Katalog

K A R A T E N İ N F İ Z İ 6 İ O K U R D A N BİZE Yeaahh! Hiyaa! Hooyy!. Karakuşak karatecinin ortalama yumruğundaki güç ne kadardır? Kiremitleri kırmak çok mu zordur? ömer Kuleli Osman Gürel ır kaç on yıllık sure ıçınde ulkemızde en hızlı yayılan spordalları ıçınde, Uzakdoğu'dan aktarılan judo, tekvando, karate gıbı geleneksel dövuş yöntemlerı ön sıralarda yer alıyor Hasmını alaşağı etmek ıçın bır araç kullanmadan dovuşmek zorunluluğundan doğup, gelışmış estetıkhareketlerle yapılan bır spora dönuşen karatede alışılmadık bır vuruş bıçımı, bel hızasından çıkarılan dırekt yumruktur Sınema ve TV fılmlennde kovboy, pangster, polıs rollerındekı "sert «îrkeklor" ya da deneyımsız sokak kavgacıları kollarını yeldeğırmenı kanadı gıbı savurarak dovuşurler Fılmlerde boyle atılan yumruğun kötu adamın suratına patlatılmasından sonra duyulan tok sesle bırlıkte darbeyı yıyen kışının "uçarak iki seksen yere yapışması" kahramanımızı gozumuzde lyıce buyutur Gelgelelım karatecinin gozde vuruşu bu değıldır Hatta bu hareketı yapmaz bıle Berı yandan hedefın ıçınde sonlanmak uzere bel hızasından fırlatılan dırekt vuruş gerçekten de etkın olabılıyor mu? Hıç de gösterışli sayılmayan bu hareketın hedeftekı yıkım etkısı nedır? Bu soruları fızığın yardımıyla yanıtlamaya çalışacağız Bır hedefe yapılan vuruşta bırıncıl amaç, vuruşun değdığı noktada olabılecek en buyuk yıkımı oluşturmaktır Yıkımın buyukluğunu hesaplamada ıh etmenın ıncelenmesı soz konusudur Bırıncısı, çarpma sonucunda hedefte bıçım değışıklığıne yol açan en^rjı mıktarıdır İkıncısı ıse hedefe uygulanan çarpma kuvvetlerı ve zorlamalardır B Bır vuruşu durgun halde ve kutlesı 1 olan bır cısımle, V hızında hareket eden ve kutlesı M2 olan bır başka cısım arasındakı çarpışma olarak duşunebılırız Çarpışma sonunda deformasyon ıçın harcanan enerjı 1e2 M) M ; V 2 2 MT + M 2 denklemıyle verılır Denklemdekı (e), onarım katsayısı olarak adlandırılır Eğer cısımler, buz uzerındekı bılardo toplarınınkı gıbı esnek çarpışırlarsa e = 1 olur ve deformasyona kullanılan A E enerjısı sıfır bulunur Bır tahta bloka tabanca ıle ateş edersek kurşunun tahtaya gömulmesıyle bırlıkte taşıdığı tum enerjı deformasyona harcanmış olur Boyle, esnek olmayan çarpışmalarda onarım katsayısı sıfır değerıne yakındır Benzer bır olay demır dövmede gözlenır Hızla ınaırılen çekıcın taşıdığı enerjı ışlenen demırde bıçım değışıklığıne harcanır Karate vuruşları da demir dovmeye benzer. Kas ve yağların cok oldukları bolgelere yapılan vuruşlarda A E deformasyona harcanan enerjı oldukça kuçuktur Kafa, kol, dırsek, dız gıbı ince bır derryle kemıklere yapılan vuruşlar hasıma daha çok acı verır M Deformasyona harcanan enerji Karate vuruşunda, vuran kışının bedenının hareketlı olup olmadığına gore M2 kutlesı değışır Saldırganın hareket etmedığını varsayalım Başlangıçta yumruk bel hızasında, parmaklar kapalı ve ıçe dönuktur Dırekt yumruk çıkarılırken kol doner ve tam uzunluğuna erıştığınde parmaklar aşağıya donmuş olur Yukarıdakı denklemde deformasyona harcanan enerjı, vuruş hızının karesı ıle orantılı olduğundan karatecıler bu hızı yukseltmeye çahşırlar Yuksek hızlı fotoğrafların ıncelenmesıyle kolun tam uzunluğunun %75'ıne erışıldığınde saniyede 7 metrelik maksimum hıza çıktığı saptanmıştır Eğer vuruş, kol uzunluğunun %75'ınde yapılırsa vurulan noktada deformasyon oluşumu ıçın en buyuk enerjı aktarımı sağlanmış olur ikısı de 70 kg'lık hasımlar arasındakı dövuşte en yuksek hızla yapılan bır vuruşu ele alalım insan kolu tum kutleslnln %10'u kadardır Kolun tam uzunluğuna erışmesı ıçın geçen sure 0 2 sanıyedır Saldırgan yumruğunu hasmının vucudunun 1015 cm ıçıne odaklarsa yaklaşık 156 jouleluk deformasyon enerjısı aktarır Hasıma doğru vucut hareketı de yapılırsa bu enerjı mıktarı daha da artabılır Ancak, pratıkte odaklama, bu uzaklığın yarısına yapılır Aceml kavgacıların kol savurma hareketınehatta vuruşla bırlıkte surdurulen ıtme olayınakaratecilerde rastlanmaz Bunun ıkı nedenı vardır KoUn genış savrulmasında saldırgan dengesını yıtırebılır lyı ayarlanamamış vuruşların yol açtığı ıtme etkısı ıse hasımda oluşturulması ıstenen deformasyon hasarını azaltır Karate oğrencılerı aırekt yumruk çıkarılışında kolu dondurmenın hasımın vucuduna önemlı ölçude enerjı aktardığına ınanırlar Yukarıdakı ornektekı sayısal değerler, yanında kol yarıçapının 3 cm olduğu duşunulurse kolu dondurmenın burkulmayı onlemekten başka yararı olmadığını gösterır Hedefte oluşturulacak hasarın degerlendırılmesınde çözumlenecek ıkıncı olay, çarpma kuvvetı ve kemıkte bır kırılmaya yol açan zorlanmalardır 7 kg'lık bır kol ıle dırekt yumruk vu ruşunda hedefe değme suresı bır sanıyenin yuzde bırı olursa, yanı çarpma oldukça anı sonlanırsa ortalama vuruş kuvvetı 4 900 Nevvton'a çıkabılır Uygulanan kuvvetın bır kol kemığı uzerındekı etkısını belırleyebılmek ıçın önce çarpma kuvvetı ıle ortaya çıkan zorlanmayı hesaplamak gerekır Herhangı bır malzemede bırım yüzey başına uygulanan kuvvete zorlama, bu etkı nedenıyle malzemedekı bıçım değışımının özgun bıçıme oranına da zorlanma dıyoruz Örneğın uzunca bır telı ıkı ucundan tutup gerersek, ona germe zorlaması uygulamış oluruz Bu etkıye karşı tel bır mıktar uzar Uzama mıkta rının telın başlangıçtakı boyuna oranı da gerılme zorlanmasıdır Benzer şekılde burma ve burulma, bukme ve bukulme zorlamaları da vardır Yukarıda sözu edılen vuruş kuvvetının, bır kol kemığının ortasına uygulandığını varsayalım Acaba kemik bu vuruşa dayanabiıir m"? ikı ucu bırer desteğe tutturulmuş bır kemığın ortasına uygulanan kuvvet sonucu bukulmesını ınceleyelım Islak, uzun ınsan kemıklerı ıçın son bukulme zorlaması 2 10® Nevvton/m2 bulunmuştur Bundan daha buyuk zorlamalar kemiğin kırılmasına yol açar Kemığın yarıçapını 1 cm ve uzunluğunu 20 cm alırsak, maksimum kuvvet 3142 Nevvton olur Busonuç ıkı ucundan desteklı kemığe anı kuvvet uygulandığı koşullar ıçın geçerlıdır O halde sıkıca desteklenmış ınsan kolunu bır karate ustası kolayca kırabılır Karate gosterılerınde tahtalar, kiremitler, buz blokları kırılır Bır çam levhanın (1 x 20x30 cm) ve bır tuğlanın (4 x 10x20 cm) kırılması ıçın gereken kuvvetlere bakalım Çam ıçın son bukme zorlaması 7 10 7 Newton/m2 tuğla ıçın 6 106N/m2'dır Yukarıda boyutları verılen çam levhalarla tuğlaların uzun uçlarından desteklendıklerını ve en kısa kenarlan yukseklık olmak uzere yatay tutuldukları varsayılırsa tahta ıçın kırılma değerı 3111 Nevvton, tuğla ıçın 3200 Nevvton'dur Her iki deger de karakuşak karate ustasının ortalama vuruş kuvvetınden daha küçuktür. Bu noktada, karate gosterılerınde, kalın tek bır blok yerıne neden blrçok İnce levha seçlldlği anlaşılabıllr Karatecı vuruştan önce elını ya da ayağım ıvmelendırır Dırekt yumruğun çıkarılışında geçen sure değme suresınden en az yırmı kez uzundur Yanı, yumruğu hızlandıran kuvvet, çarpma kuvvetınden yırmı kez az olduğundan bununla tahta ya da tuğla kırma olana ğı yoktur Hedefte önemlı hasar yapabılmek ıçın vuruş sırasında basılan yer sıkıca ıtilmemelı ve vuruş yapan ele buyuk ıvme kazandırılmalıdır Karatenin karakterıstik vuruşu olan dlrekt yumruk vuruşunun flzlksel temellerini ele aldığımız bu yazı ile son yıllarda ulkemıze pompalanan vurdulu kırdılı yaşam bıçımıne kuçuk bır katkıda bulunabılmışsek kendımızı pek mutlu sayacağızl Son olarak dosta düşmana da bir tavslyemlz var. Blze karşı davranışlarında ayaklarını denk tutsunlar... Yukanda anlatılanlann henüz hlçblrinl yaoamıyoruz, ama yakında çok lyi bağırmaya başlayacağız. Hiyaa, hojoy.. Ahhll Ellm... n 40 sayıdır almakta olduğum Bılım Teknık Dergısı'nın 47 sayısının el ılanlarına benzer bır bıçımde basıldığını gorünce şok oldum Ama tabıı ki gazefenın maddi dayanağını ve son zamları düsununce bunun önemlı bır nedenı olduğunu tahmın eftım Fakat dergının ıç sayfalarına bakfığımda 6 iayfada tam sayfa ılanı gorunce ıkıncı soku yedım Bu dunımu ancak sbyle değerlendırebıldım Gazetenın tum olanaklarının zorlanarak en fazla sekız sayfa çıkanlabılmesının yanında bır sayfa da reklam alması gerektığı Ama byle değıl tabıı Cumhurıyet gazetesıyle butunleşmış böylesıne bır. dergının bu derece duşurulmesının cıddıyetle ve samımıyetle hıçbır ılgısının olacağını sanmıyorum Daha önce anketlene ayrıntısına kadar okuyucusunun ılgı alanlarını arastıran bır dergının daha sonra kendını boyle bırakmav haklı olarak okuyucusunun karşısına dıkılmesıne neaen olacaktır. Haldun SERİN 8. Sayfahk Bilim Teknlk "Dergiye doyamıyoruz" Yazdığtnız yazılar güzel, fakat bu dergı ıçın bıraz az Ben şahsen yarım saatte dergınızı okumus oluyorum Her sayınızda bır konu ıçın örneğın bır TIP veya BİÜMPOLİTİK ıçın bır yahut ıkı yazıyla geçıstırıverıyorsunuz Insanın okuduğundan duyduğu bır doyum duygusu vardır Sanınm sız bunu bızlerden daha lyı bılırsınız Iste sız bu duyguvu yayınladıklarınızla gırtlağımızda bırakıyorsunuz Sızler yayınladığınız dergının değerını sanırım pek bılmıyorsunuz Dergıcılık bır bılınç ışıdır Lutfen yaptığınız ışın mıllettmtz ıçın ne kadar yararlı olduğunu dusunun Şımdi sıze soruyorum Sız vapmazsanız, bız okumazsak toplumun kultur sevıyesı ne olacak Bııımın her zaman boyle gerısınde mı kalacağız Kuzum bız ne o/ocoğız8 özkan GÖRDEM TEKlRDAĞ K Çelcmece / İSTANBUL Bilim dergisinde politika Cumartesı gunlerını ıple çekerek ekı almak tan cumariesı gununu beklerım Bu hafta okuyucuların kbşesını söyle 23 defa okudum, Bazı okuyucularınız sıyası konulara da yer vertlmesını ıstemektedır Bu okuyucularınız sıyasetle uğraşmak ıstıyorlarsa, sıyasetle uğraşmak ıstıyorlar, pıyasada sıyasetle ıfgıjenen dergıler, gazeteler çoktur, lutfedıp onları okusun Gazetenın çıkarmıs olduğu bılım ve teknoloıı ılavesı bılımsel buluslara, yapılan yenılıklere daır ayrılmış bır dergı veya gazetedır Bılımsel yayınlarla ılgılenen bu ılave, styasete yer ayıramaz, ılgılenemez, ılgılendığınde amacını yıtırmıs olur, Mustafa MERT HadimlKONYA Cumhuriyet Blllm Teknlk • Sahibı Cumhunyet Matbaacılık ve Gazetecılık Türk Anonım Şirketi adına Nadlr Nadl • Genel Yayın Mudürü H t M n C«m*l Muessese Müdüru EmliM Uşaklıgll • Yazı Iş'lerı Muduru Okay Oönansln • Yayın Yönetmenı Orhan BurMll