Katalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 26 ŞUBAT 2021 CUMA Ordu, hükümete karşı muhtıra yayımladı. Paşinyan, ‘Bu bir darbe girişimidir’ dedi Erivan diken üstünde 2018’de İstanbul’daki Suudi Arabistan Başkonsolosluğu’nda katledilen Kaşıkçı için sık sık adalet çağrılı eylemler düzenleniyor. Azerbaycan ile işgal altında tuttuğu Dağlık Karabağ bölgesi yüzünden giriştiği savaşı kaybeden ve ülkesinde siyasi pozisyonu zorlaşan Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’a bir “darbe” de ordudan geldi. Ermenistan ordusu, dün Paşinyan’dan ve kabinesinden görevlerini bırakmasını istedi. Genelkurmay Başkanlığı’nın bildirisinde, “Başbakan ve hükümeti, Ermeni ulusu için kritik önem taşıyan mevcut kriz durumuyla ilgili makul kararlar alabilecek durumda değildir” denildi. Açıklamada, Ermenistan silahlı kuvvetlerinin, “görevdeki yetkililerin ordunun itibarını sarsmayı amaçlayan saldırılarına hoşgörü göstermeyeceği” ifadesi yer aldı. Ordu muhtırasına Paşinyan’dan sert tepki geldi. Eylemin darbe girişimi olduğunu belirten Paşinyan, Genelkurmay Başkanı Onik Gasparyan’ı görevden aldığını duyurdu. Facebook üzerinden halka seslenen Paşinyan, destekçilerini başkent Erivan’daki Cumhuriyet Meydanı’nda toplanmaya çağırdı. Ulusa sesleniş konuşmasında da “Ermeni halkı, askeri darbeye izin vermeyecektir. Şu andan itibaren genelkurmay başkanı hakkında hapis emri verilmiştir” dedi. Paşinyan, ordunun ülkede herhangi bir şekilde siyasete dahil olamayacağı vurgusu yaptı. Savunma Bakanlığı’ndan “ordu siyasete karışmamalı” açıklaması yapıldı. Rus yapımı füze gerilimi Başbakan’a destek için binlerce kişi Erivan’da meydanlara çıkarken Paşinyan karşıtları da eylemlerini sürdürdü. Paşinyan ile ordu arasındaki gerilim, Azerbaycan’la yaşanan Karabağ Savaşı’na ilişkin değerlendirmeler yüzünden artmıştı. Erivan’ın geçmiş yıllarda aldığı Rus İskender füzeleri konusunda tartışmalar gündeme yansımıştı. Bazı kaynaklar eski Başbakan Serj Sarkisyan’ın “neden kısa menzilli füzeler kullanılmadı” çıkışına, Paşinyan’ın “İskender füzelerinin sadece yüzde 10’unun işe yarayabildiği yanıtı verdiğini” aktarmıştı. Paşinyan, önceki gün de Genelkurmay Başkan Yardımcısı Tigran Haçaturyan’ı göPROF. DR. MITAT ÇELIKPALA ‘Paşinyan çekilmeye zorlanıyor’ SARP SAĞKAL Ermenistan’da yaşanan gelişmeleri değerlendiren Kadir Has Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Mitat Çelikpala, “Kasım ayındaki anlaşmadan bu yana Erivan’daki 3. büyük dalga yaşanıyor. Ama bunun farkı ilk defa askerler de Paşinyan’ı denklemden çıkarmak için bir girişimde bulundu. Anladığım kadarıyla orada bir müzakere devam ediyor. Yapılmak istenen Paşinyan’ı çekilmeye ya da erken seçime zorlamak. Ama Paşinyan da bu kartı gördü ve kendi taraftarlarını sokağa çağırdı. Karabağ meselesinden sonra en önemli mesele Ermenistan’ın iç politikasıydı. Ermenistan’ın bir aciz devlete dönüşmemesi lazım. Yoksa şu andaki halinin 23 katı baş ağrısı haline gelir. Ne olacak göreceğiz” diye konuştu. ‘Büyük bir kavga var’ Ermenistan semalarında savaş uçakları uçtuğuna yönelik haberler üzerinden askerin sahaya inme ihtimalini yorumlayan Çelikpala, “Paşinyan, Karabağ faturasını orduya kesmeye kalktı. Ordu bunu kabullenmiyor. Muhalefet, Paşinyan’ı seçime zorluyordu. İşin içine ordu ve silah girerse başka bir süreç yaşarız” dedi. Çelikpala Paşinyan’ın Rusya’nın gönderdiği İskender füzelerinin geçen yıl Dağlık Karabağ’daki çatışmalar sırasında hedefleri vurmadığı yönündeki iddialarıyla ilgili konuşan Çelikpala, “İçeride ‘Bu füzeleri kim kullandırmadı’ tartışması var. Askerler ‘Azerbaycan’ın içinde bazı yerleri bu füzelerle vuracaktık’ diyordu. Paşinyan da ‘Ruslardan alındı, kalitesiz çıktı’ diyor. Büyük bir kavga var. Herkes kamuyonu yanına çekmeye çalışıyor” diye konuştu. Bölgede askeri bir hükümetin yeniden Dağlık Karabağ’a saldırma ihtimalini de değerlendiren Çelikpala, Türk askerinin de bölgede olduğuna dikkat çekerek “Hedef Paşinyan’dan kurtulmak. Ermenistan’da dengesiz istikrarsız bir yapılanmanın sağa sola saldırmasının bedeli çok ağır olur. Buna kalkışabileceklerini sanmıyorum” dedi. l ANKARA Dağlık Karabağ savaşında yaşanan yenilgiyle birlikte Paşinyan yönetimine baskılar artıyor. Ordudan gelen istifa çağrılı bildiri sonrasında Paşinyan, Genelkurmay Başkanı’nı görevden aldı. Paşinyan revden almıştı. Haçaturyan, Paşinyan’ın İskender’in savaş sırasında hedefleri vurmadığı yönündeki iddialarıyla alay etmişti. Rus füzelerine yönelik Paşinyan’ın ifadeleri Moskova’da tepkiye yol açtı. Rus İzvestia gazetesi, Ermenistan Genelkurmay Başkanı’nın füzeleri kullanma talebini birkaç kez dile getirdiği, uluslararası tepkiler nedeniyle Paşinyan’ın reddettiği iddiasını aktardı. Ankara’dan kınama geldi Öte yandan eski Ermenistan Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan’ın halka, üst düzey komutanların Paşinyan’ın istifası için imzaladıkları bildiriyi destekleme çağrısında bulunduğu belirtildi. Koçaryan, “Savaşı kaybeden ve toprakları veren iktidarın gitmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı. Muhalefet partilerinin, meclisin olağanüstü toplanması için imza topladığı belirtildi. Ermenistan’daki ordunun Paşinyan hükümetine verdiği muhtıraya Türkiye’den de tepki geldi. Resmi temaslarda bulunmak üzere Macaristan’a giden Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, mevkidaşı Peter Szijjarto ile ortak basın toplantısında, “Biz dünyanın neresinde olursa olsun darbe ya da darbe girişimlerine kesinlikle karşıyız. Dolayısıyla Ermenistan’daki bu darbe girişimini de şiddetle kınıyoruz” dedi. “Elbette demokrasilerde halk, vatandaş yönetimle ilgili eleştiri yapabilir, hatta istifasını isteyebilir. Bunlar doğal şeyler ama askerlerin demokrasiyle, seçimle iş başına gelmiş bir hükümete bırakın darbe yapmayı, istifa çağrısında bulunması bile kabul edilemez” diye konuştu. Rusya: İç mesele Kremlin Sözcüsü ise Rusya’nın gelişmeleri kaygıyla takip ettiğini ancak bunu “Ermenistan’ın iç meselesi” olarak gördüğünü söyledi. Sputnik’in haberine göre sözcü ayrıca Paşinyan’ın Putin’i telefonla aradığını belirtti. Putin’in taraflara sağduDEĞİŞİM VAADİYLE GELMİŞTİ... Ermenistan’da 2018’de değişim vaadiyle iktidara gelen Paşinyan, gazetecilikten 2000’lerin sonuna doğru siyasete giren bir figür. Hem gazetecilik hem de siyasi kariyerini eski Cumhurbaşkanı ve Başbakan Serj Sarkisyan’a muhalefet üzerine kurmuş olan Paşinyan, uzun yıllar halk desteği pek fazla olmayan ufak muhalif yapılara liderlik yapmıştı. Paşinyan, 2018’deki sokak gösterileri ve “Kadife Devrim” olarak adlandırılan, Sarkisyan’ın istifasıyla sona eren süreçle iktidara gelmişti. Paşinyan dün başkentte destekçileriyle bir araya geldi. (solda) Öte yandan Erivan’da yönetim karşıtları da meydanlara çıktı. yu çağrısı yaptığını, durumun kanun çerçevesinde çözüme kavuşturulmasından yana olduğunu söylediğini aktardı. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price ise Ermenistan’da ordunun siyasete karışmaması gerektiğini belirtti. Price, Ermenistan’ın demokrasisini desteklediklerini açıkladı. ‘Acınası durum’ Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ise savaş sonrası dönemde Azerbaycan’ın geliştiğini, Ermenistan’da ise kriz yaşandığını belirtti. Aliyev, “Ermenistan hiçbir zaman bu kadar acınası durumda olmamıştı” dedi. Demokrasi ilkelerinin hiçe sayıldığını kaydetti. NATO, gelişmelerin yakından takip edildiğini belirterek demokrasiye bağlılık çağrısında bulundu. Geçen yıl yaşanan savaşta Türkiye’nin destek verdiği Azerbaycan zafer ilan ederken Dağlık Karabağ’daki Ermenistan işgali kısmen sona ermişti. Dedeağaç’a ABD çıkarması Ankara ile gerilimli ilişkilerdeki WashingtonAtina hattında askeri işbirliğini geliştirme adımları dikkat çekiyor. DHA’nın haberine göre, NATO’nun “Defender Europe 21” tatbikatı için ABD’nin, Yunanistan’ın Batı Trakya bölgesine gönderdiği askeri teçhizatı taşıyan Amerikan bayraklı ARC Endurance isimli kargo gemisi Teksas Beaumont’tan yükünü aldıktan sonra Dedeağaç Limanı’na ulaştı. Haberde, ABD’nin Yunanistan ile yapılan ortak tatbikatın ardından 30 adet “Black Hawk” tipi saldırı helikopterlerinin Dedeağaç Dimokritos Havalimanı’nı merkez üs olarak kullanacağının daha önce duyurulduğu hatırlatıldı. Dedeağaç Dimokritos Havalimanı Müdürü’nün şubatağustos arasında havalimanını üs olarak kullanacak helikopterlerin aynı zamanda yakıt ikmali ve bakımının da yine havalimanında yapılacağını söylediği aktarıldı. NATO’nun “Defender Europe 21” tatbikatı için ABD’nin, Dedeağaç’a 1800’den fazla zırhlı araç ve en az 20 bin asker çıkardığına da işaret edildi. Tatbikata Yunanistan’ın ilk kez dahil edilmesi dikkat çekmişti. Üsse protesto Doğu Akdeniz’de gerilimin arttığı bir ortamda bu gelişmeler yaşanırken Atina’nın ABD ile ortak tatbikatı sonrası, Amerikan silahlı kuvvetlerine Trakya bölgesine askeri yığınak için izin vermesine Dedeağaç Barış Komitesi Halk Hareketi’nden tepki geldi. Batı Trakya Barış Komitesi, bölgede kurulacak ABD üssüne protesto kararı aldıklarını duyurGemiden Amerikan “Black Hawk” helikopterleri indirildi. du. Açıklamada “İşçi sendikalarını, bölgemiz halkını ve gençlerini dik durmaya, bu tehlikeli politikayı topluca kınamaya ve ülkemizi ABDNATO ölüm üssüne çeviren bu cinayet kararları engellemek için mücadeleyi yoğunlaştırmaya çağırıyoruz” denildi. S400 baskısı sürüyor Öte yandan ABD, Türkiye’ye Rusya’dan satın aldığı hava savunma sistemi S400’ler konusundaki karşıt söylemine devam ediyor. Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü John Kirby, Türkiye’nin S400’ler satın almasına ve F35 projesinden çıkartılmasına yönelik tutumlarında bir değişiklik olmadığını belirtti. S400’lerin F35’ler ile uyumlu olmadığını düşündüklerini kaydetti. Kirby “Türkiye’nin son 10 yıl içinde ABD’den Patriot savunma sistemi almak için çok sayıda fırsatı olmasına rağmen, bunun yerine Rusya’ya gelir, erişim ve nüfuz sağlayan S400’ü tercih ettiğini hatırlatmak isterim” dedi. Türkiye Obama döneminde Patriot alımı konusunda Washington ile uzlaşma sağlanamaması üzerine Rusya’dan S400 almaya karar vermiş, bunun üzerine ABD yaptırım kararı uyarınca Türkiye Savunma Sanayi Başkanlığı’na ihracatı yasaklamıştı. Rus devlet savunma sanayii şirketi Rostech’in Başkanı Sergey Çemezov ise Türkiye’ye S400 sisteminin satılmasının NATO ülkelerinin güvenliğini tehdit etmediği görüşünü dile getirdi. Öte yandan, Çemezov, Türkiye’ye S400 sevkıyatına ilişkin anlaşmada sistemlerde kullanılan bazı bileşenlerin üretiminin yerelleştirilmesinin öngörüldüğünü söyledi. “Yüzde 100 yerelleştirme yapmıyoruz. İstesek bile Türkiye’nin kendi topraklarında böyle bir süper teknolojili ürünün üretimini bütünüyle organize etmesi pek mümkün değil” ifadesini kullandı. ‘Raporda Veliaht Prens suçlanıyor’ Biden yönetiminin Suudi Arabistan’da Veliaht Prens Muhammed bin Selman’a yönelik mesafeli tutumu gündeme yansırken gözler, Suudi muhalif gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetine ilişkin Amerikan istihbarat raporunda. Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, raporun kısa süre içinde açıklanacağını belirtti. ABD Başkanı Joe Biden raporu okuduğunu ve yakın zamanda Veliaht Prensin babası Kral Selman ile telefonda görüşmeyi planladığını söyledi. Amerikan basını ve Reuters’a yansıyan haberlerde ise bahsi geçen, gizliliği kaldırılan ABD raporunda Prens Selman’ın Kaşıkçı’nın öldürülme emrine onay verdiğinin belirtildiği vurgulandı. 2018 yılı sonunda gizliliği kaldırılmadan önce rapor ABD’de Kongre üyeleri ile paylaşılmıştı. Ancak Trump yönetimi, İran’a karşı bölgedeki müttefiki ile arasını bozmamak ve Riyad ile yapılan dev silah anlaşmalarını sürdürme politikası çerçevesinde, politikacıların ve insan hakları savunucularının raporun gizliliğinin kaldırılması talebini reddetmişti. Uçakla ilgili iddia Öte yandan CNN’in haberinde, Kaşıkçı’yı katleden Suudi infaz timini taşıyan iki özel uçağın Prens Selman tarafından el konulan bir şirkete ait olduğu iddiasına yer verildi. Haber, bir Suudi bakanın imzasıyla “çok gizSelman li” ibaresiyle Washington bölge mahkemesine sunulan belgelere dayandırıldı. Söz konusu belgelerin ilgili mahkemeye, Kanada’ya sığınan eski Suudi İstihbarat Subayı SaSuudi devlet medyası, Krallığın fiili hükümdarı olarak da görülen 35 yaşındaki Prens Selman’ın Riyad’daki Kral Faysal Uzman Hastanesi’nde apandisit nedeniyad Aljabri’nin, Bin le ameliyat olduSelman aleyhinde ğunu bildirdi. AmeAğustos 2020’de liyatın başarılı geçaçtığı dava sonucu tiği kaydedildi. sunulduğuna işaret edildi. Toronto’da yaşadığı sanılan Aljabri, Kaşıkçı cinayetinden hemen sonra Prens Bin Selman’ı, kendisini de öldürtmek için Kanada’ya bir ekip yollamakla suçlamıştı. Washington Post yazarı Suudi gazeteci Kaşıkçı, 2 Ekim 2018’de İstanbul’daki Suudi Arabistan Başkonsolosluğu’nda katledilmişti. Riyad, cinayete karışan 8 şüpheliyi hapis cezasına çarptırmıştı. Kaşıkçı’nın “kaçak bir operasyonla” Suudi Arabistan’a getirilmeye çalışırken öldürüldüğünü kabul eden Riyad, Veliaht Prens’in olayda dahli olduğu iddiasını reddetmişti. Biden: Yeşil kart kısıtlamaları iptal ABD Başkanı Joe Biden, selefi Donald Trump’ın, ülkede çalışma ve yaşama izni sağlayan Yeşil Kart için getirdiği kısıtlamalarla yabancı işçilere yönelik ülkeye giriş yasağını iptal etti. Trump, yeni tip koronavirüs (Covid19) salgınının yol açtığı yüksek işsizliği gerekçe göstererek “ABD vatandaşlarını korumak amacıyla” geçen yıl Yeşil Kart uygulamasını ve yabancı işçilerin ülkeye girişlerini kısıtlama kararı almıştı. Bu gerekçeyi kabul etmediğini duyuran Biden, yasakların ailelerin ABD’de yeniden bir araya gelmesini önlediğini ve ekonomiye zarar verdiğini söyledi. Biden seçim öncesinde Trump’ın katı göç politikalarını geri çevirme sözü vermişti. Biden ayrıca, Trump’ın “kanunsuz”, “anarşist” diye adlandırdığı kentlere mali yardımı kesme kararını da iptal etti. Kamu binalarının klasik estetik anlayışla yapılması gerektiği yönündeki Trump kararı da geri çevrildi. ‘Mucize gerçekleştirdik’ Çin Devlet Başkanı Şi Cinkadar kısa bir sürede yüz milping, “ülkesinin insan eliy yonlarca kişiyi yoksulluktan çıle bir mucize gerçekleştirekaramaz” diye konuştu. rek, aşırı yoksulluğu tamamen Pekin geçen yıl, bütün halkın ortadan kaldırdığını” söyledi. gelirini yoksulluk sınırı olarak Pekin’de düzenlenen etkinlik kabul edilen günlük 2.30 dolate yaptığı konuşmada Şi, kırsal rın üstüne çıkarmayı başardıkbölgelerde geçen 8 yıllarını duyurmuştu. Bu da yaklaşık 100 milyon sayı, Dünya Bankası’nın kişinin “aşırı yoksulluk” belirlediği, en alt değere seviyesinden kurtarılişaret eden 1.90 doların dığını belirtti. Aynı döbiraz üstünde. Gelişmiş nemde yoksullukla müülkeler için bu alt değer cadele çalışmaları çerdaha yüksek bir oranda çevesinde yaklaşık 1.6 Şi Cinping trilyon yuan (yaklaşık yer alıyor. Buna işaretle kimi yorumda Pekin’in 246 milyar dolar) tutarında ya aşırı yoksulluğun ortadan kaltırım yapıldığını duyurdu. dırıldığı açıklamasına şüphey“Çin örneğini” gelişmekte le de yaklaşıldı. Yoksulluk fonolan diğer ülkelerle paylaşa larıyla ilgili yolsuzluk, parti hecaklarına, Pekin’in gelişmekte deflerinin tutturulması için veolan ülkelere yardım sağladığı rilerle oynanmış olabileceği na değinen Şi, “Hiçbir ülke bu iddialarına atıf yapıldı. 5’LI GÖRÜŞME NISANDA Birleşmiş Milletler (BM) uzun zamandır yapılması yönünde görüşmelerin sürdüğü Kıbrıs konferansı için tarihi netleştirdi. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ile Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin yanı sıra garantör ülkeler Türkiye, Yunanistan ve İngiltere’nin katılacağı BM öncülüğündeki gayri resmi toplantı, 2729 Nisan tarihleri arasında Cenevre’de yapılacak. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in sözcüsü, toplantının amacını tarafların Kıbrıs sorununa öngörülebilir bir zamanda kalıcı bir çözüm bulmaları için ortak nokta olup olmadığını belirlemek olarak yorumladı. KKTC Dışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu, Kıbrıs konulu 5+1 gayri resmi toplantısının Türk tarafının önerisi olduğunu, bunun gerçekleşecek olmasından memnuniyet duyduklarını söyledi. VEFAT Değerli koleksiyoner, sanatçı dostu, sanat camiamızın sevilen ismi MURAT BALKAN’ın elim bir trafik kazası sonucu aramızdan ayrılmasından dolayı acımız büyüktür. Ailesine ve tüm sanat camiasına başsağlığı dileriz. RESUL AYTEMÜR, ŞAHIN PAKSOY, DOĞAN PAKSOY, DENIZHAN ÖZER, ARGUN OKUMUŞOĞLU, BEDRI BAYKAM, VEYSEL GÜNAY, ZAHIT BÜYÜK IŞLEYEN, TURHAN EROL, VASIF PEHLIVANOĞLU, GIZEM ENUYSAL, DENIZ GÖKDUMAN, MUSTAFA ATA, BAHAR KOCAMAN, MAHIR GÜVEN, AHMET MEREY, MEHMET MAHIR, NEDRET SEKBAN, TAMER BAŞOĞLU, YALÇIN GÖKÇEBAĞ, ERGIN INAN, SENIZ AKSOY, MUSTAFA SALIM AKTUĞ, IBRAHIM ÇIFTÇIOĞLU, REMZI SAVAŞ, NIHAT KEMANKAŞLI, ALI KOTAN.