Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: EZGİ KARDEŞ TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Büyükelçiye gözaltıİngiltere’nin İran’daki bir numaralı diplomatının kısa süreliğine alıkonulduğu açıklandı dishab@cumhuriyet.com.tr 13 OCAK 2020 PAZARTESİ 7 Ukrayna Havayolları’na ait yolcu uçağının yanlışlıkla düşürüldüğünün uluslararası baskılar sonucu itiraf edilmesinin ardından, bir kez daha rejim karşıtı eylemlere sahne olan İran’dan, Batı ülkeleriyle halihazırda süren gerilimi artıran bir hamle daha geldi. İran Mehr haber ajansı, İngiltere’nin Tahran Büyükelçisi Rob Macaire’in, “provoke edici şüpheli eylemlere katıldığı” gerekçesiyle Amir Kabir Üniversitesi önünde birkaç saat süreyle gözaltına alındığını duyurdu. Macaire, Twitter hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, “Hiçbir gösteride yer almadığımı doğrulayabilirim” dedi. Anmaya katıldığını belirten Macaire “Saygı göstermek istemek normaldir, kurbanlardan bazıları İngilizdi. Beş dakika sonra, bazıları slogan atmaya başlayınca oradan ayrıldım” dedi. Macaire ayrıca “Diplomatları gözaltına almak elbette tüm ülkelerde yasadışıdır” diye yazdı. İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçi ise “Büyükelçi, yasadışı bir gösteriye katılan şüpheli yabancı olarak gözaltına alındı. Kimliği belirlendikten kısa bir süre sonra serbest bırakıldı” dedi. İran Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ise Macaire’in “anormal hareketi ve yasadışı gösterilere katılması” nedeniyle bakanlığa çağrıldığı ve Tahran yönetiminin resmi protesto notasının kendisine ve İngiltere yönetimine iletildiği ifade edildi. İran’ın yanlışlıkla vurduğunu İran’ın “yanlışlıkla düşürüldüğünü” duyurduğu uçakla ilgili eylemlere katılmakla suçlanan Büyükelçi Macaire, “Gösteride değil, anmada bulundum” şeklinde konuştu. Düşürülen uçakta yaşamını yitirenler ABD’de anıldı (solda). Hindistan’da ise ABD protesto edildi. kabul ettiği Ukrayna yolcu uça mesinden üç gün sonra sorumlulu sosyal medyada yayımlanan görün ğında ölen 176 kişi için üniver ğu kabul etmişti. tüler olmasaydı beyler (İranlı yöne site önündeki anma alanında bir Bu arada Tahran’daki İngiltere Bü ticiler) gerçeği asla söylemeyecek anma yeri oluşturulmuştu bir yükelçiliği dün, muhafazakâr kana lerdi” ifadelerini kullandı. Bu arada gösteri düzenlenmişti. dın protestolarına sahne oldu. Devrim Muhafızları Ordusu Genel ABDİran hattında Trump yönetiminin İran Devrim Muhafızları’na Tahran’da karşıt sesler Komutanı Hüseyin Selami, düşen yolcu uçağından dolayı üzüntü duy bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Ekonomik krizin ABD yaptırımla duğunu belirterek, “Keşke ben de Süleymani’yi hedef alması üzerine rıyla derinleştiği İran’da ılımlı kana düşen uçakta olsaydım” dedi. Tahran, buna Irak’taki ABD üsleri dın, yaşanan son facia nedeniyle yö Öte yandan, Katar Emiri Şeyh ni vurarak karşılık vermişti. Tah netime sert eleştirileri dikkat çeki Temim bin Hamed el Sani, dün ran, ABD ile Kanada’nın, içindeki yor. Reşt Milletvekili Gulamali Ca İran’a sürpriz bir ziyarette bulun 176 kişiye mezar olan uçağın dü ferzade, Asiran haber sitesine yap du. Sani’nin, İran Cumhurbaşkanı şüş nedeni olarak İran’ı işaret et tığı açıklamada, “Batı’nın baskısı ve Hasan Ruhani’yle bir araya geldiği Ölüm görüntüleri yayımlandı bildirildi. İkili görüşme sonrası yapılan açıklamada, dan ABD’nin, Irak’ta öldürdüğü İranlı General Kasım Süleymani’nin Özel Operasyonlar Güçleri tarafınolay mahallinde çekilen görüntülerinden bazıları, “ABDİran hattındaki tansiyonun dü Fox şürülmesi için News’a sızdırıldı. Habere göre, 3 Ocak’ta Bağdat Havaalanı yo tek çözümün lunda vurulan aracın yarım mil gerisinden giden ABD Özel Operas diyalogdan yonlar güçleri, suikasttan 12 dakika sonra olay yerine ulaşarak “bomba zarar değerlendirmesi” denilen işlemi gerçekleştirdi. geçtiği” vurgulandı. Irak’taki üsse 8 füzeyle saldırı: 4 yaralı Irak’ın Salahaddin vilayetinde ABD askerlerinin de kaldığı Beled Askeri Üssü’ne saldırı düzenlendi. Irak Güvenlik Medya Ağı tarafından yapılan yazılı açıklamaya göre, Salahaddin vilayetinde ABD askerlerinin kaldığı Beled Askeri Üssü’ne dün akşam saatlerinde 8 Katyuşa füzesi atıldı. Saldırıda Irak ordusuna bağlı 1 subay ve 3 asker yaralandı. ABD askerlerinin kaldığı üste, Iraklı askerler de bulunuyor. Beled askeri üssü, geçen hafta İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı General Kasım Süleymani’nin ölümüne misilleme olarak gerçekleştirilen roket saldırılarının hedeflerinden biriydi. Pgaerriisa’tdeınm sinyali Başkent Paris’te önceki gün hükümetin ekonomi politikalarına karşı düzenlenen eylemlerde gerilim yine yüksekti. Polisle göstericiler arasında yaşanan çatışmalarda, 19 kişinin gözaltına alındığı bildirildi. Tayvan’da Çin’i kızdıran sonuç Bağımsızlık ilanı Çin tarafından tanınmayan Tayvan’da önceki gün yapılan liderlik seçiminden Demokrat İlerici Parti’nin adayı Tsai Ingwen’in zaferle ayrılması Pekin’de rahatsızlık yarattı. Bağımsızlık yanlısı Tsai Ingwen, 19 milyondan fazla seçmenin sandık başına gittiği yarışta oyların yüzde 57.13’ünü alarak ipi göğüsledi. Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintang) adayı ve Kaohsiung Belediye Başkanı Han Kuoyu ise oyların yüzde 38.61’ini aldı. İkinci kez seçilmesinin ardından yaptığı konuşmada Tayvan’ın savunma kabiliyetini geliştireceklerini belirten Tsai’ye, yanıt veren Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü “Tek Çin prensibinin devam edeceğini ve uluslararası toplumdan buna saygı beklediklerini” söyledi. 1949’daki Çin Devrimi’nin ardından kendisini resmi olarak “Çin Cumhuriyeti” şeklinde adlandıran Tayvan’ı dünyada yalnızca 19 ülke tanıyor. Pekin, 1992 yılında yürürlüğe koyduğu bir mutabakatla “Tek Çin” prensibini öne çıkarmıştı. Tayvan’ın bağımsızlığını tanımasa da buraya silah satışına devam eden ABD’nin Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun yanı sıra Japonya ve İngiltere’den de Tsai’ye kutlama mesajları iletildi. Pekin yönetiminden söz konusu mesajlarla ilgili olarak da “Tayvan iç meselemiz” şeklinde tepki yükseldi. Bu arada iktidardaki Çin Komünist Partisi’ne bağlı basın kuruluşlarında Tsai’nin seçimlerde hile yaptığı yönündeki suçlamalara yer veren haberler yayımlandı. Emeklilik yaşının yükseltilmesini içeren düzenleme planı nedeniyle ülke tarihinin en uzun ikinci genel grevine sahne olan Fransa’da hükümet, tartışmalı yasal düzenlemeyle birlikte bir kez daha alevlenen protesto dalgasını dindirme peşinde. Fransa Başbakanı Edouard Philippe dün, emeklilik düzenlemesi işçilerin tam emeklilik maaşı alabilmesi için öngörülen 64 yaş uygulamasından geçici olarak vazgeçildiğini açıkladı. Sendikaların temsilcilerine gönderdiği mektupta, emeklilik sistemi ne tek bir düzen getirileceğini söyleyen Philippe, buna rağmen çeşitli sektörlere tanınan ayrıcalıkların ve 42 emeklilik türünün kaldırılacağını vurguladı. Fransa’nın en büyük işçi sendikaları konfederasyonu CGT ise bu açıklamayı yeterli bulmadı, reformun tamamen geri çekilmesi talebini yineledi. Sendikalardan 16 Ocak’ta reforma karşı ülke genelinde yeniden gösteri çağrısı yapıldı. Yasal düzenleme, 24 Ocak’ta Bakanlar Kurulu ve 17 Şubat’ta Ulusal Meclis’e sunulacak. Akaryakıt vergilerine yapılan zam larla başlayan “Sarı Yelekliler” protestolarının ardından destek oranı bir hayli azalan Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron yönetimi, emeklilik reformu ekseninde yaşanan tartışmalar nedeniyle de yoğun eleştiri altında. Emeklilik yasa tasarısına karşı başlatılan grevler 39 gündür devam ederken sağlık ve ulaşım hizmetlerinde yaşanan ciddi aksamalar günlük yaşamı felç ediyor. Ülkede son yapılan ankete göre, Fransızların yüzde 75’i reformun geri çekilmesini veya değiştirilmesini istiyor. ABD’den Irak’a ‘mali baskı’ İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani ve Şii milis güçleri Haşdi Şabi’nin iki numaralı ismi Ebu Mehdi el Mühendis’in Bağdat’ta öldürülmesinin ardından, Irak meclisinin ülkedeki yabancı güçlerin çıkarılması kararına karşı ABD’nin mali ültimatomda bulunduğu iddia edildi. Wall Street Journal gazetesine konuşan Iraklı yetkililer, Bağdat hükümetinin meclis kararını uygulaması halinde, ABD Merkez Bankası’nda bulunan (Fed) Irak Merkez Bankası hesabına erişimini kaybedeceği konusunda uyarı aldıklarını söyledi. Muafiyet kalkabilir Irak’ta 6 bin civarında asker bulunduran ve 9 üssü kullanan ABD’nin başkanı Donald Trump, geçen hafta “Eğer ayrılacaksak bize elçilikler için, inşa ettiğimiz yapılar için, yaptığımız yatırım için para ödemek zorundasınız. 35 milyar dolar harcamışız. Yoksa biz orada kalacağız” şeklinde konuşmuştu. Wall Street Journal’a konuşan yetkililer, ABD’nin uygulayabileceği bir diğer baskı aracı olarak da, Irak’ın, İran’a uygulanan yaptırımlardan muaf tutulma ayrıcalığının kaldırılmasını gösterdi. Irak’a uygulanan muafiyetin şubat ayında sona ereceği ve yenilenmemesinin de gündemde olduğu belirtildi. Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi’nin ofisinden bir yetkili, banka hesabıyla ilgili uyarının geçen çarşamba telefon görüşmesiyle başbakana da iletildiğini söyledi. Gazeteye konuşan Iraklı bir politikacının, ABD’nin askerlerinin çekilmesi durumunda dahi iki ülke arasındaki ilişkilerin olumlu devam etmesi gerektiğine ilişkin “Boşansanız dahi çocukları, evdeki hayvanları, mobilyaları, bitkileri düşünmek zorundasınız” şeklindeki sözleri dikkat çekti. ABD’nin Merkez Bankaları Sistemi dahilinde New York’taki Federal Rezerv Bankası’ndaki hesapta Irak’ın petrol gelirlerinden elde ettiği milyarlarca dolar bulunuyor. İNGİLİZ BAKAN: WASHINGTON’A BAĞIMLILIK DEĞIŞMELI İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace, ülkesinin ABD’ye güvenlik başlıklarındaki bağımlılığının değişmesi gerektiğini vurguladı. Sunday Times gazetesine konuşan Wallace, “ABD’nin hava desteğine, istihbaratına ve izleme becerilerine çok fazla bağımlıyız. Kendi becerilerimizi çeşitlendirmeliyiz” ifadelerini kullandı. “İngiltere’nin 10 yıl önceki son savunma planında yer alan ABD’ye güven ve bağımlılık değişmeli” dedi. İngiltere’nin Brexit sonrasında uluslararası arenada diplomatik ve askeri olarak “proaktif” olmasını gerektiğini belirten Wallace, bu konuda Rusya ve Fransa’yı örnek verdi. Wallace ayrıca, “ABD’nin dünyadaki liderlik konumundan çekilmesinden kaygılıyım. Bu dünya için de bizim için de kötü olur” ifadelerini kullandı. Libya’da ateşkesin devreye girmesinin ardından UUH lideri Sarraj, dün Dolmabahçe’de Erdoğan ile bir araya geldi. Ateşkes sonrası diplomasi trafiği İç savaşın 8 yıldır devam ettiği ve son 9 aydır Trablus etrafındaki çatışmaların yoğunlaştığı Libya’da taraflar, Türkiye ve Rusya’dan geçen hafta gelen çağrıya uyarak ateşkes uygulamasını başlattı. Ateşkes çağrısı hakkında başta “Memnuniyetle karşılıyoruz ancak çatışmayı sürdüreceğiz” şeklinde açıklama yapan Halife Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu (LUO), 12 Ocak gece yarısından itibaren çağrıya uyacağını duyurdu. Tobruk merkezli LUO’nun Sözcüsü Ahmed Mismari, “Karşı tarafın da uyması halinde, ülkenin batısında ateşi kesmeyi kabul ettiklerini ancak ihlal halinde sert yanıt vereceklerini” açıkladı. Açıklamanın hemen ardından Trablus merkezli, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından tanınan Ulusal Uzlaşı Hükümeti de (UUH) ateşkese uymayı kabul ettiğini bildirdi. BM Libya Misyonu da ateşkes ilanını memnuniyetle karşıladığını duyurdu. Hafter’den Türk İHA’sı iddiası Ateşkes ilanına rağmen Hafter güçleri, havan mermileri taşıyan Türkiye’ye ait bir insansız hava aracını (İHA) düşürdüklerini iddia etti. LUO’dan yapılan açıklamada, “Havan mermileri taşıyan düşmana ait bir Türk İHA’sı düşürüldü. Bu (uçuş) ateşkesin ihlalidir” ifadelerine yer verildi. Ayrıca Selahaddin bölgesi çevresinde meydana gelen çatışmalar nedeniyle her iki ta raf da birbirlerini ihlal ile suçlamadı. Milli Savunma Bakanlığı ise münferit olaylar dışında her iki tarafın da ateşkese uyma gayretinde olduğunu açıkladı. Ankara’nın UUH’ye destek vermek üzere Libya’ya asker gönderme kararı almasının ardından, bu ülkede paralı askerleri bulunan Rusya’nın devlet başkanı Vladimir Putin ile Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, geçen hafta ateşkes çağrısında bulunmuştu. Conte geliyor Ateşkesin ardından diplomatik temaslar ise yoğunlaştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Putin’le telefonda görüştüğü bildirildi. Erdoğan ayrıca dün UUH Başkanlık Konseyi Başkanı Feyyaz Sarraj’ı Dolmabahçe’deki çalışma ofisinde ağırladı. Libya geriliminde UUH’ye diplomatik destek veren İtalya’nın Başbakanı Giuseppe Conte’nin ise Erdoğan’ın daveti üzerine bugün Türkiye’ye geleceği bildirildi. Libya’da ateşkesin devamı ve siyasi çözüm için Almanya’nın öncülük yaptığı Berlin Süreci çerçevesinde bu ay sonunda uluslararası bir konferans yapılaması bekleniyor. Bu arada olağanüstü toplanan Avrupa Birliği (AB) Dışişleri Bakanları Konseyi toplantısının ardından açıklama yapan AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Brüksel’in “Libya üzerinden yeni bir göç dalgasından çekindiğini” belirtti. Dubai ziyaretine gerilim engeli Körfez bölgesindeki petrol zengini Arap ülkeleriyle ilişkilerini son dönemde geliştirme politikası izleyen İsrail’in ABD ile İran arasında yükselen tansiyon nedeniyle Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) yapılacak üst düzey bir teması ertelediği bildirildi. İsrail Dışişleri ve İstihbarat Bakanı Yisrael Katz’ın Dubai’de düzenlenecek EXPO 2020’nin hazırlıklarını görüşmek üzere bu ay ortasında yapacağı BAE ziyaretinin güvenlik kurumlarının uyarısıyla ertelendiği belirtildi. İsrail basınındaki haberlerde ziyaretin ne zamana planlandığına ilişkin detaylar yer almadı. İsrail, kendisini tanımayan Arap ülkeleriyle diplomatik ilişki kurmasa da bir yılı aşkın süredir çeşitli düzeylerde yan yana geliyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Ekim 2018’de Körfez ülkesi Umman’a resmi bir ziyarette bulunmuştu. Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) yönetimi ise Uluslararası Judo Federasyonu tarafından Ekim 2018’de Abu Dabi’de düzenlenen Judo Grand Slam Turnuvası’na İsrailli sporcuların kendi bayrakları altında yarışmasına izin vermişti. İsrail’in eski iletişim bakanı Eyüp Kara da BAE’nin Dubai kentinde düzenlenen telekomünikasyon konferansına katılarak bir konuşma yapmıştı. ABD’nin öncülüğünde geçen şubatta Polonya’nın başkenti Varşova’da yapılan İran karşıtı uluslararası konferansta da İsrail ile Arap ülkelerinin temsilcileri yan yana gelmişti. Suudi öğrencilere yeni suçlama ABD’de eğitim gören Suudi askeri öğrencilerle ilgili kaygılara her geçen gün yenileri ekleniyor. CNN ve Washington Post’ta yer alan haberlere göre, radikal gruplarla bağlantıları olduğu ve çocuk pornosu ile ilişkileri gerekçesiyle çok sayıda askeri öğrencinin sınır dışı edileceği ileri sürüldü. Florida’daki Donanma Hava İstasyonu Pensacola’da geçen aralıkta Muhammed Alshamrani adlı Suudi öğrencinin üç ABD askerini vurarak öldürmesinin ardından, 300’den fazla Suudi askeri havacılık öğrencisinin eğitimlerine ara verilmişti. Haberlere göre, sınır dışı edilmesi gündemde olan onlarca Suudi öğrencinin, Alshamrani’nin radikalleşmesini bildikleri halde bunu yetkililere bildirmedikleri ve çocuk pornosu ile bağlantıları tespit edildi. ABD’de, Suudi Arabistan’dan gelen yaklaşık 850 öğrenci askeri eğitim alıyor.