Katalog

ZOOLOJ İ İnsan dostu güvercinler Tevrat'a göre Nuh Peygamber, Tufan'ın dlnlp dinmediğini öğrenmek Içln gemisinden beyaz bir güvercin uçurdu. Bir süre sonra gagasında bir zeytin dalıyla gemiye dönon bu kuş, suların çekildlğlnl ve Tanrı'nın gazabının sona erdiğini müjdeliyordu. O günden bu yana güvercin, bütün dünyada sevgi ve barışın sembolü olarak kabul ediliyor. Derleyen: Füsun Yasar eryüzünde yaklaşık 80 milyon güvercin yaşıyor. 1824 yılında ikı Fransız kuşbilimci (Boitard ile Corbıe), guvercingiller familyasında 122 değişik tür bulunduğunu belirledıler. Amatbr kolekslyoncular ıse son yüzyılda özel çıftliklerınde yenı türler üretmeyi başardılar. Bunlardan bazıları ozellıkle yarışma güvercıni olarak yetıştırıliyor ve ne yazık kı uçmayı bile beceremiyorlar En yaygın güvercin türü arduvaz mavisi rengınde, kuyruk çıkıntısı beyaz, her ikı kanadının üzerinde net bir şekilde görülebilen iki kalın siyah çızgı taşıyor. Adeta toprağa yerleşık bir tıp, ağaçlara tunemeyi sevmıyor. Kırlarda kaya oyuklarına, kentte ise inşaat aralıklannda kendine üstünkörü bir yuva inşa edıyor Kötü bir mımar, ama sadık bir eş. Antık çağlardan berı bu hayvan, nedeni açıklanamayan bir ıçgüdüyle ınsanın dostluğunu tercıh etmiş ve sadece sevgisi karşılığında ona hızmet etmiş. Güvercin sevimli, sahibine sadık ve tek eşh bir hayvandır. Dişı güvercin 1718 gün süreyle, günde yaklaşık 20 saat yumurtalannın üzerinde kuluçkaya yatar. Günün geri kalan saatlerinde bu görev babanındır. Bazı türlerı 10001500 metre yuksekliğe kadar çıkar. Uzun yolculuğu sırasında güçlü kanatlarını hızla çarparak hayli enerji sarfeder. Dinlenmek istedığinde kanatlarını iyice gererek rolantıde uçabılır. Yere ınmek ıçinse kuyruğunu aşağı indirerek dümen gibi kullanır Güvercinler de diğer kuşlar gibi, yaklaşık 140 milyon yıl once yaşamış "archeopterıx" adı verifen tüylü bir sürüngenın soyundan türemiş ilk güvercin fosili Orta Asya'da bulunmuş ve Pliocene çağına ait (yaklaşık 10 milyon yıl cncesı, ınsanın ikı ayağı üzerinde yürümeye başladığı dönem). Bu fosilin bugünkü Rusya topraklarında Y bulunması, güvercinin ilk olarak Türklerin ataları tarafından askeri amaçlarla kullanılmış olabileceğini düşündürüyor. Ancak bu konudaki tarihı kanıtlar, yazıyla haberleşmenin gelişmesinden sonra kesinleşmiş. Güvercinlenn, Nuh Peygamber'den bu yana, insanlık tarihiyle paralel giden ilginç bir yaşamöyküleri var. Dinle ilgili bir kavram olarak bu hayvanın adına ilk kez Tevrat'ta Tufan'ı anlatan bölümde rastlamyor. Mılattan önce Yahudiler günahlarını affettirmek için Tann'ya güvercin kurban ederlermiş. Daha sonra Isa Peygamber bu inancın bazı kışıler arasında bir ticaret aracı haline geldiğini farkedince, tüm güvercin satıcılarını ve kuş dolu kafeslerını Kutsal Tapınak'tan kapı dışarı etmiş. Tek Tanrılı dinlerin yaygınlaşmasıyla birlikte, güvercinlerin de altın çağı başladı. Insanlar tarafından adeta kutsallaştırılan bu hayvan aşkın sembolü, ruhun üstün gücü olarak kabul edildi, cennette mutluluğun ve sevginin taşıyıcısı olarak tanımlandı. Yunanlılar Aşk Tanrıçası Afrodıt'ın yanı başına bir güvercin kondurdular. Romalılar ise Venüs'ün arabasmı güvercinlere çektirdiler. islam tarihinde de güvercin Hz. Muhammed'in islanı dinini yaymaya başladığı aylarda saklandığı Hira Dağı mağarasında, örümceklerin ördüğü ağ üzerıne yuva yaparak peygamberi gizleyen kuş olarak anlatılır. Bazı inançlara göre, ölen suçsuz insanların ruhu güvercin kılıgına glrerek dünyada uçar Tasavvul edebıyatında ıse güvercin, gönul ve sır ulağıdır. Gönülden gönüle haber ulaştırır, Tanrı ile ermişler arasında aracılık eder, hızır, dervış gibi değişik bıçimlere bürünür Peki, güvercine bu ilgi neden? Kuşkusuz, yere bağlı, ağır yapılı insan, bu hafif, özgür ve munis hayvana benzeyebılmek için büyük özlem duyuyordu. Bu nedenle güvercınle duygusal bir bağ kurdu. Onu eline almak, sır Dlal v» erkek guvercln karaı karstya bir söm durup kuğurdariar. Bu sırada tuylerlnin kabarmış olduğu gözlenlr. Erkek guvercln dlşislne kur yapmak için ağzında bir yem getirmiştir. Diai güvercin gagasını erkeğin ağzı içlne sokarak hedlyesini alır. tında elini gezdirmek, titreyen bedenini avucunun ıçinde hissetmek ona büyük haz verdı insanlar kendisine bu denli bağlılık gösteren bu cana yakın hayvanı daha yakından tanımak tutkusundan kendilerini alamadılar. Ve insan güvercini ınceledikçe onu kendı duygu ve düşünceleriyle özdeşleştirmeye, sahip olmak istediği tüm erdemleri ona mal etmeye başladı. Işte bu karşılıklı yakınlaşma sırasında güvercinlerin olağanüstü bir yön saptama yeteneklerı olduğu ortaya çıktı. Güvercin sadece uzun süre ve çabuk uçmakla kalmıyor, esrarengiz bir duyuya dayanarak, salıverildiği noktaya yenıden dönebilıyordu. Hıç bılmedıği yerlerden aşarak ve yüzlerce kilometre katettikten sonra nasıl oluyordu da bu "kuş beyinli" hayvan bırakıldığı yeıi bulabiliyordu? Bu konuda bılginler arasında görüş ayrılığı bulunmasına rağmen, güvercinlerin yön bulma yeteneği bir varsayıma göre şöyle açıklanıyor: Güvercin, merkezı göz sinirlerinin ucunda bulunan manyetik bir duyuya sahiptlr. Bir tür iç pusula görevi üstlenen bu duyu, yeryuzü kuresını coğrafi enlemler şeklınde sararak bir ağ oluşturan yerel manyetik kuşaklarla sürekli ilişki kuruyor işte bu manyetik duyarlılık, güvercinin keskin göz dikkatı ve katedilen yerlerin belleğe yerleştırilmesi işlemleriyle birleşince, olağanüstü bir yetenek şeklinde ortaya çıkıyor. ' Eski insanlar, bilimsel açıklamalardan ha Vavru güvercin doğduğunda çıplak bir yaratıktır. Tüylenmesi 24 gun sonra gerçekleşir. bersiz oldukları halde güvercinleri pek çok olayda habercı olarak kullandılar. Milattan önceki yıllarda Roma'da, Julius Sezar, konsüllerle haberleşmeyı, güvercinlerin ayaklarına bağladığı mesajlarla yaparmış. Güvercinler, Orta Çağ Avrupası'nda da etkili bir şekilde gızlı posta haberleşmelerınde kullanıldı. O yıllarda Bağdat'ta bu konuda eğitilmiş bir çift güvercin bin altına kadar alıcı buluyordu. Bütun 19. yüzyıl boyunca para babaları borsadakı dalgalanmaları çabuk öğrenebilmek için posta güvercinlerinden yararlandılar. 187O'te 4 ay süren Parıs kuşatması sırasında, 150 bin resmi, bir milyon kadar da özel mesaj, güvercinler tarafından dışarıya ulaştırıldı. Birinci Dünya Savaşı sırasında, her iki taraftan da 20 bin kadar posta güvercini, görevini yerine getirirken öldü. 1939'da savaş kahramanı güvercinler için madalya ihdas edildi ve 32 Ingiliz güvercini ile 1 Amerikan güvercini, 5 yıl süren ikincı Dünya Savaşı'nda gösterdikleri başarılarından ötürü "Dlckin" madalyası ile ödüllendirildıler. Paraşütle bırakıldığı Roma semalarından, Tunus'taki güvercinliğe haber ulaştırmak için 3 bin kilometre kateden Julius Sezar adındakı bu kahraman Amerikalı güvercinin cansız bedeni, halen VVashington'daki Smithsonian Institute'de muhafaza ediliyor. Ytryuzünd* yaklaşık 80 milyon guvercln yaaadtğı tahmln «dHlyor. 1824 yılında Ikl Fransız kuşbilimci 122 gOvanln turu aaptadu 20. yüzyılda lae guvvdn Kaynak: QEO Meydan Larouat*. ytistlriclllğl Avrupa ülkelerind» bir hobl olarak gellatl, demokhr kuruldu. 20