Katalog

26 EKİM 2020 PAZARTESİ ŞANŞSANS07, 12, 15 TOPTUOPU31, 34+14 5+1 BİLEN: 963.610.19’ar TL (Devretti) 5 BILEN: 3.708.10’ar TL 4+1 BILEN: 561.80’er TL 4 BILEN: 47.10’ar TL 3+1 BILEN: 25.95’er TL 3 BILEN: 7.45’er TL 2+1 BILEN: 10’ar TL 1+1 BILEN: 4.85’er TL 0+1 BILEN: 5’er TL SONUÇLARI 01 30 38 42 47 52 6 BİLEN: 32 milyon 793 bin 938’er TL (Devretti) 5 BİLEN: 18.608.20’şer TL 4 BİLEN: 452.75’er TL 3 BİLEN: 31.45’er TL 2 BİLEN: 3.30’ar TL Herkese Bilim Teknoloji dergisinin katkılarıyla hazırlanmıştır 6 Bağışıklık sisteminizin zayıfladığını gösteren işaret Madde madde İstanbul uyarısı Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Tevfik Özlü, “Kötüyü geride bırakmış değiliz, daha kötü günlere gidebiliriz” dedi. Prof. Özlü, sosyal medya hesabından “İstanbul ve birçok ilimizde bulaş zinciri çok arttı” dedi ve 6 uyarıda bulundu. Özlü, özetle şunları kaydetti: “Zorunlu olmadıkça evden çıkma, hane halkı dışında kimseyi eve alma. Herkesle, her zaman, her koşulda mesafeni koru. Sosyal alanlarda maskeni tak. Elini temiz tut. Kalabalıklardan ve kapalı alanlardan uzak dur. Hane halkı dışındakilerle birlikte yeme, içme. Bu tedbirler bizi ve sevdiklerimizi hayatta tutar. Yasaklarla sosyal hayatı durdurmak zorunda kalmamızı engeller. Sağlık sistemimizin kaldıramayacağı bir yükle karşılaşmasını önler. Bunlar bireysel tercih değil, ‘yurttaşlık görevi’dir” açıklamasını yaptı. l Haber Merkezi SANATÇILARDAN DESTEK Antalya Büyükşehir Beçı video çekerek geçmiş olsun lediye Başkanı dileğinde buMuhittin Böcek, lundu. Zülfü Likoronavirüs tevaneli mesajındavisi sonrasında “...Biliyorum, da akciğerlerin Muhittin Böcek görünen düşde oluşan hasar manlarla çok konedeniyle Akdeniz Üni lay baş edersin ama bu versitesi Hastanesi’nde sefer görünmeyen bir tedavi görmeye devam düşman geldi ama bunu ediyor. Dün 58 yaşıda yeneceğine duyduna yoğun bakımda giren ğum ilk andan beri inanBaşkan Böcek’e destek cım tamdı...” dedi. Ali Aliçin Zülfü Livaneli’den tay da “Toroslar’ın yüFunda Arar’a, Kıraç’tan rekli evladı çok kıymetOnur Akın’a, Yonca li Muhittin Başkanım, saLodi’den Hasan Yılmaz’a, dece Antalya’nın değil, Burcu Güneş’ten Fet Türkiye’nin kalbi sizinle” tah Can’a birçok sanat mesajını paylaştı. l DHA Araştırmacılara ve tıp uzmanlarına göre, sigara içenlerde, bağışıklık sistemi zayıf olanlarda ve yaşlı kişilerde virüs çok etkili. Grip mevsimi kapıda. Ve bağışıklık sistemimizin, karşılaştığınız mikroplarla savaşacak kadar güçlü olmasını istiyoruz. Ancak sık sık hasta olduğunuzu, yorgun hissettiğinizi veya çözemeyeceğiniz başka belirtileriniz olduğunu fark ettiyseniz, bu bağışıklık sisteminizin zayıfladığı anlamına gelebilir. İşte bağışıklık sistemimizin zayıflamaya başladığını gösteren işaretler. Güçlendirmek için yollar 1. STRES SEVIYESI ÇOK YÜKSEK ISE Amerikan Psikoloji Derneği’nin bir raporuna göre, uzun süreli stres, bağışıklık sisteminizin tepkilerini zayıflatıyor. Bunun nedeni, stresin vücudun lenfositlerini, enfeksiyonla savaşmaya yardımcı olan beyaz kan hücrelerini azaltması. Doktorlar, “lenfosit seviyeniz ne kadar düşükse, soğuk algınlığı ve virüsler için o kadar fazla risk altındasınız” diyor. Aynı şekilde adrenalin, vücudunuzun hücrelerinde depolanan yağların salınmasına ve enerjiye dönüştürülmesine neden olur. Bu, stres zamanlarında kolesterol ve kan lipidlerinin (temelde kandaki yağ) seviyelerinin yükselmesine neden olacak kadar etkili olabilir. Ancak sürekli kan lipit seviyeleri, kanınızda çok fazla trigliserit bulunmasına neden olabilir ve bu da kalp hastalığı riskinizi artırabilir. 2. SIK SIK NEZLE OLUYORSANIZ Yetişkinlerin her yıl iki veya üç kez soğuk algınlığı nedeniyle hapşırması ve burnunu çekmesi tamamen normal. Çoğu insan 7 ila 10 gün içinde iyileşir. Uzmanlar, “Bu süre zarfında, bağışıklık sisteminin antikor geliştirmesi ve sinir bozucu mikroplarla savaşması üç ila dört gün sürer” diyor. Ancak sürekli soğuk algınlığı yaşıyorsanız ya da normal seyrini geçiyor ve uzuyorsa, bu bağışıklık sisteminizin zorlandığının açık işareti. Yaşamımız boyunca, tipik olarak her biri yaklaşık beş gün süren yaklaşık 200 soğuk algınlığı nöbeti geçiririz. 3. BAĞIRSAK PROBLEMI Sık sık ishal, gaz veya kabızlık yaşıyorsanız, bu bağışıklık sisteminizin tehlikeye girdiğinin bir işareti olabilir. Araştırmalar, bağışıklık sisteminizin yaklaşık yüzde 70’inin sindirim sisteminizde bulunduğunu gösteriyor. Orada yaşayan faydalı bakteri ve mikroorganizmalar bağırsaklarınızı enfeksiyondan korur ve bağışıklık sistemini destekler. Yararlı bağırsak bakterileri düşükse sizi virüslere karşı açık hale getirebilir, kronik iltihaplanmalar ve hatta otoimmün bozukluklar riski altında kalabilirsiniz. 4. YARALAR YAVAŞ IYILEŞIYORSA Yanık, kesik veya sıyrık olduktan sonra cildiniz hasar kontrol moduna geçer. Vücudunuz, yeni cildin yenilenmesine yardımcı olmak için yaraya besin açısından zengin kan göndererek yarayı korumaya çalışır. Bu iyileşme süreci sağlıklı bağışıklık hücrelerine bağlıdır. Ancak bağışıklık sisteminiz yavaşsa, cildiniz yenilenemez. Yaralarınız oyalanır ve iyileşmekte zorlanır. 5. SIK ENFEKSIYONLARINIZ VARSA Sık görülen enfeksiyonlarla savaşıyor gibiyseniz, bağışıklık sisteminiz size COVID19 saldırılarına karşı zayıf olduğu mesajını gönderiyor olabilir. Amerikan Alerji Astım ve İmmünoloji Akademisi, yetişkinlerde olası bir bağışıklık yetersizliği belirtilerinin şunları içerdiğini belirtiyor: Bir yılda dörtten fazla kulak enfeksiyonu geçirme İki kez zatürree gelişmesi Kronik sinüzit veya bir yılda üçten fazla bakteriyel sinüzit atağından mustarip olmak Yılda ikiden fazla antibiyotiğe ihtiyaç duymak 6. SÜREKLI YORGUNSANIZ Yeterince uyuyorsanız ve hâlâ yorgunluk çekiyorsanız, bağışıklık sisteminizin size bir şey söylemeye çalıştığını düşünmeye değer. Bağışıklık sisteminiz mücadele ettiğinde, enerji seviyeniz de mücadele eder. Bunun nedeni, vücudunuzun bağışıklık sisteminizi beslemek ve böylece mikroplarla savaşmak için enerji tasarrufu yapmaya çalışmasıdır. Yukarıdaki uyarı işaretleri tanıdık geliyorsa, bağışıklık sisteminize biraz daha dikkat etmeniz gerekir. COVID19 virüsünden kurtulma şansına sahip olmak için birkaç yaşam tarzı değişikliğine ihtiyacınız var ve yeni alışkanlıklar doğal olarak bağışıklık sisteminizi güçlü ve sağlıklı tutabilir, çok geç olabilir, ancak, l Dengeli bir diyet l Yeterli uyku l Düzenli egzersiz l Ellerinizi sık yıkamak l Aşılarınızı takip etmek l Sağlıklı kilonuzu korumak l Sigara içmemek l Stresi en aza indirmek bağışıklık sistemine yardım edebilir. Bolu’da yangın Kaynak: VisualCapitalist.com İki baraj kurudu Son dönemlerin en kurak dönemini yaşayan Trakya’nın Istranca Dağları’ndan İstanbul’a su taşıyan en önemli barajlardan Kırklareli’nin Vize ilçesine bağlı Aksicim köyü yakınlarında bulunan Kazandere ile Pabuçdere barajları, aşırı kuraklık nedeniyle kurudu. Kazandere’nin doluluk oranı 3.97’ye, Pabuçdere’ninki ise 8.24’e düştü. Pabuçdere’ye konulan “Can güvenliği bakımından göle girmek tehlikelidir” yazısı da toprak üstünde kaldı. İSKİ verilerine göre, İstanbul’a su sağlayan 10 barajın genel doluluk oranı ise 31.40 olarak belirtildi. l DHA 12 evi kül etti Bolu’nun Kuzfındık köyündeki bir evde, henüz belirlenemeyen nedenle çıkan yangın, çevredeki ahşap evlerle ahırlara sıçradı. Ahşap evler ve ahırlar yanarken hayvanlar öldü. Köyde incelemelerde bulunan Bolu Valisi Ahmet Ümit, “Yaklaşık 1112 ahşap ev maalesef yandı. Can kaybımız yok” dedi. l DHA/AA Ebola’nın tedavisi bulundu Toplam ölüm sayısı COVID19’un çok altında olmasına rağmen enfekte olanların ölüm oranı açısından dünyanın en ölümcül hastalıklarından biri olarak sınıflandırılan Ebola için artık onaylanmış bir tedavi var: Laboratuvarda üretilen antikorlar, bir bağışıklık tepkisi oluşturdu ve virüsün hücreleri enfekte etme yeteneğini azalttı. ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), ABD’li bir ilaç şirketi tarafından geliştirilen laboratuvar yapımı antikorlardan oluşan bir kokteylin, Ebola hastası yetişkin ve pediatrik hastaları tedavi etmek için kullanılabileceği açıklandı. Bu onay, FDA’nın ilk Ebola aşısına yeşil ışık yakmasından bir yıldan kısa bir süre sonra geldi. Hem insan hem de primatları etkileyen virüse ilk olarak 1976’da Ebola Nehri’nin yanında rastlanmıştı. Virüsün lokalize edildiği ilk yer ise Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Sudan olmuştu. Ebola virüsü bulaştıktan 2 ile 21 gün sonra etkisini göstermeye başlıyor. Virüs, bulaştığı insanların yüzde 65’ini öldürüyor. Daha önce hastalara yalnızca destekleyici tedavilerle yardım edilebiliyordu. Kaliforniya’daki La Jolla İmmünoloji Enstitüsü’nden immünolog Erica Saphire, “Bu olay Ebola’nın artık tedavi edilebilir bir hastalık olduğu anlamına geliyor” diyor. Söz konusu ilaç kokteyli, hastalığın en büyük ikinci salgını sırasında, 2018 ve 2019’da Kongo’da yürütülen bir klinik çalışmada, diğer üç deneysel Ebola tedavisiyle birlikte değerlendirildi. Deneme sırasında bu ilaçla tedavi edilen kişilerin, yüzde 33.8’i 28 gün sonra ölürken bu oran diğer tedavi türlerinde yüzde 51’di. İlaç, bir bağışıklık tepkisi sırasında doğal olarak üretilenleri taklit etmek için tasarlanmış, insan yapımı üç farklı monoklonal antikordan oluşuyor. Biri, Ebola virüsünün insan hücrelerine sızmasına izin veren yapıları incelerken diğer ikisi virüsü ve enfekte hücreleri temizlemek için bağışıklık hücrelerini devreye sokuyor. https://www.sciencenews.org/article/ebolavirusfirsttreatmentfdaapprovalantibodies 3 BIN YIL SONRA YENIDEN Avustralya anakarasının ormanları 3 bin yıl aradan sonra tekrar Tazmanya canavarlarına ev sahipliği yapmaya başladı. Yok olma riskiyle karşı karşıya olan bu küçük canavarların 26’sı koruma altındaki bir bölgede doğaya bırakıldı. Görece küçük bir keseli hayvan türü olan Tazmanya canavarları, boylarından çok büyük leşleri dakikalar içinde ortadan kaldıran vahşilikleri ve güçlü çeneleriyle ünlü. Bu şöhretlerine rağmen insanlar veya tarımsal faaliyetler için tehdit oluşturmuyorlar. Avustralya’nın Tazmanya Adası’nda kalan son vahşi popülasyonun nüfusu, 1990’larda bu türde ortaya çıkan bulaşıcı ve ölümcül bir ağız kanseri nedeniyle 25 binlere kadar düştü. Türün Avustralya anakarasında neden yok olduğu tam olarak bilinmiyor ancak insan eylemlerinden kaynaklandığı, kıtaya gelen ilk avcılar megafaunanın önemli bir kısmını yok ettiğinde bu canavarlar için yiyecek hiçbir şey kalmadığı tahmin ediliyor. Leş yiyiciler olarak Tazmanya canavarlarının, ekosistemin dengesinin korunmasında çok önemli bir rol oynadıkları belirtiliyor. Bu nedenle onları anakaradaki doğal yaşama geri getirmek için 10 yıldan uzun bir süredir yoğun çaba sarf ediliyor. Bal öksürüğe daha iyi gelir Balın öksürüğe ve boğaz ağrısına iyi geldiği uzun bir süredir biliniyor. Oxford Üniversitesi’nde gerçekleştirilen yeni bir araştırma ise balın antibiyotik tedavisi dahil birçok tedaviden daha iyi sonuç verdiğini gösterdi. Hibatullah Abuelgasim (Oxford Üniversitesi) tarafından gerçekleştirilen araştırma sonuçları gereksiz yere antibiyotik yazılmasına engel olabilecek. Makalede 1800 katılımcıya ait 14 araştırmanın sonuçları bir araya getirildi. Bu araştırmalarda öksürük ve soğuk algınlığında bal, plasebolar ve genelde antibiyotik gibi standart tedaviler incelendi. Sonuçlara göre bal, standart tedaviden daha etkili ve bu etki özellikle de öksürüğün şiddeti ve frekansında kendini gösteriyor. Araştırmalardan ikisi ise balın öksürük süresini bir ile iki gün kadar kısalttığı şeklinde sonuçlandı. Abuelgasim ve ekibi, bu yüzden solunum yolu enfeksiyonlarında bal tedavisi yapılmasını öneriyorlar. Tek istisna bir yaşın altındaki çocuklar. Effectiveness of honey for symptomatic relief in upper respiratory tract infections: a systematic review and metaanalysis, BMJ Journals, 18.08.2020. 10 MADDEDE DİJİTAL KÜLTÜR TANOL TÜRKOĞLU * İlk sayı erişemeyen nüfusu, ikincisi ülke nüfusuna oranı gösterir. İNTERNETSİZ NÜFUSU EN YÜKSEK 10 ÜLKE 1) Hindistan (685 milyon, yüzde 50), 2) Çin (582 milyon, yüzde 41), 3) Pakistan (142 milyon, yüzde 65), 4) Nijerya (118 milyon, yüzde 58), 5) Bangladeş (97 milyon, yüzde 59), 6) Endonezya (96 milyon, %36), 7) Etiyopya (92 milyon, yüzde 81), 8) Kongo (71 milyon, yüzde 81), 9) Brezilya (61 milyon, yüzde 29), 10) Mısır (46 milyon, yüzde 46). *