Katalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 29 OCAK 2021 CUMA WashingtonTahran hattında nükleer anlaşmanın geleceği konusunda demeçler hızlandı FOTOĞRAF HAYRA YARADI Birbirlerini yokluyorlar ABD Başkanı Joe Biden’ın yemin töreninde yün eldivenleriyle çekilmiş görüntüsü büyük ilgi toplayan Vermont Senatörü ve Demokratik Sosyalistlerin başkan adayı Bernie SanBiden dönemiyle birlikte gözler Was ABD yönetimi, selefi Trump’ın yakın müttefikleri Suudi hington yönetiminin Tahran politikasının nasıl şekilleneceğinde. SeleArabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne silah satışı fi Trump döneminin birçok kararını geri anlaşmasını durdurarak yeniden gözden geçirme kararı aldı. ders, fotoğrafını kullanarak yardım için bağış topladı. Sanders, “Eşim Jane ve ben, geçen hafta bu kadar çok insanın sergilediği yaratıcılığa hayran kaldık. İnternetteki şöhretimi ihtiyacı olan Vermont sakinlerine yardım etye çeviren ABD Başkanı Joe Biden’ın son mek için kullanabildiğimiz için mutluyuz” dehamlelerinden biri de Tahran karşıtı cepmek amacıyla geçici olarak durdurma di. AFP fotoğrafçısı Brendan Smialowski tahede yer alan Suudi Arabistan ve Birleşik kararını duyurdu. ABD Dışişleri Bakanı rafından çekilen fotoğrafın işlendiği tişörtler Zarif, Lavrov ile de görüştü. ‘Altılı Arap Emirlikleri’ne silah satışlarını gözden geçirme kararı oldu. Trump yönetiminin terk ettiği İran ile nükleer anlaşma konusunda WashingtonTahran hattından birbirini yoklayan Blinken, kararı “satışların stratejik hedeflerimizi ve dış politikamızı ilerleten bir şey olup olmadığından emin olmak istedik” sözleriyle gerekçelendirdi. Wall Street Journal gazetesinin haçevrimiçi satışa sunulduktan 30 dakika sonra rekor satışa ulaşarak tükendi. Sanders, kampanyayla hayır işlerinde kullanılmak üzere 1.8 milyon dolar topladığını duyurdu. platform’ ziyareti Bu hafta içinde Moskova, Baku, Erivan ve Tiflis’i ziyaret eden İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, bölge turunun sonunda bugün Ankara’ya geliyor. Türkiye, Rusya, İran, Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan’ın katılımıyla “altılı işbirliği platformu”oluşturulması gündemiyle bölge turuna çıkan Zarif, Ankara’da Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüşecek. Zarif, 25 Ocak’ta Rusya, Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan ve Türkiye turuna çıktı. İlk durağı Moskova’da “Kafkasya bölgesine yaptığım ziyaretin en önemli amacı, altılı bir işbirliği platformunun kurulmasıdır” demişti. Erdoğan gündeme getirmişti açıklamalar sürüyor. Daha önce İran, ABD’ye nükleer anlaşmaya dönmesi için 21 Şubat’a kadar süre verdiğini duyurmuştu. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise önceki gün yeniden bir anlaşma yapmadan önce İran’ın nükleer anlaşmaya ilişkin taahhütlerini yerine getirmesi gerektiğini söyledi. Blinken, Biden’ın “İran anlaşma kapsamındaki yükümlülüklerine tam olarak uyarsa, ABD’nin de aynı şeyi yapacağı” sözlerini yineledi. ‘İlk adımı kim atmalı...’ Blinken’e İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’ten yanıt geldi. Zarif, “Trump’ın azami baskı başarısızlığını unutmayın” dedi. BM Güvenlik Konseyi’nin nükleer anlaşmayı destekleyen kararına işaret eden Zarif, “ABD, nükleer anlaşmayı ihlal etti, İranlıların gıda ve ilaç teminini engelledi. Bu alçakça karmaşa süresince İran anlaşmaya bağlı kaldı, yalnızca anlaşmayı düzeltici önlemler aldı. Şimdi kim ilk adımı atmalı?” ifadelerini kullandı. Resmi adı Ortak Kapsamlı Eylem Planı olarak adlandırılan nükleer anlaşma, Tahran’la nükleer anlaşma 2015 yılında uzun pazarlıkların ardından imzalanmıştı. 2015 yılında İran ve Obama döneminde ABD’nin de aralarında olduğu Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya’nın yanı sıra Avrupa Birliği arasında uzun pazarlıkların ardından imzalanmıştı. Tahran, ABD ve Batılı ülkelerin yaptırımlarından kurtulma karşılığında nükleer programını kısıtlama taahhüdü vermişti. Ancak anlaşma Trump’ın 2018’de vazgeçmesi ve Tahran’a yönelik ABD yaptırımlarını yeniden uygulamasıyla tek taraflı olarak bozulmuştu. AB cephesi anlaşmanın korunması yönünde çaba gösteriyor. Yaptırımlarla birlikte ağır ekonomik krizle boğuşan İran, son dönemde anlaşmanın sonuçsuz kaldığını söyleyerek uranyum zenginleştirme konusunda faaliyet başlatmıştı. Öte yandan Biden yönetimi, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) eski Başkan Donald Trump tarafından kararlaştırılan silah satışlarını gözden geçirberine göre, Biden yönetiminin Suudi Arabistan’a hassas güdümlü mühimmat ve BAE’ye F35 savaş uçaklarının satışı da dahil olmak üzere yapılması düşünülen milyarlarca dolarlık silah satışını durdurma adımı, Riyad ile ilişkisini “yeniden değerlendirme” sözü veren Biden’ın göreve başlamasından bir hafta sonra geldi. Trump, İsrail’e verdiği destek ve İran’a karşı “azami baskı” politikası doğrultusunda hem BAE hem de Suudi Arabistan ile sıkı ilişiler kurmuştu. Trump, Mayıs 2019’da Suudi Arabistan, BAE ve Ürdün’e 8 milyar dolarlık silah satışı konusunda Kongre’den gelen itirazları önlemek için İran’la yaşanan gerilim nedeniyle ulusal acil durum ilan etmişti. Ancak Trump’ın silah satışı kararına Demokrat ve bazı Cumhuriyetçi kongre üyeleri “tehlikeli bir silahlanma yarışını kolaylaştıracağını” söyleyerek karşı çıkmıştı. İsrail’in de F35 satışına yönelik çekincesi olduğu haberleri gündeme yansımıştı. ABD, Türkiye’yi Rus S400 sistemi alımı nedeniyle yaptırım kararı çerçevesinde F35 programından çıkarmıştı. Aşırı sağcı katile ömür boyu hapis Almanya’da göçmen dostu olarak bilinen Kassel Valisi Walter Luebcke’ye suikast suçundan yargılanan aşırı sağcı Stephan Ernst, ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Dava, ülkede neoNazi grupların etkinlik kazanmasına yönelik kaygıların artığı bir dönemde görüldü. Başbakan Angela Merkel’in Muhafazakâr Hıristiyan Demokrat Birlik Partisi’nden Luebcke’nin (65) cansız bedeni 1 Haziran 2019’da evinin terasında bulunmuş, yakın mesafeden başından vurularak yaşamını yitirdiği belirlenmişti. Savcılığın “ırkçılık ve yabancı düşmanlığı” nedeniyle iş Luebcke lendiğini savunduğu cinayetin kurbanı Luebcke, Merkel’in 2015’te ülkenin sınırlarını sığınmacılara açma kararını desteklemişti. Ömür boyu hapis cezasına çarptırılan Ernst, Luebcke’yi öldürdüğünü kabul etmişti. Cinayetin, II. Dünya Savaşı’ndan sonra ülkede aşırı sağ tarafından düzenlenen ilk si“Altılı platform” önerisini ilk olayasi suikast olduğuna dikkat çekiliyor. rak Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Karabağ zaferi dolayısıyla düzenlenen askeri törene katılmak üzere gerçekleştirdiği son Baku Pearl cinayeti yine ziyaretinde gündeme getirmişti. Erdoğan, Azerbaycan, Gürcistan, karanlıkta kaldı Türkiye, Rusya ve İran ile arzu etmesi durumunda Ermenistan’ın da içinde bulunduğu işbirliği platPakistan Yüksek Mahkemesi, ABD’li gazeteci Daniel Pearl’ün kaçırılması ve öldüformunun kurulabileceğini söylerülmesini planlamaktan mahkum olan, aramişti. “Altılı platformun herkesin larında İngiliz asıllı cihatçı Ahmed Ömer Said kazanacağı bir girişim olduğunu, Şeyh’in de yer aldığı 4 sanık hakkında beraat Ermenistan’ın da bu sürece katılakararına yönelik itirazları reddetti. Sanıkların rak olumlu adımlar atmasının Anserbest bırakılmasına karar verdi. The Wall karaErivan ilişkilerinde yeni bir Street Journal’ın Güney Asya büro şefi olan sayfa açabileceğini” belirtmişti. Pearl, El Kaide’nin üstlendiği 11 Eylül saldırıTürk Dışişleri Bakanlığı’ndan larının ardından Pakistan’a gitmişti. 2002’de Zarif’in ziyaretine ilişkin, “ikili ilişköktendinci gruplar hakkında araştırma yapkilerimizin tüm boyutlarıyla ele alınması, ayrıca bölgesel ve ulusS TEPKİ DİNMİYOR iyasi krizin yanı sıra ekonomik tablonun Covid19 19751990’daki iç savaştan bu yana en büyük ekonoIRAK’TA tığı sırada kaçırılmış, bir süre sonra da katledilmişti. Daha önce de yabancıları kaçırma lararası gelişmeler hakkında görüş alışverişinde bulunulması öngörülsalgınıyla birlikte daha da ağırlaştığı Lübnan’da protediğimiz için buradayız. İnsanlar IŞİD’E DARBE mik krizlerden birini yaşıyor. İşsizliğin yüzde 35’i aşeylemlerinde bulunduğu belirtilen Şeyh’le birlikte 3 kişi yakalanmış, yargılanmaları sonumektedir” denildi. lANKARA ABD’DEN TÜRKIYE VE RUSYA’YA: LIBYA’DAN ÇEKILIN ABD, yabancı güçlerin Libya’dan çekilmesi için tanınan sürenin dolduğuna işaret etti. DW Türkçe’nin haberine göre BM Güvenlik Konseyi’nde konuşan ABD’nin BM nezdindeki daimi büyükelçisi Richard Mills, “Rusya, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) dahil tüm yabancı tarafları, Libya'nın egemenliğine saygıya ve Libya'daki askeri müdahaleyi derhal ve tamamen durdurmaya çağırıyoruz” dedi. BM tahminlerine göre Libya’da yaklaşık 20 bin yabancı askeri güç ve paralı asker bulunduğu belirtilirken taraflar, 23 Ekim 2020’de BM himayesinde imzalanan ateşkese göre, tüm yabancı güçlerin üç ay içinde ülkeyi terk etmesi istenmişti. Öte yandan Libya’da BM’nin tanıdığı Ulusal Uzlaşı Hükümeti’yle Türkiye arasında varılan deniz yetki alanlarına yönelik anlaşmaya ülkenin doğusunda Tobruk yönetimiyle ittifak Hafter cephesinden muhalefet çabaları sürüyor. El Arabiya haberine göre, El Bayda mahkemesi, “Türkiye’nin Libya hükümeti ile Aralık 2019’da imzaladığı Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası’nın iptaline yönelik bir karar aldı. AB ve Kahire’den bu uzlaşıya karşıt çıkışlar gündeme yansımıştı. testolar alevlendi. Ülkenin kuzeyindeki Trablusşam’da önceki gün eylemciler ekonomik kriz ve salgın nedeniyle getirilen kısıtlamalara karşı meydanlara çıktı, güvenlik güçleriyle bazı gruplar arasında çatışmalar yaşandı. Çıkan olaylarda bir kişinin vurularak yaşamını yitirdiği, 226 kişinin yaralandığı yerel basına yansıdı. Gösterilerde siyasileri, hükümeti yolsuzluk ve ekonomik krizden sorumlu tutan eylemciler “Ekmek isaç” sloganları attı. Kimi grup, hükümet binasının bahçesine ait kapıyı sökerek içeri girmek istedi. Göstericiler polise taş ve molotofkokteyli atarken güvenlik güçleri sert müdahalede bulundu. Ülkenin başka kentlerinde eylemcilerin yollara barikatlar kurduğu belirtiliyor. Lübnan’da Covid19 vakalarındaki artışın önüne geçmek için kısıtlamaların gelecek aya uzatılmasına karar verilmişti. Kamu borcunun 90 milyar doları aştığı Lübnan, tığı ülke, Ağustos 2020’de Beyrut Limanı’nda meydana gelen büyük patlamayla ekonomik açıdan daha da zor duruma düştü. Ülkede siyasi gruplar arasında yaşanan anlaşmazlıklar nedeniyle 10 Ağustos’tan bu yana yeni hükümet kurulamıyor. Öte yandan, Uluslararası Af Örgütü, Fransa’yı Lübnan’a silah satışını durdurmaya çağırdı. Fransız yapımı plastik mermi ve gözyaşartıcı gazın barışçı protesto yapan halka karşı kullanıldığını belirtti. DSÖ heyeti sahaya indi Covid19 kökenlerini araştırWUHAN mak üzere ilk görüldüğü yer Çin’in WuİNCELEMESİ han kentine giden BAŞLIYOR Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) heyeti karantinadan çıktı. 14 Uzmanlar, virüsün kaynağına yönelik çalışma yapacak. günlük karantinaya alınan ekip, dün öğleden sonra Wuhan’daki zı “yanlış bilgilendirmelerin” kayotellerinden otobüsle ayrıldı. Ekip, gı verici olduğu yorumunu yapyarasalar aracılığıyla insanlara tı. Pekin’den ise ABD’yi DSÖ uzgeçtiği düşünülen virüsle ilgili sa manlarının “çalışmalarına, bilime ha araştırması yapacak, ancak zi ve gerçeklere saygı gösterme” tepyaretleri en baştan itibaren siyasi kisi geldi. Çin Dışişleri Sözcüsü, bir yük de taşıyor. DSÖ ekibinin “siyasi müdahaleden ABDÇin gerilimi uzak bir şekilde” çalışmasına izin verilmesi gerektiğini söyledi. ABD’de Joe Biden yönetimi, daBu arada dünyada da aşıya ulaşha ekip karantinadan çıkmadan ma kavgası büyüyor. DSÖ Avrupa Çin’in tutumuyla ilgili “endişe” Direktörü Hans Kluge, aşı üreticileaçıkladı. Beyaz Saray Basın Sözcü rinin Covid19’la mücadele eden ülsü, ABD’nin “güçlü ve açık bir ulus kelere aşı gönderebilmek için yolararası inceleme” yapılmasını is ğun şekilde çalıştıklarını söyledi. tediğini kaydetti. Çin’den gelen ba Pfizer ve AstraZeneca’nın AB ülkelerine aşı tedarikindeki gecikmelerle ilgili Kluge, birliğin aşı üreticileriyle işbirliği yapması gerektiğini söyledi. “Yeterli aşı yok. Ama imalatçıların açığı kapatmak için çalıştığına kuşkumuz yok” dedi. Berlin’den AstraZeneca çıkışı Bu arada Almanya’nın nisan ayından itibaren aşı sıkıntısı yaşayacağı bildirildi. Sağlık Bakanı Jens Spahn, eyalet liderlerini konuyu ele almak için zirve düzenlemeye çağırdı. Avrupa’nın da aşıdan adil payı almak için ne yapılması gerektiğini konuşması gerektiğini söyledi. Almanya Sağlık Bakanlığı, İngiliz ve İsveç ilaç firması AstraZeneca’nın geliştdiği aşının 1865 yaşa uygulanmasını tavsiye etti. Daimi Aşı Komisyonu’nun kararına gerekçe olarak bu yaş üstüne değerlendirmeye yönelik yeterli veri bulunmadığını gösterdiği aktarıldı. Irak’ta terör örgütü IŞİD’e yönelik operasyonlar devam ederken Irak Başbakanı Mustafa elKazımi, IŞİD’in üst düzey ismi Ebu Yaser elİsavi’nin öldürüldüğünü duyurdu. İHA’nın haberine göre sosyal medyadan açıklama yapan elKazımi, “Kendisine Halife Yardımcısı ve Irak Valisi adı veren Ebu Yaser elİsavi öldürüldü” dedi. Bağdat’ta geçen hafta 32 kişinin öldüğü saldırıyı IŞİD’in üstlenmesinin ardından elKazımi “Yıkıcı karşılık verilecek” demişti. cunda Şeyh’e ölüm, diğer üç sanığa ise ömür boyu hapis cezası çıkmıştı. Sanıklar, temyize başvurmuştu. Sindh Yüksek Mahkemesi, geçen yıl yeterli kanıt olmadığı gerekçesiyle, sanıkların cezevinde kaldıkları süreyi de göz önüne alarak salıverilmelerine hükmetmişti. ‘Adaletin rezilliği’ Pakistan hükümeti, ABD’den gelen tepki üzerine kararı 3 ay ertelemişti. Yüksek Mahkeme ise tahliye kararını yinelemişti. Daha önce cinayete ilişkin ABD’de yayımlanan bir raporda, “yanlış kişilerin mahkum edildiği” savunulmuştu. Pearl’ün, El Kaide’den Halid Şeyh Muhammed tarafından öldürüldüğü iddia edilmişti. Ancak kaçırılma olayında Said Şeyh’in sorumlu olduğuna vurgu yapılmıştı. Pearl’ün ailesi ise mahkemenin kararını “adaletin rezilliği” olarak niteleyerek davaya ABD’nin müdahil olması çağrısı yaptı. Wall Street Journal’dan da karara tepki yükseldi. ACILARINIZI PAYLAŞIYORUZ... Vefat ve başsağlığı ilanlarınız için yaptığınız ödemenin yüzde 20’sini Cumhuriyet Vakfı Burs Fonu’na aktarıyoruz. Bu fondan, yetenekli, ihtiyaç sahibi öğrencilere burs veriyoruz. Acılarınızı paylaşıyoruz. Yakınlarınızın adı bu burslarla yaşasın. www.cumhuriyetvakfi.org.tr ANKARA: 0312 442 30 50 İZMİR: 0232 441 12 20 İSTANBUL: 0212 343 72 74