Katalog

10 2 EYLÜL 2020 ÇARŞAMBA DOLAR AVRO STERLIN FAİZ BORSA ALTIN CUMHURİYET EKONOMİ ALTIN 24 AYAR 7.3590 0.7 kuruş 8.7990 2.7 kuruş 9.9330 9.5 kuruş 13.28 0.07 puan 1.085 6.58 puan 3150.94 3.55 lira 467.65 1.45 lira Salgın nedeniyle zarar açıklayan THY’de, işçi ücretleri yüzde 3050 azaltılacak Fatura çalışana kesildi Türk Hava Yolları (THY) ile Havaİş Sendikası, salgının şirket üzerindeki etkileri nedeniyle çalışanların ücret ve diğer ödemelerinden 2021 sonuna kadar kesinti yapılması konusunda anlaştı. Ancak imzalanan protokolün detayları değişik sorunlara işaret ediyor. Cumhurbaşkanı TayMUSTAFA yip Erdoğan geçen günÇAKIR lerde THY Yönetim Ku rulu Başkanı İlker Aycı ile Havaİş Sendikası Genel Başkanı Ali Kemal Tatlıbal’ı kabul etti. Bu görüşmenin ardından ise THY ile Havaİş arasında önceki gün “Ücret Düzenleme Protokolü” imzalandı. Böylece bir protokolle toplu iş sözleşmesinde değişiklik yapıldı. Havaİş bu protokolü “26. Dönem Toplu İş Sözleşmesi’nin Covid19 Küresel Salgın Şartlarına Uyarlanması” olarak duyurdu. Pro THY yönetimi ile Havaİş Sendikası arasında yapılan anlaşma sonrası işçi çıkarılmayacağı açıklandı ama imzalanan protokolde böyle bir madde olmaması dikkati çekti. tokolde, pandeminin küresel ekonomileri tarihte benzeri görülmemiş olumsuz bir noktaya getirdiği, bu durumun tüm sivil havacılık sektörüne olduğu gibi THY’nin ticari faaliyetlerine ve nakit akışına doğrudan ve büyük çaplı yansıması olduğu belirtildi. ‘Kıdem’den kesinti Bu durumun toplu iş sözleşmesinin imzalandığı 15 Nisan 2019 tarihinde öngörülemez ve öngörülmesi de beklenemez olağanüstü bir durum olduğuna işaret edilen protokolde, “THY’den 26. Dönem Toplu İş Sözleşmesi’ndeki tüm yükümlülüklerine aynen uymaya devam etmesini beklemenin ticari ha yatın gerçeklerine aykırı düşeceği” belirtildi. Bu nedenle de sözleşmenin bazı hükümlerinin yeniden uyarlanması ve sadece Havaİş üyelerini bağlaması konusunda mutabakata varıldı. Protokole göre 1 Eylül’den geçerli olmak üzere, pilotların da aralarında bulunduğu kokpit personelinin ücretlerinden yüzde 50, kabin personelinin ücretlerinden yüzde 35, yer personelinin ücretlerinden yüzde 30 kesinti yapılacak. Ücret ve ödemeler yeniden belirlenecek. Kıdem ücreti üzerinden de yüzde 30 kesinti olacak. Ücret ve diğer ödeme kalemlerine yüzde 1 ek zam verilmesine dair karar uygulanmayacak. Bunların dışında evlenme, doğum, ölüm yardımları, sosyal yardım, kreş yardımı, tazminatlar ve primler gibi diğer ödemelerde değişiklik yapılmadı. Bu ödemeler sözleşmedeki gibi yapılacak. 6 ayda bir görüşme Protokolde, tarafların 6 aylık dönemlerde ara görüşmeler ve değerlendirmeler yapacağı belirtildi. Havaİş, duyurusunda, “istihdamın korunmasının birinci önceliğimiz olduğu hususu işverene iletilmiş bu konuda taraflar arasında mutabakat sağlanmıştır” diyerek işten çıkarma yapılmayacağını savundu. Ancak protokolde işten çıkarma yapılmayacağına dair hiçbir hüküm yer almadı. Yine protokolde 6 aylık dönemlerde gerçekleştirilecek görüşmelerde kesintilerden vazgeçilebileceği gibi bir hüküm de yer almadı. Sadece “ara görüşmeler ve değerlendirmeler yapılacağı” belirtilmekle yetinildi. l ANKARA EUROCLEAR VE TEB Yabancı yatırımcı için yeni kolaylık Dünyanın önde gelen uluslararası takas ve saklama kuruluşlarından Euroclear’in TEB’i Türkiye’deki iş ortağı olarak seçtiği açıklandı. Bununla yabancı yatırımcılara Türk menkul kıymetlerinde takas kolaylığı sağlanacak. Yabancılar küresel standartlara uyumlu operasyonel süreçlerle işlemlerinde devlet iç borçlanma senedi yatırımlarını gerçekleştirebilecek. Türk tahvillerinin teminat kabul edilme kabiliyeti artacak. l Ekonomi Servisi İTO’DAN AÇIKLAMA İstanbul’da aylık artış yüzde 0.59 İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) perakende fiyatları yansıtan İstanbul Ücretliler Geçinme indeksi, ağustos ayında bir önceki aya göre yüzde 0.59, toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları indeksi ise yüzde 0.84 arttı. Yıllık enflasyon ise geçinme indeksine göre yüzde 11.27, toptan indeksine göre de yüzde 10.35 yükseldi. l Ekonomi Servisi BİSKÜVİ İÇİN Ülker, buğdayda ilk hasadını yaptı Ülker, Konya Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü’yle ortaklaşa yürüttüğü çalışmalarla geliştirdiği, bisküvilik un üretimine uygun “Aliağa” adlı buğdayının ilk hasadını yaptı. İlk ekimin Kasım 2019’da yapıldığını söyleyen Ülker Üst Yöneticisi Mete Buyurgan, 2023’te buğday ihtiyacının yarıdan fazlasını bu buğdaydan karşılamayı hedeflediklerini bildirdi. l Ekonomi Servisi 39.98 MILYAR LIRA Bankalardan 7 ayda yüzde 38 kâr artışı Bankacılık sektörünün temmuz ayı net kârı, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 147 artışla 8.25 milyar liraya çıktı. BDDK aylık verilerine göre, bankaların ocaktemmuz dönemi kârları ise yüzde 38 artışla 39.98 milyar liraya yükseldi. l Ekonomi Servisi Yarışın toplam 100 milyon dolar harcama yaratması bekleniyor. Formula 1’e 20 bin turist bekleniyor Yaklaşık 10 yıl aradan sonra kasım ayında tekrar İstanbul’da yapılacak olan dünyanın başlıca motor yarış organizasyonlarından Formula 1’i izlemek için, pandemi koşullarının imkân vermesi halinde 20 bin turistin Türkiye’ye gelmesi bekleniyor. 30 TL’den başlayacak Yarışın organizasyonuna ev sahipliği yapacak olan Intercity İstanbul Park’ın yönetim kurulu başkanı Vural Ak, pistin sosyal mesafe kuralları çerçevesinde yarı kapasiteyle 100 bin seyirci ağırlayabileceğini ancak seyirci sayısının dünya genelindeki koronavirüs salgını nedeniyle daha o zaman seyircisiz olacaktır. Ama az olabileceğini belirtti. burası kapasitesi çok geniş bir açık Yaklaşık 20 bin yabancı turis alan... Aşağı yukarı 100 bin seyirci tin yarış için Türkiye’ye gelmesinin gelebilecek” dedi. beklendiğini ifade eden Ak, Masrafların tamamının Intercity yabancı ziyaretçilerden 50 İstanbul Park tarafından karşılandı milyon dolar, yerli ziyaret ğını belirten Ak, yarışın sadece bu çilerle birlikte yarışın top yıl yapılması için anlaşma yapıldığı lam 100 milyon dolar har nı, ancak daha sonra birkaç yıl sü cama yaratmasını bekledi reli bir anlaşma imzalanabileceği ğini ifade etti. Ak, “Ya ni söyledi. rış seyircili olacak Biletlerin pahalı olmasıyla ta ama tüm ihtimal nınan Formula 1 yarışında lere hazırlıklıyız. İstanbul’da fiyatlar üç günlük (Salgının duru yarış için günde 30 liradan baş mu) Daha kö layacak. Yarışta 12 farklı fiyat tü hale gelirse Vural Ak kategorisi bulunuyor. l Reuters 2021 YILI IÇIN GEÇERLI EMLAK VERGISI KANUNU GENEL TEBLIĞI RESMI GAZETE’DE Emlak vergisinde yeni kriterler Emlak vergisine esas olmak üzere bina metrekare normal inşaat maliyet bedelleri yüzde 11.8 artırılarak yeniden belirlendi. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği, dünkü Resmi Gazete’de yayımlandı. Tebliğle emlak vergisine esas olmak üzere gelecek yıl uygulanacak bina metrekare normal inşaat maliyet bedelleri yüzde 11.8 artırılarak yeniden belirlendi. Buna göre, mesken binaları açısından lüks inşaatlar için metrekare normal inşaat maliyet bedellerinin asgari ve azami sınırları 1646.30 lira ile 3 bin 608.62 lira, birinci sınıf inşaatlar için 694.76 lira ile 2 bin 413.20 lira, ikinci sınıf inşaatlar için 489.43 lira ile 1634.98 lira, üçüncü sınıf inşaatlar için 165.32 lira ile 1113.55 lira, basit inşaatlar için 78.66 lira ile 502.20 lira arasında tespit edildi. Tebliğ ile kullanım amacı farklı olan diğer binaların metrekare normal inşaat maliyet bedelleri de yeniden düzenlendi. l Ekonomi Servisi Enerjide kendine yeterlilik Türkiye’nin reel ekonomik hedeflerinden bir, belki de önemlisi, enerjide yeterliliğe ulaşma, dışa bağımlılığı azaltmaktır. Türkiye’nin enerji ihracatçısı olması ütopya olsa da kendine yeterlilik ulaşılabilecek bir hedef olarak belirlenmelidir. Ancak hedef belirlenirken, hedefe hangi sürede ulaşılabileceği, zaman ufku da belirlenmelidir. Zamanı belirsiz hedef, sözde, kâğıt üstünde, algı operasyonu olarak kalır. Hedef belirlenirken üretim kaynaklarının payları da açıklanmalı, kendini yenileyebilir enerji kaynaklarının payının artırılmasına, doğa tahribi, çevre kirliliği gibi, ekonomistlerin “dışsallık” olarak nitelendirdikleri sosyal maliyetlerin de asgari düzeye indirilmesine özen gösterilmesi, öncelik verilmesi gerekir. Türkiye’nin enerji üretiminde, enerji kaynakları içinde doğalgazın önemli bir payının olması nedeniyle rezerv keşfine ilişkin müjdeyi değerlendirebilmek için, bu bağlamda yeterli bilgim olmadığından, çeşitli çevrelerin tepkilerini izlemek gereğini duydum. Müjde açıklanmadan bir gün önce, kapanmaya yakın sıralarda, yatay giden BİST endeksi coştu; USD’nin 7.35 TL dolayında olan kuru 7.20 TL’ye geriledi, bu gelişmeler, piyasanın önemli beklentisinin olduğunun göstergeleriydi. Sayın Erdoğan, ertesi gün muştuladığı sırada BİST endeksindeki balon sönmeye, USD kuru da hızla yükselmeye başladı. Dış çevrelerin tepkisini görebilmek için yabancı TV’leri izlemeye başladığımda, dış çevrelerde rezerv keşfinin haber değeri taşımadığını gördüm. Dış TV’ler önemli haberleri “BreakingNews” başlığı altında verirler. Bu başlık altında verilen önemli olaylar arasında rezerv müjdesi yer almıyordu. Sadece bazı TV kanallarında Erdoğan’ın, “Türkiye tarihinin en büyük doğalgaz keşfini Karadeniz’de gerçekleştirdi” açıklaması alt yazı olarak geçiyordu. Uluslararası finans piyasalarında Türkiye’nin kredi temerrüt risk primi de (CDS) etkilenmemiş, kredi değerlendirme kurumu FITCH de ülkenin ekonomik beklentisini durağandan negatife çeviriyordu. Dış çevreler, müjdeyi önemsemezken olumlu beklenti, milliyetçi yaklaşımdan, Hazine’nin kasası dolacak şeklinde geldi. Hazine’ye girişin ne zaman ve ne miktarda olduğu bilinmezken, döviz kuru, hisse senedi vurguncularının kasaları epey doldu. Şimdilik müjdenin yararı yalnız spekülatörlere oldu. Türkiye’nin enerjide kendine yeterliliğe ulaşması ciddi, iddialı, yararlı bir hedeftir. Karadeniz’de belirlenen doğalgaz rezervi de bu amaca ulaşmada katkıda bulunabilir. Ancak bu bulgunun, kamuoyunu ve dış çevreleri inandırıcı bir şekilde projelendirilmesi gerekir. Fizibilite etüdüne dayanan bir yatırım projesi hazırlanmaz, uygulamasına geçilmezse keşif, kaynak savurganlığına yol açar. Genel hatlarıyla bir fizibilite raporunda ekonomik, teknik, finansal etütler ile yatırım değerlendirme bölümü bulunur. Konunun uzmanı olmamakla beraber bir enerji yatırımının teknik etüt bölümünde tahmini rezervin büyüklüğü, rezervin çıkarılmasının ekonomik olup olmadığı, tükenme süresi, kullanılacak teknoloji, farklı teknolojiler varsa teknoloji seçimi, gerekli makineteçhizat donanım yatırımı, yatırım mallarının tedariki, işletme malzemesi gereksinimi, gerekli personelin nitelikleri gibi bilgiler, araştırmalar yer alır. Ardından yatırımın termin planı hazırlanır. Yatırım, aşama aşama gerçekleştirileceğinden, her aşamanın başlangıç ve tamamlanma tarihleri, işletmeye alış, üretime geçiş, zaman çizelgesi planda yer alır. Termin planı, yatırımın gerçekleştirilmesini izlemeye, uygulamada gecikmeler varsa tespitine ve zamanında önlem alınmasına olanak verir. Yatırımın gerçekleştirilmesine ilişkin finansman planı hazırlanır. Finansman planında sabit sermaye yatırımı tutarı, işletme sermayesi gereksinimi, kaynak ihtiyacının nasıl ve ne tutarlarda sağlanacağı yer alır. Yatırımın uygulama süreci boyunca yapılacak harcamalar, harcama dönemleri, harcamanın dış ve iç para gereksinimini gösteren harcama planı da hazırlanır. Finansal etütte; yıllar itibarıyla satışları, üretim maliyetini, faaliyet ve finansman giderleriyle kâr tahminini içeren gelir tablosu ile projenin fon yaratma gücünü, kredilerin geri ödemesini, yatırımın geri kazanma süresini gösteren fon akım tablosu da yer alır. Özetle finansal etütte yatırıma ilişkin finansal projeksiyonlar, yatırımın yapılabilirliğini değerleme açısından gereklidir. Projenin ekonomiye katkıları bölümünde, yaratılacak katma değer, harcamalarla gelir elde edilmesi arasında zaman aralığı olduğundan, iskonto edilmiş nakit akışına göre yatırımın net bugünkü değeri, sağlayacağı döviz tasarrufu / kazancı, sağlayacağı dövizin ekonomiye maliyeti, istihdama katkısı, yaratacağı dışsallıklar, diğer kurumlara sağlayacağı yararlar yer alır. Yatırımın ekonomik değeri, projeyi gerçekleştirecek yetenekli, kamu yararı amaçlayan, özverili teknik kadro varsa; Karadeniz’de doğalgaz yatakları bulunması, ülkenin enerjide kendine yetme amacına katkıda bulunarak yararlı olur. Sağlıklı fizibilite çalışmasına dayanmayan bir gösteri yatırımına girişme, kaynak kaybına yol açar. Aya dört şeritli otoban yapma, algı yaratma operasyonundan ileri gitmez. Sağlayacağı tek yarar, vurguncuların havadan inme kâr elde etmesiyle kalır.