Katalog

5 HABER 11 OCAK 2021 PAZARTESİ Erişim engeline dönüşen ‘unutulma hakkı’, muhalifler için sansür, siyasiler için geçmişin ‘aklanması’ Sansür nasıl unutulur BMM’dekabuledilenyenisosyalmedyadüzenlemesikapsamındayeralan “unutulma hakkı”, muhalif basını sansür aracına dönüştü. Yurttaşların mağduriyetini T ? önlemek amacıyla getirildiği savunulan “unutulma hakkı” gerekçe gösterilerek için getirildiğini belirten siber haklar uzmanı Yaman Akdeniz, “Unutulma hakkı genelde AKP’li siyasetçiler veya mevcut hükümete yakın şirketler tarafından kullanılıyor. Yaptıkları yolsuzlukların, usulsüzlüklerin üstünü kapatmaya çalışıyorlar. Türkiye’de mahkeme kararlarına dayanan, belgeli, gazetecilik ödülü almış haberlere dahi erişim yasakları getiriliyor. “Unutulma hakkının” normalde yurttaşların mağduriyetini önlemek ZEHRA ÖZDİLEK unutulması söz konusu olmayan şeyler unutturulmaya çalışılıyor” dedi. Basın meslek örgütleri de yüzlerce habere ve içeriğe erişim engeli gelmesine tepki gösterdi. ERDOĞAN, AYDA YÜZLERCE KARARTMALARI GÖRMEDI ERIŞIM ENGELI Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü nedeniyle yayımladığı mesajda, “gazetelere kesilen ilan cezalarını, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) aracılığıyla verilen ‘yayın durdurma’ kararlarını” görmezden geldi. Erdoğan, “Türkiye olarak basın özgürlüğünden hiçbir zaman vazgeçmeyeceğimiz gibi bu kavramın istismar edilmesine de içeride ve dışarıda ülkemiz aleyhine kara propaganda için kullanılmasına da asla müsaade etmeyeceğiz” dedi. Kamuoyunun haber alma hakkının karşılanması ve doğru bilgilendirilmesi noktasında medyanın demokrasinin vazgeçilmez bir unsuru olarak öne çıktığını söyleyen Erdoğan, demokrasinin kesintiye uğradığı dönemlerde bir vesayet aygıtı olarak kullanılan Türk medyasının daha demokratik, özgürlükçü ve çok sesli bir yapıya kavuşması yönünde önemli ilerlemeler kaydettiklerini ileri sürdü. Erdoğan, “Türkiye olarak basın özgürlüğünden hiçbir zaman vazgeçmeyeceğimiz gibi bu kavramın istismar edilmesine de içeride ve dışarıda ülkemiz aleyhine kara propaganda için kullanılmasına da asla müsaade etmeyeceğiz” ifadelerini kullandı. l ANKARA / Cumhuriyet Soylu’nun MHP eleştirisi silinecek! MAHMUT LICALI İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun 12 Eylül referandumunun ardından FETÖ’nün yayın organı Samanyolu TV’de gerçekleştirdiği ve bugünkü siyasi konjonktürle uyumlu olmayan konuşmalarının, TRT aracılığıyla, sosyal medya platformlarından “telif gerekçesiyle” kaldırılmaya başlaması dikkat çekti. CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, TRT’nin bir süredir sosya medya sağlayacılarına başvurarak, AKP’li siyasetçilerin eski demeçlerini içeren videoların içeriğini telif hakkı gerekçesiyle engellemek amacıyla harekete geçtiğini kaydetti. Özel; İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun, 12 Eylül 2010 referandumunun ardından FETÖ’ye ait bir televizyon kanalına çıkarak, “Adalet ve Kalkınma Partisi’nin bu millete yüzde 10 seçim barajını düşürme borcu vardır. DEHAP’ın parlamentoya girebilmesi gerekiyor. Yeni Türkiye’de MHP’ye yer yok” ifadelerini kullandığı videolarının, TRT ya da iş ortakları tarafından gelen “telif hakkı talepleri” gerekçe gösterilerek, engellendiğini dile getirdi. Özel, politikacıların siyasi kariyerlerindeki zikzakların görülmemesi için kendilerine adeta bir temiz kâğıdı çıkarmaya çalışmaları ve buna TRT’nin alet edilmesinin kabul edilemez olduğunu belirterek, “TRT eliyle ve telif hakkı bahanesiyle siyasetçilerin geçmişlerini silme çabası içinde oldukları açıktır” diye konuştu. l ANKARA Ayvazoğlu’na FETÖ’lü yanıt AKP Trabzon Milletvekili Bahar Ayvazoğlu, Twitter hesabından CHP İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu’nu hedef aldı. Ayvazoğlu, Kaftancıoğlu’na yönelik montaj bir fotoğraf paylaşarak “Militan” dedi. CHP Gençlik Kolları Başkanı Cem Aydın da Ayvazoğlu’nun 2013 yılında sosyal medya hesabı üzerinden FETÖ lideri Fethullah Gülen’in bir “taziye” mesajını paylaştığı iletiyi alıntılayarak, “Fotoğraftaki Canan Kaftancıoğlu değil ama bu sensin Bahar Ayvazoğlu” ifadelerini kullandı. l İç Politika Sosyal medya düzenlemesinin geçen temmuz ayında kabul edilmesinin ardından Cumhuriyet, OdaTV, BirGün, Sözcü, Evrensel gazetelerinin haberlerinin çoğunlukta olmasının yanı sıra birçok internet sitesine ve sosyal medya içeriğine erişim engeli getirildi. Erişim engeli getirilen haberler arasında Cumhuriyet’in Cumhurbaşkanı Başdanışmanı, Gençlik ve Spor Bakan Yardımcısı, Vakıfbank Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı, eski AKP milletvekili ve eski güreşçi Hamza Yerlikaya’nın “lise diplomasının sahte” haberi de yer aldı. Siyaset gündeminde tartışma yaratan ve bir mahkeme kararına dayanan habere yayımlanmasının üzerinden 2 hafta geçmeden erişim yasağı getirildi. Yerlikaya haberinin yanı sıra 1 31 Aralık tarihleri arasında yüzlerce haber ve tweet’e erişim yasağı kondu. Cumhuriyet’in gazecilik ödülü alan “Damat İşi Biliyor” ve “Boğaz’da kaçak var” haberlerine de erişim engeli getirilmişti. 18 ARALIK 2020 14 NİSAN 2020 20 OCAK 2020 ‘ARTIK ÜÇ YAPTIRIM UYGULANIYOR’ ‘Siyasetçinin o hakkı yok’ Üç engel yaptırımının, siyasi kimliği olan hükümete yakın kişiler tarafından kullanılan bir mekanizma olduğunu dile getiren siber haklar uzmanı Yaman Akdeniz şunları söyledi: “Hem hükümet eleştirileri hem yolsuzluk haberlerini engellenmek; yani basının görevini yapmasını engellemeye çalışıyorlar. Dolayısıyla kamuoyunun bilgi edinme hakkını da engelliyorlar. Yolsuzlukları, usulsüzlükleri kapatmaya çalışıyorlar. Biz de ‘engelliweb’ olarak bunu ifşa etmeye çalışıyoruz. İçerik çıkarma kararı geldi.” ‘Siyasi amaçlı’ Türkiye’de birçok konuda olduğu gibi “unutulma hakkı”nın kullanımının siyasi amaçlı olduğunu vurgulayan Akdeniz, “Niye bu Akdeniz: Erişim yasakları tır, sosyal medyada da sareskiden de vardı. hoş fotoğrafları paylaşılmışTemmuzda yapılan değişiklikle bunun yanına ikinci olarak tır veya bir protestoya katılmıştır ve bu onun iş bulmasını zorlaştırıyordur. Bu durumlarda unutulma hakkı içerik çıkarma eklendi. var ama siyasetçilerin yok. Üçüncü olarak da erişime engellenen içeriklerin arama motorları ile ilişkisinin kesilmesine Hâkimlerin dengeleme işlemini yapmasını bekliyoruz. Bir de ifade ve basın özgürlüğü olduğunu unutmamamız lazım. Konu siyasetçiler olkarar verdiler. Yaman Akdeniz duğunda terazide ağır basan taraf mutlaka ve mutlaka ifadeğişiklikler yapıldı de ve basın özgürlüğüdür. diye baktığımız zaman arka plandaki Bizim öğrenme hakkımız siyasetçigerekçesi bu” dedi. nin unutulma hakkından daha önemAkdeniz, unutulma hakkının normal lidir. Unutulması söz konusu olmayurttaşlar için olduğunu dile getirerek yan şeyler unutturulmaya çalışılı“Mesela geçmişte trafik cezası almış yor” ifadelerini kullandı. BASIN MESLEK ÖRGÜTLERINDEN TEPKI: Yolsuzlukların üzerine örtü SIBEL GÜNEŞ TGC Genel Sekreteri Unutulma hakkıyla geçmiş siliniyor yeni bir gerçeklik inşa edilmeye çalışılıyor. Gazetecilerin kamu yararı amacıyla yaptıkları haberlerin internette saklanması, toplumsal hafızanın korunması ve yurttaşların gerçeği bilme hakkı açısından büyük önem taşıyor. Demokratik bir geleceğin kurulmasına katkı sağlıyor. Sosyal medya yasası, 1 Ekim 2020 itibarıyla yürürlüğe girdi. Sosyal medyayı kısıtlamaya dönük birçok adım atıldı. Gazetecilik, düşünceyi ifade özgürlüğü üzerinde var olan olağanüstü baskının Güneş alanları genişletildi. Haber yayma ve bilgiye erişim hakkına yine müdahale edildi. Bağımsız medya kuruluşlarının haberlerinin unutulma hakkı kullanılarak internetten silinmesi ibretlik bir süreci daha gösteriyor. Yolsuzluk, yoksulluk, şiddet, saldırı gibi olayları yansıtan haberlerin unutulma hakkıyla ortadan kaldırılması tam anlamıyla sansür anlamına geliyor. Unutulma hakkının kamu yararı olan haberlerin halkın hafızasından silinmesi için kullanılması hukuk açısından da demokrasi açısından çok sorunlu. Geçmişin denetlenmesi, silinmesiyle yeni bir gerçeklik inşa edilmeye çalışılıyor. Kamu denetimini ortadan kaldırıyor. Hukuksuzlukların, yolsuzlukların, şiddetin geçmişi silinerek bir anlamda cezasız kalmasına da zemin hazırlanıyor. Sansürün adı: ‘Unutulma hakkı’ PINAR TÜRENÇ Basın Konseyi Başkanı Kamuoyunda “Sosyal Medya Yasası” olarak bilinen ve geçen ekim ayında Meclis’te kabul edilen kanunun çıkarılma amacının, aslında ifade ve basın özgürlüğünü kısıtlamak olduğu belliydi. Sadece internet ortamında suç oluşturan içeriklerin çıkarılacağı belirtilmesine karşın, tam bir “sansür” olarak uygulanmaya başlandı. Siyasallaştırılan yargı eliyle, özellikle iktidar mensuplarının adlarının karıştığı yolsuzlukları ortaya çıkaran ispatlı, belgeli yüzlerce haber, “unutulma hakkı” kötüye kullanılarak internet ortamından şimdiden çıkarıldı. Hatta Türenç eski milletvekili, bakan yardımcısı, Cumhurbaşkanı başdanışmanı ve bir bankanın yönetim kurulu üyesi olan eski sporcunun, mahkeme karıyla kesinleşen “sahte diploma kullandığı” haberleri bile “unutulma hakkı” kılıfı uydurularak internet ortamından silindi. Bu gidişle yolsuzluk ve sahtekârlıkların üzerinin örtüleceği kimseyi şaşırtmayacak. Bu, halkın haber alma hakkının engellenmesi, ifade ve basın özgürlüğü ihlali olduğu gibi; basına ağır bir sansürdür. Demokrasilerde böyle uygulamaların asla yeri yoktur. ‘Kapkara geçmişler görünmez kılınıyor’ EROL ÖNDEROĞLU Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) Türkiye temsilcisi Türkiye’de unutulma hakkına dair standartların, özellikle özel yaşamın gizliliği gibi son derece meşru bir gerekçeye dayandırılsa da şatafatlı söylemler bir kenara bırakılırsa, siyasete batmış sulh ceza hâkimlikleri eliyle geçmişe ait hukuka aykırı icraatı temizleme işine alet edildiği görülecektir. Her türlü yolsuzluk, hukuksuzluk, kayırmacılık veya usulsüzlük giÖnderoğlu bi özellikle politik sistemlerin koruduğu, hesap sormadığı icraat ve buna dair iddialar, kamuoyunun bilme hakkına karşılık geliyorsa, hiçbir düzlemde “unutulma” bir haktan yararlanamaz. Ancak Türkiye’de, “kişlik hakları” veya “unutulma hakkı” o kadar sihirli bir değnek ki, kapkara geçmişleri medyada ve internet dünyasında görünmez kılıyor. 13 Mayıs 2014’te Avrupa Birliği Mahkemesi (CJUE) İspanya Google kararında, kişisel verileri koruma adına arama motorlarında bazı bilgilerin silinmesinin yolunu açmışsa da Türkiye’deki yargının daha ziyade bir “kirli sicil” temizleme işinin bir parçası olduğunu gözlemliyoruz. Bunun da gazeteciliğin kriminalize edilmesi kadar yurttaşın körleştirilmesi gibi vahim sonuçları oluyor. ? NELER ENGELLENDi Son bir ayda erişime engelenen bazı içerikler şöyle: l 1 Aralık: Berat Albayrak’ın danışmanının açıklamaları l 2 Aralık: Birçok rektörün fakültelerde dekan vekili olması haberi l 2 Aralık: Çalık Gayrimenkul Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Taçyıldız ile ilgili haberler l 7 Aralık: Batman Gercüş’te cinsel istismara maruz bırakılan çocukla ilgili haberler l 9 Aralık: Eski AKP milletvekilinin damadı ile ilgili haberler l 10 Aralık: İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin AKP dönemine ilişkin suç duyurusu haberleri l 11 Aralık: Üst düzey bir yargı mensubu ile ilgili şiddet ve yolsuzluk haberleri l 15 Aralık: PTT’nin bir şirket ile gizli protokol imzalaması haberleri l 16 Aralık: Trakya Üniversitesi Rektörü ile ilgili haberler l 18 Aralık: AKP Şanlıurfa Gençlik Kolları Başkanı Mehmet Salih Saraç’ın belediyedeki görevine devam ettiğiyle ilgili haberler l 18 Aralık: SBK Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hakkındaki haberler l 18 Aralık: “Kuru ekmek yiyorlarsa aç değiller demektir” diyen milletvekili haberleri l 24 Aralık: Canan Kaftancıoğlu hakkındaki takipsizlik kararı haberleri l 24 Aralık: Eski Brüksel Büyükelçiliği basın müşavirinin eroin ile yakalanması haberleri l 25 Aralık: Cübbeli Ahmet Hoca’nın damadı ve ağabeyi hakkındaki haberler l 25 Aralık: İYİ Parti milletvekili Lütfü Türkkan’ın tweet’i l 28 Aralık: Cumhurbaşkanı Başdanışmanı’nın lise diplomasının sahte olduğuyla ilgili haberler l 29 Aralık: Define kazısı sonucu yok olan Dipsiz Göl ile ilgili içerikler l 30 Aralık: Cumhurbaşkanı’nın avukatının vekâlet ücreti ile ilgili haberler l 31 Aralık: Bilal Erdoğan’ın arkadaşının ihale alması haberlerinin engellenmesi haberlerinin engellenmesi. Yanlışların izlerini silmek GÖKHAN DURMUŞ TGS Genel Başkanı Unutulma hakkı demokratik ülkelerde uygulandığı gibi uygulanmıyor maalesef bizim ülkemizde. Unutulma hakkının bir insan hakkı olduğuna inanan birisi olarak, bunun bir sansüre dönüştürülmesine karşıyım. Türkiye’de sansürün bir biçimi olarak Durmuş kullanılmaya başlanan unutulma hakkı, haberlere erişimi engellemeye dönüştü. İktidarın geçmişteki hatalarının, yanlışlarının, yol arkadaşlarının izlerini silmek üzere sosyal medya düzenlemesinin içerisine eklenen unutulma hakkı, birçok geçmiş haberi arşivlerden sildi. Bugünde iktidardakiler başta olmak üzere yönetenler kendileriyle ilgili haberleri ortadan kaldırmak için unutulma hakkına başvuruyor. Unutulma hakkının bir sansür aracı olarak kullanılmaması, kamu kurumlarını ve onları yönetenleri kapsamaması gerekiyor.