Katalog

EKONOMI [email protected] 11 28 KASIM 2020 CUMARTESİ Ekonomik güven endeksi, kasım ayında yeniden düşüşe geçti ve 89.5 puana indi ‘Kötümserlik’ büyüyor Türkiye’de “ekonomik güven”, “iyimserlik” için sınır olan 100 puan barajını Nisan 2018’den bu yana aşamıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) “Ekonomik Güven Endeksi, Kasım 2020” raporunun sonuçları, Türkiye’de salgının da etkisiyle artan sorunların yeniden büyüdüğünü ortaya koydu. Buna göre ekonomik güven endeksi ekim ayında 92.8 iken, kasım ayında yüzde 3.5 oranında azalarak 89.5 değerine düştü. Ekonomik güven endeksindeki bu düşüş, tüketici, reel kesim (imalat sanayii), hizmet ve inşaat sektörü güven endekslerindeki düşüşlerden kaynaklandı. Kasımda önceki aya göre, tüketici güveni yüzde 2.2 azalarak 80.1, reel kesim güveni yüzde 2.1 azalarak 107.4, hizmet sektörü güveni yüzde 2.8 azalarak 77.5 ve inşaatta yüzde 5.7 azalarak 79 puan oldu. Perakende ticarette ise değişmedi ve 95 puanda kaldı. ‘Tüketici’ daha kötü Böylece nisan ayında salgın nedeniyle 52.4 puana kadar gerileyen ve mayıs ayından itibaren yükselmeye başlayan güven endeksi, kasım ayıyla birlikte yeniden düşmeye başladı. Ayrıca güven endeksi “kötümserlikten” “iyimserliğe” geçiş sınırı olan 100 puan barajını Nisan 2018’den bu yana aşamadı. Bu endeksin içinde yer alan tüketici güven endeksi ise Nisan 2006’dan (100.7) bu yana 100 puanın altında. Ayrıca hizmet endeksi Şubat 2018 (100.7), perakende endeksi Mart 2020 (101.7) ve inşaat endeksi endeksin başladığı 2011’den bu yana 100 puanı geçemedi. l Ekonomi Servisi Reform arayışında öncelik iş dünyasında Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın, kısa süre önce yaptığı “hukuktan ekonomiye her alanda reform” açıklamaları sonrası, Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan ile Adalet Bakanı Abdulhamit Gül Simone Kaslowski başkanlığındaki Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) yönetimi ile dün İstanbul’da bir araya geldi. Görüşme sonrası açıklama yapan Kaslowski, “Ülkemizde ekonomi ve hukuk alanında çözümlerin, yapıcı bir istişare ortamında ele alınmasından büyük memnuniyet duyduk. Bu alanlardaki reformların güven ve yatırım ortamı bakımından çok önemli olacağını düşünüyoruz” dedi. Görüşmeler bugün TOBB temsilcileriyle devam edecek. Toplantıya TÜSİAD adına başkan Simone Kaslowski ve başkan yardımcıları Murat Özyeğin ile Bahadır Balkır da katıldı. Zorunlu karşılık şartları normalleştirildi ve oranlar yükseltildi Merkez ‘para’ toplayacak 1 MİLYON BAŞVURU YAPILDI Yapılandırmada kurallar netleşti Kamuya yönelik borçların yeniden yapılandırılarak 18 eşit taksitte 36 ayda ödenmesine imkân sağlayan düzenlemenin uygulama esasları belli oldu ve başvurular başladı. Ancak ilk günde altyapı hazırlıklarının tamamlanmaması nedeniyle bazı sıkıntıların yaşandığı belirtiliyor. Vergi ve idari para cezaları için tanınan yapılandırma hakkından yararlanacak borçluların, ödemelerini peşin yapmaları halinde hesaplanacak tutarların yüzde 90’ı silinecek. 4 milyon mükellef Alacakların yapılandırmadan yararlandırılması için 31 Ağustos 2020 tarihi ve öncesi döneme ait ve kanunun yayım tarihi olan 17 Kasım itibarıyla kesinleşmiş olması gerekiyor. Resmi Gazete’de yayımlanan geniş kapsamlı tebliğde uygulanacak indirimler örneklerle açıklandı. Örneğin 90 bin liralık gelir vergisi, gecikme zamlarıyla birlikte 251 bin 251 liraya yükseliyor. Bu tutar kanunda öngörülen sürede ödenmesi halinde 99 bin 599 liraya düşüyor. Yaklaşık 4 milyon mükellefin faydalanması beklenen yeniden yapılandırma için bugüne kadar 1 milyona yakın kişinin başvurduğu öğrenildi. Bu sayının büyük kısmı ise Motorlu Taşıt Vergisi ve trafik cezasına ilişkin borçlardan oluşuyor. l Ekonomi Servisi YÖNETİMDE DEĞİŞİKLİK Damat Albayrak TVF’den de ayrıldı Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan istifa eden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak, Türkiye Varlık Fonu yönetiminden de affını istedi. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı, Türkiye Varlık Fonu Yönetim Kurulu üyeliklerinde değişikliğe gidildiğini belirterek “Görevlerinden aflarını talep eden sayın Berat Albayrak ve sayın Arda Ermut’un Türkiye Varlık Fonu Yönetim Kurulu üyelikleri sona ermiş, yönetim kuruluna sayın Ahmet Burak Dağlıoğlu atanmıştır” denildi. Yönetim Kurulu üyeliğine atanan Dağlıoğlu, Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanlığı görevini yürütüyor. l Ekonomi Servisi NACİ AĞBAL: Fiyat istikrarı ön koşuldur Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal, fiyat istikrar odaklı sıkı parasal duruşa dikkati çekti. Naci Ağbal Ağbal dün yayımlanan Finansal İstikrar Raporu’nun ön sözünde şu vurguyu yaptı: “Fiyat istikrarı, finansal istikrar için vazgeçilmez bir unsur, bir ön koşul olarak görülmektedir. Diğer yandan, finansal istikrar da fiyat istikrarı için en önemli unsurlardandır. Fiyat istikrarının sağlanması ve sürdürülmesi odaklı sıkı parasal duruşumuz mevcut makrofinansal risklerin azaltılmasına destek olacaktır” dedi. Ağbal ayrıca, salgın dönemine özgü koşullarda sağlanan kredi ve parasal büyüklüklerdeki hızlı artışın da etkileriyle güçlenen iç talebe ve altın ithalatına bağlı olarak cari açığın arttığına ve mevduat dolarizasyonu eğilimi yaşandığına atıf yaptı. Merkez Bankası (TCMB) zorunlu karşılıklarda (ZK) kredi büyümesine göre farklılaşmayı kaldırırken, TL ve yabancı para ZK’leri de belirli vadelerde artırdı. TCMB’den yapılan açıklamada, adımın “fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini artırmak için” yapıldığına dikkat çekilirdi. Düzenlemeye göre TL ZK oranları yüzde 16, yabancı para ZK oranları yüzde 522 arasında değişecek. Ayrıca TL cinsinden ödenen ZK faiz/ nema oranı tüm sektör için yüzde 12 uygulanacak. Yine ABD Doları cinsinden mevduat/ katılım fonu yükümlülükleri için tesis edilen zorunlu karşılıklara yüzde 1.25 olarak uygulanan komisyon oranının 0 olarak belirlenmesine de karar verdi. Banka, faiz/ nema ve komisyon oranlarında yapılan değişiklikler sonucunda aracılık maliyetleri azalacağını öngördü. 5.7 milyar dolar Faiz/nema ve komisyon oranlarında yapılan değişiklikler hemen, TL ve yabancı para zorunlu karşılık oranlarına ilişkin değişiklikler ise tesisi 25 Aralık’ta başlayacak olan 11 Aralık 2020 tarihli yükümlülük döneminden itibaren geçerli olacak. TCMB ilgili değişikliklerle, rezerv opsiyon kullanım oranlarının aynı seviyede kalması halinde, sistemin zorunlu karşılık tesislerinin yaklaşık 12.3 milyar TL ve 5.7 milyar dolar karşılığı döviz ve altın cinsinden artmasını öngörüyor. Bu gelişmeyi yorumlayan Sesmir Başkanı Orhan Ökmen, “Zorunlu karşılıklardaki uygulama değişikliği, ayrıca bankacılık sektörünün bilinen bencil yaklaşımlarının devam etmemesi halinde aracılık maliyetlerinin düşmesine, TL kaynakların daha fazla tercih edilmesine, kurun dengelenmesine de katkı sağlayacaktır” dedi. Yön arayışı sürdü Mali piyasalar ise dün yön arayışını sürdürdü. Dolar/ TL ekonomi, hukuk vb. politikalarda değişim yaşanacağı beklentileriyle 8.58 zirvesinden 7.5’li seviyelere geriledikten sonra yeniden yükseldiği 8 seviyesinin hemen altında işlem görmeye devam etti. Küresel piyasalarda Şükran Günü nedeniyle dün ve kısmen bugün birçok piyasanın tatil olması nedeniyle hacimler azalmış durumda. Bankacılar yılın geri kalanında yabancıların yavaş yavaş hacimlerinin azalacağı ve yeni pozisyon alma isteğinin 2021 yılına kalacağını belirtiyor. Dün, dolar 7.77917.9005 lira, Avro 9.23609.4019 arasında dalgalı hareket etti. Borsa İstanbul 100 Endeksi ise 1351 puana kadar çıktıktan sonra günü yüzde 1.02 düşüşle kapattı. l Ekonomi Servisi Mastercard, İhtiyaç Haritası’nın sosyal pazaryeri projesine 1 milyon TL ayırdı Yerel esnafa can suyu Pandemi sonrası artan dayanışma ih eticaretin gelişmesine de katkı sağlatiyacına Mastercard da bir proje ile mayı hedefliyor. katkıda bulunacak. İhtiyaç Haritası’nın Online bir toplantı ile projeyi açıkla“El Ele Destek Hareketi” projesine des yan Mastercard Türkiye Genel Müdürü tek verecek olan Mastercard, ihtiyaç Yiğit Çağlayan, “1.5 milyon TL tutarında sahibi bireylerin ve yerel işletmelerin bir hibe fonu ilk kez Türkiye’de bir sosdesteklenmesi amacıyla 1.5 milyon TL yal kooperatife ayrıldı. Yaklaşık 7 bin tutarında bir hibe fonu oluşturdu. adet gıda ve hijyen paketinin yer aldığı Proje “El Ele Destek Hareketi” plat projenin ana hedefi esnafa aynı zamanform aracılığıyla ilk etapta İstanbul, An da can suyu oluşturmak” dedi. kara, İzmir, Eskişehir, Gaziantep, Adaİhtiyaç Haritası platformunun 2015 na, Mersin, Trabzon, Elazığ ve Denizli yılında kurulduğunu ve platformun bubaşta olmak üzere toplamda 20 ilde ha gün 100 bine yakın üye, 350’den fazla yata geçirilecek. STK temsilcisi tarafından kullanıldığını Yerel ihtiyaçların, yerel esnaftan kar belirten Mert Fırat, “Platform aracılığıyşılanmasına imkân sunan proje, ayla 2.2 milyondan fazla malzeme ihtiyacı nı zamanda esnafın dijitalleşmesi ve karşılanırken yaklaşık 103.7 milyon liraya eşdeğer bir paylaşım ekonomisi yaratıldı. Bu fonu da doğru kaynaklara aktarmak için gerçek ihtiyaç sahipleri ve destekçilerini sosyal pazar yeMert Fırat Yiğit Çağlayan ri platformunda buluşturduk’’ dedi. l Ekonomi Sevrisi ‘Edevlet’ kapısında ziyaretçi patlaması Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanı Ali Taha Koç, eDevlet Kapısı’nda 691 kurumun 5 binden fazla hizmetinin yer aldığını belirterek, 51 milyondan fazla vatandaşın bu hizmetlerden faydalandığını söyledi. Koç, geçen yıla oranla eDevlet Kapısı kullanımında büyük bir artışın yaşandığına dikkati çekerek “2019’da eDevlet Kapısı’na giriş sayımız 1 milyar 179 milyon 624 bin 439 idi. Bu yılın haziran ayında ise 1 milyarın üzerinde giriş yapıldığını duyurmuştuk. Yıl bitmeden bu rakam katlandı ve 2 milyar giriş seviyesine ulaştı” dedi. Koç, bu ziyaretlerdeki artışta salgın nedeniyle verilen sosyal destek hizmetlerin etkili olduğunu belirtti. l Ekonomi Servisi Denilene değil yapılana bakınca.. Dünün en taze haberlerinden olumlu bir şeyler bulabilirmiyim umuduyla boşuna çabaladım durdum.. Göreceli en tarafsız sayılabilecek kanallardan birinde yeni yargıç atamalarının haberi özetleniyordu.. Bendeniz isim özürlü, haberci arkadaş sofradan taze, usta haberci. Birçoğunun isim ve bir önceki görev yerlerini vererek atamaları olumlamaya çalışıyor.. Birkaç büyük kentten başsavcının, “Başarılı, tanınmış” vurgusu ile atamalarını olumlayınca, deneyimlerime dayalı önyargılarımla tersine tepki verdim. Bildiğim savcıların, dönemin doğrudan güçlü icracı iktidarı ya da gizli devlet gücü emrinde görev yapmak için getirilmiş, kişilikler ağırlıklı işlev yaptıklarıydı.. Şaşkınlıkla habercinin olumlamasının tam da bağlantılı bir nedene dayandırılmasıydı.. Yargıtay’a atanmış büyük kent savcıları zaten, kaçmalarına önce izin verilip sonrasında bol bol ağır cezalar verilmiş FETÖ davalarındaki başarılı çalışmaları nedeniyle ödüllendiriliyorlardı. Zaten olumlamaların arkası hep FETÖ davaları yargılamaları üzerinden, görev yapmış olanlar içindi. Herhalde Amerikan darbesi kokulu baskın FETÖ darbesinin suçlularının yargılanmaları, hak edilmiş cezaları almalarına bir itirazımızın olması söz konusu olamaz. Ancak nitelikli, hak edilmiş, bağımsız yargıçların atanmasında kriter oluşturabilir mi? Yargı bağımsızlığında bu kadar ağır sorunlarımız, yaralarımız varken, hani akılların başlara biraz devşirildiği umudu veriliyor gibi yapılan günlerde, sil baştan bu kadar önyargılı yaklaşımlarla icraat olur mu? Dünün en taze haberleri, değerlendirmeleri içinde en yandaş sözcülerin bile savunma yapmaktan utandıkları bir durum var ki.. “Bağımsız yargı işleyişi, arayışı” sözlerinden beklentimiz kalmadı. Kastın hakhukuk kriterleri değil, olsa olsa “ekonomik çarkların işletilebilmesi yolunda, evrenselin ötesinde, ülkemiz sermayesinin de kendi çıkarları adına işler bir hukuk düzeni için zorlayışı ölçeklerinin kastedildiğini anlamış bulunuyoruz..” anlamında cümleler kurmak zorunda kalmışlardı. HHH TürkiyeAB, Türkiye ABD ilişkileri üzerinden aralık ayının neden çok önemli olduğu ortada. Amerika’da yeni bir iktidar görev başına geliyor. AB’nin Türkiye’ye dönük almak zorunda olduğu bir dizi karar ve işlerlik kazanmış takvimi var. Her ikisi üzerinden, ErdoğanBahçeli ekseninde, yapılan son açıklamalar, çıkışlar çerçevesinde iyimser yorum yapabilecek fanatik yandaş bile bulunamaz halleri var.. Geldiğimiz noktada ikisinin sözcükleri ile kurulan cümlelerde muhalefet cephesinden çizilen olumsuz tabloya, kaygılara geçmeye gerek yok. Liderlerin yarış halinde karşıt çıkışları, pot üstüne pot kırmaları karşısında inandırıcı tozpembe tabloları unutun, çok daha ağır sonuçların geleceğini itiraf etmek zorunda kalmayanı bulmak zor. Dünün her iş, her kararın, oldubitti yapıldıktan sonra sonuçlarıyla kamuoyuna duyurulması yönteminde, öne “Katar katar satışlar” gelmişti. Baktım da eleştiri yapabilen yürekli sayılabilecek uzmanlardan çok, yandaşlar, dura dura, zorlana zorlana konuşma noktalarına gelmişlerdi. Katar’ın kapalı kapılar arkasından çıkan sürpriz alımları sayılırken, piyasalar üzerinden, yatırım değeri sıfır, çok kârlı, avantajlı gelişleri için ancak; “Ekonomik sıkıntılar, çaresizlik, hiç değilse açık kapatabilir..” türünden sözcüklerle konuşabiliyorlardı. HHH Günlük depreme ilişkin, öldürmeyecek binalarda yaşayabilmeye ilişkin, virüs salgınındaki ürkütücü patlamaya, çaresizliklere ilişkin, ortak yaşam haklarımıza ilişkin, olumlu küçücük haberler için, özlemle yapılan arayışlarımızda aşı, kimi ilaçlara dönük olanların ötesinde yeni neler var sayabiliyor, bulabiliyor muyuz? Bence en umut verici olanı artık en yandaşların ağızlarından duymaya başladığımız cümleler.. “Türkiye için en iyisi ne ise olsun” dileği ile başlayan sıralamada, yanlışın ötesinde, haksız, hukuksuz, suç adımların hâlâ sahiplerine dönük korku, çaresizlik ile bağlantılı çıplak eleştiriden kaçınılsa da ortak aklın savunduğu yaşam hakkına dönük yapılabilcekler, yapılması zorunlu görülenler üzerinden sayılanlar.. Yani yaşam adına aklın “imdat” diye haykırdığı gerçekler. Düzeltme: 24 Kasım Günü yayımlanan “Öğretmen öğretir” başlıklı yazımda, aile özelimizde, yakın göçün, ağır dil eğitimi sorunlarımıza karşın, bizi, üç kardeşi 9 ayda yetiştiren Cumhuriyetin özverili öğretmenlerimize teşekkür ederken göçün tarihini yanlışlıkla 56 yerine 66 olarak basmışım. On yaş küçülmüşüm. Düzeltir okurdan özür dilerim.