Katalog

H A F T A N I N G Ü N D E M İ O K U R D A N BİZE ürkiye bilim çevrelerinde bir süredir rahatsızlık ve endişe yaratan söylenü sonunda gerçekleşti ve TÜBÎTAK, seçim kargaşası içinde çıkartılan kanun gücünde kararname ile özerkliğini kaybetti, Başbakanlığa bağlandı. Artık TÜBÎTAK'ta, bilimin kendi iç dinamiklerinin, yasalarmın, doğal kurallanmn işleyeceğini ummanın düş olduğunu söyleyebiliriz. Bu kurumda artık, ANAP iktidanmn siyasi, ideolojik ve keyfi uygulamalarını bekleyebiliriz. Ülkemizin bu biricik bilimsel kuruluşu, zaten bir süredir, "başı secdeye gelmemiş" bilim adamlarına, araştırma görevlilerine ateş püsküren bir genel sekretere teslim edilmiş durumdadır. önümüzde TÜBÎTAK BÜLTENÎ'nin son sayısı duruyor: Kapak fotoğrafında Genel Sekreter Sayın Sümer Şahin, yüzünde ciddi bir ifadeyle... Çeviriyoruz: Kapak içinde aynı fotoğrafın küçültülmüşü. Bültenin üçüncü sayfasında yine aynı şahsın yarım sayfalık renkli boy resmi. Beşînci sayfada genel sekreteri bu kez imza töreninde görüyoruz. Aynı sayfada gene Sümer Şahin Bey'in uluslararası bilimsel etkinlikleri ve toplantıları yönetmekte gösterdiği "büyük başarıları" üzerinde geniş bilgi sahibi oluyoruz. 32 satırlık yazıda 8 kez bu bayın adını okuyoruz. Gelelim onuncu sayfaya: Yarım sayfalık fotoğrafın flaşında Sümer Bey bu kez hafifçe sırıtıyor. Artık tamam, fotoğrafını arka sayfalara bastırmaz diye düşünürken, Sümer Bey kapanışı da kendi yapıyor: 28. sayfada özel olarak "yaratıldığı" anlaşılan "Basında TÜBÎTAK" sayfası, Sümer Bey'in resimlerinin yer aldığı iki gazete küpürüyle kapatılmış. Durun, bitmedi: En arka kapakta gene bu zat.. TÜBÎTAK değil, Sümer Bey bülteni gibi... Gördünüz mü.nasıl çiftliğe dönüştürmüş, bilimsel haber dergisini!Anlayış bu.ANAP iktidanmn da TÜBÎTAK'ın bütününde farkh bir politika izfeyeceğini sanmıyoruz. Burada vurgulamamız gereken bir diğer nokta da ANAP'ın çifte ölçüsüdür. Propagandasını yaptıkları liberal görüşle, TÜBÎTAK'ın Başbakanlığa bağlanması arasında nasıl bir uyum olabilir? ABD ve Avrupa ülkelerinde bütün bilim kurumları,kuruluşları,bilim üretebilmeleri için titizlikle ö'zerk kılınırken, politikanın, siyasi ve ideolojik görüşlerin ve kargaşanın dışında tutulurken, Sayın Özal'ın TÜBİTAK'ı iktidara bağlaması, acaba hangi çağdaş görüşle bağdaşmaktadır? Lütfen bir açıklama... Gelecek cumartesine kadar, iyi dileklerimizle... T İÇİNDEKİLER PSİKİYATRİ Hokus pokustan, tıbbi bir yönteme: Hipnoz Yankı Yazgan Bllglsayarlı eğitlm: Çözümden çok sorun Reşlt Canbeyli ODAK YEŞİL SAYFA Denlzlerlmlzln anatomiai M.llham Artuz Hıpnozla uyutuluyor muyuz? IŞINIM VE BİYOLOJİ Omur Akyuz Q FİZİK Kozmik ışınım nereden gellyor? KALITIMBİLİM Risk profili Radyasyonun biyolojik etkileri BİLİM KÜLTÜR Kültür mirası yapıtların geri alınması Vehbi Belgil "Bilim ve Teknik"in (7 kasım) sayısında bir okurun "O.K." deyiminin kökeniyle ilgili sorusuna, Bağaziçi Üniversitesi'nden genç bir arkadaşın verdiği cevap, doğrusu pek "cevap" o/momış. Eric Partridge'in A Dictionary o f Hlftorlcal Slang'de (Penguin, 1977) verdiği bilgiye göre, "O.K." Amerikalı beyazlar arasında 1840 dolaylannda kullanılmaya başlanmi}. Pafridge, bu olayın, güneyden kaçan kölelerin kuzeye ulaştıkları döneme rastlamasına dikkati çekiyor. O sıralarda deyimin kökenine " o l l (ya da orl) korrekt (ya da k'rolct)" diye sözüm ono bir açıklama gefiriliyormuş. 1930'larda ise bir Kızılderili kabilesi olan Choctaw'ların dilindeki fh) o k e ("öyledir")'den kaynaklandığt tezi moda olmuş. (Kımi İngilizce sözlükleri hâlâ bu etimolojıyi veriyorlar.) Dr. Allen VVa/lcer Read, 19 Temmuz 1941 tarihli Saturday Review of Literature'da yayımlanan "O.K. Üzerine Kanıtlar" başlıklı yazısında, deyimin 1840'lardan beri kullanılmakta olduğunu ve yarıgizli bir siyasi örgüt olan "The Democratic O.K.den kaynaklandığını, O.K. harflerinin de Marfin V&n Buren'ın Idkabı "Old Kinderbook"un kısaltılması olabileceğini ileri sürmüs. Ancak, Dr. David Dalby J9 Ucok 1971 tarihli Th« Tİmes'da yayımlanan "O.K.'in Etimolojisi" başlıklı yazısında, 19. yüzyıl baslarında Jamaica, Surinam ve Güney Carolina zencileri arasında benzer deyimlerin kullanıldığını orfaya koymuş. örneğin, Jamakalı bir çiftlik sahibinin 1816 yılına ait günlüŞünde, bir zencinin " O h k i , efendı, doktor gerek yok korkmak, biz yok istemek onun can yakmak" dediği kayıtlı imiş. Partridge, sonuç olarak, "O.K."in esas kökeninin Batı Afrika dillerinden Mandingo'nun "öyle", "tamam" anlamına gelen o k « ya da Wolof'un "evet gerçekten" anlamına gelen w a w k a y deyimlerinde aranması gerektiğini belirtiyor. Nejat BAYRAMOGLU İSTANBUL Amerikan iç Savası'nda, o gün kimse ölmemişse O Killed" yanifsıfır ölü) olarak rapor edilirdi. Bu da kısa olarak O.K. harileri ile gösterilmiş ve zamanla "işler yolunda" anlamıyla kullanılmıştır. Serhan İBRAHİMOĞLU Caddebostanl İSTANBUL 36'ıncı sayıda "O.K. sözcüğünün kökeni" sorusuna verilen yanıtta, öğrenemediğim küçük bir şey kalıvermiş: O.K. sözcüğünün kökeni. Sözgelımi: alright = all + right: all in right, all the things are right, everything is in order. Alright'ın oMright olarak yazılması gerektiğini de eklemeliyim. Alp YILDIRIM İTÜ Öğr. Mecidiyeköy Cumhurlyet Bilim Teknik • Sahibi Cumhurıyet Matbaacılık ve Gazetecılık Türk Anonım Şırketı adına Nadlr Nadl • Genel Yayın Müdürü: Hasan Cemal • Müessese Müdüru ^mlne Uşaklıgll • Yazı işleri Müdüru: Okay Qön«nain • Yayın Yönetmeni: Orhan BurMh. O.K. üzerine yanıtlar BİYOTEKNİK ANKET DEĞERLENDİRME Ş Retina muayenesi için yeni bir cihaz Alkollulet ile polls arasında savaş Pasteur Enstitusü: Yenme tutkusu ARMAĞANLI BULMACA DÜŞÜN BUL SORUN YANITLAYALIM BİLİM YAYIN ZOOLOJİ Bir azman kedl: Pumn BİLİM KURUMLARI örümcek ağının gizeml Mlyopluğun kökenl üzerlne araştırma. Elektronik musluk. GÖrme özürlülerl İçin ekran. Hastalık tedavllerl. Enfarktüs ve tahllkeslz seks. BİLİM DÜNYASINDAN KISA KISA KİMYA ömer KuleliOsman Gürel Bir uygarlık düsmanı SALINCAK Kalorlferlere dalr Yılmaz Idll