Katalog

ARAŞTIRMA B İ Lİ M K Ü L T Ü R Kartanelerinin yapıları ve taşıdıkları sırlar, bilimsel araştırmalara konu oldu. ızıkçıler ve bılgısayar uzmanlarının kar kristallerının yapıları uzerındekı araştırmaları ılgınç sonuçlar doğurdu Uzmanlar, sertleşen bır buz knstalındekı hassas ve değışken dallanmanın, bazı matematıksel kurallar tarafından belırlendığını ılerı surduler Hayranlık uyandıracak guzellıkle olan kar krıstalı resımlerı ve eskızlerı çızıldı, kar tanelerının ıncelenmesınde bılgısayarlar devreye sokuldu Bılgısayarın modellerını çızdığı kar tanelerının, buyumesı konusunda şu kesın sonuçlara varıldı. Buz oluşumu sırasında, sertleşme dışarıdan ıçerıye doğru gelıyor Kar tanesınde ıse sertleşme ıçerden dışarıya Kar taneleri niçin birbirlerine benzemezler? Elektriğin ikinci bulunuşu VehbiBelgil F gerçekleşıyor Bır buz parçası soğuk ve nemlı havada süzulerek ınerken havadakı su molekullerını de bunyesıne katarak buyur Bu durumda ışlem değışkendır Buz yuzeyının her hangı bır parçası dığerlerınden bır parça öne çıkarak yenı su molekullerını yakalar ve daha hızlı buyur Hızla gelışen bu büyume yapısal özellığı dolayısıyla kar krıstalının altıgen göruntusune ve her kolun kendı ıçınde dallanmasına yol açar Bır kar tanesı, yapısında, ruzgârda dalgalanarak savrulurken yaşadığı tum deneyleri yansıtır Krıstalın ıçınden geçtığı atmosfer koşulları, ısı, rtem, havadakı pıslıkler gıbı faktörlerın sonsuz bırleşımı, kar kristallerının birbirlerine nıçın benzemedıklerını aç'klar öte yandan ılk bakışta sımetrıkmış gıbı gorunen bır kar tanesı aslında tam sımetrık değıldır Kollar arasında az da olsa farklılıklar vardır Fakat bır krıstalın 6 dalı hemen hemen aynı koşullarda oluştuğu ıçın aralarında buyuk bırbenzerlık bulu nur Elektriği, bakır tel gibi yüzde 10 değil, yüzde 100 iletecek süper iletken, yeni bir çag başlatacak. Kedilerde dostluk duygusunun kökeni azı kedılerın ınsanlara daha dostca davrandıkları bılınmektedır Dostluk genış bır kavram, ancak Zurıh ve Cambrıd ge unıversıtelerınde yapılan araştırmalar, ınsanların kedılerı bu şekılde değerlendırmelerının yanhs olmadığını gosterıyor Dostça davranan kedıler bu ozel lıklerını genellıkle babalarından alıyorlar Kedıler babalarını gormeseler bıle karakterlerınde değışıklık olmuyor Bu durum akıllara ılyınç bır soru getırıyor Acaba dostluk genlerle mı gecıyor'? Araştırmayı yapan DennısTurner, Julıe Feaver, Mıchael Mendl ve Patrıck Bateson çalışmalara bırçok kışıden kedılerını değerlendırmelerını ısteyerek başladılar Yanıtlar genellıkle birbirlerine benzıyordu Turner ve arkadaşları, kedılerı ınsanlara karşı davranışlarına gore sınıflandırdılar Asıl ılgılendıklerı konuysa, bu davranış farklılıklarının ne B reden kaynaklandıgı, nasıl doğduğuydu Kedılerı bırkaç hafta annelerıyle bırlıkte tuttuktan sonra, genış gruplar ıcıne bıraktılar Bu sekılde annelerın ar kadaşca davranışlarının yavrularını da etkıleyıp etkılemedığını gozledıler So nucta hıc bır bağlantı bulamadılar ın sanlara dostça davranan kedılerın yavrularında her zaman bu tur davranıslar gorulmuyordu Ancak babalar arasında kı farklılıklar yavru kedılerın karakterını etkılıyordu Turner ve arkadaşları, davranış ozel lıklerının doğrudan doğruya kalıtsal olduğuna ınanmıyorlar Bazen babada dostça davranıslar gorulmese bıle, yav ruları ınsanlara yakınlık gosterebılıyorlar Kedılerın babalarından aldıkları genler bır olçude etkılı oluyor Orneğın fızıksel ozellıkler, kedılerın topluluk ıçın de nasıl davranacağında rol oynuyorlar, daha fazla etkılı olamıyorlar ! I otokopı maKinesının 2025 yıl once bulunup kısa surede gelıştırılmesıne, ben matbaanm ıkıncı bulunuşu gozu ıle bakıyorum Buluşun kıtap sanayııne, araştırmacılara, oğrencılere, arşıvcılere sağladığı kolaylığı bır duşunun 1987 şubatının son haftasında dunyaya duyurulan bır buluşa da, aynı bıçımde, elektriğin ıkıncı bulunuşu" dıyorum Bulunmuş olan şey, elektrık akımına benzeyenyenıbırdoğagucununortayaçıkarılması değıl, madenlerde elektrık akışını guçleştıren mukavemetın yok edılmesı ıdı Buna madenlerı ustun iletken (superconductıve) hale getırmek denıyor Ne oluyor ustun iletken hale getırılırse bır maden? Şunlarolabılır • Elektrık santralında uretılen akım boş borudan suyun rahatlıkla geçmesı gıbı geçerek evlere kadar gelır, kayba uğramaz Bunun ılk sonucu elektrık flyatında ucuzlamadır • 'Uçan tren" denen ve raylara değ meden bır karış havada buyuk bır hızla yol alan trenler, ınsanlığın hızmetıne gırer (Boyle bır trenın ılk denemesı 2 ay kadar once Japonya'da başarı ıle yapıldı, hız saatte400kusurkılometreıdı Bunun 4 5 bınkılometreyeçıkarılmasımumkunolabılır) • "Ultrasonografı" denen yenı rontgen, mukemmelhalegetırılebılır Bılındığıgıbı ultrasonografıde kulağındu yamadığı çok ınce seslerın ıç organlarımıza çarpıp gerı donmesı ıle çok net resım ler çekılebılıyor Elektrık akımına karşı ko yamayacak ıletkenlerden geçerek gıdecek ınce seslerle sadece sert organları mızın değıl, yumusak organlarımızın da bıllur berraklığında fılmlerı alınabılecektır • Tabıı, asıl devrım bılgısayar teknığınde olacak, ışık hızı ıle çalışabılen elektronık beyınler yapılabılecektır • Yenı buluş, asıl yararını, atom hızlandırıcılarında gosterecektır Bunlar, atomun oluşturanlarının ıncelenmesı ıçın yapılmış dev tesıslerdır Bunların en buyuğu, Şıkago dolaylarındakı Fermılab'da bulunuyor, ve Tevatron adını taşıyor Bunda, ustun iletken 1000 adet mıknatıs gorev yapıyor ve yılda 5 mılyon dolarlık enerjı tasarrufu sağlıyor Yenı buluşla1000O mıknatıs, yılda 600 mılyon dolar enerjı tasarrufu sağlayacaktır Boyle bır teknık devrım ıle atomun belkı de butun sırları çozulebılecektır F verılen "Eksı 273,2" dereceye doğru soğutulan cısımlerde mukavemetın sıfıra ındığını gormuştu Onnes, soğutucu olarak sıvı "helyum"u kullanmıştı (Bugun Fermılab'da da bu kullanılıyor) Ancak, helyumdoğadaaz bulunuyor Bunun eksı 269 dereceye kadar soğutulması da çok pahalı oluyor Bu yuzden daha yukarı de recelerdesoğukluksağlayacakcısımler arandı ve bulundu Bır yandan da bulunuyor Hollandalı fızıkçı Onnes, helyumu 269 derecede soğutmuştu Sonraları nobıum ve germanıum adlı elementlerden oluşan bır cısım (250) derecede ustun iletken hale getırıldı (On yıl kadar once) Böylece, ustun ıletkenlığı sağlamada, ozel nıtelıklı bazı cısımlerın yapılması uzerındededurulmuştur Orneğın Zurıhte kı IBM dev sırketının araştırma laboratuvarı 1986 hazıranında lanthanum + barıum + bakır oksıtten oluşturulmuş bır cısmın ardından, aralık 1986'da, Tokyo Unıversıtesı ıle AT&T'nın Bell laboratuvarlarında lanthanum + strontıum + bakır oksıtten oluşan bır cısımde ustun ıletkenlığın 237 derecede sağlandığı bıldırılmıştır Şubat 1987 başlarında, rekor 233 dereceye yukselmıştır Bundan sonra gelen sayı 196 ıdı (Azot) Nıhayet, şubatın son haftasında, Houb ton'da (Ozal'ın amelıyat olduğu kent) Dr Paul Chu ıle arkadasları yenı bır alaşım yaptıklarını bundan uretılen cısımlerın 179 derecede ustun iletken halıne geıdığını bılım dunyasına açıklamışlardır Ancak, bılgınler, yenıalaşımınformulunu patentını aldıktan sonra açıklayacaklarını soylemışlerdır Şımdı, tek amaç, oda sıcaklığından ustun iletken yapmak Ozaman.yukarda saydığımız olanaklar gundelık yaşamın bırer parçası olacaktır Bugun elektrık akımının%90gucu tellerınmukavemetınıyenmeyegıdıyor Bu yuzde 90, tellerın, ampullerın gereksız yereısınmasınagıdıyor Yanı.ınsanoğlu, urettığı elektriğin yuzde doksanını, boylece, sokağa atmış oluyor Bunu onlernek ıçın "soğuk ışık denen kımyasal ışığın bulunmasına çalışılmış, fakat sonuç alınamamıştır "Soğuk ışık", ateş boceklerınde bulunuyor Bocekten kıt olanakları ıle urettığı ısık enerjısının %90'lık kısmını sokaöa atması beklenemez Oda sıcaklığında ustun ıletkenlık, belkı ınsanoğlunun bu yuzyıllık duşune deçozumgetırecektır. U 13 Üstün iletken yapma tekniği Madenlerın ıletkenlıklerını en ust duzeye çıkarma teknığı Heıke Onnes adlı Hollandalı fızıkçı tarafından 1908'de bulunmuştu Bılgın, "mutlak sıfır" adı