Katalog

Bİ L İ M K U R U M L A R I Pasteur Enstitüsü: Yenme tutkusu 18871987, dünyanın en ünlü araştırma merkezi tam 100 yaşında. Yüz yıl boyunca, ününe hiç gölge düşmemiş. Pasteur, kuduzu yenmeyi başarırken, "İlerde her şey nasıl gelişip büyüyecek, göreceksiniz" diyordu. Derleyen: Belgin öz ransız Akademısı (Academie Françaıse) mensubu Louıs Pasteur 25 yaşında doktor, 32 yaşında ıse profesor oldu 36' sında 'mıkrop' ıle modern sağlık yöntemlerını, 55'ınde ıse bakterılerı gun ışığına çıkardı "Hayatını gerçeğe adamak" hıçbır zaman vazgeçmedığı bır amaç oldu Eskılerın peşınden koş, tukları ıdealiere iyı, guzel ve doğruya yaşamın vazgeçılmez bır oğesını Temızı kattı 12 Ocak 1886'da kuduz bır kopek tarafından ısırılan tam 174'uncu ınsanın tedavısıne başlarken, kafasındakı, bıyolojıyle uğraşacak bır kuruluş oluşturma fikrı daha da guçlenıyor ve sayıları gıderek artan nastalarla, araştırmaları yu rutup, gereklı aşıları uretecek laboratuvarları bır çatı altında toplayacak bır ku Bir bilim yuvası F rum olarak şekıllenıyordu Kuruluşundan 100 yıl sona, dunya uzerıne dağılmış Pasteur enstıtulerının sayıları 24'e ulaştı Mıkropları "koşeye sıkıştırmayı" başaran, dün, bağışıklık sıstemının ılkelerını ortaya çıkarıp, dıfterı, çıçek, verem ve tıfo salgınlarıyla başarıyla savaşan, bugun, sıtma ve AIDS aşıları ıçln çalışmalarını sufduren buyuk araştırmacılar, 3 kez Nobel ödülüyle odullendırıldı Her bır enstıtunun laboratuvarlarında salgın hastalıklara karşı yoğun ve amansız bır mucadele sergılenıyor Çoğu ınsanın duşuncelennde, Pasteur adı kuduz aşısıyla ozdeşleşmıştır Her aşının, aseptık (mıkroplardan arınmış) her pansumanın ve hatta her şarap, sut ve bıra şişesinin onun eserı olduğunu ıse çok az ınsan bılır Yıllarca suren Pasteur ve keşlettığı kuduz vırusu elektronık mıkroskop altında buyutulmuş halıyle araştırma ve deneyler sonucunda Pas teur, moleküler dlsslmetrlnin (sımetrl sızlik), mlkroblyolojinln, pastorizasyc nun ve fermantasyonun esaslarını o taya koymuş, ıpekböceğının hastalıkk rına, koyunun 'şarbon'una ve tavukların kolerasına karşı önlem alabılmıştı Çıkış noktası bazı mıkropların, canlılarda hastalıklara neden olabıldıklerıydı Bu çok buyuk bır buluştu Çocukken resıme gosterdığı yatkınlıktan başka bır özelllğı olmayan Louls Pasteur, oğrencılık yaşamında bır profesör olmanın ve buyuk bır buluş yapmanın hayalı ıcınde oldu Zamanın buyuk kımyacısı Pr Balard öğrencısının nıtelıklennı gorunce, onun kendı labortuvarında çalışmalarını surdurmesını sağladı Böylece Pasteur'un duşlerı yavaş yavaş gerçek oluyordu, sonunda saatlerını yenı deneylerı gerçekleştırıp, gözleyerek ve yonlendirerek geçirebılecektı ilk çalışmaları şarap tortusundan çıkarılan ıkı asıt, asıt tartrık ve asıt paratartrık uzerıne yönelmıştı 1847'de, bu ıkı asıdın krıstallerı sorun yaratmaktaydı Şekıllerı aynı olan ve ay nı molekuler yapıya sahıp oldukları sanılan bu asıtlertn solusyonları polarıze ışığa aynı tepkıyı göstermıyordu Pastor daha ılerı çalışmalarında bu ıkı asıdın krıstallerının yapısında bır farklılık bulunduğunu ve bu olayın ışığın tartrık asıtte sapmasına, paratartrık asıtte ıse etkılenmemesıne yol açtığını anladı Boylece dıssımetrının (sımetrısızlık) canlı dunyanın her tarafında var olduğunu ortaya koydu Bu makroskopık ölçekte de, rahatlıkla gözlenebılecek bır olaydır Sağ elınızı bır aynanın onune koyduğunuzda, aynanın yansıttığı ne şeklı, ne de etkınlığı aynı olan bır sol elın göruntusudur Pasteur aynı gözlemi molekuler ölçekte yapmıştır. Bu gozlemınden o gun ıçın oldukça çarpıcı bır sonuç çıkarıyordu Laboratuvarlarda elde edılen tum yapay urunler ust uste konulabılecek göruntulere sahıpken, doğal organık maddelerın yanı bıtkısel ve hayvansal yaşamda başlıca rolu oynayanların hemen hemen tumu dıssımetrıktır Kımyacılara, eğer doğayı taklıt etmek ıstıyorlarsa, sentezlerde dıssımetrık etkenlerı kullanmaları gerektığını söyluyordu Pasteur kendısı de, donen aynaları ve mıknatısları kullanarak, bıtkıler gıbı organızmaların ve molekullerın dıssımetrısını etkıleyebılme amacıyla, bırçok deney yapmıştır Başarısızlığının tek nedenı ıse, ışe bır yuz yıl once başlamış olmasıydı Gunumuzde asımetrık fotosentez adı verılen bu teknığın sadece 10 yıllık bır geçmışı var 1856 yılında rektöru olduğu Lılle Bilım Fakultesı'nde onu görmeye gelen bir ziyaretçı Pasteur'un yaşamında buyuk bır adım daha atmasına olanak verdı Pancar alkolu uretıcısı olan Bıgo elde edılen urunun buyuk bır kısmının belırlı bır Pasteur'un buyuk buluşlarından bırl anaerobi (havasız yerde yetlşip, yaşaya bilen) yanı oksl/en olmaksızın yaşayan mıkroorganızmalann varlığını kanıtlamasıdır Bumda tetanos hastalığında etken olan Clostrıdıum tetanı'yı göruyoruz neden olmaksızın bozulduğundan yakınmaktaydı Pasteur mikroskobunu yanına alarak gittlğl fabrlkada alkol yapım yöntemı uzerınde bılgı edındıkten sonra, pancar suyu orneklerı toplamaya başladı İlk gözlemlerı sonucunda iyı bır fermantasyon sonrasında elde edılen suda yuvarlak yuvarlar', bozuk bır fermantasyonda ıse uzamış yuvarlar bulunduğunu anladı Gerıye aynı yuvarların mı şekıl değıştırdıklerını, yoksa apayrı yuvarların mı soz konusu olduğunu anlamak kalıyordu Bunun ıçın Pasteur besleyıcı bır sıvıyla dolu cam kureler ıçınde bu yuvarların kulturlerını hazırladı Kultur suresınce yuvarların çoğaldıklarını, fakat hıçbır şekıl değışıkhgının söz konusu olmadığını gordu Ekşımış şarapla surdurduğu deneylerde de, her defasında değışık bır mıkroorganızmayla karşılaştı Butun bu gozlemlerden çıkardığı ilk sonuç, her bır fermantasyona belirlı bir mayanın etkı ettığıydı Bu mayaların nasıl ortaya çıktıkları konusunda ıse, Pasteur'un ılgınç bır fıkrı vardı Mıkroskopların gözlerı altında danseden ve henuz adlandırılamayan bu 'çok ufaklar' havada bulunmaktaydı Sağlıklı bır organızmada gorulen hastalığaorganızmanın kendının doğurduğunu savunan tutarcı bılım adamlarına, fermantasyonda gozlenen mıkroorganızmaların sadece dışarıdan kaynaklanıyor olabıleceklerını söylemek o gunun şartlannda bır devrım yaratmaktı Surdurduğu deneylerle havada gerçekten, uygun ortamda çoğalabılen 'tohumlar' (mıkroplar) bulunduğunu kanıtlayan Pasteur, pancar alkolu, şarap, bıra ve sırke fermantasyonunda gorulen aksaklıklara da mıkroskopık mayaların neden olduğunu ortaya koyuyordu Şarabı acı yapan, sırkeyı bozan, bıraya kotu tadını veren hep bu organızmalardı Kultur ortamını 6065°ye kadar ısıtarak, bu parazıtı ortadan kaldırıp, fermantasyon u 'lyıleştırmek' mumkun oluyordu Boylece Pasteur sanayıcılere sadece saf mayalarla çalışmaları ve kullandıkları aletlerın çok temız olması gerektığını göstermiş oluyordu Istenmeyen mıkroorganızmaiardan arınmak ıçın ısıtma yontemı buyuk mıktarda urunun kurtulmasını sağlayacak ve dunyaya bulucusunun adıyla yayılacaktı Pastörl