Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY 9 7 NİSAN 2020 SALI Rusya ile Suudi Arabistan arasındaki petrol savaşının bu hafta çözülmesi bekleniyor ‘Barış çubuğu tüttürülür’ Uluslararası enerji uzmanı Öğütçü’ye göre, Rusya, OPEC’le anlaşmak için kendinden pazar payı çalmaya çalıştığını düşündüğü ABD’nin de masaya oturmasını istiyor. Koronavirüs salgınının gölgesinde kalan ve görünürde çünkü ABD’nin kaya petrolü üreticileri sayesinde dünyanın bir nu Rusya ile Suudi Arabis maralı üreticisi konu tan arasındaki petrol savaşında, bu hafta yapılacak “OPEC ve diğerleri” SERHAT ALİGİL muna eriştiğini belirtti. “Ama bu petrolün üretim maliyeti ra toplantısıyla önemli gelişme kiplerinin hayli üzerinde. ler olması bekleniyor. Bu yüzden rekor düzeyde fi Konuyla ilgili sorularımı yat düşüşüne dayanmaları zı yanıtlayan ama öncelikle mümkün değil” vurgusu ya enerji dünyasının korona kri pan Öğütçü, şuna dikkat çek zi öncesinde de kapsamlı dö ti: “Nitekim Rusya, OPEC ile nüşüm süreci içerisinde ol anlaşmak için kendisinden duğunu hatırlatan Global Re pazar payı çalmaya çalıştı sources Partnership İcra Baş ğını düşündüğü ABD’nin de kanı Mehmet Öğütçü’ye gö masaya oturması gerektiği re, bu salgın enerjiye gele şartını ileri sürdü. Mart ba neksel yaklaşımı, tedrici de şında başlayan savaşın bu ğişim beklentisini değiştire hafta sonuna kadar OPEC ve cek. Öğütçü, “Mobilite nere Rusya önderliğindeki OPEC deyse durdu küresel sistem dışı ülkeler arasında barış de. Sadece petrolde, Uluslara çubuğu tüttürülerek sona er rası Enerji Ajansı’na (İEA) gö dirileceği anlaşılıyor.” Ayrı re, yüzde 20’lik talep tahriba ca ABD Başkanı Trump’ın, tı oldu. Bence bunun çok da hem Putin hem Muham ha ötesinde. Yılbaşında 70 do med bin Salman ile lardaki fiyat, bir ara 20 dolara görüştüğünü hatır geriledi. Bu, üretim maliyeti latan Öğütçü, “Ne ni bile karşılayamayan bir ra gibi pazarlıklar ya kam. Belki de yeşil enerjiye, pıldığı şimdilik bil temiz iklim ve çevreye geçiş miyoruz, ama bili süreci bu virüs belasının en nen arz kısıntının olumlu orta ve uzun vadeli so gerçekleşece nucu olabilir” dedi. ği ve fiyat Pazarlık bilinmiyor ların dayanılır yeni Rusya ile S. Arabistan ara bir düzeye sındaki asıl mücadelenin ise yüksele pazar payını korumakla ilgili olduğunu ifade eden Öğütçü, ceği” diye konuştu. Mehmet Öğütçü Yeni yıla varili 70 dolar seviyesinde başlayan brent petrol, petrol savaşı ve koronavirüsün ekonomiye etkisiyle 20 dolara kadar indi. ABD ve Rusya’dan gelen açıklamalar ise petrolü yeniden 30 doların üstüne taşıdı. PARTILER ÜSTÜ YENI BAKIŞ AÇISI GEREKLI Korona salgını sonrasında yeni bir dünyanın doğacağı öngörüsünü değerlendiren Mehmet Öğütçü, öncelikle şuna dikkat çekti: “Her koyun kendi bacağından asılır’ anlayışına sahip görünen mevcut liderlerin uluslararası ortak bir eylem planı üzerinde anlaşacaklarını düşünmek iyimserlik sayılıyor.” Öğütçü, Türkiye’ye ilişkin de şunları anlattı: “Orta boy bir bölgesel güç olarak, mevcut sorunlar ile boğuşurken küresel yeni düzen kurgusuna kendi menfaat penceresinden hazırlık yapması, katkı sağlaması yerinde olacaktır. Ama öncelikle kendi evinin içini düzene sokması, siyasi istikrarı, hukuk düzenini, hakça refah dağılımını, inovasyona dayalı, kaliteli eğitimi, rekabetçi ekonomik sistemi oturtması gerekiyor. Halihazırda bu derin yansımaları olacak krizi yönetecek etkin, ehil bir kadronun eksikliği hissediliyor; oysa geçmişte bu alanda önemli deneyim kazanmış bir ülkeyiz, partiler üstü yeni bakış açılarına ve taze kana ihtiyacı var.” GAZDA AVRUPA ÖRNEK ALINMALI Petroldeki bolluğun doğalgazda da yaşandığını anlatan Mehmet Öğütçü, Rusya’nın, AB’deki pazar payını korumak için Gazprom’u AB’nin üçüncü paketine uyumlu hale getirdiğini, esnek ve hub temelli olduğunu söyledi. Öğütçü, “Ankara’nın da, yakında sona erecek alım sözleşmelerini AB’nin müzakere etmiş olduğu esnekliği, süreyi ve üçüncü taraflara da ihracatı öngörecek şekilde gözden geçirmesi büyük önem taşıyor” dedi. TÜKETICI GÜÇLÜ TEPKI VERMELI Türkiye’deki akaryakıt fiyatlarıyla ilgili yorum yapan Öğütçü, son 18 yılın en düşük petrol ve doğalgaz fiyatlarının yaşandığı bir dönemde halkın hale yüksek fatura ödemesinin büyük tepki topladığını, akaryakıt fiyatının yüzde 60’a yakınının vergi ve hizmet bedeli olduğunu belirtti. “Fiyat artışlarının artık ham petrol fiyatıyla alakalı olmadığı ortada” diyen Öğütçü, halkın yeterince güçlü tepki göstermemesine de dikkat çekti. Güvenli liman arayışları, doların Ağustos 2018 seviyesinin üstüne çıkmasına neden oldu Dolar rekora doymuyor Oyuncakta tedarik zorlaştı Oyuncakçılar Derneği Başkanı Esin Yürür, koronavirüs salgınıyla birlikte oyuncak sektöründe Uzakdoğu kaynaklı ürün ve yedek parça ithalatında sıkıntı yaşandığına işaret ederek “İlerleyen günlerde sıkıntı artacak. Bugünlerde sadece online satışlarla bu sıkıntı çok fazla hissedilmiyor ama hayat normale döndüğünde tedarik önemli bir problem olacak” dedi. Yürür, sıkıntının sadece Çin değil Avrupa’dan gelen ürünler için de aynı duruma geldiğini belirterek “Çin’de üretim yavaş yavaş başlıyor, ancak gemi taşımacılığı ücretleri çok yükseldi” dedi. l Ekonomi Servisi Sodexo Kart dijitale taşındı Sodexo, salgın dolayısıyla yemek kartlarını dijitalleştirdi. Fiziki kart üretimini durdurduklarını, mobil kart uygulamasına geçtiklerini anlatan Sodexo Avantaj ve Ödüllendirme Hizmetleri İcra Kurulu Başkanı Eda Uluca Özcan, “Kullanıcılar, online ödeme yaparak sodexoplus.com adresinden sipariş verebilir. Kapıda temassız, mobil ödeme de yapabilir. Mobil Kart ile Sodexo’nun süpermarket ağında harcama yapmak da mümkün” dedi. l Ekonomi Servisi Mobilyada yüzde 50 kayıp Bursa İnegöl’de mobilya üretim fabrikalarının yüzde 90’ı faaliyetlerini koronavirüs tedbirleri kapsamında sürdürürken ihracat ise salgın nedeniyle yüzde 50 düştü. İnegöl Mobilyacılar Odası Başkanı Özcan Ayhan, “Birçok gümrük kapısında sıkıntı yaşanıyor. Zaten alıcılar da ısrarlı bir şekilde ürün istemiyorlar. Çünkü kendi ülkelerinde de sıkıntılar var” dedi. l DHA ‘İkinci çeyrekte sert küçülme olur’ Fitch Ratings Direktörü Douglas Winslow, koronavirüsün etkileri kapsamında Türkiye ekonomisini değerlendirdi. Bu yılın ilk çeyreğinde, koronavirüs şoku öncesinde Türkiye ekonomisinin yüzde 6 seviyesinin üzerine çıktığını belirten Winslow, şöyle devam etti: “İkinci çeyrekte sert bir daralma bekliyoruz. Evlerde kalma sürecinin sonunda ekonomik aktivitelerin normal leşmesiyle, üçüncü çeyrekte ise daha yatay bir büyümenin ardından, dördüncü çeyrekte iyileşmenin görülmesini öngörüyoruz. Türkiye’nin 2021 yılında yüzde 4.5 seviyesinde büyümesini bekliyoruz.” Winslow, ayrıca Türkiye’de reel faizin düşük olduğunu, bunun TL üzerinde aşağı yönlü baskıları artırabileceğini ve özel sektörün dış finansman cephesinde zorlanabileceğini kaydetti. l AA MERKEZ’DEN UYARI Mart ayı enflasyonunu değerlendiren Merkez Bankası, “Temel mal grubu enflasyonu döviz kuru gelişmelerinin etkisiyle başta dayanıklı tüketim malları olmak üzere artış kaydetmiştir. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonu bir miktar yükselirken, eğilimleri görece yatay seyretmiştir” dedi. Mali piyasalarda dalgalanma sürüyor. Koronavirüs kaynaklı satış baskısı ve güvenli limana yönelimle birlikte dolar/TL güne kur krizin de yaşandığı Ağustos 2018 döneminde gördüğü 6.75’i aşarak başladı ve yükseliş yönünde inişli çıkışlı bir seyir izledi. Gün içinde 6.79 lirayı da aşan dolar günü 6.76’da tamamladı. Ayrıca TL’nin “ima edilen oynaklık” göstergeleri bir yılın en yükseğine çıktı. Fenics verilerine göre, TL’nin 1 haftalık göstergesi 23.8’e yükseldi. Borsa da yükseldi Borsalarda ise dünya genelinde iyimserlik hâkim. Asya borsaları yükselişle kapanırken Avrupa ve ABD’nin önde gelen borsalarında güçlü artışlar oluyor. Analistler, Avrupa’da koronavirüs salgını ile ilişkili yeni vaka ve ölüm sayısında yavaşlamanın yatırımcıları cesaretlendirdiğini ifade ediyor. Bu durum Borsa İstanbul’u da olumlu etkiledi. Gün içinde 90 bin 643 ile 92 bin 137 puan arasında dalgalanarak geçiren BİST 100 endeksi, günü yüzde 2.81 artışla kapattı. l Ekonomi Servisi Tekstilciden markalara esnek ödeme çağrısı İstanbul Hazır Giyim ve lomasisi başlatarak esnek Konfeksiyon İhracatçı ödeme çağrısında bulun ları Birliği (İHKİB) Baş duklarını belirten Gülte kanı Mustafa Gültepe, pe, acil önlemleri ise şöy salgının en az hasarla at le sıraladı: “Kısa çalışma latılabilmesi için yurti ödeneği 5 aya çıkarılma çinde ve yurtdışında giri lı ve prosedür kolaylaş şimlerini hızlandırdığını tırılmalı. Kamu alacakla bildirdi. rı ile kredi taahhütleri 1 İHKİB’nin, ara yıl ötelenmeli. KDV ala larında Indi cakları firmalara öden tex Grup, H&M, meli. Depolarda kalan Marks and Spen ürünler içi Tica cer, Primark, ret Bakanlığı ih Best Seller gi racatçılarımı bi küresel za acil ‘can su markalara yu’ oluşturul mektup dip Mustafa Gültepe malı.” DOĞAN GRUBU’NDAN 9 MILYON TL’LIK BAĞIŞ Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı “Biz Bize Yeteriz” kampanyasına, sermayenin ilgisi sürüyor. Doğan Grubu, söz konusu kampanyaya toplam 9 milyon TL bağışladı. Bu kapsamda Doğan Holding adına 5 milyon TL, Aydın Doğan Vakfı adına İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Hastanesi’ne 500 bin TL ve İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi’ne 500 bin TL, Hepsiburada adına Sağlık Bakanlığı’na 1.5 milyon TL’lik 500 bin adet cerrahi maske ve 500 bin adet muayene eldiven ve Nesine.com adına 1.5 milyon TL bağışlandı. Yaşar Topluluğu, kampanyaya 1.5 milyon TL ile destek verdiğini duyururken DenizBank 10 milyon TL, TANAP Doğalgaz İletim AŞ ise 500 bin dolar ile katkı sağladı. l Ekonomi Servisi Vestel üretime yeniden başladı Vestel Elektronik ve Vestel Beyaz Eşya, 30 Mart5 Nisan tarihleri arasında geçici olarak ara verdiği üretim faaliyetlerine dün başladığını duyurdu. Yapılan açıklamada “Vardiya saatleri ye niden düzenlenerek çalışan sayısı da azaltılarak sosyal mesafeyi korunmak suretiyle düşük kapasite ile üretim tekrar başlamıştır” denildi. l Ekonomi Servisi Petrol savaşlarından maske savaşlarına Bir bilim insanından severek kopya çektiğim bu başlık, ülkemiz, dünyamızda gelinen noktanın kara mizahı anlamına gelse de, içinde insanlık adına umutlarımızı da taşıyor.. Sosyal medyaya bakılırsa, elimde bilimsel verileri içerebilecek değerde veri olmasa da, aklı başında sayılabilecek dostlardan ciddiye aldıklarını gösteren sohbet aktarımlarına göre, virüsün yaptığı yükseliş, pik ile doğru orantılı depremlerde de düşüş kayıtları yaşanıyormuş.. Savaşlara, uçakların iniş kalkışlarına, madenlerde güvenliksiz üretim, gizli silah denemeleri, fay hatları üzerinde gökdelen inşaatlarının, korkunç gürültülü, titreşimli karayolu raylı trafiğin yükleri.. Virüse karşı çaresiz alınan önlemlerle dibe vurunca.. Olmaz olmaz gibi.. En azından yıkıcı kirlilikten hızla arınan İstanbul’da sokağa çıkıp bir derin soluk alma şansımız yoksa da, evlerimizi zorunlu havalandırmalarımızda kirli gazların kokularını solumuyoruz... HHH Emperyal çıkarlar adına kirli savaşlarda silahın geçici olarak kullanılabilmesi koşullarının ortadan kalkmış olması, petrol savaşlarından maske savaşlarına geçişte yaşanan çaresizlikler.. Virüsün kirli çıkarlar adına örülmüş sınırları, duvarları tanımadan, insanları en güçlüsü, en kötüsü, en zenginini ayrımında olmadan yakalayıp öldürebileceğinin sayısız kanıtlı sonuçları ile yüz yüzeyiz.. En güçlüler, en kötülerin korkacak çok suçlarının olduğu gerçeği bir yana, yüksek egoları, hesap verme korkusu paranoyaları da içinde, insanlığı kurtaracak çözümler üretmede gönüllü olamayacakları kuşkusu olsa da.. Virüs karabasanında yüz yüze kalınan gerçeklerin dayatmaları, koşulları çok başka.. Bilimin ortaya koyacağı gerçeklerin, üretebileceği çözümlerin dışına çok çıkılamıyor. Tam da bu nedenle, kurulu kirli çakarlar düzenlerinin yıkılmaması adına kıyasıya bir yoksul Güney’in, İslam dünyası odaklı mezhepler savaşların, Ortadoğu halklarının, terör odaklı üzerinden savaşlarda birbirlerine kırdırılmaları senaryoları tıkır tıkır işlerken.. En ucuzundan bir sabunla ellerden temizlenebilen bir virüs kurulu dengeleri tepetaklak etti.. Gerçekle yüzleştiğimizde sonuçta aslında virüse yakalananlar, ölenlerin çoğunluğu dünyanın her yerinde çok çok büyük çoğunlukla yoksullar, yoksunlar, ötekiler, yaşlılardan.. Virüsten bilimin gerçeklerine boyun eğmiş olarak Kurtuluş Savaşı kazanıldığında da yaşanacak ekonomik yıkımların bedellerini yine onlara ödetme hesaplarının kanıtları ortalıkta.. Yine de umutlar Kafdağı’nın arkasında kalmış olsa da ortalıkta, kirli çamaşırların saçılmışlığında. Tarihte yaşanmış en kirli savaşlarla insanlığa ödetilmiş ağı bedellerden çıkarılmış kimi insanlık derledi de yaşanmış. İşte umut ışığı da, bu ortalığa saçılmış kimi insanlık derslerinin alınmış olmasında.. Yeni pandemi: İşsizlik Türkiye İnsan Yönetimi Derneği (Peryön) Yönetim Kurulu Başkanı Berna Öztınaz, “Kurumlar gerekli tedbirleri almaz ise işsizlik yeni küresel pandemi olabilir” dedi. Söz konusu süreçte iş kaybı korkusunun en önemli konulardan biri olduğunu anlatan Öztınaz, “Ekonomik açıdan en zorlu sınavların verildiği bir süreçteyiz. Ve ne yazık ki iş kaybı bu sürecin bir gerçeği olacak” diye konuştu. Öte yandan Afrika Birliği, kıta genelinde 20 milyon kişinin işsiz kalacağını tahmin ediyor. l Ekonomi Servisi 5 bin kişilik alım Koronavirüs sebebiyle temel ihtiyaçlar için online alışverişler artınca eticaret siteleri ek istihdama başladı. Migros’un sanal marketine yönelik açıkladığı işe alım ilanlarının ardından eticaret platformu Hepsiburada da 5 bin kişilik ek istihdam sağlayacaklarını duyurdu. Hepsiburada’nın alacağı personel, Gebze Akıllı Operasyon Merkezi, Hepsijet Lojistik ve Hepsiexpress Cebindeki Market birimlerinde operasyon ve dağıtım ağında görevlendirilecek. l Ekonomi Servisi