Katalog

U LASIM Trende hedef saatte 1000 km'lik hız Japonlar, elektromanyetik sistem sayesinde trene 400 km'lik hız yaptırdılar. Elektromanyetik sistemle tren, rayların 1 cm üzerlnde havada "uçtu." Trenlerle ilgili düşünülen büyük proje ise, süper iletkenler sayesinde raylarda dlrenci sıfıra indirgemek ve treni havası alınmış bir tünelde koşturarak en az 1000 km'lik bir hıza ulaşmak. Vehhi Belgil 1 Cm havada Rayların 1 cm uzerinde 'uçması" planlanan e,, trenlerin son hazırlıkları tamamlanıyor. Hepimizin bildiği gibi, mıknatısın bir ucu pozıtıf, otekı ucu negatıf elektrık yuklu Fızık bılımının bir yasasına gore, bir mıknatısın negatıf veya pozıtıf ucu başka bir mıknatısın aynı ışaretlı ucunu ıter İtme mıknatısın gucu ıle orantılıdır Bu durumda, raylara negatıf, trene de negatıf yuk verırsek tren havaya kalkabılır Nıtekım, deneme de boyle oldu Bu noktada şoyle bir soru akla gelebılır "Tren raylara surtunmeyı ortadan kaldırdıgı ıcın hızlı gıtmıs, ancak 50 kılometrelık bir fark ıçın bu kadar masraf ve zahmete katlanmak akla uygun gelmıyor Surtunme kalktığına gore hızın en az bın2 bın kılometre olması gerekmez mı?" Yerınde bir soru Buna bulacağımız yanıtlardan bırı, bızı yazımızın basında sozunu ettıgımız ıkıncı buluşa goturur nyeti < de teknolojıde gerçekleştırılen ıkı başarı, uygarlık tarıhının başlıca donum noktalarından bırını oluşturacak nıtelıkte Bunlardan bırı saatte 400 kılometre yol alabılen bir tren, oburu, madenlerın elektrık akımına dırencını sıfıra yaklaştıran bir yontem Hızlı tren Japonya'da denenmıstı Dırencı azaltma, Amerıkalı ve Japon bılim adamlarının ortak başarısı 400 kılometre hızla gıden tren ulaşımda rekor kırdı Ama ıs bu kadarla kalsa ıdı fazla onemlı sayılmazdı Çunku rekor her alanda hemen her gun kırılıyor Nıtekım, Japon trenı, ıkı uç yıl önce bir Fransız trenının saatte 350 kılometreyı 1987 su batayı ıcın Hız, 400 km. aşan rekorunu kırmıştı Fransa'nın kuzeyindeki Paris ile ortasındaki Lyon (Liyon) arasındakı mesafeyı bir solukta alan trene Fransızlar "Çok Hızlı Tren" adını vermışlerdı Japon trenının hızı bunu 50 kılometre aştı Yarın da başka bir ulkede, başka muhendısler 400 kılometreyı aşan bir trenı ınsanlığın hızmetıne sunabılırler Kısaca, Japon trenının ozellığı hızında değıl, teknığınde Hatta, bu tren saatte 400 kılometre yerıne 50 kılometrelık bir hızla dahı gıtse ıdı gene de Fransız trenınden üstun olacak ve teknoloji tarıhındekı yerını altın harf lerle yazdıracaktı Mıknatısın itme gücü Japon trenının ozellığı, negatıf veya pozıtıf elektrık yuklu mıknatısların bırbırlerını ıtmelerı fızık kuralından yararlanarak trenin, rayların 14 santim yukarısından havada uçması. Direnci sıfırlamak Bu ikinci buluş, madenlerde ıletkenlığı kostekleyejı dırencın, ıdealde sıfıra ındırılmesı. Bunu somut bıcımde soyle açıklayabılırız Çok lyı bir ıletken olan bakır tel, elektrık akımının yaklaşık yuzde doksanını sıcaklığa, sadece yuzde onunu ışığa çevlrlyor. Başka bir deyışle, bız ışık elde ederken gereksız yere sıcaklık da elde edıyoruz Çalışan bir elektrık ampulu parmaklarınızı yaktığı gıbı çevresını de ısıtır Buyuk bir kayıp bu. Her maden, içinden geçen elektrik akımına az veya çok karşı koyuyor Ka yıp bundan doğuyor Dırencı sıfıra ındırmek veya hıc olmazsa çok azaltmak ıcın bulunmus yontemlerden bırı, akımın geçeceğı madenı mutlak sıfır denen eksı 273'e dogru soğutacak veya aynı şeyı yapacak yenı alaşımlar bulmak Bırıncı yontem ılk kez, Hollandalı Fızıkcı KamerlıngOnrpes Heıke tarafından 1911 'de denendı (18531926) Bılgın eksı 269 dereceye kadar soğutulmus helyumun kurşun, cıva gıbı bazı ma denlerde akıma dırencı sıfıra ındırdığını gormuştu Bılım dunyası, bu yolla, Ustun Iletken (Superconductıvıty) denen bir olayla karşılaşmış oluyordu KamerlingOnnes 1908'de gerçekleştırdığı, "helyumu sıvılastırma basarısı için 1913 Nobel Fizik Ödülü'ne deger goruldu Bılgın, alçak ısılarda cısımlerın hallerını ıncelemek ıcın Cryogenıc Laboratory" adlı bir de laooratuvar kur muştu (Krykos buz sogukluguj "Cryogenic", sonradan, bağımsız bir bilim dalı oldu. Madenlerde dırencı azalımak ıcın başka bilginler de yeni alaşımlar denedıler Bu yolda o kadar somut sonuclar alındı kı. şımdı. soğutmaya gerek kal madan, yani oda sıcaklığında direnci kaldırma umutları belırdı Dırencın sıfıra ınmesı ıle elektromanyetik akımın ta mamı raylara ve trene gececek, bu yolla çok daha lyı sonuclar alınacak Hava surtunmesı, başka bir deyışle havanın karşı koyması, hızı kesmede etken. Bu, nasıl ortadan kaldırılabilir? Duşunulen yontemlerden bırı trenı, havası alınmış bir tunelde koşturmak Uydular, uzayda hava sızdırmadan sa dtte yaklaşık 40 bın kılometre yapabılıyor Boyle bir ortam yeryuzunde yata •ılamaz mft Neden olmasın'1 Nıtekım sımdı bunun uzerınde duruluyor llerde, belkı yan surtunme de kaldırılacak, trenı havada tutan elektroman Yenİ Çağ Elektromanyetik trenler, Avrupa ülkelerinde gündemde. Bu sistemle trenlerin 400 km'ye varan hız yapması beklenıyetık yor. Böylece belli mesafelerde artık uçaklar gereksizleşecek. Almanya 'da bu çok hızlı trenler ıçin özel raylar döşenlyor. Halen Paris guç onun yalpa yapıp yana fırla masını Lyon arası çalışan tren, gerektiğinde 350 km hız yapabiliyor. Elektrolokomotlfler 190 km hızla şehirlerarası mesafeyı çok kısalttılar. da onleyecek Hava direnci