Katalog

B İ LİM EĞ İTİM O DA K TÜBİTAK, gençleri Ü 'bilim adamlığıırf özendiriyor Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu, gençlere bilim adamı olabilmeleri için hangi olanakları sağlıyor? Gencay Şaylan T urkıye'nın gelışmesı ve cağdaslasması her şeyden once yeterlı, yeteneklı bılım adamlarına sahıp olmakla mumkun olacaktır Işte bu ne denle Turkıye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu'nun Kurulus Kanunu ku ruma yanı TUBITAK'a bılım adamı yetıstırme alanında onemlı gorevler vermış bulunmaktadır TUBITAK temel ve uygulamalı bılım dallarında bılım adamı ya da araştırıcıların yetıştırılmcsı ve gelış lırılmesı ıcın ülanakldr sagldyacdk, yeteneklı genclerı ızleyıp onların bılım adamı olarak yetısmelerı ıçın gereken onlemlerı alacaktır Bu onlemler genç lere burslar vermek, teşvık edıcı nıtelıkte yarısmalar duzenlemek ve yayınlar yapmak şeklınde tanımlanmaktadır TUBITAK ın bılım adamı yetıstırme programı esas olarak burslar sagla mak eğıtım yarışmaları duzenlemek, lısansustu yaz okulları açmak, olımpıyat lara katılacak Turk ekıplerını seçmek ve amaca yonelık projelerı desteklemek olarak tanımlanmaktadır çınde, gerek yurtdısında lısansustu ca lışma yapmak ısteyenlere, seçme sınavını kazanmaları koşulu ıle burslar temın edılmektedır 1986 yılı ıçın çeşıtlı burs programlarına seçılen ve halen o programdan burs almaya devam eden bursıyerlerın dokumu aşağıdakı lıstede gosterılmektedır Burs programının «U 1986 da seçilen Toplam bursıyer Burs programları Kurum yeteneklı ogrencılere her duzeyde olanak sağlayarak onların bılım yasamına kazandırılması ıcın çeşıtlı burs programları uygulamaktadır Bu burs programları, bulundukları yerde lıse ve dengı okul bulunmayan ortaokul oğrencılerınden yurtdısında doktora yapmak ısteyenlore kadar her duzeyde ve yaşta oğrencıyı kapsamaktadır Orneğın orta okul oğrencılerının burs kazanabılmelerı ıcın okullanndan "bırıncılık', "ıkıncılık ya da "uçunculuk" ıle mezun olmaları gerekmektedır Aynı şekılde yeteneklı unıversıte ogrencılerıne ve gerek yurtı Ortaokulu derece ıle bıtıren ogrencılere verılen burslar . ,.33 Unıversıte lısans duzeyınde verılen burslar 96 Yuksek llsans burs programı 41 Yurtıçı doktora bursları. ... 9 Yurtdışı doktora bursu . 16 Yurtdışı doktora sonrası burslar ... . 26 Yurtdışı bellı bır öğrenım programına bağlı burslar.. . 31 Ingılız yardımı ıle sağlanan burs programı 7 88 204 56 42 110 32 maktadır TUBITAK'ın bılım adamı yetıstırme faalıyetlerınden bırı de tesvık edıcı eğıtım yanşmaları duzenlemektır 1986 yılı ıçınde 3 farklı eğıtım yarışmasının duzenlendığı gozlemlenmektedır Bu yarısmalardan bırıncısı, 198586 eğıtım yılı ıcınde Turkıye ve Kuzey Kıbrıs Turk Cumhurıyetı ndekı tum ortaokulların son sınıf ogrencılerıne açık olan ' Matematık Yarışması" olmuştur Bu yarısmaya her ortaokulu temsılen 3 oğrencı katılmış ve derecelendırme hem okullararası hem de ferdı duzeyde yapılmıştır Çeşıtlı onur ve para odullerının verıldığı yarısmada 26 okul, 100 oğrencı ve 100 matematık oğretmenı odule layık bulunmustur TUBITAK tarafından duzenlenen dığer bır eğıtım yarışması, Turkıye ve KKTC'dekı tum lıse ve dengı okul oğren cılerıne açık olan "Lıselerarası MatematıkFızıkKımya Yarışmaları" olmuştur Bu yarışma ıçın matematık dalına 219 okul ve 659 oğrencı fızık dalına 220 okul ve 661 oğrencı, kımya dalına da 218 okul ve 636 oğrencı basvurmuştur 2 gun suren yarısmalar sonunda 2 okul 11 oğrencı ve 11 oğretmen bırıncılık, 12 okul, 26 oğrencı ve 26 oğretmen ıkıncı lık, 14 okul 47 oğrencı ve 47 oğretmen uçunculuğe layık gorulmuştur Buna ek olarak 26 okula, 70 oğrencıye ve 70 ogretmene teşvık odulu verılmıstır Ucuncu yarışma ıse, lıse ve unıversı te ogrencılerıne açık olarak duzenlenen Bilimsel Proje Yarışması" olmuştur Bu yarısmaya lıse ve unıversıte oğrencılerı tarafından hazırlanan 75 proje katılmış tır Bu projelerın 12 tanesı fızık dalında, 18 tanesı kımya dalında 29 tanesı bıyolojı dalında 8 tanesı tıp dalında ve 8 ta nesı de muhendıslık dalında yarısmaya katılmış yarışma sonunda 8 bırıncılık 12 ıkıncılık, 11 uçunculuk ve 20 tesvık odulu verılmıstır Ro154513: Alkolün davranış üzerindeki etkilerini azaltan bir madde. Reşit Canbeyli Y enı ılaclann gelıstınlmesıne katkısı bulunan arastırmaalann hayallennden btrı de alkolun olumsuz etkılermı gıderen, alkolıklerın ıckıyı bırakmalarını sağlayacak, ozellıkle de alkol komasının tehlıkelennı oriadan kaldırabılecek bır ılac (ya da ıtaclannj gelıstınlmen Bu amacla uretılen bırcok maJde, ılac sanayıınde sık sık goruldugu gıbı bır sure ılgı ve umutla arastınhr, ancak yeterınce olumlu sonuclor altnamayınca pazarlanmaz Buna karsılık, yenı bır "mo\ekul"den yenı bır "ılac"a gıden uzun yolda yıtmlen bırcok maddenın ınsan vucudunun nasıl calıstıgı konusunda onemlı bılgıler sağıadığı da bır gercek Iste Rol54513 bayle bır madde Alkolun davranış uzerındekı olumsuz etkilerini gıdeıen, ancak metabolızmasına karısmayan bu madde, ozellıkle alkolun beyındekı etkıleıının anlasılmasında onemlı bır rol oynayabılır Lisansüstü yaz okulları Bılım ve teknolojıdekı en son gelısmelerı yuksek lıs ıns ve doktora oğrencıle rıne aktarmak, onları dunyadakı gelışmelerden haberdar etmek gerekmektedır Iste TUBITAK'ın orgutledığı "lısan sustu yaz okulları" bu amacı gerçeklestırmeye yonelık bulunmaktadır Ayrıca bu yolla unıversıtelere yenı oğretım uyesı yetıstırmek ve oğretım uyesı adaylarının bılgı ve becerılerını gelıştırmek amaçlanmıştır 1986 yılında spektroskopı ekokardıyografı, yoneylem araştırma sı, uzaktan algılama, elektron mıkroskopısı ve bıyokımya alanlarında 6 adet yaz okulu açılmış bulunmaktadır Eğitim yarışmaları Goruldugu gıbı TUBITAK sadece gecen yıl ıcınde 265 oğrencıye cesıtlı duzeylerde burs saglamış bulunmakta ve boylere Turkıye'de bılım adamı yetıstır me programına katKida bulunulmaktadır Yukarıda belırlenen burs programlarından faydalanan oğrencı sayısı ıse toplam olarak 535'e yukselmış bulun Olimpiyatlar Lıse son sınıf ogrencılerıne acık olarak duzenlenen, uluslararası fızık ve matematık olımpıyatlarına Turkıye adı na katılacak oğrencılerı seçmek ışı TUBITAK tarafından yuklenılmış ou olımpı yatlar ıcın oğrencı secme sınavları An kara Istanbul ve Izmır'de yapılmıstır Seçme sınavını kazanan oğrencıler once Orta Doğu Teknik Unıversıtesı'nde, sonra bulundukları yerlerde yoğun bır yetıstırme programına sokularak olımpıyatlara hazırlanılmıştır Londra'da yapılan Fızık Olımpıyatı'nda Mehmet Denız Ertaş adlı oğrencı fer dı uçunculuk odulu kazanmıştır Varşova'da yapılan Matematık Olımpıyatları'nda ıse bır derece elde edtlememıştır 1987 yılında yapılacak Fızık ve Ma Rol545l3 bundan bırkac yıi once yatıstıncılaıın sınıı hucıelen uzerındekı ptkıleıını ıncelemek uzere hvıçre'de gelıstınlmıs, daha sonra cesıtlı arastırmalaıa konu olmus bır molekul Fareler uzerınde yapılan deneyler sııusında alkolun davranıs uzerındekı etkilerini azalttıgı bulunmus Ornegın, aldıkları alkol nedenıyle kımıldayamayacak duruma gelen faıelerın, kendılenne bu yenı madde verıldıkten bır ıkı dakıka gıbı kısa bır sure sonra "aynldıklun" gozlenmts Bu yenı maddenın bır oosica onemlı ozellığı de cok yuksek dozlarda bıle toksık olmayısı Ancak bu ozellıklerıne katsın Rol545l3'un alkole kaısı bır onlem olarak puzarlanması soz konusu • değıl Bunun nedenı de, bu maddenın alkolun davıanıs dmndukı etkılenne kansmayısı oıneijin alkolun kundakı duzeyı ve metabolızmasını etkılemeyi',ı Bu durumda bu maddenın kullanırnı ancak kıunın alkolun yuıattıgı davranıs bozukluklanndun aahu uz etkılenmeunı sağlıyor Arastırmacılaı bu ozellıgıyle Rolb 4513'un alkol kullanımını azaltmayvLagı tum teısıne ulkolun kımı olumsuz etkılermı gıdermesı bakımından daha fazkı alkol tuketımıne bıle ynl acabılocccjı dusunuyorlaı Gene dp yenı muddenın alkolun beyındekı etkılenne ısık tutaıak onemlı bır yarar saglaması soz konusu Beyındekı sınırsel etkınlıklerdf ketleyıcı gorevı olan GABA sıstemı uzerınde etkılı olan bu madde, yen» aynı sıstemı etkıleyen alkolun sınıı bucrelen vc davranıs uzerındekı rolunun molekulcı duzeyde arastııılmasındu yenı olanaklar sağlıyor Bu arada, eldekı molekul yapısını degıstırerek, alkolun daha koklu etkılermı azaltabılecek Ozellıkle de alkolıklerın bır knze gırmeden ıckıyı bırakmalarını sağlayacak yenı bır maddenın gelışttnlmesı de olası Tubıtak Yuksek öğretim kurumlannda öğretim uyesı adayı olaraK çalışmakta veya öğrenım görmekte olan öğretim ve araştırma görevlılerıne yardımcı olmak amacıyla lısans üstu yaz okulları duzenlıyor. tematık Olımpıyatları'nın hazırlıkları surmektedır D