Katalog

14 18 MAYIS 2021 SALI İş Sanat’ta Sattas, Ceza ve Melek Mosso kültür Ulvi Uraz’a selam 2021, Ulvi Uraz’ın doğumunun 100. yılı... Sadece usta bir yönetmen, oyuncu, yönetici değil, tiyatroda benimsediği çizgiden asla ödün vermeden yoluna devam eden bir mücadele insanıydı Ulvi Uraz. 1943 yılında Ankara Devlet Konservatuvarı’nı bitiren sanatçı, 1960’ta Ulvi Uraz Site Tiyatrosu’nı kurar. 1964’ten itibaren Ulvi Uraz Tiyatrosu olarak Küçük Sahne’de faaliyete geçer. Daha sonra, Arena ve ardından Aksaray Küçük Opera’da seyirciyle buluşur. Metin Akpınar’dan Zeki Alaysa’ya, Müjdat Gezen’e, Ahmet Gülhan’a, Alev Koral’dan Suzan Ustan’a, Celile Toyon’a, Bilge Şen ve Ercan Yazgan’a, Müfit Kiper’e pek çok değerli oyuncunun yolu geçer Ulvi Uraz Tiyatrosu’ndan. Nasıl unutabilir bizim kuşak Haldun Taner’in “Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım”, Oktay Rıfat’ın “Zabit Fatma’nın Kuzusu”, Rıfat Ilgaz’ın “Hababam Sınıfı” gibi çoktan klasikler kategorisine girmiş oyunlarını büyük bir keyifle Küçük Sahne’de izlediğimiz günleri? Baskı ve sansür Ekim 1965, Süleyman Demirel’li Adalet Partisi’nin yüzde 50’nin üstünde bir oy oranıyla seçimleri kazandığı yıldır. İzleyen süreç tutuculuğun körüklendiği ve sola karşı muhalefetin, antikomünist siyasetin vurgulandığı yıllardır. Faşist zihniyetler her devirde sanatçıyı yıldırma siyasetinden vazgeçmiyorlar... O yıllarda da Ulvi Uraz, hedef tahtasındaki sanatçılardan biridir. Baskı ve sansürün her türüyle yüzleşmesi bundandır topluluğun. Birkaç örnek verirsek: 1965’te 350 temsili aşkın oynanan Haldun Taner’in “Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım” ve de Rıfat Ilgaz’ın “Hababam Sınıfı” için soruşturma açılır! 1966’da yine Taner’in oyunu nedeniyle topluluk Kırıkkale’de taşa tutulur. Aynı yıl, Ordu’da, Komünizmle Mücadele Derneği’nin baskısı üzerine Valilik tiyatro salonunu açtırmaz ve “Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım” sahnesi olmayan bir mekânda oynar. Refik Erduran’ın “Kartal Tekmesi” de savcılık soruşturmasına maruz kalır. 1969’da, “Yalova Kaymakamı” valilik emriyle Elazığ’da oynanamaz ve 1970’te, yine Elazığ’da Orhan Kemal’in “Murtaza”sı nedeniyle topluluk taşlı sopalı saldırıya uğrar! Ulvi Uraz Tiyatrosu’nun yobazlığa prim veren siyasi ortamda sürekli olarak şiddete maruz kalması devlet çarkını döndürdüklerini iddia edenler adına utanç vericidir. Hoş, tiyatro ve tiyatrocu düşmanlığı o günden bugüne hız kaybetmeden yoluna devam etmiyor mu? Yerellik ulusallık evrensellik Tiyatrosunun kurulduğu günden başlayarak Türk oyun yazarlarına odaklanan ve halk tiyatrosu geleneğini yaşatmak için önemli çalışmalar yapan Ulvi Uraz’ın amacı ulusal tiyatromuzun kurulması yolunda eserler vermek ve bu nedenle oyun yazarlarımızla sıkı bir işbirliğine girmek olmuştur. Sanatçının düsturudur; “Ulusal olmayan hiçbir yapıt evrensel olamaz” sözleri. 1968 yılında Ulvi Uraz sanat hayatının 25. yılını kutlarken Yaşar Kemal ne güzel yansıtır Uraz’ın tiyatro adına verdiği uğraşı: “Bir sanat eri, bizim memlekette her şeyi kendi gücüyle yapar. Zorlukları yıka yıka ilerler. Karanlıklarla döğüşe döğüşe. Hele bir sanatçı ilerici olursa, hele tutuculara kul köle olmuyorsa, olmamışsa, onun güçlükleri birkaç misli artar. Bütün bu engelleri aşıp iyi bir güne varmak, bizim memleketimizde insan üstü çaba ister. Ulvi’nin yirmi beşinci yılını bulduğunu öğrenince içim cızzz etti. Demek yirmi beş yıldır dövüşüyor Ulvi.” * Ulvi Uraz Tiyatrosu, 25 Mayıs 1974’te sanatçının vefatıyla perdelerini kapattı. Kendisine bir kez daha saygıyla selam ediyorum. * “Ulvi Uraz İçin, (Yaşar Kemal)” Pastav: Ulvi Uraz Tiyatrosu Dergisi. Ekim 1968. Yıl 5, sayı 20. CRR’de Yeni Kuşak Orkestrası Müzisyenler 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı’nı kutluyor Zorlu PSM’de Gökhan Türkmen Müzisyenler CRR, İş Sanat ve Zorlu mekânlarından çevrimiçi verecekleri konserlerde 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı’nı müzik ve birlikteliğin gücü ve coşkusu ile kutlayacak. Cemal Reşit Rey (CRR) Konser Salonu’nda pandemi sürecinde orkestradan uzak kalmış genç müzisyenlerden oluşan Yeni Kuşak Orkestrası, kurucu şefleri Elif Karabiber yönetiminde konser verecek. Orkestra, 19 Mayıs Çarşamba günü 20.00’de CRR sahnesinde kaydedilip çevrimiçi verilecek konserinde E. Elgar (18571934), “Yaylı Çalgılar için Serenat”; M. Bruch (18381920), “İsveç Melodileri üzerine Serenat” ve P. İ. Çaykovski (18401893), “Valse/Elegie” eserlerini seslendirecek. Genç müzisyenlere ilham ve motivasyon kaynağı olma fikriyle yola çıkarak 2021 yılında Yeni Kuşak Orkestrası’nı kuran Karabiber, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Kompozisyon ve Orkestra Şefliği bölümünden 2020 yılında mezun olup aynı yıl yüksek lisansa kabul edilmiş ve şeflik çalışmalarına halen Cem Mansur ile devam ediyor. Zorlu PSM 19 Mayıs’ı gençlerle kutluyor Gökhan Türkmen,19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı’nın coşkusuna eşlik edecek dinamik performanİş Sanat’ta 19 Mayıs Özel Konseri Reggae müziğinin ülkemizdeki başarılı temsilcilerinden Sattas, İş Sanat sahnesinde Ceza ve Melek Mosso ile 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı’nda özel bir konser verecek. Sattas, Ceza ve Melek Mosso’nun ilk kez aynı sahneyi paylaşacağı bu konserde sanatçılar sevilen şarkılarını seslendirecek. İş Kuleleri Salonu’nda seyircisiz kaydedilecek konser, 19 Mayıs Çarşamba saat 20.30’dan itibaren İş Sanat’ın YouTube kanalından bayramı kutlamalarına renk katacak. sıyla Zorlu PSM’nin YouTube kanalından katılacak. Türkmen, uzun yıllardır söylediği şarkılar, sahne performansları ve katıldığı projelerle müzik dünyasında yer alarak alternatif pop müziğine renk katıyor. 19 Mayıs Çarşamba saat 21.00’de Zorlu PSM YouTube kanalından konserde aranjör ve prodüktör kimliği ile pek çok ilke imza atan Genco Arı ile müzik dünyasının değerli isimlerinden Feryin Kaya ve Serkan Emre Çiftçi de Türkmen’e eşlik edecek. Konserler, tüm Türkiye’nin yüreğindeki gençlik ateşiyle bayramın coşkusunu yaşayacağı gecede CRR, İş Sanat ve Zorlu PSM YouTube kanallarından ücretsiz izlenebilecek. Entelektüel Doruk: Yunus Emre UNESCO’nun 2021’i “Yunus Emre ve Türkçe Yılı” ilan etmesi, bilgemize başka dikkatlerle bakmamız için önemli fırsat. Nurduran Duman Tekkenin oduncusudur, öyle biliriz. Peki, odunların ille de düzgününü seçmesindeki ereği, emeği, özeni doğru değerlendirmeyi bilir miyiz? Bu ereğin, emeğin, özenin çatısı bilgiyi görmeyi? El bilgisi, kalp bilgisi, akıl bilgisi sacayağının altını harlayıp üstünde pişendir Yunus’unki, iyigüzeldoğru ile sayısız bileşenin estetiği, yaşam sanatı bilgisi. Sanatı düşünen eyleyen, düşündüğünü eylediğini sanatı (nefesi) ile söyleyen, yürüyen düşünür, eylem ozanı. Bu yıl, Anadolu insanının kesintisiz içinde yaşadığı Yunusça ile maneviyatından ayrıca günlük hayatında hep eylemine taşıdığı Yunus bir yana, erk ve entelektüel dünya tarafından yüzyıllar boyunca görmezden gelinen, Cumhuriyet dönemiyle o dünya (ve tüm dünya) için de görünür olan Yunus Emre’nin ölümünün 700. yılı. UNESCO’nun 2021’i “Yunus Emre ve Türkçe Yılı” ilan etmesi, bu görünürlükle birlikte bilgemize başka dikkatlerle bakmamız için bir fırsat. “Bilim ve Ütopya” dergisinin yeni sayısı, “Tekkenin Oduncusu Değil, Entelektüel Doruk” diyerek bilimsel bulgularla farklı alanlarda(n) söz eyleyen yazılardan hazırladığı dosyayla bu bilgiye bakış atmakta. Marjinal tip Geçenlerde yeryüzünden ayrılan Prof. Dr. İlhan Başgöz, ölümünden önce dosyada yayımlanma iznini verdiği makalesinde konuya halk hayatı, halk edebiyatı penceresinden bakarken, hem köylü hem kent hayatını deneyimlemiş kültür taşıyıcılığının Yunus Emre’yi marjinal tip kıldığını ileri sürüyor. Çünkü Yunus halkın, medresenin, beyler düzeninin kültürünü şiirine almış, eleştiriden de geri durmamıştır. Şairin beslendiği ulusal kültür köklerini, elimize ulaşan Yunus Emre Divanları’nda arayan Başgöz, şu günlerde yeni bir nüshanın bulunduğunu işitse yine ne heyecanla kollarını sıvardı kim bilir. Evet, taze güzel haber: Doç. Dr. Himmet Büke’nin Vatikan Arşivi’nde tespit ettiği yeni Yunus Emre Divanı nüshası 1629’da yazılmış, içerdiği iki yüze yakın şiir, eski Anadolu Türkçesinde söylenirken arkaik öğeler de barındırmakta. Dil devrimcisi Dosyada Faruk Duman ise Anadolu’da kıyımın, yoksulluğun, bey, Moğol zulmünün hüküm sürdüğü çağda, Farsça yazı diline rağmen Yunus’un halkın konuştuğu Türkçe, Yunus gibi bir şairi yaratabilecek bir dil ile yazdığını, şiirinin metinler arası da olabilen göndermeler içerdiğini söylemekte. Seyyit Nezir’in Yunus’taki insan ve tanrı, kulluk, isyan, birlik aşkı, kendini bilmek gibi meselelere kafa yorduğu, Yunus Emre’ye ilişkin söylenmiş kimi görüşlere koyduğu şerhler, onamalarla perçinlediği katmanlı yazısının başlığı için geleceğe çoktan kaldı dense yeridir: “Tarihin örsünde Türkçenin ipekten çekici”. Yunus’un düşünürlüğünün şairliğinden daha az bilinçle ele alındığını ifade eden Prof. Dr. Doğan Göçmen, ikilikten birliğe varmayı varlık nedeni gören Yunus’a Batı felsefesi ve Hegel’den yaklaşıyor. Yunus’un sırrında gizemin değil, püf noktasının peşine düşen Prof. Dr. Hakan Poyraz’a göre ise öyle zor çağda insanlığı birliğe arı duru Türkçe ile çağıran Yunus’un yaptığı, bir dil devrimi. Yunus’u, “Ben bir aceb ile geldüm kimse hâlüm bilmez benim” dizesindeki acaba ile karşılayan Prof. Dr. Ahmet İnam, “aceb”den gelen dört kavrama, aşksözdostgönül bağına göz atarak Yunus’un sunduğu “dost” odaklı dünyada, canında akıl donanımlı gönlünü geliştirebilmiş insanın Yunus’un duyduğu evrendeki kudreti aşksözle yaşayabileceğini öneriyor. Söz buraya gelince, okur, Prof. Dr. Oktay Sinanoğlu’nun “bilim ve gönül” üstüne görüşlerine de bakmak isteyebilir. Kemal Ateş ise Türkçenin, 13. yüzyıldan günümüze gelişinin engellere dolu olduğunu, birçok sözcüğümüzü Yunus sayesinde kurtardığımızı belirtiyor. Okur yine Ateş’in yazısından sonra, “zengin” anlamına gelen, Yunus’un da kullandığı “bay(/bayan)” sözcüğüne farklı yaklaşmak isteyebilir. Sözcükleri doğru anlamlarını bilerek kullanmak düşüncelerimizi doğru inşa etmemizi sağlar, yaşam sanatına ulaşmamızı hızlandırır. Çağdaş estetik bilimi de zaten bunu önermekte. Yedi yüzyıl öncesinden çağdaş estetik felsefesine ulaşmış Yunusumuza selam olsun. Sanata evet. Bugün müze günü Bugün “18 Mayıs Uluslararası Müze Günü”nde çevrimiçi etkinlikler düzenleniyor. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Uluslararası Müzeler Konseyi (ICOM) Türkiye Milli Komitesi ve Müzeciler Derneği işbirliğinde düzenlenecek seminerlerin ilkinde, ICOM tarafından 2021 yılı için belirlenen “Müzelerin Geleceği: İyileşme ve Yeniden Düşleme” teması kapsamında sunumlar yapılacak. Türkiye’nin birçok müzesinden uzmanların katılacağı ağ seminerinin başlıkları da “Çağdaş Dünyada Müzeler Neyi Başarabilir?”, “Müzenin Kurumsal Tasarımı ve Enstitü Müze Yaklaşımı”, “Müzelerin Toplumsal/Sosyal Rolü ve Sürdürülebilirlik”, “İklim Değişikliğinin Etkisinde Müzelerin Sürdürülebilirliği”, “Müzelerde Dijital Dönüşüm/Dijitalleşme/Teknoloji” ve “Yeni Müzecilik Uygulamaları” olacak. Seminere; Troya Müzesi, Konya Müzesi, Alanya Müzesi, Gaziantep Müzesi, Galata Mevlevihanesi Müzesi, Aydın Müzesi, Kocaeli Müzesi, Van Müzesi ve Efes Müzesi’nin yanı sıra Rahmi M. Koç Müzesi, Doğançay Müzesi, Hacettepe Sanat Müzesi, Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi, Tire Kent Müzesi, Efes Müzesi İstanbul ÜniversitesiMüze Yönetimi Ana Bilim Dalı, Müzecilik Meslek Kuruluşu Derneği, Yapı Kredi Müzesi, İllüzyon Müzesi, İzmir Resim Heykel Müzesi ve Galerisi ile ICOM Türkiye, Müze Kumbaram ve Bursa Fetih Müzesi’nden 25 müzeci katılacak. Seminerler 1821 Mayıs tarihleri arasında düzenlenecek. 18 Mayıs saat 14.00’te “Müzelerin Geleceği” temalı bir seminer daha yapılacak. Seminere Arkeoloji Haber, Özel Satranç Müzesi, Antalya Akdeniz Üniversitesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Nevzat Çevik ile İstanbul Arkeoloji Müzeleri ve Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi yetkilileri katılacak. Ankara Üniversitesi Kıpır Kıpır Müze Gönüllüleri Ekibi ise 18 Mayıs saat 19.00’da yine çevrimiçi bir etkinlik düzenleyecek. Buluşma, Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nin kuruluşunun 100’üncü yılı nedeniyle “53’üncü Müze Buluşmaları” kapsamında yapılacak. Alanya Müzesi ile Alaaddin Keykubat Üniversitesi Mimarlık Bölümü işbirliğiyle 21 Mayıs saat 19.00’da da “Alanya Müzesi: Geçmiş Gelecek” konulu çevrimiçi seminer düzenlenecek. Programa Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel MüdürLikya Uygarlıkları Müzesi lüğü Müzeler Dairesi Başkanı Bülent Gönültaş, Antalya Akdeniz Üniversitesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Nevzat Çevik, Alanya Müzesi Müdürü Seher Türkmen, Arkeolog Gülcan Demir ve Mimar Ömer Selçuk Baz katılacak. Program 22 ve 23 Mayıs tarihinde yine çevrimiçi çalıştay ve sergi ile devam edecek. Müzeler Günü kapsamında bir haftaya yayılan ağ seminerleri serisi 22 Mayıs’ta Kocaeli Müzesi’nce düzenlenecek etkinlikle tamamlanacak. Kocaeli Müzesi’nin yanı sıra Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ve ICOM Türkiye Milli Komitesi temsilcileri, Kocaeli Üniversitesi ve Bursa Uludağ Üniversitesi Arkeoloji bölümlerinden akademisyenlerin katılacağı seminerde Kocaeli çalışmaları konuşulacak. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü 18 Mayıs’ta sosyal medya hesapları üzerinden gün boyu müzeleri tanıtan ve ziyaretçileri davet eden içerik paylaşımlarında bulunacak. Haftanın konuğu Necla Rüzgar İstanbul Modern “Sizin PerNecla Rüzgar, Hacettepe Ünişembeniz” çevversitesi Resim rimiçi SanatBölümü’nde proçı Atölyeleri’nin fesör olarak gömayıs ayı konurev yaparken, ğu Necla Rüzaralarında, İstangar olacak. Çevrimiçi program Necla Rüzgar bul, Mardin, Diyarbakır, Berlin, 20 Mayıs’ta saat Zürih, Lyon ve 16.0017.00 arasında düzen Seul’un bulunduğu kentlerlenecek. de resim, heykel, fotoğraf Rüzgar’ın yapıtlarındaki ve videolarını sergiledi. yöntem ve yaklaşımdan ilYapıtları, Akademi der ham alan atölye, katılımcıla Künste, Berlin’de ve Natirı kendi mitolojik varlıkları onal Museum of Contemnı tasarlamaya davet ediyor. porary Art Bükreş’te izlenLavi tekniğini kullanarak mü di. İsviçreli küratör ve sanat rekkep, fırça ve kâğıtla re eleştirmeni Susann Wintsch sim çalışması yapacak olan ile Chris Bünter’in ev sahipkatılımcılar, daha sonra yap liği yaptığı, Zürih’te düzentıkları çalışmaları sanatçıyla lenen Salon Blanche’ın ilkine birlikte yorumlayacak. davet edildi.