Katalog

KAPIKULE’DE IKI TON ESRAR Kapıkule Sınır Kapısı’nda dün yapılan operasyonda rekor düzeydeki 2 ton 70 kilogram esrarın, çiçek ve bahçelerde kullanılan trüf toprak bulunan çuvalların arasına giz lendiği belirlendi. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan “Bu ülkemiz kara kapılarında tek seferde gerçekleştirilen en yüksek miktardaki uyuşturucu yakalaması oldu” ifadesini kullandı. l AA 12 ŞUBAT 2020 ÇARŞAMBA [email protected]. EDİTÖR: SİBEL BAHÇETEPE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ MASKELİ DESTEK Hintli sanatçı Sudarsan Pattnaik Puri sahilinde yaptığı kumdan heykele maske takarak salgınla mücadelede Çin’e destek mesajı verdi. l AFP BAŞ AĞRITAN HASTALIKTA YENİ İLAÇLAR UMUT VERİYOR MIGREN ATAĞI Bini geçti Çin’in Hubey bölgesindeki Wuhan kentinde ortaya çıkan koronavirüs (2019nCoV) nedeniyle hayatını kaybeden kişi sayısı 1018’e, vaka sayısı ise 43 bin 108’e yükseldi. Çin’de yetkililer salı günü yaptıkları açıklamada, koronavirüsün ortaya çıktığı Hubei eyaletinde pazartesi günü 108 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Böylece tek bir gün içinde koronavirüsten ölenlerin sayısında yeni bir rekor kırıldı. Çin’de salgının yayılmasını önlemek amacıyla insansız teslimat araçları, tıbbi ürün teslimatı yapmaya başladı. Aracın üreticisi olan Jingdong Lojistik, sağlık ürünlerinin ve vatandaşların ihtiyaçlarının hızlı ve steril dağıtımı için araçların üretiminin artırılacağını duyurdu. Ülkede kuryelerin apartman ve sitelere girişlerine sınırlar getirilmesi nedeniyle, vatandaşların birçoğu alışverişlerini internet üzerinden yapıyor. ABD Başkanı Donald Trump, nisan ayında havaların ısınmasıyla Çin’de başlayan yeni tip koro navirüs salgınının son bulacağını savundu. Taburcu edildiler Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Wuhan’dan tahliye edilen ve gözetim altında tutulan yolcular ile uçaktaki sağlık personeli ve uçuş mürettebatından alınan 3. numunelerin sonuçlarının da negatif çıktığını belirterek bu kişilerin önceki gün sabah taburcu edildiğini ve evlerinde gözetim altında tutulduklarını açıkladı. Koca, koronavirüs için kullanılan testlerin 424 saat arasında sonuç verebildiğini, geliştirdikleri yeni test kiti ile ise 90 dakikada sonuç alınabildiğini aktardı. DSÖ: Covid19 Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, “Coğrafi bir yere, hayvana, birey veya bir gruba atıfta bulunmayan, aynı zamanda telaffuzu mümkün ve hastalıkla bağlantılı bir isim bulmalıydık” diyerek virüsün yeni adını “Covid19” olarak duyurdu. l Haber Merkezi Sayı rekortmeni Türk lokumu Amerikan Basketbol Ligi’nde (NBA) milli oyuncumuz Furkan Korkmaz’ın 31 sayı attığı maçta Philadelphia 76ers, sahasında Chicago Bulls’u 118111 yendi. Bu maçta bir kez daha 30 sayı barajını aşan Türk oyuncu Amerika’da gündem oldu. Bir önceki karşılaşmada Memphis Grizzlies önünde 34 sayı bulan Furkan, üst üste ikinci maçında 30 üstü sayı kaydetmeyi başardı. Amerikan basını, “Türk lokumu” benzetmesinde bulunurken 1997 doğumlu genç oyuncunun sakatlığına karşın Türkiye’ye dönmeyip NBA’de kaldığını ve bir anlamda mucizeyi gerçekleştirdiğini yazdı. NBA Yıldızlar internet sitesi de Furkan’ın sözleşmesinin gelecek yıl yükseleceğini iddia etti. l Spor Servisi ÖLÜM ARTIYOR Soğuk hava, stres, hormonal değişiklikler, uyku düzeni, Uludüz, migreni tetikleyici faktörleri GÜNDE EN AZ 5 BIN ADIM parlak ışık, yoğun parfüm kokusu, aşırı kafein alımı migreni tetikleyebiliyor azaltmak için bazı öneriler: 4 Susuz kalmayın. Her gün kilo başı 30 mililitre su içmemiz gerekiyor. Ülkemizde toplumun yüzde 16.4’ünün migren hastalığından mustarip olduğu tahmin 4 Uykusuz kalmayın ya da çok fazla uyumayın. Bazen hafta içi çok çalışıyoruz, az ediliyor. Bilim insanları, migreni da uyuyoruz. Hafta sonu ha fazla anlamak için çok sayıda çalış da bunu telafi etmeye malar yürütüyor. Mide bulantısı, kusma, zonklayıcı başağrısı, ışığa ve sese duyarlılık gibi yaygın belirtilerin eşlik ettiği migren, milyonlarca insanın yaşam kalitesini ciddi oranda etkiliyor. Dünya Başağrısı Derneği LTB Komitesi (Lifting the BurdenHastalık Yükünü belirleme ve Önleme Komite çalışıyoruz. Saat düzeni değiştiğinde de yine migren atağı gelebilir. 4 Beslenme düzeni de çok önemli. Öğün atlamak ve kan şekeri düşüklüğü migreni en çok tetikleyen faktörlerden biri. si) Direktörü ve Cer 4 Hareketsizlik de SAĞLIK rahpaşa Tıp Fakülte yine nedenlerden biri. si Nöroloji Ana Bilim Dalı’ndan Prof. Dr. Derya Uludüz, hastaların çok az bir kısmının doğru migren tanısı ve tedavisi alabildiklerini belirterek “Başağrısı ile Hareket etmezseniz baş ağrıları da olabilir, eklem ağrıları da olabilir. Her gün en azından 5 bin adım atılmalı. 4 Stresi hayatımızdan uzak tutmamız gerekiyor. 4 Cep telefonu, televizyon, bilgisayar gelen hastalara mig gibi aletlerin kullanımını ren yerine sıklık minimuma indirmek la strese, sinüzite ya da boyuna bağlı zorundayız. ağrı şeklinde teşhis konuluyor. Yeni tür migren ilaçları ciddi migren engelliliğine sahip hastalar için çok büyük bir umut olabilir” dedi. İlaç tedavileri Prof. Uludüz, migren ataklarında yeni ilaçlar olduğunu anlatarak Tanısal yanlışlıklar Migren tedavisindeki son gelişmeler hakkında bilgi veren Prof. Uludüz, migrenin yaşam kalitemizi önemli oranda düşürdüğünü belir Prof. terek “Öyle ki engellilikle geçen günler bakımından dünyada ikinci hastalık migren olarak belirlendi. Migren atağı geldi “1980’lerden beri temel olarak migren için geliştirilmiş ağrı kesicileri kullanıyoruz. Bu klasik ilaçlar, migren atağı sırasında alındığında ağrıyı hafifletiyor ya da durduruyor. Uludüz Ancak, bir sorun var ki, bu ağrı kesiciler genişlemiş kan damarlarını daraltarak migren ataklarını durduruyorlar. Kan damarlarının daralması ise kalp krizi veya felç riskini arttırıyor. Yeni geliştirilen bir ilaç grubu ilacın atak sırasında oldukça etkili olduğu, kalp ve beyin damar hastalığı riski oluşturmadığı ve atak tedavisinde 2 saat içinde etkili olduğunu gösterdi. Bu ilaç grubu Amerika Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından 2019’da onaylandı. Geçen aralık ayında ise yine FDA’dan onay alan bir ilacın damar daralmasına neden olmadığı görüldü” değerlendirmesini yaptı. ğinde işimizden, okulumuzdan, sosyal ha yatımızdan geri kalıyoruz” diye konuştu. Başağrısı ile gelen hastalara migren ye MIGREN ÖNLEYICI AŞILAR rine sıklıkla strese, sinüzite ya da boyna bağlı ağrı şeklinde tanı konulduğunu vurgulayan Uludüz, hekimlerin, baş ağrısına ek olarak her hastada bulantı, ışığa duyarlılık gibi belirtiler de olması gerektiğini düşündüklerini söyledi. Uludüz, ABD ve Avrupa’da kullanılmaya başlanan yeni tür migren ilaçlarının Türkiye’de tanı almış ya da almamış ciddi migren engelliliğine sa Migrenin temelde iltihabi bir hastalık olduğunu söyleyen Uludüz, “Ağrıları tetikleyici herhangi bir faktör (genetik yatkınlık, uyku sorunu, beslenme sorunu, fiziksel yorgunluk, stres vb.) beyin ağrı merkezinde sinir uyarılarını tetikler ve bu yanlış uyarı iltihap maddeleri salgılanmasına neden olur. Bu iltihap maddelerinden en önemlisi CGRP’dir. CGRP proteini, gelen bir kere uygulanacak ve hastalık ortaya çıkmayacak. Oysa bu ilaçlar öyle değil. 15 gün veya aylık aralıklarla uygulanıyor ve migren veya küme dediğimiz baş ağrılarında atakların gelmesini önemli ölçüde engelliyorlar. Aşıların ağrıyı engellemede yüzde 70’in üzerinde başarı yüzdesi var, klasik aşıların aksine etkisi ömür boyu sürmüyor. Ayda sadece bir kere uygu hip hastalar için büyük bir umut olabilece damarlarda genişleme yapar ve genişle lanıyorlar. Fark edilebilir ciddi bir yan etki ğini söyledi. Migrende klasik tedaviler hak yen damarlar beyin dokusuna baskı yapa si yok. Maliyet fiyat aralıkları 500600 do kında ise Uludüz, migren başağrılarında rak ağrıya yol açar” dedi. lar civarında. Şu an hiçbiri ülkemizde mev mevcut ilaçlarla yüzde 90’lara kadar etkinlik elde edilebildiğini ancak başka saç dökülmesi, kilo almaverme, unutkanlık, el titremesi, el ve kollarda uyuşmalar gibi pek çok yan etkiyle karşılaşılabildiğini söyledi. Migrene özgü olarak bu CGRP proteinlerini hedefleyen antikorların geliştirildiğini ve aynı aşı mekanizmasıyla çalıştığı için migren aşısı olarak adlandırıldığını anlatan Uludüz “Aslında aşı dendiğinde akla cut değil ama ciddi migrenli ve küme baş ağrılı hasta yüzdesi düşünüldüğünde, fiyatların düşürülerek ya da SGK ödemesinde yer alarak Sağlık Bakanlığı’nca onaylanması bekleniyor” dedi. BM: ÇEKİRGE VEBASI Yeni salgının adını koydu Birleşmiş Milletler (BM), çekirgelerin hızla yayılmaya devam ettiği Doğu Afrika ülkeleri Kenya, Etiyopya ve Somali’de son yılların en kötü çekirge istilasının yaşandığı ve 13 milyon kişinin gıda güvenliğinin tehlikede olduğu uyarısında bulundu. BM İnsani İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Mark Lowcock, çöl çekirgeleriyle mücadele planı için 76 milyon dolara ihtiyaç duyulduğunu söyledi. Lowcock, çekirgelerin sayısının artması ve hızla yayılmalarında iklim değişikliğinin de etkili olduğunu ifade etti. BM Gıda Tarım Örgütü ise tüm bölgenin çekirge istilasından etkilenmesi ve bir yıl içinde durumun kontrol altına alınamaması durumunda çekirge vebası yaşanabileceği uyarısında bulundu. l AA 11 MILYON YILLIK FOSIL Ölüm meleği Kanada’nın Alberta eyaletinde bir grup bilim insanı, ölüm meleği adını verdikleri 11 milyon yıllık yeni tür bir dinozor fosili (tyrannosaur) buldu. Calgary Üniversitesi’nden Dr. Jared Voris’in başkanlığındaki bilim heyeti yeni türe “reaper of death” (ölüm meleği) ismini verdi. Voris, bulunan fosili diğer tyrannosaurlardan ayıran özelliğin kalçalardan itibaren 2.4 metre yüksekliğe erişmesi olduğunu söyledi. Voris, bunun bugüne kadar Kanada’da bulunan tyrannosaur türü dinozorların en eskisi olduğunu kaydetti. l AA O günden beri pizza yemiyorum Eskişehir’de, sipariş olarak götürdüğü pizzaya paketini açarak tüküren motosikletli kurye Burak S.’nin 18 yıla kadar hapis istemiyle tutuksuz yargılandığı davada karar çıktı. İyi hal indirimi uygulanan Burak S.., 2 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. Pizza siparişi veren Hüseyin Alyüz, cezanın caydırıcı olmadığını belirterek “2 senedir dışarıdan yemek yiyemiyoruz, o günden beri pizza tüketmiyorum” dedi. l DHA TÜKÜRENE 2 YIL HAPİS Sinani, aşı reddi ile hastalıklarda artış görülebileceğini söyledi Aşı karşıtlığı sağlığa zarar Dünya tarihinde aşı, bulaşıcı hastalıklardan korunmak için en etkin, en başarılı ve en düşük maliyetli sağlık uygulamalarından biri olarak kabul ediliyor. Dr. Genada Sinani, “Aşı karşıtlığının gün geçtikçe artması, aşı ile önlenebilen hastalık vakalarının artmasına yol açabilir. Bu yüzden aşı karşıtlığı, halk sağlığı için risk taşıyor” dedi. Dr. Sinani, bazı ebeveynlerdeki aşı yaptırmama eğiliminin yanlış bilgilenme, yaşam tarzı, kişisel ve toplumsal inançlar, aşılamanın etkinliği, güvenilirliği ve bileşenlerine karşı duyulan şüpheden kaynaklandığını ifade etti. Yanlış bilgiler Dr. Sinani şunları söyledi: “Aşı karşıtlığının gün geçtikçe artması, aşı ile önlenebilen hastalık vakalarının artmasına yol açabilir. Bu yüzden aşı karşıtlığı, halk sağlığını riske atıyor. Kanada ve İngiltere gibi bazı ülkelerde gönüllü aşılama programları uygulanırken Avustralya’da da aşılamayı teşvik edici devlet politikaları bulunuyor. Kimi ülkelerde ise aşı yaptırmamanın para cezası var.” Mamografinin meme kanseri yaptığını kanıtlayan vaka yok Türk Radyoloji Derneği (TRD) Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Şebnem Örgüç, mamografi karşıtlarının söylemlerindeki “mamografinin meme kanserine yol açtığını” kanıtlayan bir vaka olmadığına dikkat çekerek “Ömür boyunca tarama programına katılan bir kadında mamografi kaynaklı radyasyondan kanser oluşma oranı istatistiksel olarak 10 bin100 binde 1 kadar hesaplanmaktadır” dedi. Prof. Dr. Örgüç, meme kanserinin dünyada her 8 kadından 1’inde görüldüğünü ve her yıl 500 binden fazla kadının ölümüne neden olduğunu söyledi. Mamografi karşıtlarının en büyük söylemlerinden birinin, Xışını kullanılan bir yöntem olması nedeniyle radyasyonun istenmeyen etkileri olduğuna işaret eden Örgüç, şunları kaydetti: “Tıp literatüründe mamografi nedeniyle meme kanseri olduğu kanıtlanan bir vaka yok tur. Doğru yürütülen tanı süreçleri ile bu endişe en aza indirilmektedir. Türk tıbbı, üst düzeyde eğitilmiş sağlık personeli, modern donanım altyapısı ile gelişmiş ülkelerin standartlarına sahiptir. Gelişmeleri yakından takip eden hekimlerimiz kadınlarımızla el ele birinci sınıf sağlık hizmeti üreterek meme kanserine karşı verilen savaşta galip geleceklerdir.” SAĞLIK REHBERİ Demir yapan besinler Vücudumuz için temel bir mineral olan demir, kan yapımının yanı sıra, fiziksel büyüme, nörolojik gelişim, hücresel fonksiyonlar, bazı hormonların sentezi ve bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi için olmazsa olmaz öneme sahip. Beslenme ve Diyet Uzmanı Ayşe Sena Binöz, zengin demir içeren besinler hakkında şunları söyledi: n Kabak çekirdeği: Demir ihtiyacının karşılanmasına fayda sağlayan kabak çekirdeğinin 100 gramı, 9 mg demir içeriyor. Enerji yoğunluğunun yüksek olması nedeniyle günde 1 avuç (10 gr) tüketmek yeterli. n Kırmızı et: Kırmızı etin 100 gr’ı 2.7 mg demir içeriği ile yaklaşık olarak günlük alınması gereken demirin yüzde 15’ini karşılıyor. Bu nedenle potansiyel olarak anemiye (kansızlık) eğilimli olan kişiler için oldukça önemli. n Kuru meyveler: Demir içeriği ile anemiye karşı koruyucu, yüksek antioksidan içeriği ile bağışıklık sistemini güçlendiren kuru meyveler, kalori içeriğinin yoğun olması ve kan şekerini hızlı yükseltmesi nedeniyle ölçülü tüketilmeli. n Yumurta: Anne sütünden sonra gelen en kaliteli protein olarak nitelendirilebilen yumurta, içeriğindeki zengin demir sayesinde de anemi riskinin önüne geçebiliyor, bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalıklara karşı koruma sağlayabiliyor. n Kuru baklagiller: Mercimek, nohut, kurufasulye, börülce, barbunya gibi kuru baklagiller yüksek demir içeriği ile anemiye karşı koruyucudur. n Karaciğer: Karaciğer, kan yapıcı özelliği ile öne çıkıyor. n Pekmez: Pekmez; demir, kalsiyum, fosfor, potasyum ile kolay ve besleyici enerji kaynağı alternatifidir.