Katalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 24 MART 2021 ÇARŞAMBA İDLİB GERİLİMİ Avrupa BirliğiABD ile RusyaÇin hattı arasında tansiyon her geçen gün yükseliyor Rus elçi bakanlığa çağrıldı Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Aleksey Yerhov, Dışişleri Bakanlığı’na çağrılarak Suriye’nin İdlib bölgesinde son dönemde yoğunlaşan saldırılardan Türkiye’nin duyduğu kaygı, rahatsızlık iletildi. Türk Dışişleri Bakanlığı yetkililerinin verdiği bilgiye göre, Yerhov’la görüşmede İdlib’in Atarib kasabasındaki hastaneye yapılan saldırı da gündeme getirildi. Yetkililer, Türk askeri makamlarının da benzer kaygıları Rus makamlara ilettiğini kaydetti. Milli Savunma Bakanlığı, 21 Mart’ta Suriye ordusunun İdlib’e topçu ve roket atışlarıyla saldırı gerçekleştirdiğini duyurmuş, Atarib kasabasında bir hastanenin de hedef alındığını ve 5 sivilin yaşamını yitirdiğini duyurmuştu. ABD ise bu saldırıların Rusya tarafından gerçekleştirildiğini duyurmuş ve saldırıyı kınamıştı. Milli Savunma Bakanlığı geçen hafta da Halep’te Suriye ordusunun kontrolündeki Kuveyris Havaalanı’dan Suriye’de Fırat Kalkanı Harekât bölgesinde bulunan Cerablus ve El Bab ilçelerine düzenlenen balistik füze saldırısında sivil yerleşim yerleriyle akaryakıt tankerlerinin park noktalarının hedef alındığını ve yaralıların olduğunu bildirmişti. Rus elçinin pazartesi günü bakanlığa çağrılmasına karşın bu olayın dün duyurulması dikkat çekti. l ANKARA/Cumhuriyet BORRELLÇAVUŞOĞLU Zirve öncesi buluştular Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin dışişleri bakanları yarın başlayacak AB Liderler Zirvesi’ne hazırlık amacıyla önceki gün bir araya geldi. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, toplantının ardından gazetecilere yaptığı açıklamada, liderler zirvesindeki en önemli konulardan birinin Türkiye olacağını belirterek Bakanlar Konseyi toplantısında zirvedeki tartışmalara temel oluşturacak raporun ele alındığını belirtti. Borrell, dışişleri bakanları toplantısında raporla ilgili kararlar alınmadığını, kararı AB liderlerinin vereceğini kaydetti. Bu arada kritik zirve öncesinde NATO dışişleri bakanları toplantısı için Brüksel’de olan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Borrell önceki akşam bir araya geldi. Çavuşoğlu, Türkiye ile AB arasındaki pozitif gündemi sürdürmek için Borrell ile çalışacaklarını söyledi. Gümrük Birliği’nin güncellenmesi, vize serbestisi, düzensiz göç ve terörle mücadelede daha fazla işbirliği gerektiğini kaydeden Çavuşoğlu, Suriye, Afganistan ve Libya dahil bölgesel konuları da ele aldıklarını aktardı. ‘İç gelişmeler endişe verici’ AB Dışişleri Bakanları toplantısında Borrell, Türkiye’den son dönemde olumlu sinyaller gördüklerini belirterek, Doğu Akdeniz’de gerginlik düşmüş olsa da durumun kırılgan ve Türkiye’deki bazı iç gelişmelerin endişe verici olduğunu ifade etti. HDP’ye açılan kapatma davasının ve İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararının Türkiye’yi AB yolundan uzaklaştırdığını kaydeden Borrell, “durumun kötüleşmesi halinde kısıtlayıcı tedbirlerin de raporda mevcut olduğunu” belirtti. AB Yüksek Temsilcisi, “Gelecek günlerde Türkiye’nin tutumunu takip etmeyi sürdüreceğiz. Bunun için iç siyaset, Kıbrıs meselesi, Yunanistan ile öngörüşmeler, Libya’daki durum gibi bazı referans noktaları kullanacağız” ifadelerini kullandı. Fransa, Trablus’ta elçilik açacak Elysee Sarayı’nda Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed elMenfi ve yardımcısı Musa elKoni ile görüşen Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, görüşmenin ardından açıklamalar yaptı. Macron, Paris’in yeni yetkililere desteğini göstermek için pazartesi günü Libya’nın başkenti Trablus’taki büyükelçiliğini yeniden açacağını söyledi. l Haber Merkezi Koltuk fırlatma sistemi can aldı Rusya Savunma Bakanlığı, Kaluga bölgesindeki bir havaalanında Tu22M3 stratejik bombardıman uçağının kalkışı sırasında meydana gelen kazada mürettebattan üç kişinin yaşamını yitirdiğini duyurdu. Uçağın fırlatma koltuklarında arıza meydana geldiği belirtildi. Mürettebatın paraşüt için yeterli bir yükseklikte olunmadığından dolayı ağır yaralanarak yaşamlarını yitirdiği kaydedildi. Soğuk Savaş esintileri Washington’da Biden dönemiyle birlikte “Transatlantik işbirliği” vurgusu artarken Batı ittifakının mücadele, rekabet söyleminin hedefinde MoskovaPekin var. Rusya ile Çin ise işbirliğini artırırken Batı’ya “tek taraflı hamleler, yaptırımlar” nedeniyle tepkili. ‘SÖZDE’DEN ‘DEĞERLİ MÜTTEFİK’E... NATO üyesi ülkelerin dışişleri bakanları, yeni tip koronavirüs nedeniyle bir yılı aşkın bir süre sonra ilk kez yüz yüze toplantıda Brüksel’de bir araya geldi. İki gün sürecek, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun da katıldığı toplantıda, ABD’nin yeni Dışişleri Bakanı Anthony Blinken ilk kez yer aldı. Blinken, Brüksel’den yaptığı ilk açıklamada ABD’nin NATO’yu yeniden inşa etmeyi ve canlandırmak istediğini söyledi. “NATO’ya olan güçlü bağlılığımızı teyit ediyoruz. İttifaklar ve ortaklıklarımızı tekrar canlandırmak istiyoruz. Hiçbir ülke mevcut sınamalarla tek başına mücadele edemez” dedi. “Çin’in askeri yükselişinin, Rusya’nın Batı’yı istikrarsızlaştırma girişimlerinin NATO’nun bir araya gelmesini gerektirdiği” görüşünü dile getiren Blinken Türkiye’ye de çağrı yaptı. Reuters’ın haberine göre Blinken, Almanya’yı Rusya ile Kuzey Akım 2 doğalgaz boru hattı projesi nedeniyle “uyardı”. S400 vurgusu ABD Dışişleri Bakanı Blinken, zirve öncesi NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’le “Transatlantik Bağını Güçlendirmek” konulu toplantıya katıldı. Ortak basın toplantısında Türkiye ile ilgili değerlendirmelerde bulundu. Blinken, “Türkiye’yle aramızda görüş ayrılıkları olduğu sır değil” dedi. Bu noktada Doğu Akdeniz’deki gerginliklere ve Ankara’nın Rusya’dan S400 füze savunma sistemi satın almasına dikkat çekti. Blinken, Türkiye’nin uzun süreli, değerli bir müttefik olduğunun da sır olmadığı ifadesini kullandı. Türkiye’nin NATO üyeliğinin sürmesinin ABD ile ittifakın ve Ankara’nın çıkarına olduğunu vurguladı. Blinken, Dışişleri Bakanlığı adaylığının Senato Dış İlişkiler Komitesi’nde onaylanması sırasında yaptığı açıklamada, Türkiye’yi “sözde müttefik” olarak nitelendirmişti. “Bizim sözde stratejik müttefikimizin stratejik rakibimiz Rusya ile aynı çizBlinken Stoltenberg Dün başlayan, iki gün sürecek toplantıda Türkiye’yi Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu temsil ediyor. gide olması kabul edilebilir değil” diyen Blinken, görevi sırasında Ankara’ya daha fazla yaptırımın gerekli olup olmayacağını gözden geçireceklerini söylemişti. NATO Genel Sekreteri Stoltenberg de Türkiye konusunda bazı görüş ayrılıkları ve özellikle S400 hava savunma sisteminin tedariki ve Doğu Akdeniz’deki gelişmeler konusunda endişeler bulunduğunu ifade etti. Kendisinin de Türk yetkililerle bu konuları ele aldığını belirten Stoltenberg, “NATO, müttefiklerin oturup sorunlarını konuşma ve çözüm bulmaya çalışmaları için önemli bir platform görevi üstleniyor” dedi. ABD Dışişleri Bakanı’nın gündemindeki bir diğer önemli konu ise Afganistan’dı. Eski ABD Başkanı Trump döneminde Taliban ile yapılan anlaşmada yabancı askerlerin 1 Mayıs’ta çekileceği belirtilmişti. Ancak yeni Başkan Biden’ın bu takvime uyup uymayacağı merak konusu. Bu yöndeki soruyu yanıtlayan Blinken, bu konudaki değerlendirmelerinin devam ettiğini belirtti. Rusya hedef alındı NATO Dışişleri Bakanları dünkü oturumun ardından ortak açıklamada, “İttifak kendini uyarlamaya devam edecek. Artan tehditler ve sistematik rekabetle karşı karşıyayız. Rusya’nın saldırgan faaliyetleri AvroAtlantik güvenliğini tehdit ederken, terörün tüm tür ve tezahürleri hepimiz için süregelen bir tehdit olmaya devam ediyor” mesajını verdi. Açıklamada, tarafların NATO’nun merkezde olmak üzere Avrupa ve Kuzey Amerika arasındaki transatlantik bağı teyit etmek için bir araya geldiğinin altı çizildi. Çavuşoğlu, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, Türkiye’nin Afganistan’da barış süreci için yapılacak üst düzey toplantıya ev sahipliği yapacağını ifade etti. “Libya’da istikrarın tesisi için desteğimiz sürecek. PKK/YPG, Irak ve Suriye’de tehdit. Tüm terör örgütleriyle mücadelemiz devam edecek” ifadesini kullandı. Bu arada Çavuşoğlu dün Fransa Dışişleri Bakanı JeanYves Le Drian ile de bir araya geldi. KalınSullivan teması Dün gözler Brüksel’deki toplantıdayken Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın’ın da ABD Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ile telefon görüşmesi yaptığı duyuruldu. Görüşmede TürkiyeABD ikili ilişkilerinin seyri başta olmak üzere Suriye, Libya, Irak gibi bölgesel konular ve koronavirüs ile mücadele ele alındı. Cumhurbaşkanlığı Sözcülüğü’nden yapılan açıklamaya göre görüşmede, iki ülke arasında anlaşmazlık unsuru olan S400 ve F35 gibi konuların yapıcı bir angajmanla çözüme kavuşturulması için ortak çaba sarf edilmesinin önemi vurgulandı. Arakanlıların dramı bitmiyor ‘KENDİ KURALLARINI DAYATMA ÇABASI’ Brüksel’de Transatlantik ittifakı vurgulu toplantılar düzenlenirken Rusya’dan Çin’e ziyaret yankı buldu. Çin’de önceki gün temaslarına başlayan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov dün de Çinli mevkidaşı Wang Yi ile Guilin kentinde bir araya geldi. İkilinin hedefinde AB, ABD vardı. Lavrov, ortak basın toplantısında Rusya’nın Pekin ile ilişkilerinin Avrupa ile olandan daha hızlı geliştiğini be1lir9tti.VAvUrupRaUBirŞliğiÜ’neS(ATB)ByöAneŞlikLçIıKkışlarda bulundu. İlişkilerin altyapısının, Brüksel’in tek taraflı kararları ile yok edildiğini söyledi. İki bakan ayrıca ülkelerine yönelik Batı yaptırımlarını kınadı ve “ABD’nin müdahaleci tutumuna” tepki gösterdi. Lavrov, “ABD, Avrupa, Batı, diplomasi yerine kendi kurallarını empoze etme yönünde adımlar atıyor. Dünya düzeninin temelinde uluslararası hukukun değil, kendi kurallarının yatması gerektiğini düşünüyorlar” dedi. Rusya ve Çin’in ABD’nin Soğuk Savaş dönemi askerisiyasi ittifaklarına yönelerek uluslararası hukuku yok etmeye çalıştığı düşüncesinde olduğunu aktardı. Çin Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ise bakanların temasında, bu yıl iki ülke arasındaki İyi Komşuluk, Dostluk ve İşbirliği Anlaşması’nın 20. yıldönümünün kutlanacağı ve anlaşmanın 5 yıl süreyle kendiliğinden uzatıl Lavrov Wang ması konusunda mutabakat sağlandığı da duyuruldu. ‘BMGK toplansın’ Görüşmede, bakanların ABD’nin, son yıllarda yaptıklarının küresel barış ve kalkınmaya zarar verdiğine işaret ettiği kaydedildi. ABD’nin bir an önce İran nükleer anlaşmasına dönmesi ve tek taraflı yaptırımları kaldırması gerektiği ifade edildi. Öte yandan iki ülke BM Güvenlik Konseyi (BMGK) daimi üyeleri arasında son dönemde küresel siyasetteki gerilimlerin ele alınması yönünde bir toplantı istediği haberleri de gündeme yansıdı. AB Konseyi Başkanı Charles Michel ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ise önceki gün telefonla görüştükleri bildirildi. Brüksel’den yapılan açıklamada, Michel’in AB’nin temel değerlerine işaret ettiği belirtildi. Michel’in Rusya ile ilişkilerin olumlu bir yönde ilerlemesi için Moskova’nın Ukrayna’nın doğusundaki çatışmaları durdurmayı hedefleyen Minsk anlaşmasını uygulaması, siber saldırıları durdurması ve insan haklarına saygı gösterilmesi gerektiğini söylediği aktarıldı. Bu arada Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Aleksandr Gruşko, Moskova ile NATO arasındaki pratik işbirliğinin kesildiğini belirtti. “Bu, Soğuk Savaş’tan bu yana ilişkilerimizdeki en düşük seviye” dedi. Kampı alevler sardı Bangladeş’te dünyanın en büyük mülteci kampı olarak bilinen ve on binlerce Arakanlıyı barındıran alanda önceki gün çıkan yangın sonucu en az 15 kişi yaşamını yitirdi. Birleşmiş Milletler’den (BM) yapılan açıklamada 400 kişinin kayıp durumda olduğunun bildirildiği, yangında yaklaşık 15 bin ev/çadırın tahrip olduğu, 50 bin kişinin açıkta kaldığı kaydedildi. BM’nin Myanmar’da 2017’de “soykırım niyetiyle” zulme uğrayan Arakan Müslümanlarının barındırılması amacıyla Bangladeş’in Cox Bazar bölgesinde kurulan Balukhali kampı, yetersiz alt yapı nedeniyle eleştiri konusu oluyordu. Yangının nedeni konusunda soruşturmanın sürdüğü bildirildi. Yerel kaynaklar ise bir itfaiye yetkilisinin “son dört gün içinde kamplarda yaşanan bu üçüncü yangın” dediğini aktardı. Bu arada alevlerin kampı sarmasının ardından göçmenlerin alanı çevreleyen dikenli teller yüzünden bölgeden kaçamadığı iddiası da gündeme yansıdı. BM Uluslararası Göç Örgütü, yangın nedeniyle 1 milyon dolar yardım taahhüt ettiğini ancak buna ek “en acil” ihtiyaçlar için 20 milyon dolar gerektiğini açıkladı. Rohingya Müslümanlarının lideri Sayed Ullah, yangınlara işaretle şeffaf soruşturma çağrısı yaptı. Bangladeş’te hükümet, yerleşim yerlerinin çok kalabalık olduğunu söyleyerek mültecilerin Bengal Körfezi’ndeki ücra bir adaya taşınmasını planlıyor. Myanmar’ın Arakan eyaletinde 2012’de Budistler ile Müslümanlar arasında çatışmalar çıkmış, olaylarda çoğu Müslüman binlerce kişi katledilmiş, yüzlerce ev ve işyeri ateşe verilmişti. Sınır karakollarına 25 Ağustos 2017’de düzenlenen eşzamanlı saldırıları gerekçe gösteren Myanmar ordusu ve Budist milliyetçiler, kitlesel şiddet eylemleri başlatmıştı. BM’ye göre, Ağustos 2017’den sonra Arakan’dan kaçıp Bangladeş’e sığınanların sayısı 900 bine ulaştı. YAPTIRIM DÜELLOSU AB Dışişleri Bakanları’nın önceki gün Çin’e yönelik yaptırım kararının ardından Pekin’den misilleme geldi. AB Dışişleri Bakanları, Çin’in Sincan bölgesindeki Uygur Türklerine yönelik baskıdan dolayı yeni AB Küresel İnsan Hakları Yaptırım Rejimi çerçevesinde Sincan’daki dört parti ve bölge yetkilisi ile bir kuruma yaptırım uygulama kararı almıştı. Çin ise10 Avrupa Parlamentosu (AP) üyesine ve 4 kuruma yaptırım uygulayacağını açıkladı. AP’den Pekin’e tepki geldi. Hollanda, Danimarka ve Almanya’nın Pekin’in yaptırım hamlesinin ardından ülkelerindeki Çin büyükelçisini Dışişleri Bakanlığı’na çağırdıkları belirtildi. İsrail’de hastanelerde de koronavirüs önlemleri çerçevesinde sandıklar kuruldu. Bir sandık başı daha İki yıl içinde dördüncü kez genel seçimler için dün sandık başına giden İsrail’de seçim sonucunun yine kırılgan bir koalisyon hükümetine yol açacağı yorumları yapılıyor. Son anketler, 37 partinin yarıştığı seçimlerde sağcı likud Bloku lideri ve Başbakan Binyamin Netanyahu ile merkezdeki Yesh Atid Partisi lideri Yair Lapid’in başarılı olmasının beklendiğini ancak iki partinin de tek başına hükümet kuracak sayıya ulaşamayacağını gösteriyordu. Seçmenlerin yüzde 15’inin kararsız olduğu kaydedilirken yolsuzluk suçlamaları gerekçesiyle aylardır protesto edilen Netanyahu’nun, yaklaşık 9.3 milyon nüfusu olan ülkede yeni tip koronavirüs aşısı uygulamasında etkin sonuç almasının oylarını yükseltebileceği savunuluyor. ABD’de silahlı saldırı: 10 ölü ABD’nin Colorado eyaletinde önceki gün bir markete düzenlenen silahlı saldırıda 10 kişi yaşamını yitirdi. Polisin vurarak yaraladığı saldırganın kimliği 21 yaşındaki Ahmad Al Aliwi Alissa olarak açıklandı. Yetkililer, saldırıda ölenler arasında bir polisin de olduğunu duyurdu. Olayla ilgili soruşturmanın sürdüğü belirtildi. Colorado’daki market saldırısı, Georgia eyaletinin Atlanta kenti civarında silahlı bir saldırganın üç masaj salonuna ateş açarak altısı Uzakdoğu kökenli sekiz kişiyi öldürmesinden altı gün sonra geldi. Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, yaşananların bireysel silahlanma konusunda daha sert yasaların hayata geçirilmesine olan ihtiyacı bir kez daha gösterdiğini söyledi.