Katalog

DİZİ Asgari ücretin dünyadaki pek çok ülkeye göre yüksek olduğu iddiası doğru değil 9 16 ARALIK 2020 ÇARŞAMBA Türkiye en düşük Erdoğan çayı asgari ücretliler ülkesi Tdemledi! ürkAmerikan ilişkilerinde yeni Başkan Biden’la birlikte nasıl bir sürecin işleyeceği usul usul netleşiyor. Erdoğan ilk işaret fişeğini şöyle verdi: “Biden’la çay içmişliğimiz var...” İkinci işaret fişeğini Baku’da verdi. Şiir diplomasisi ile ABD’nin kanlısı İran’ı hassas yerinden selamladı. Bunlar görünenler. ABD’de de yeni yönetimle temaslar çoktan başlamış durumda. Diplomasi anlamında mesleki birikimi olmayan eski AKP Eskişehir Milletvekili Murat Mercan’ı Japonya Büyükelçiliği’nden ABD Büyükelçiliği’ne atadı. Mercan, AKP’nin kuruluşundan beri Erdoğan’ın yanında. 15 Temmuz öncesinde her AKP’li gibi o da FETÖ’yü bir hizmet hareketi olarak görüp, bulunduğu ortam neyse ona göre diyalog kuruyordu. Atama için şu yorum abartı olmaz: Erdoğan, Washington Büyükelçiliği’ne Türkiye, Avrupa Birliği özel temsilcisini atadı. Türkiye’nin BM Daimi Temsilcisi Feridun ülkeleri arasında nüfusuna Sinirlioğlu’nun görev süresinin uzatılması, oranla asgari ücretle çalışanların en yoğun olduğu fiili büyükelçiliği onun yapacağını gösteriyor. HHH ABD tarafına gelince... Trump giderken ülke konumunda. Ancak alınan ücretlere bakıldığında yaman bir çelişki kendisini Biden gelirken Türkiye’nin “düşman ülke” statüsünde ambargo ile karşı karşıya kalması kabul edilebilir bir durum değil. ABD bu davranışıyla Türkiye’yi “başka gösteriyor: Kapsamı geniş, miktarı düşük. kampa” mı itmek istiyor? Elbette değil. Tam tersi, Türkiye’yi daha fazla yanına çekmek için hazırlanmış bir planla karşı karşıyayız. Asgari ücret ve civarında ücretlerle çalışanların çokluğu o ülke için asgari ücreti çok daha önemli hale getiriyor. Türkiye, Avrupa Birliği ülkeleri içinde en düşük asCUMHURBAŞKANI MAAŞINA Yakın geçmişte yayımlanan eski Başkan Obama’nın anılarında sık kullanılan bir cümle var: “Türkiye’ye ihtiyacımız vardı...” Anahtar cümle bu. ABD’nin bölgede gari ücrete sahip ülkelerden biri olmanın yanında, asgari ücretle çalışanların oranının en yüksek olduğu ülke konumunda. Bu durum Türkiye’de asgari ücretin etkisini AB ülkelerine göre çok daha yaşamsal hale getiriyor. Eurofound verilerine göre 2017’de AvGÖRE DE EN DÜŞÜK ÜLKE Bir ülkedeki en yüksek siyasal/idari gari ücret ise 2020 yılı 2. dönemingörev başkanlık, cumhurbaşkanlığı de aylık 1.122 Avro’dur. Bu durumveya başbakanlıktır. Bu nedenle hükü da ABD’de cumhurbaşkanı/başbabakan maaşları ile asgari ücret arasındaki fark 6 katın altında. Türkiye, cumhurbaşkanı maaşı ile Türkiye’ye ihtiyacı var. Bu bağlamda, Türkiye’nin bağımsız hareket etmesine, bölgede ABD çıkarlarına zarar verecek küçük bir adım dahi atmasına karşı. Sadece Biden değil, olası kabinesinde de Türkiye ile geçmişte çok çalışmış kadrolar var. Biden’ın yanı sıra onlar da Türkiye’nin bölgedeki vazgeçilmezliğini kabul ediyor. Bütün mesele rupa Birliği üyesi ülkelerde asgari ücre metin saptanmasında belirleyici oldu kan maaşı asgari ücretin 27,4 katı ol asgari ücretin arasındaki farkın en bunun kendisine pahalıya mal olmaması. tin yüzde 10 altı ve yüzde 10 fazlası dü ğu en az ücret ile üst düzey hükümet maktadır. Almanya, Çekya, Macaris fazla olduğu ülkedir. Türkiye’de aylık Türkiye’deki kurumlarla değil de sadece bir zeyinde bir ücretle çalışanların oranı yetkililerinin ücret/maaş arasındaki tan, Belçika, Slovakya, Estonya ve cumhurbaşkanı maaşı 11.570 Avro kişiyle muhatap olmak işine geliyor. Biden ortalama yüzde 9 düzeyinde. Türkiye’de oran son derece anlamlıdır. Letonya’da cumhurbaşkanı/başbakan iken aylık asgari ücret 383 Avro’dur. biliyor ki Türkiye’ye istediğini yaptırmak için ise asgari ücretin yüzde 10 fazlası ve alAylık cumhurbaşkanı veya başba maaşları asgari ücretin 16,2 ile 10 Türkiye’de cumhurbaşkanı, asgari ne TBMM’ye gereksinimi var ne Dışişleri’ne, tında ücretle çalışanların oranı yüzde kan maaşının en yüksek olduğu ülke katı arasındadır. İrlanda, Polonya ve ücretin 30.2 katı daha fazla ücret el Erdoğan’ı ikna etti mi, iş tamam. 57’dir. Böylece Türkiye’deki asgari ücretlilerin oranının AB ortalamasının 6 katından fazla olduğu görülüyor. Asgari ücret civarında ücret alanların oranının AB ülkeleriyle karşılaştırıldığında Türkiye’ye göre oldukça düşük olduğu görülüyor. Asgari ücret ci30.757 Avro ile ABD’dir. ABD’de as Slovenya’da ise cumhurbaşkanı/baş de ediyor. 3 milyon çalışan İkna için de yöntem mi yok! Biden, NATO’yu arkasına, AB’yi de yanına almış görünüyor. HHH Büyük devletlerin ambargosu, hedef ülkeyi zayıflatır ama o ülkenin liderini güçlendirir. Adını anmaya gerek yok, bunun çok örneği var. Hele otoriter liderler için “dış varında ücret alanların oranı Hollanda, Danimarka, Belçika ile İsveç’te yüzde 3 iken Avusturya, Yunanistan ile Çekya’da yüzde 4 ve İspanya, Slovenasgari ücretten mahrum düşman”dan güzeli yoktur. Kapalı kapılar ardında pazarlığını yap, açık mikrofonlar önünde ağzına geleni söyle... Hah şöyle! Muhalefet partilerinin sahasını da daraltırya, Almanya ile Finlandiya’da yüzde sın; bizden yana mısın, düşmandan yana 5’tir. AB ülkeleri arasında asgari ücretlilerin en yoğun olarak yaşadığı üç ülke ise yüzde 21 ile Romanya ve yüzde 20 ile Macaristan ve Portekiz’dir. AVRUPA’DA DIPTE Asgari ücret konusunda ileri sürülen iddialardan biri Türkiye’de asgari ücretin dünyadaki pek çok ülkeye göre yüksek olduğu yönünde. Ancak bu değerlendirmeler Türkiye’nin asgari ücret gerçeğini yansıtmıyor. 20102020 arası asgari ücretin yıllık ortama değişimine bakıldığında Türkiye’nin Avrupa ülTürkiye’de milyonlarca işçi asgari geçim için yetersiz olan asgari ücrete mahkumken, milyonlarca işçi de asgari ücretten mahrumdur, asgari ücret dahi alamamaktadır. Giderek artan bir biçimde daha çok emekçi asgari ücrete yakın ücretlerle çalışır hale geliyor. Ülke çapında asgari ücretlileşme süreci hızlanıyor. Öte yandan yasal hakları olmasına rağmen milyonlarca işçi asgari ücretin altında, hatta yarısının bile altında çalışıyor. Türkiye’de ücret, maaş ve yevmiye ile çalışanların toplamı 19 milyon 536 bin civarındadır. TÜİK mikmı? Muhalefeti yanına çekerken, karşı tarafın da kulağına fısıldarsın: “Bunlar sana karşı çok azgın, zor tutuyorum!” Eğer lider, kendi iktidarından önce ülkesini düşünüyorsa, ambargo zorludur. Ülke ekonomisi zora girer. Lider, bunun acısını hisseder. TürkiyeAmerika ilişkileri yukarıda özetlediklerimize paralel bir süreç izliyor. Perdenin önü ile arkası farklı. Keşke sorumlu noktadakiler “önce Türkiye” diyebilseler. O zaman ABD ambargo kararı mı aldı, 12 maddeden bilmem kaçını uygulama işareti mi veriyor. Derler ki: “Bu ambargo uygulanırsa biz de İncirlik’i kapatmakla işe başlar, arkasını getiririz...” keleri içinde en düşük asgari ücrete sahip dördüncü ülke oduğu görülüyor. Türkiye’den daha düşük asgari ücrete sahip ülkeler Sırbistan, Bulgaristan ve Arnavutluk’tur. 2020 yılında AB ülkeleri içinde en yüksek asgari ücret aylık 2.142 Avro ile Lüksemburg’a ait. Asgari ücret İrlanda’da 1.707, Hollanda’da 1.680, Belçika’da 1.626, Almanya’da 1.584, İngiltere’de 1.583 ve Fransa’da 1.539 Avro’dur. İspanya 1.108 Avro asgari ücrete sahipken, Yunanistan 758, Portekiz 741, Polonya 583, Macaristan 452 ve Romanya 461 Avro asgari ücrete sahiptir. Böylece Türkiye’deki asgari ücret sadece Yunanistan, Portekiz ve İspanya gibi Avrupa Birliği’nin Güney ülkelerinden değil, Polonya, Romanya ve Macaristan gibi Doğu Avrupa ülkelerinden de düşük. 20102020 asgari ücretleri dikkate alındığında bu yıllar arasında asgari ücret yıllık ortalama olarak İspanya’da yüzde 4.1, İngiltere’de yüzde 3.1, ABD’de yüzde 0.9 ve Slovenya’da yüzde 2.5 oranında arttı. Böylece 2010’da Türkiye’den daha düşük asgari ücrete sahip ülkeler 2020 yılında Türkiye’den çok daha yüksek asgari ücrete ulaştı. 2010’da Türkiye’den düşük asgari ücrete sahip 12 ülke varken, 2020’de bu sayı 3’e düştü. Türkiye’de asgari ücret Avrupa ülkelerine göre diptedir. Ayrıca kasım ve aralık ayındaki güncel kur ro verilerinde son ay içinde ücretlilerin esas işten elde ettikleri toplam net nakdi gelirleri de yer alıyor. Aylık ele geçen net gelire, dönemsel olarak elde edilen ikramiye, prim vb. gelirlerden aya düşen miktar dahil ediliyor. Türkiye’de ücretle çalışanların yüzde 17’si yaklaşık 3,3 milyon çalışan asgari ücretin altında bir ücretle çalışıyor. Asgari ücretin yarısından daha az ücretle çalışanlar ise 1 milyona yakın. Asgari ücret ve altında bir ücretle yaşamını sürdürmek zorunda olan işçilerin sayısı 7,5 milyon (işçi ve memurların yüzde 38,3’ü) civarında. TÜİK Hanehalkı İşgücü Araştırması, 2018 yıllık verileri, ücret düzeylerine göre işçi sayısı ve oranları DİSKAR tarafından TÜİK mikro verisinden yararlanılarak hesaplanan veriler tüm ücretli, maaşlı ve yevmiyelileri kapsıyor. Bunlara göre, asgari ücret civarında ücret alanlar da dahil edildiğinde (asgari ücretin altı ve yüzde 20 fazlası arası) 9.7 milyon işçi, bütün ücretli çalışanların yüzde 50’ye yakını asgari ücret civarı ve altında bir ücretle yaşamını sürdürüyor. Tüm ücretli çalışanların yüzde 64’ü ise (12.5 milyon) asgari ücretin altı ile asgari ücretin bir buçuk katı arasında bir ücret elde ediyor. 19.5 milyon işçi ve memurun 15,3 milyonu (yüzde 78,2) ise asgari ücretin altı ile en çok asgari ücretin iki katı arasında bir ücrete çalıştırılıyor. Asgari ücret tablosunun özel sektörde daha da kötüleştiği görülüyor. Türkiye’de 2018 itibarıyla özel sektörde çalışanların toplamı 15 milyon 174 bin. Asgari ücret altında çalışanların neredeyse tamamı beklendiği gibi özel sektörde yer alıyor. 3 milyon 335 bin olan asgari ücretin altında çalışanların 3.3 milyonu özel sektörde çalışıyor. Başka bir deyişle, özel sektör işçilerinin yüzde 21.7’si asgari ücrete erişemiyor. Özel sektör işçisinin yarısı asgari ücret ve altında ücretlerle çalışıyor. Özel sektörde asgari ücret ve altında ücretle çalışanların oranı yüzde 49 ve asgari ücret civarında (komşuluğunda) çalışanların oranı yüzde 62’dir. 9,5 milyona yakın özel sektör işçisi asgari ücretin yüzde 20’si ve altında ücretlerle çalışıyor. KADIN EŞIT DEĞIL Kadınların genel ücret ortalamasının altında ve erkeklerden daha düşük ücretlerle çalıştırıldıkları biliniyor. 5 asgari ücrete ilişkin veriler bu eşitsizliği daha çarpıcı biçimde ortaya koyuyor. Asgari ücretin altında ücret alanların oranı genelde yüzde 17 iken kadınlarda bu oran yüzde 25’i aşıyor. Asgari ücret ve altında ücret alanların oranı ise genelde yüzde 38 iken, kadınlarda yüzde 49’a yükseliyor. Yandaki grafiklerdeki ayrıntılar TÜİK Hanehalkı İşgücü Araştırması, 2018 yıllık verileri. Ücret düzeylerine göre kadın işçi ve ücretli sayısı ve oranları DİSKAR tarafından TÜİK mikro verisinden yararlanılarak hesaplandı. Veriler ücretli, maaşlı ve yevmiyeli kadınları kapsıyor. Bu verilere göre kadınların yarısı asgari ücret ve daha altında ücretlerle çalışıyor. 5.9 milyon kadının yüzde 59.2’si asgari ücretin altı ile asgari ücretin yüzde 20 fazlası ücretler arasında çalışıyor. Asgari ücretin yarısından az bir ücretle çalışanların oranı ise genelde yüzde 4.9 iken kadınlarda bu oran yüzde 8’e yaklaşıyor. Özel sektörde çalışan 4,4 milyondan fazla kadın çok daha büyük bir ücret eşitsizliği ile yüz yüzedir. Özel sektörde asgari ücret altında çalışma genel olarak yüzde 21.7 iken, özel sektördeki kadın işçilerin yüzde 32.5’i asgari ücret altında ücretlerle çalıştırılıyor. Özel sektördeki kadın işçilerin yüzde 9.3’ü ise asgari ücretin yarısının da altında ücretle çalışmaya zorlanıyor. Özel sektörde asgari ücretin altı ile asgari ücretin yüzde 20 fazlası arasında çalışmak zorunda kalan kadın işçilerin oranı ise yüzde 76. Özel sektörde her dört kadından üçü asgari ücret civarında ve asgari ücret altında ücretle çalışıyor. Özel sektörde asgari ücretin yüzde 50 fazlası ve altında ücret alan kadınların sayısı ise 3.8 milyon civarında. Bunun yerine çay demlendiğini görüyoruz. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ile Azerbaycan Enerji Bakanı Perviz Şahbazov, anlaşmaya imza attı. Nahçıvan’a Türkiye üzerinden doğalgaz Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, TürkiyeNahçıvan Doğalgaz Boru Hattı ile Nahçıvan’ın bugünkü doğalgaz ihtiyacının tamamının karşılanabileceğini söyledi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nda, TürkiyeNahçıvan Doğalgaz Boru Hattı Mütabakat Zaptı İmza Töreni düzenlendi. Törende konuşan Dönmez, Güney Gaz Koridoru’nun son halkası olan ve TANAP’ı Avrupa’ya bağlayan Trans Adriyatik Doğalgaz Boru Hattı’nın (TAP) faaliyete başladığını anımsatarak, “Böylece Avrupa’nın doğalgaz arz güvenliği açısından çok önemli bir adım atılmış olacak, enerjinin İpek Yolu Avrupa’ya ulaşacak” dedi. TürkiyeNahçıvan Doğalgaz Boru Hattı ile TürkiyeAzerbaycan ortaklığının perçinleneceğini söyleyen Dönmez, “BOTAŞ ve SOCAR işbirliğiyle gerçekleşecek proje ile Nahçıvan ülkemiz üzerinden gelen doğalgaza kavuşacak” dedi. Dönmez, hattın, Doğu Anadolu Doğalgaz Ana İletim Hattı üzerinden çıkış alan Iğdır doğalgaz Boru Hattı’nın devamına inşa edileceğini söyleyerek, “Günlük 1.5 milyon metreküp Doğalgaz taşıyabilecek. Projedikkate alındığında Türkiye’deki asganin ihalesi 2021’in ilk çeyreğinde tamamlanmış ri ücretin Arnavutluk hariç Avrupa’daki en düşük asgari ücret olduğu açık. Yarın: ASGARİ ÜCRETLİ AKP DÖNEMİNDE 15 CUMHURİYET ALTINI KAYBETTİ olacak ve çalışmalar başladıktan sonra proje 12 ayda tamamlanacak” diye konuştu. l ANKARA