Katalog

EKONOMİ DOLAR ekonomi@cumhuriyet.com.tr AVRO STERLIN FAİZ TASARIM: SERPİL ÜNAY BORSA 7 21 NİSAN 2020 SALI ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 6.9430 0.6 kuruş 7.5460 0.2 kuruş 8.6560 2.8 kuruş 9.64 2.58 puan 98.946 766 puan 2533.16 8.5 lira 376.16 1.16 lira TÜRMOB: Salgının yarattığı ekonomik hasarı hafifletmek için daha derin politik reformlara ihtiyaç var w 10 milyon işsiz tehlikesi 2019 sonu itibarıyla 4.4 milyon işsizin olduğu Türkiye’de, salgının yarattığı krizle birlikte işsizlik artacak. Üçüncü çeyrekte 10 milyonu aşan yeni işsiz sayısı ile karşılaşılabilir. Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği’nin (TÜRMOB) hazırladığı “Korona Salgınının Türkiye Ekonomisine Etkisi Değerlendirmeler Ve Öneriler Raporu”, salgının yarattığı ekonomik krizin 10 milyonu aşkın kişiyi işsiz bırakabileceğini ortaya koydu. “Sadece başkasının yanında çalışanlar değil, işverenlerin kendileri de işsiz kalmaya başladı” denilen raporda, “Hizmetler sektörü içerisinde başta turizm, lokanta, eğlence sektörleri olmak üzere her alanda işler durdu. Bu nedenle, hizmetler sektöründe yer alan çalışanların yarıdan fazlasının işini kaybetmiş olmaları olasılığı bulunuyor. Böyle bir durumda Türkiye, yılın üçüncü çeyreğinde 10 milyonu aşan yeni işsiz sayısı ile karşılaşabilir. Sanayi sektöründe de çok fazla işten çıkarmalar olduğu unutulmamalı” ifadelerine yer verildi. Gelir desteği şart Gelişmiş ülke hükümetlerinin, gelirsiz kalan tüm kitlelere doğrudan gelir aktarı mı niteliğinde önlemler alırken, Türkiye’de ise bu önlemlerin “en düşük emekli maaşını 1500 TL’ye çıkarmak”, “65 yaş üzeri muhtaç olanlara ayda 1000 TL ödemek”, “kısa çalışma ödeneğini devreye sokmak” ile sınırlı kaldığına dikkat çekildi. Raporda, şu ifadeler yer aldı: “Bu krizden en fazla etkilenen kesimlerin başında esnaf geliyor ancak yaklaşık 2 milyon oldukları düşünülen esnaf için alınan tedbirler zayıf: Yalnızca yükümlülükleri ötelendi, doğrudan kaynak aktarımını içeren önlemler yok. İşletmelerin faaliyetlerini sürdürmeleri, özellikle KOBİ’ler için zorlaştı. İnsanları açlığa ve çaresizliğe karşı korumak artık kamusal bir sorumluluktur.” TÜRMOB Başkanı Emre Kartaloğlu ise, “Zincirleme baş gösteren ekonomik çöküşü önlemek için bir strateji ve program dahilinde kısa vadede ekonomiye yapılacak desteklerde kararlı bir duruş gösterilmeli. Öncelikle işsizler ve yoksulların asgari geçinebilecekleri bir gelir desteğine kavuşması gerekiyor” dedi. l Ekonomi Servisi Gelirsiz kalanlara nakit destek verilmeli TÜRMOB’un söz konusu raporunda krizi ve sonuçlarını yönetebilmek amaçlı önerilen önlemlerden bazıları şunlar: 4 Evde kalmak zorunda olanların bazı zorunlu ödemeleri üstlenmeli. 4 Gelirsiz kalanlara mutlaka nakit destek verilmeli. Maaş, vergi, elektrik, su gibi ödemelerde ilave destek sağlanmalı. 4 İşsiz kalanlara hayatlarını idame ettirebilecek bir ücret sağlanmalı. 4 Başta esnaf ve küçük orta boy işletmeler olmak üzere, nakit akışı bozulan bütün işletmelere nakit akımı yaratılmalı. 4 İflasların, bankaları etkileyerek, sonraki aşamanın bir finansal kriz süreci olacağı dikkate alınarak, finansal sisteme sağlanacak destekler ile bu durum engellenmeli. Acenteler ayakta kalmalı Makineci de mücbir sebep bekliyor Koronavirüs salgını makine, elektrik ve elektronik sektörlerini de kötü etkiledi. Mücbir sebep kapsamına da alınmayan sektörlerin nisan ayı ihracatı yüzde 40 düştü, siparişler açısından da son 10 yılın en kötü dönemi yaşandı. Makine İhtisas Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanı Sedat Silahtaroğlu, “Hayatın her alanında kullanılan sektörlerin mücbir sebep kapsamına alınması, oksijen kadar önemli. En büyük varlığımız olan beşeri sermayemizi ve ülkemiz istihdamına güçlü katkımızı korumak için varımızı yoğumuzu ortaya koyuyoruz” dedi. Önen: Çin’de hayat normale dönüyor Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), büyükelçilerle “TİM Export Talks” online panelleri düzenleyerek Covid19 süreci ve sonrasında ticaretin geleceğini tartışıyor. İlk paneli Türkiye Pekin Büyükelçisi Abdülkadir Emin Önen ile düzenlenen TİM, panellerin ardından hazırlayacağı raporu da ihracatçılarla paylaşacak. Türkiye Pekin Büyükelçisi Abdülkadir Emin Önen ülkede hayatın normale dönmeye başladığını belirterek “Çin’de her kesimle güçlü temaslarımız var. İhracatçılarımız için güçlü fırsat ve imkanlar hazır” dedi. TİM Başkanı İsmail Gülle ise “Online toplantımızdan çıkacak önemli konuların da yer alacağı Çin raporumuzu panelin ardından 95 bin ihracatçımızın kullanımına sunacağız” dedi. l Ekonomi Servisi İKV: Düşük faizli finansmana ihtiyaç var İktisadi Kalkınma Vakfı Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, salgının olumsuz etkilerini gidermek için uzun vadeli ve düşük faizli finansmana ihtiyaç olduğunu belirtti. Zeytinoğlu, bu süreçte Uluslararası Para Fonu’nun da (IMF) bir opsiyon olarak düşünülebileceğini belirterek IMF’nin, üyesi olan ülkelere kotalarının yüzde 145’ine kadar kısa vadeli likidite sunmasını sağlayan likidite hattını 15 Nisan’da devreye soktuğunu hatırlattı. Türkiye’nin 10 milyar dolar kullanabileceğini söyledi. l Ekonomi Servisi TOBB SAİK Başkanı Levent Korkut, kaskoda yüzde 13, zorunlu trafikte yüzde 9 küçülme olduğunu belirtti. ‘Trafik’te komisyon artmalı Zorunlu trafik sigortası gelirlerinin acenteler için önemine dikkat çeken TOBB SAİK Başkanı Levent Korkut, bu branşta Nisan 2016 öncesi tavan komisyon oranlarına dönülmesini önerdi. Korkut, “O dönem komisyon yüzde 50 düşürülmüştü. Ancak 20 Mart’ta ‘Genel Şartlar’da yapılan değişiklik komisyonların yeniden düzenlenmesine imkan veriyor. Bu acentelerimiz için can suyu olacaktır. Talebimizi Hazine ve Maliye Bakanımıza da mektupla ilettik” dedi. Ayrıca bazı sigorta şirketlerinin zorunlu trafikte her gün değişen fiyat politikası uyguladığını, bunun da tüketiciyle aralarında güven sorunu oluşturabileceğini vurgulayan Korkut, bu branşta “tek fiyat” talep etti. SAİK olarak hem bölge bölge acenteleri hem sivil toplum örgütlerini telekonferans yöntemiyle sürekli bilgilendirdiklerini ve önerilerini aldıklarını açıklayan Korkut, tüketicilere de risklere karşı poliçelerini yenileme çağrısı yaptı. İRAN SINIRINDA 200 TIR MUZ ÇÜRÜYOR MUSTAFA ÇAKIR İran sınırında 200 TIR muzun çürümeye terk edildiği ortaya çıktı. CHP Mersin Milletvekili Cengiz Gökçel, İran’a ve Türk cumhuriyetlerine transit ihracatı yapılan 200 TIR muzun koronavirüs gerekçe gösterilerek sınırlarda çürümeye bırakıldığına dikkat çekti. CHP’li Gökçel, Iğdır Dilucu Sınır Kapısı’ndan Nahçivan’ın Culfa Serbest Bölgesine geçerek yük boşaltan TIR’ların çıkışına izin verilmediğini söyledi. Gökçel, 10 günlük bekleyişin ardından TIR’ların Van Kapıköy Gümrük Kapısı’na tren vagonlarıyla sevkıyat için yönlendirildiğini ancak sevkıyatın olmadığını bildirdi. Tren ile sevkıyatın yaş meyve ve sebze için uygun olmadığını kaydeden Gökçel, Kapıköy’e yönlendirilen 200 TIR muzun çürüdüğünü anlattı. Nakliyecilerin günde en fazla 25 vagonun yüklenebildiğine dikkat çektiklerini dile getiren Gökçel, vagonlarda da soğutucu bulunmamasının ürünlerin bozulmasına neden olduğuna işaret etti. Gökçel, şunları söyledi: “Yüzlerce aile ekmeğinden oluyor. Böyle giderse transit ihracat işi Dubai, Kuveyt ve Um Kasr limanlarına kayacak. Kaybeden Türkiye olacak.” Gökçel, Doğubeyazıt Gürbulak Sınır Kapısı’na tampon bölge oluşturulabileceğini veya bu ürünlerin Esendere Sınır Kapısı kullanılarak İran’ın Sero Kapısı’na boşaltılabileceğini belirtti. l ANKARA “Tüzelkişi” acentelerin de mücbir kapsamına alınmasını isteyen acente temsilcileri, zorunlu trafikteki fiyat sorununa da dikkat çekti. SERHAT ALİGİL istihdamları daha fazla. Bu kesim de kapsama alınma Özellikle hayatdışı sigor lı.” Bu konuda TOBB Sigortaların en büyük satış ta Acenteleri İcra Komitesi kanalı olan ve sayıları 15 bi (SAİK) Başkanı Levent Kor ni aşan acenteler de, koro kut da, “Eşitlik için bu mut navirüsten dikkat çekici şe laka yapılmalı” dedi. kilde etkilendi. Bu tür kriz Kredi önlemlerinden fay durumlarında tüketicilerin dalanamadıklarını da belir ilk tasarruf yaptığı alanlar ten TÜSAF Başkanı Büyük dan birinin sigorta olması çelebi, bu zor dönemi az ha nın gelirlerini düşürdüğü sarla atlatmak için sigorta nü belirten acente örgütle şirketlerine şu çağrıyı yap rinin temsilcileri, buna kar tı: “Acentelerin ayakta kal şın maliyetlerinin aynı kal ması lazım. Bu nedenle ge dığını vurguladı. çen yılki dönemsel geliri Şirketlere çağrı mizin; örneğin 100 liranın 80’ini bize avans olarak ve Sektör temsilcilerine gö rebilirler. Zaten bugün, aza re, salgın nedeniyle destek lan satışlara rağmen yine lenmek üzere “mücbir” kap de 50 liralık üretim yapa samına alınan kesimler açı biliyoruz.” Ayrıca TOBB’ye sından acenteler arasında seslenen ve aidat erteleme ayrım yapılması yan nin yeterli olmadığını belir lış. Türkiye Sigorta ten Büyükçelebi, “Çün Acenteleri Federas kü hem TOBB hem ‘nor yonu (TÜSAF) Baş mal’ ve ‘munzam’ ol kanı Murat Büyükçe mak ticaret odalarına lebi şu vurguyu yap toplamda üç aidat ödü tı: “Sadece ‘gerçek ki yoruz. Bu düzenlemeli” şi’ acenteleri kap dedi. Büyükçelebi, si sama aldılar. gortalılara yö Oysa acen nelik kolaylık telerin üç ları ise des te ikisi ‘tü tekledikleri zelkişi’ ve Murat Büyükçelebi ni söyledi. KISA ÇALIŞMA IÇIN EN FAZLA BAŞVURU IMALATTAN Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, yeni tip koronavirüs tedbirleri kapsamında Kısa Çalışma Ödeneği’nde işlemlerin hızlı yapılması için uygunluk tespitinin tamamlanmasını beklemeden ödemelerin gerçekleştirileceğini belirtti. Ödeneğe dün itibarıyla 268 bin 717 firmanın 3 milyon 44 bin 420 çalışanı için başvurduğunu aktaran Selçuk, ödeneğe en çok başvuru yüzde 40 ile imalat sektöründen yapıldığını kaydetti. İmalat sektörünü yüzde 15 ile toptan ve perakende ticaret, yüzde 12 ile konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri, yüzde 6 ile eğitim sektörü takip etti. Diğer sektörlerden başvurular da yüzde 27 oranında oldu. Çalışan sayısına göre en çok başvuru yüzde 51.3 ile 3’ten az çalışanı olan firmalardan yapılırken, ikinci sırada yüzde 28.3 ile 49 arasında çalışanı, üçüncü sırada yüzde 10.8 ile 1019 arasında çalışanı, dördüncü sırada yüzde 6.4 ile 2049 arasında çalışanı, beşinci sırada yüzde 1.7 ile 5099 arasında çalışanı, son sırada ise yüzde 1.5 ile 100’den fazla çalışanı bulunan firmalar yer aldı. Selçuk, “Böylece görüyoruz ki 50’den az çalışanı olan firmalarımız toplam başvuru yapan firmalarımızın yüzde 90’ından fazlasını oluşturuyor” dedi. l ANKARA Büyüklere masallar.. Dedem, anneannemin hâlâ düşlerimde çok özel paylarının olmasını, sabahları gülümseyerek uyandığımda, benzer düşleri ne kadar çok sıklıkla görmekte olduğumu anımsayarak sorgularım.. Oysa bana hiç cinli, perili, büyülü mucizeler içeren masallar anlatmamışlardı.. Anneannem ağaç dalından bebek yapmayı, üzerine bez parçalarından güzelim elbiseler dikmeyi, sütten kaymak yapmayı öğretirdi. Dedem ağacın üzerine oturtur, elime fotoğraflı bir kitap tutuştururken, altında çapa yaparak, yaşama, doğaya ilişkin sınırsız sorularıma hep gerçekler üzerinden yanıtlar verirdi. Karınca gibi çalışkan olmayı, verici sevgiyi, hoşgörüyü kendi yaşam tarzlarıyla aşılamış olurlardı.. Torun torba sahibi olduktan sonra gerçeklerden kopuk düşlerin, en kirli, haksız, hukuksuz sermaye, siyasal diktatoryal erkler adına, “Büyüklere masallar” olarak pazarlanmakta olduğunu öğrendim. En çok da sevgisiz, şiddet ortamlarında, yoksunluk, yoksulluk içinde büyüyenlerin, en kolaycı, en haksız, büyülü, başkalarının haklarını acımasızca yoka sayıp gasp eden, doğayı, tüm canlıları katleden.. Cinli perili, büyülü masallarla kolayca uyutulduklarına tanıklıklarımızın önü arkası gelmez oldu. HHH 1983’ün sonbaharında, “Amerika’nın öteki yüzü” dizisi içinde paylaştığım anılar döneminde Amerika dünyanın en değerli tıp uzmanlarını yüksek ücretler ve en donanımlı dev hastane merkezlerinde toplamış olmakla çok övünüyordu. Doğal olarak dünyanın parası bol hastaları bu hastanelerdeki tedavi koşullarının nimetlerinden yararlanıyorlardı. Özel, pahalı sigortaların reklamları insan canı adına utandırıcıydı.. Kamu sigortalarının en fazla birkaç günlük kanser tedavisine yetebileceği vurgulanıyor, ama marka özel sigortanın iki katı tedaviye yetebileceği müjdeleniyordu. Sonuç olarak bir işçi birden fazla işte çalışıp, birden fazla sigorta sahibi olmak için çırpınıyordu. Virüs salgınının düne kadar gelinen tablosunda, Amerikalıların ölümlü tedavi tablolarından çıkan sonuçlar ürkütücü. Seçim kaybetmeme adına dolar basarak yapılan geçici büyük destek, devlet kesesinin ağzının çömertçe açılmış olması da çare olamadı. Dünyadan acil doktor avı, parayla acil maske hırsızlığı dahi utandırıcı tabloyu düzeltmeye, kapatmaya yetmiyor.. HHH Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katıldığı dünkü görkemli şehir hastanesi açılışı töreni sunumu, sözünü ettiğim Houston başta, yıllar önce İngilizlerin de çok övündükleri hastaneler, tedavi merkezlerinin günümüze uyarlanmış modeli. Salgında imdada yetişmesi ne kadar övgüyü hak ediyorsa, saklı tutulan ekonomik, parasal yaratılış koşulları, bizim geleceğimize dönük bedelleri, sonuçları korkulur ki çok daha önemli.. En hafifi ile Cumhuriyetin eğitim olanakları, üniversitelerinin eğitim koşulları içinde yetişmiş, bugünlerde ekranlardan övünerek dinleyip yaratılan sağlık hizmetlerini, özverilerini saygıyla alkışladığımız bilim insanları, sağlık emekçilerinin sonrası gelecek yeni kadrolar için kaygılar büyük. En ileri teknolojili donanımlı hastane ile, günümüz YÖK koşullarında eğitimleri yetersiz kadrolar gerçeği bir yana, sonrası hizmetlerden kimler nasıl yararlanabilecek? Verilmiş garantilerin karşılığı dudak uçuklatan harcamaların gelirleri hangi kaynaklardan, hangi vergilerle karşılanacak? Petrol fiyatları ilk kez sıfır seviyesinin altında ABD’de stokların tamamen dolması ve petrol depolayacak bir tanker bile kalmaması nedeniyle Batı Teksas ham petrolünün fiyatı sıfır doların altına indi. Ham petrol, tarihinde ilk kez eksi 2 doları gördü. Petrol fiyatının salı günü vadesi dolacak mayıs vadeli Batı Teksas petrolün (WTI) eksiye düşmesi satıcıların alıcılara ellerindeki petrolden kurtulmak için para ödemesi anlamına geliyor. Dünya genelinde en yaygın kullanılan Brent türü ham petrolün varil fiyatı ise gün içerisinde yüzde 9’a varan azalışla 25.38 doları test etti.