Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ dishab@cumhuriyet.com.tr Ateşe benzine devamABD Başkanı Trump, tepkilerin merkezindeki Ortadoğu planını sahaya sürüyor Gözler Washington yönetiminin bu hafta açıklayacağını duyurduğu tartışmaların merkezin Filistin Yönetimi, iki devletli çözümü rafa kaldırdığı yorumu yapılan planı kabul etmeyeceği görüşünü yineledi. Filistin Kurtuluş Örgütü, “Oslo Anlaşması’ndan çekilme” kartını çıkardı. deki “Ortadoğu barış planı”ndayken kaynakları, planın “Filistin samında işgal altındaki Batı Şeria’da Filistin Devlet Başkanı Mahmud lilere İsrail işgalini kabul yer alan Yahudi yerleşim birimleri dı Abbas’ın dün ABD Başkanı Donald etmeleri karşılığında rüş şındaki topraklar ile abluka altındaki Trump’ın görüşme talebini reddetti vet vermeyi önerdiğini” be Gazze Şeridi’nde “Yeni Filistin” adlı ği bildirildi. Filistin yönetiminden üst lirtiyor. Bazı kaynaklar da bir Filistin devleti kurulacağı, söz ko düzey bir yetkili, geçen hafta benzer söz konusu planı, “bölge nusu devletin kurulabilmesi için ise girişimler olduğunu da aktardı. nin stratejik ve bereket Gazze Şeridi’nin silahlardan arındırıl Filistin tarafı, Trump yönetimi li topraklara sahip Ürdün ması, Hamas’ın silah bırakması ve Fi nin tepkilere karşın Kudüs’ü İsrail’in Vadisi’nin büyük kısmı ile listinli grupların İsrail’i “başkenti Ku başkenti olarak tanımasının ardın Batı Şeria’nın yarısının İs düs olan Yahudi devleti” olarak ta dan ABD’nin arabulucuk misyonu rail ilhakına olanak sağla nıması şartları getirildiği öne sürül nu reddettiğini duyurmuştu. Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve muhalefet lideri Benny Gantz’ı İsrail, işgal altındaki Filistin topraklarında yerleşim inşasından vazgeçmiyor. ması” olarak tanımlıyor. Projenin mimarlarından olan Trump’ın hem damadı ve hem müştü. Bu şartlar kabul edilse dahi Yeni Filistin Devleti’nin ordusu olmayacağı, sadece polisin elinde hafif si ABD’ye görüşmeye davet etmişti. Dün İsrailli liderlerin ABD’ye gitmesinin ardından dikkatler Trump’la buluşmalarına çevrildi. Trump’ın görüşmelerde Filistinİsrail sorununa çözüm bulmak amacıyla hazırladığı öne sü mas lideri İsmail Haniye’den de planın asla kabul edilmeyeceği, yeni şiddet dalgasına yol açabileceği çıkışı yükseldi. ‘İlhaka zemin’ danışmanı Kushner, planın ekonomik paketini geçen haziranda Bahreyn’de ilk kez paylamıştı. Kushner, plan kapsamında “Filistin’in ve komşu Arap ülkelerin ekonomilerinin canlandırılması amacıyla 50 milyar do lahlar bulunacağı aktarılmıştı. Planda, Kudüs’ün tamamı İsrail’e bırakılırken, Filistin’in, Mescidi Aksa’nın da içinde bulunduğu işgal altındaki Doğu Kudüs’te yer alan Eski Şehir bölgesindeki kutsal mekânların yö rülen “Yüzyılın Planı” olarak nitelendirdiği anlaşmanın detayları konusunda bilgi vereceği gündeme yansımıştı. ABD Başkanı’nın bugün Netanyahu ile düzenleyeceği basın toplantısında anlaşmanın ayrıntıları ile ilgili açıklama yapması bekleniyor. Trump’ın planının, İsrailFilistin meselesinde iki devletli çözüm olasılığını ortadan kaldıracağı yorumları yapılıyor. Bazı ekonomik yardımların dışında Filistin halkı lehine hiçbir şey içermediği iddia edilen plan taslağı hakkında bilgilendirilen ki larlık yatırım” açıklamasında bulunmuş, bunun Filistinliler için refah, İsrail için ise güvenliği sağlayabileceğini savunmuştu. Netanyahu’ya yakınlığıyla bilinen Israel Hayom gazetesinde geçen yıl yer verilen bir habe re göre, plan kap netiminde rol almasının öngörüldüğü iddiaları basına yansımıştı. Trump ile Netanyahu yakın müttefik. Her ikisi de kendi ülkelerinde yargılama ve siyasi baskıyla karşı karşıya. Trump, dikkatleri bu yılki başkanlık seçimlerindeki olası rakibi Demok Boykot çağrısı Filistin Başbakanı Muhammed Iştiyye ise dün Filistin’in söz konusu mi Filistin ve Arap İSRAİL’DEN İsrail yönetimi,vatandaşlarının kutsal mekânları ziyaret etme veya ticaret amacıyla İsrail pasaportuyla Suudi Arabistan’a gitmesine izin verdi. rat Joe Biden’ın oğlu hakkında soruşturma açılması için Ukrayna’ya baskı yaptığına dair azil soruşturmasından uzaklaştırma gayretinde. planı asla kabul etmeyeceğini açıkladı, uluslararası güçlere boykot çağrısı yaptı. Filistin Kurtuluş Örgütü Genel Sekreteri Saeb Erakat, “Trump Ortadoğu planını açıklarsa Oslo SUUDİ VİZESİkiçaiynmdSiı,yurlueadstmiicAiaroraelbatirsaatkmaİnas’craaıygillaivtmaStueauHsnkedieadntiaametArşaeeorıratsoinhzbialn’iaitnysenedtvaoyeyenaneri’kalarmklyaagikşşlviaetıekonmzrl2hedİesanumsrba.idnieAilliiynrryvoeeardnkıtgcetaFaöinfiyrliİdisoesimar,ltauşiİznçillaaalivişçrlnaaılıneildntdıranııi.İ.nsBBSBdrauuauakiuşliaamdlpnadiazrııAmıasAnariılralnpayeboeİesTirsnrDettaulafeiyalAnrvzly’avıla,aizvhtüia9yalyn0acödrvngeaeeütştnluaimroı,lrmveiazNkeektaannsleıyatlmemati.hdlaHeualna’eknrryeuıoinniklldseiisuissbizeiadlnguşeeeıksçyduseöeuçnrlçta Anlaşması’ndan çekiliriz” dedi. Ha almaları halinde kendi ülkelerinin pasaportuyla Suudi Arabistan’ı ziyaret edebilecek. maları reddediyor. Ankara topu Atina’ya attı HÜSEYİN HAYATSEVER Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın, Yunanistan’ın Türkiye’ye yakın 16 adayı uluslararası anlaşmalara aykırı olarak silahlandırdığı çıkışı yapmasının ardından Türkiye ile Yunanistan arasında Ege’de yaşanan sorunların çözümü için 20022016 yılları arasında sürdürülen istikşafi görüşmeler yeniden gündeme geldi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis’le Londra’da yaptığı görüşmede istikşafi görüşmelerin yeniden başlaması da dahil diyalog kanallarını canlandırmayı teklif etti. Türkiye, bu teklife Yunanistan’ın yanıtını bekliyor. Türkiye ve Yunanistan, iki ülkeyi savaşın eşiğine getiren gerilimlerin ardından 1997’de Madrid’deki NATO zirvesinde sorunların barışçıl yollardan çözümü için mutabakata varmıştı. 6 maddelik Madrid Mutabakatı’nda karşılıklı olarak iki ülkenin güvenliğine ve egemenliğine saygı, uluslararası hukuk ve anlaşmalara saygı, Ege’deki çıkarlara karşılıklı saygı, tek taraflı eylemlerden sakınılması ve sorunların kuvvet kullanımı tehdidi olmadan barışçıl yollardan çözülmesi taahhüdü yer almıştı. Bu mutabakat doğrultusunda 2002’de iki ülke arasında istikşafi (keşif amaçlı) görüşmeler başlatılmıştı. Dışişleri Bakanlığı müsteşarları düzeyinde sürdürülen görüşmelerde Ege’deki kıta sahanlığı ve karasuları anlaşmazlıkları başta olmak üzere tüm sorunlar ele alındı ancak 14 yıl boyunca 60 tur devam eden görüşmelerin içeriğine ilişkin iki taraftan da hiçbir bilgi sızmadı. İki ülke arasındaki son istikşafi görüşme, 1 Mart 2016’da Atina’da yapıldı. Bu tarihten sonra iki ülke arasında istikşafi görüşme yapılmadı ancak iki ülke Dışişleri Bakanlıkları arasında düzenli siyasi istişareler devam etti. Türkiye’den UAD talebi Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy’un 24 Ocak’ta konuyla ilgili bir soruya cevaben yaptığı açıklamada iki ülke arasındaki meselelerle ilgili ayrıntılı bilgiler yer aldı. Buna göre Yunanistan’ın Ege adalarını 1923 tarihli Lozan ve 1947 tarihli Paris Barış anlaşmalarına aykırı olarak 1960’lı yıllardan itibaren silahlandırması, Yunanistan’ın Uluslararası Adalet Divanı’nın (UAD) yargı yetkisine 1993’te koyduğu rezerv nedeniyle uluslararası yargıya taşınamıyor. Türkiye, Ege adalarının silahsızlandırılmış statüsünün ihlali meselesinin görüşmeler yoluyla çözülmesini istiyor. Türkiye aynı zamanda konunun UAD’ye götürülmesinin de önünün açılmasını talep ediyor ve bu talep Yunanistan ile yapılan istikşafi görüşmelerde de gündeme getirildi. Ancak Yunanistan’ın isteğiyle ara verilen istikşafi görüşmelerden somut bir sonuç çıkmadı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Yunanistan Başbakanı Miçotakis’le 4 Aralık’ta yaptığı görüşmede Yunanistan’la istikşafi görüşmeler dahil tüm diyalog kanallarını yeniden canlandırma teklifinde bulundu. Ancak halen Yunanistan’dan bu konuda olumlu bir yanıt gelmedi. l ANKARA İdlib’den kaçış Rusya destekli Şam güçleri, Suriye’nin büyük oranda cihatçıların kontrolündeki tek vilayeti İdlib’de sürdürdüğü operasyon kapsamında TSK’nin de konuşlu olduğu stratejik Maarat el Numan kentini almaya giderek yaklaşırken bölgeden yeni göç akını haberleri gelmeye devam ediyor. AFP’nin haberine göre yoğun bombardıman altındaki İdlib vilayetinden dün binlerce göçmen, yüzlerce araçla Türkiye sınırına doğru hareket etti. Öte yandan Suriye ordusunun dün, Halep’i Şam’a bağlayan M5 ve doğubatı eksenli M4 karayollarının kesişim noktasindaki Maarat el Numan ilçesiyle Serakib’in bağlantısını tamamen kestiği haberleri gündeme yansıdı. Muhaliflere yakın Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, Şam güçlerinin cuma gününden bu yana ilçe yakınlarındaki 14 yerleşim bölgesinde kontrol sağladığını açıkladı. Gözlemevi Sözcüsü, “İlçe neredeyse tamamen kuşatıldı” ifadelerini kullandı. Astana ortakları Rusya ve Türkiye’nin “gerilimi azaltma bölgeleri” uzlaşısı kapsamındaki İdlib’de ateşkes, büyük ölçülde yaşama geçirilemedi. TSK’nin, çoğu bölgesi Nusra bağlantılı Heyet Tahrir Şam tarafından kontrol edilen vilayetteki 12 gözlem noktasından biri, Maarat el Numan’a çok yakın bir noktada bulunuyor. Bu arada ABD Merkez Kuvvetler Komutanı Frank McKenzie’nin, Suriye’nin doğusunda terör örgütü PKK/YPG’nin ana omurgasını oluşturduğu SDG’nin lideri Mazlum Abdi’yle görüştüğü bildirildi. Tahran’da siyasi çekişme artıyor ABD’nin ağır yaptırımlarıyla ekonomik ve siyasi krizin derinleştiği İran’da gelecek ay düzenlenecek parlamento seçimlerinde bazı isimlerin adaylığına engel olunması, reformist kanattan Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin tepkisine neden oldu. Ruhani, İranlıların ABD Başka nı Donald Trump’ın “azami baskı” politikasıyla ulusal bütünlüğe zarar verme girişimlerine izin vermemesi gerektiğini söyledi. Açıklamasında “Trump’ın müesses nizamla halk arasında gedik açmaya çalışmasına izin vermemeliyiz. Birbirimize kenetlenmeliyiz. Seçimlere sırtınızı dönmeyin. Seçimi yüksek bir katılımla gerçekleştirelim” ifadelerini kullandı. İran’ın dini lideri Hamaney’e yakın, muhafazakâr kanattan olan, adayları inceleyen Anayasa Koruma Konseyi, seçimde yarışmak için başvuran 14 bin kişiden 9 binini yetersiz buldu. Reformcu cephe bu nedenle pek çok şehirde aday kalmadığını söylüyor. Elçiliğe yine füze saldırısı Hükümet karşıtı protestoların dört ayı aşkın süredir devam ettiği Irak, WashingtonTahran hattında süregiden nüfuz mücadelesi nedeniyle de diken üstünde. Irak’ın başkenti Bağdat’ta önceki gece hükümet binalarının bulunduğu yüksek güvenlikli Yeşil Bölge’deki ABD büyükelçilik binasına yönelik roket saldırısı düzenlendi. Atılan 3 roketten birinin, büyükelçilik bünyesindeki restorana isabet ettiği, saldırıda en az bir kişinin yaralandığı bildirildi. Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi, saldırıyı kınadı. Washington ise ülkedeki diplomatik misyonların korunması için Bağdat hükümetine çağrıda bulundu. TahranWashington hat Irak’ta tının vekâlet savaşı hükümet haline gelen Irak’ta karşıtı ki gerilim, İran Devrim eylemler Muhafızları Kudüs Gü dinmiyor. cü Komutanı General Kasım Süleymani’nin Bağdat’ta ABD sui kastı sonucu öldürül mesiyle zirveye tır manmıştı. İran, su ikasta yanıt olarak ABD’nin bu ülkede ki askeri üslerine 22 uzun menzilli füze fırlatmıştı. Öte yandan Irak polisinin ülke çapındaki gösterilere sert müda halesi sürerken kimliği belirsiz ki şilerin protestoculara yönelik si lahlı saldırıları nedeniyle can ka yıpları artıyor. Nasiriye kentin de dün iki protestocunun gerçek mermiyle vurulması sonucu yaşa mını yitirdiği bildirildi. 728 OCAK 2020 SALI Gazne’de uçağın düştüğü haberinin ardından bölge yakınına ordu güçleri sevk edildi. TALİBAN’DAN ‘BİZ VURDUK’ İDDİASI Afganistan’da uçak düştü ABDTaliban hattında Afganistan’da kalıcı barışın sağlanması için başlatılan müzakere süreci inişli çıkışlı bir şekilde devam ederken dün bölgeden taraflar arasında gerilimi artıracak bir haber daha geldi. Taliban kontrolündeki Gazne vilayetinde bir uçağın düştüğü ve içindeki tüm yolcuların yaşamını yitirdiği bildirildi. Kâbil ve Washington cephesinden ilk etapta olaya ilişkin resmi bir açıklama gelmezken Taliban, ABD ordusuna ait olduğunu savundukları uçağı düşürdüklerini ileri sürdü. Reuters’ın haberine göre Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid, bir istihbarat görevi kapsamında uçuş yapan, yolcuları arasında üst düzey askeri yetkililerin de bulunduğu uçaktan kurtulan kimsenin olmadığını duyurdu. Diğer taraftan AFP’nin haberinde, Taliban’ın söz konusu açıklaması, “uçak kaza yaptı” cümlesiyle aktarıldı. ABD ve Afganistan yetkilileri olaya ilişkin soruşturmanın sürdüğünü bildirirken Gazne Valiliği, yolların kötü olması nedeniyle yardım ekiplerinin enkaza ulaşmakta güçlük çektiğini duyurdu. ‘10’dan az yolcu vardı’ Bu arada uçağın düşüşüyle ilgili farklı iddialar gündeme geldi. Reuters’a konuşan ABD’li yetkililer, ABD’ye ait olan hava aracının küçük bir askeri uçak olduğunu ve içinde 10 kişiden az yolcu taşıdığını söyledi. Öte yandan, uçağın Ariana Afgan Havayolları’na ait, 83 kişiyi taşıyan bir yolcu uçağı olduğu da gündeme geldi ancak şirket bu iddiaları reddetti. ABD Başkanı Donald Trump’ın beş ay önce ani kararla askıya aldığı WashingtonTaliban barış müzakereleri geçen aralıkta yeniden başlamıştı. Afganistan’da 2001’den beri devam eden savaşın sonlandırılmasını öngören görüşmelerde, ABD askerlerinin ülkeden çekilmesinin de müzakere edildiği haberleri gündeme yansımıştı. Sol kale Salvini’ye geçit vermedi İtalya’da aşırı sağcı siyasetçi Matteo Salvini 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana solun ka lesi olan ve kazanmak için yoğun kampanya lar yürüttüğü EmiliaRomagna bölgesinde ye rel seçimleri kaybetti. Merkez solun adayı Stefa no Bonaccini, EmiliaRomagna bölgesindeki ye rel seçimleri yüzde 48.2 oy oranı ile önde biti rirken, sağ ittifakın adayı Lucia Borgonzoni ise yüzde 45.9’da kaldı. İtal yan basınında merkez so lun adayı Stefano Bonac cini, sağ ittifakın adayı Lu cia Borgonzoni’nin önün de yer almasında, Salvini Salvini ve söylemlerine karşı Ka sım 2019’da ortaya çıkan “Sardalyalar” hareke tinin rolü olduğu belirtiliyor. EmiliaRomagna’da 30’lu yaşlarındaki 4 kişinin çağrısıyla ortaya çı kan “Sardalyalar”, kısa sürede ülke geneline ya yılarak Salvini’nin söylemlerine karşı çok sayıda miting yapılmasına öncülük etti. Solun elinde olan Emilia Romagna ile Calabria’da yapılan seçimler, İtalya’da son dö nemde yükselen aşırı sağın geldiği noktayı or taya koyması ve Başbakan Giuseppe Conte li derliğindeki 5 Yıldız Hareketi ve merkez sol partiler koalisyonu için sınav olması bakımın dan önem taşıyordu. DİNMEYEN ACI... Nazi topla ma kampı Auschwitz’in kurtarılmasının 75’inci yıldönümü nedeniyle dün anma etkinlikleri düzenlendi. II. Dünya Savaşı sırasında, Nazi işgali altındaki Polonya’da yer alan Auschwitz Birkenau’daki eski kamp alanında düzenlenen anma etkinliğine bazı kamptan kurtulanların yanı sıra yaklaşık 50 ülkeden heyetler katıldı. Almanya adına törende Cumhurbaşkanı Frank Walter Steinmeier yer aldı.