yer alan Dr Cahıt Ardalı'nın (Marmara Unıversıtesı Tıp Fak Öğr Uyesı) yazısını okudugumda duyduğum şaşkınlık gerçekten buyuk oldu Yazının anaduşuncesı şoyle Dılımızdekı "ayıklama ve arılaşma', 'butun bır tarıh boyunca gelışmış, oluşmuş ve zengınleşmış bır dılın fakırleşmesıne" yol açmaktadır Bu saptayımın gerekçesı de şu Arılaşma, parçalarla onların olusturduğu butun arasındakı ılışkıyı" bozar Yazıdakı şu dayanaklar da dılanlam anlatım ılışkısını aydınlatmada yenı adımlar atmaya yol açacak tartısma konuları olabılır 1. Kultur yerleştıkten sonra kazanılmıs karakterıstıkler' bıcımınde kalıtıma geçer 2. Ruh beden ıkılığı ınanışı sarsılmak tadır "Insanın lenguıstık kabılıyetının ge lışmesınde bılgının toplantna ve kullanma yeteneğınde ve anlama kabılıyetının dere cesınde beynın , merkezı sınır sıstemının rolu, sanıldığından çoktur (' bılgının top lanma ve kullanma yetenegı" sozundekı tamlama yanlışı, Ardalı ya aıttır) 3. Sut çocukluğu donemınde algı, becerı, problem çozme yeteneklerının çocuğu yonelttığı kultur ve dıl çerçevesı ıle her sozcuk deyım ve tumce bağlamında gelıştmlen hayat ve sımgeler soyutlama gucunu gelıştırır Ardalı, Quıne'ın, "çevırının belırsızlığıne, ımaların anlaşılma guçluğune dılde holıs me(parçalarlaonların oluşturdugu butun arasındakı ılışkılerden bahseden teorı), te orılerın deneysel delıllerındekı kararsıziı ğa ve nıhayet yaratıklar bılgibinın ızafıye tıne ınancını' da yazısında aktarıyor Yazı yalnızca bu saptayımları tartışıyor olsaydı, Turkçebılım dılı sorununa ışık tutacak ıpuçları yakalatabılırdı Şu saptayımı bıle, her şeye karsın ılgınç Arılaşma, yukarıda belırtılen baglantıları bozar Oxford Gundelık Dıl Felselesı Okulu'nun be lırttığı gıbı, dıle dısarıdan bır "mudahele ve ba&kı', "felsefı problemlere" yol açar Ardalı, arılaşma çabalarının hem amacını, hem de sonuçlarını gozden kaçırıyor. Dılımızdekı ozleşme, dış 'mudahale ve baskı 'ların yarattığı yapay yazı dılının ' tasfıyesı ' yoluyla Turkçenın doğallığını yakalamayı amaçlamıştır Dış etkılere dırenılırken tıkanmıs olan gelışme kanallarının acılmasına da çalışılmaktadır Sorun "mıllıyetcılık ' değıldır Gecmışte ve gunumuzde Turkçenın anlatım ve soyutlama gucunun kanıtı sayılabılecok urunler, yalın dılle yazılanlardır Yunus Emre ve Karacaoğlan'dan Nazım Hıkmet'e, "Dede Korkuf'tan Yaşar Kemal'e gelen çızgı bu nun kanıtıdır Mevlana'nın Ve Bâkı'nın Turkçeye ne kattığı bellıdır Bılım dılı, bılımın olduğu yerde gelışır Aman kanştirmaym En yaygın yemekhk mantarlardan çayır champıgnon u (solda) ve ona çok benzeyen, zehırlı amanıta phalloıdes (sağda) goruluyor Champıgnon daha çok açık alanlarda yetışır Şapkasının alt yuzundekl yaprakçıklar çığ et rengı ve çıkolata rengıyle sıyahım sı mor arasında değışır Son derece zehırlı olan amenıta phalloıdos ıse karıçık ormanlarda, özellıkle meşehklerde yaygın olarak bulunur Yaprakçıklan beyaz ve yumuşaktır Düzeltme Geçen sayımızda verdığımız Dızın'de Vehbi Belgıl'ın adı teknık hazırlık sırasında duşmuş Dızın ın (B) harfınde Belden aşagı lelcler cumlesının hemenaltına Bplgıl vehbı adı konacaktır FORTUM G/axo III. JENERASYONDAN DA ÛNDE FORTUM (CEFTAZIDIME) ÜRÜN PROFİLİ * FORTUM EN GELİŞMİŞ ÜÇÜNCÜ KUŞAK BİR SEFALOSPORİNDİR. BAKTERİSİD ETKİSİNİ BAKTERİ HÜCRE DUVARI SENTEZİNİ ÖNLEYEREK GÖSTERİR. * KLİNİK AÇIDAN ÖNEMLİ EKZO VE ENDO BETALAKTAMAZLARA KARŞI STABİLDİR. * ÇOK GENİŞ BİR ETKİ SPEKTRUMU VARDIR. FORTUM * BİR ÇOK DİĞER ANTİBİOTİK VE SEFALOSPORİNLERE DİRENÇÜ: PSEUDOMONAS TÜRLERİ ACINETOBACTER TÜRLERİ SERRATIA TÜRLERİ PROTEUS TÜRLERİ ENTEROBACTERİACEAE TÜRLERİ GİBİ SUŞLARDA EN ETKİLİ ANTİBİYOTİKTİR.