Katalog

2019 DEĞERLENDIRMESI EDİTÖR: HAKAN AKARSU TASARIM: ILKNUR FILIZ 1 OCAK 2020 ÇARŞAMBA 9 AKP kaybetti, CHP2019iktidarıngerilediği,muhalefetiniseciddibirbaşarıeldeettiğiyıloldu... büyük illerde kazandı EMİNE KAPLAN/MAHMUT LICALI/ SELDA GÜNEYSU 2019 yılı AKP’nin ilk kez ciddi bir seçim yenilgisi alarak İstanbul, Ankara, Antalya’yı kaybederken; Cum hur İttifakı’nın ortağı MHP de Adana ve Mersin’i kaybetti. CHP ve İYİ Parti’nin kurduğu Millet İttifakı sahada karşılık bularak ciddi bir seçim başarı sına imza atıldı. 2019 yılı Cum hur İttifakı’nın seçim yenilgisi nin ardından sistem tartışmala rının yaşandığı bir yıl oldu. 2019 yılında yaşanan önem li siyasi gelişmelerin satır baş ları şöyle: AKP 25 yıl sonra kaybetti: 2019 yılına 31 Mart’ta yapılan yerel seçimler damga vurdu. AKP, bu seçimlerde 2009’un bi le gerisine düştü. AKP’nin 18 olan büyükşehir belediye sayısı 15’e, 30 olan il belediye sayısı 24’e geriledi. Ankara ve İstanbul büyükşehir belediyeleri 25 yıl sonra CHP’ye geçti. CHP ise 6 olan büyükşehir belediye sayısını 11’e yükseltti. n Kılıçdaroğlu’na Çubuk’ta saldırı: CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’na, 26 Nisan’da Çubuk’ta katıldığı şehit cenazesinde, organize bir linç girişiminde bulunuldu. Güvenlik güçlerinin müdahalede bulunmaması nedeniyle Kılıçdaroğlu İSTANBUL SEÇIMLERI TEKRARLANDI: 31Mart gecesinden itibaren İstanbul’da sandık kurullarının yasaya aykırı oluşturulduğu, bunun seçim sonuçlarını etkilediği gerekçesiyle bazı ilçelerde sandıkların tekrar sayılması için AKP, yoğun bir kampanya başlattı. İlçelerdeki sandıkların sayımında fark azaldı ancak sonuç değişmedi. Bunun üzerine İstanbul genelinde tüm sandıkların yeniden sayılması gün deme geldi. AKP, bunun YSK tarafından kabul edilmemesi üzerine bu kez İstanbul seçiminin iptal edilerek yenilenmesini istedi. AKP Genel Başkan Yardımcısı Ali İhsan Yavuz’un, “Hiçbir şey olmasa kesinlikle bir şey oldu” sözleri ise siyaset tarihine geçti. n Fark 806 bine çıktı: YSK, 6 Mayıs’ta oyçoğunluğuyla İstanbul seçimlerinin yenilenmesine karar verdi. 23 Haziran’da tekrar yapılan seçimde Millet İttifakı’nın adayı Ekrem İmamoğlu, 31 Mart’ta oyların yeniden sayımıyla 13 bine düşen farkı 806 bine çıkararak seçimi kazandı. Yenilenen seçim sürecinde İmamoğlu ile Cumhur İttfakı’nın adayı Binali Yıldırım arasında televizyon programı, AKP’nin son bir hamleyle TRT’ye Abdullah Öcalan’ın kardeşi Osman Öcalan’ı çıkarması tartışmalara neden oldu. ölümden döndü. Kılıçdaroğlu’na yönelik linç girişimiyle ilgili başlayan süreçte kimsenin tutuklu olmaması dikkat çekti. n AKP sistemi tartıştı: 31 Mart’ta Ankara ve İstanbul’u kaybeden, yenilenen İstanbul seçiminde 806 bin fark yiyen AKP içinde yapılan hataların yanı sıra seçim sonuçlarında yeni sistemin etkileri tartışma konusu oldu. Seçim sonuçlarından gereken dersin çıkarılacağını açıklayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı’nda sistemin aksaklıklarının belirlenmesi ve çözüm önerilerinin geliştirilmesi için bir komisyon kurdu. Ancak bu komisyonun çalışmasında, sistemin başarılı olduğu, sıkıntının işleyişten kaynaklandığı sonucuna varıldı. Milletvekillerinden gelen şikâyetlerin önlenmesi için TBMM’de “nöbetçi MILLET ITTIFAKI KARŞILIK BULDU: CHP ile İYİ Parti’nin ana omurgasını oluşturduğu Millet ittifakı, 23 Haziran 2018 seçimlerinin ardından 31 Mart yerel seçimlerinde sahada büyük bir karşılık buldu. Yerel seçimlerin ardından CHP ile İYİ Parti arasında sık sık ittifakın bittiği yönünde iddialar gündeme gelse de liderler düzeyinde ittifakın devam ettiği mesajı verildi. HDP’LI BELEDIYELERE KAYYIM 31Mart yerel seçimlerini kazanan 32 HDP’li belediyeye ve 1 CHP’li belediyeye kayyım atandı. İçişleri Bakanlığı, ilk olarak Diyarbakır, Van, Mardin büyükşehir belediye başkanlarını 4 ay 19 gün sonra görevden alarak yerlerine o illerin valilerini kayyım olarak atadı. Operasyonlar daha sonra diğer il ve ilçeleri de takip etti. Şu ana kadar toplamda 32 HDP’li belediyeye kayyım atandı. Urla Belediye Başkanı CHP’li İbrahim Burak Oğuz ise göreve geldikten 9 ay sonra Fethullahçı Terör Örgütü’ne (FETÖ) üye olduğu iddiasıyla tutuklandı. Oğuz’un yerine kaymakam kayyım olarak atandı. bakan” uygulaması başlatıldı. n Davutoğlu parti kurdu: Yerel seçimlerin ardından AKP içindeki muhalefet harekete geçti. Eski Başbakan Ahmet Davutoğlu ve Ali Babacan, parti kurmak için hazırlıklara başladı. AKP, il gezilerine başlayan ve parti politikalarını eleştiren Ahmet Davutoğlu ile eski AKP Genel Başkan yardımcıları Selçuk Özdağ ve Ayhan Sefer Üstün’ü kesin ihraç istemiyle disipline sevk etti. Partiden istifa eden Davutoğlu ve ekibi, 12 Aralık’ta “Gelecek Partisi”ni BAHÇELI RAHATSIZLANDI: 2019 yılının siyasi gündeminde en fazla tartışılan gelişmelerden biri de MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin, yılın son aylarında, 23 Eylül’de rahatsızlanmasıydı. 23 Eylül’de, üst solunum yolu enfeksiyonu teşhisiyle Başkent Üniversitesi Hastanesi’ne giden Bahçeli, uzun süre Meclis’te grup toplantılarına başkanlık edeme di. Bu süreçte, sosyal medyada sürekli Bahçeli ile ilgili “yaşamını yitirdi” haberleri yayılırken Bahçeli, 14 Ekim’de genel merkeze gelerek basının karşısına geçti. Bahçeli, bu kez de kamuoyunda, “bıraktığı sakalla” tartışıldı. Bahçeli, rahatsızlığı nedeniyle TBMM’nin 1 Ekim’deki açılışına ve 2020 bütçe görüşmelerinin açılışına katılamadı. kurdu. Ali Babacan’ın ise ocak ayı içinde partisini kuracağı be lirtiliyor. 2014 yerel seçimlerinde elinde n Saray’a giden CHP’li tar bulundurduğu üç büyükşehir tışması: Rahmi Turan’ın kö den yalnızca Manisa Büyükşe şe yazısındaki Saray’a giden hir Belediye Başkanlığı’nı kaza CHP’li iddiası üzerine yaşanan nan MHP, Mersin ve Adana’yı gelişmeler CHP’de tartışma ya CHP’ye kaptırdı. rattı. Muharrem İnce CHP için n ‘CHP komisyonu’ tartı de bir çete olduğu suçlamasın şıldı: Bahçeli, rahatsızlığı ne da bulunurken CHP Genel Mer deniyle uzun süre kamuoyu kezi yaşananların bir komplo nun önünde olmasa da siyasete olduğunu dile getirdi. İddianın “yazılı açıklamalarıyla” damga kaynağı olan Atilla Talat’ın ko vurdu. Bahçeli’nin 4 Ekim’de nuyla ilgili çelişkili açıkla yaptığı yazılı açık YAVAŞ’A RÜŞVET IDDIASI: Aytl8l2rgfğArvğlmıeaaieeeuiuü0ğfdKrrokranlalt1kıiıadlllgCPıksnnsaea4sşnMiöekueeğnnaerikabrçylçamihyHdüey’gaiibiepdm2ıriimaöpşPhsrerrksa0üprkesdıdlluaun:e1eevaalnmoeimrrMdr.ı9emdm,süidiaİli1ıeaMntyyyHunıspkbçyt2ndeeeıidaliPua’deomçyyanbz,v,aıeaıoiaknsşlMşçaadadkır,unkHadaMaanıP.nre,dArüısn.çicİnbtaükvkeMmdrrSGaBBeAüutaidüeanöaanıhşççlylinahrdkevlksaıdüunskkçeaıadk.ikhuteeğrttiAAtsnşıoyasrm.kiıaiieyaeyadlrYondldtehgd”gdarBikuıöiüınütnidrvkğağaaannnaaisiışsduyipye’şrıvnkütıa;aaetm’aeoavancMrarrrneerıileayyinaetınlkfömlaerdlaşıiyannnhealCaaldıemaağhHaltniıklekınPn“namseDımıivnmçnlıoıeeişaççkçnekvdoHvdiunsıarnyClkaenzmıieneDliK.oyrıd,Hul“luatlBalPoaeesıgıausBçPlrsğrmsaöermuaıiıiıaelhzaltllnnGnçuamişıtmayrçışşeddklkekdzaeikılıaeaoKçalşıli,aiın merkezde bir komisyon kurulduğunu” söyledi. Bahçeli’nin bu açıklaması uzun süre tartışılırken CHP’den de MHP’ye o dönem sert eleştiriler geldi. n AKP ile ayrı çatlaklar: MHP, 2018 yılında siyasette en çok tartışılan ve kamuoyunun “af teklifi” olarak nitelendirdiği şartlı ceza indirimi yasa teklifini, Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız aracılığıyla TBMM’ye sundu. Teklif, başlarda AKP çevresinden ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’dan da tepkiyle karşılandı. Ancak iki parti daha sonra bir araya gelerek, “yargı paketi” kapsamında, “şartlı ceza indirimini” gündemine aldı. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2 Aralık’taki partisinin MYK toplantısınında “terör, mükerrer suçlar, cinsel istismar, uyuşturucu, kasten adam öldürme ve organize suçlar” olmak üzere 6 suça asla indirim olmayacağını söylemesi, AKP ile MHP arasında “gerilime” neden oldu. Bahçeli, Erdoğan’ın bu açıklamasının ardından yazılı bir açıklama ya parak, “Cumhur İttifakı çatısı altında tezat ve tersliklerin yaşanmaması, konunun istismar edilmemesi maksadıyla 24 Eylül 2018 tarihli yasa teklifimizi beklemeye aldığımızı önemle ifade etmek isterim” dedi. n İYİ Parti’de ‘kurultay’ yılı: 2019 yılı İYİ Parti için de “kurultay” yılı oldu. Parti yönetimi, ağustos ayında, 4. olağanüstü kurultayını gerçekleştirdi. Bu kurultaya ise partinin genel idare kurulu seçimlerinin çarşaf liste yöntemiyle belirlenmesi de tartışmalara neden oldu. Genel Başkan Meral Akşener’in söz konusu çarşaf liste içine “kendi çalışmak istediği 50 kişilik anahtar listesini, sıralı bir şekilde yerleştirdiği” belirtilirken parti içinde bu tartışma gerilime neden oldu. Kurultayda, daha önce 80 kişi olan genel idare kurulu üye sayısı da 50’ye düşürüldü. Oluşturulan yeni genel idare kurulu listesinde “merkez sağ” kanattaki isimlerin çoğunlukla yer alması da parti içinde tartışmalara neden oldu. l ANKARA ‘LAS TESIS’ DANSI ENGELLENDI Şili’de kadınların “Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü” dolayısıyla hazırladığı “Las Tesis” dansı, dünyanın birçok ülkesinde yankı uyandırdı ancak Türkiye’deki eylemlerin çoğu polis müdahalesi ile karşılaştı. Kadınların, tüm yurtta ka dın cinayetlerine ve kadına yönelik şiddete karşı “suçlu sensin” demek için yapmak istediği “Las Tesis” eylemi polis tarafından engellendi. Kadınlar, “Yaşamak istiyoruz” yazılı pankart açarak, polis ablukası altında dans etti. Yüzlerce kadın gözaltına alındı. 400’den fazla kadın öldürüldü ECE PİROĞLU Türkiye’de 2019 yılına yine kadın cinayetleri damga vurdu. Ceren Damar, Emine Bulut, Güleda Cankel, Ceren Özdemir ve Filiz Tekin’in de aralarında bulunduğu 400’den fazla kadın 2019 yılında aramızdan koparıldı. “Namus”, “reddedilme”, “kıskançlık” gibi türlü bahanelerin ardına sığınıp, kadınları katleden erkekleri koruyan sistem, “Ölmek istemiyorum” diye haykıran binlerce kadını susturdu. Sokaklara çıkan kadınlar, polisin sert müdahalesiyle karşı karşıya kalırken onlarcası gözaltına alındı. Kadın cinayetleri Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Ana Bilim Dalı’nda araştırma görevlisi olan Ceren Damar Şenel, sınavda kopya çektiğini tespit ettiği öğrencisi Hasan İsmail Hikmet tarafından üniversitedeki odasında öldürüldü. Kırıkkale’de, eski eşi Fedai Varan tarafından 10 yaşındaki çocuğunun gözü önünde öldürülen Emine Bulut’un son görüntülerinde, “Ölmek istemiyorum” diye haykırması ile kızının “Anne lüften ölme” diye ağlayışı yürekleri dağladı, Türkiye’yi ayağa kaldırdı. Eskişehir’de, 6 ay önce boşandığı 24 yıllık eşi Yalçın Özalpay’ın satırlı saldırısı sonucu ağır yaralanan ve tedavi gördüğü hastanede 44 gün süren yaşam mücadelesini kaybeden Ayşe Tuba Arslan, eşinin tehditleri ve tacizleri yüzünden tam 23 kez Cumhuriyet Savcılığı’na başvurdu ve buna karşılık savcılık her defasında onu eski kocasıyla uzlaştırmaya çalıştı. Isparta’da 19 yaşındaki üniversite öğrencisi Güleda Cankel, eski erkek arkadaşı Zafer Pehlivan tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Ordu’da da 20 yaşındaki balerin Ceren Özdemir, cezaevi firarisi 32 yaşındaki Özgür A. tarafından yol boyu takip edildikten sonra, evinin önünde kalbinden bıçaklanarak öldürüldü. İzmir Ödemiş’te, Filiz Tekin (38) eşi İbrahim Tekin tarafından “bakımsız” olduğu gerekçesiyle dövülerek öldürüldü. İskenderun’da yaşayan 19 yaşındaki Berfin Özek ise dershaneden evine dönerken eski erkek arkadaşının asit benzeri bir sıvıyı yüzüne atması sonucu ağır yaralandı. Yüzünün önemli bir kısmı yanan kadın, bir gözünü de kaybetti. Kadınlara sokaklar yasak İstanbul’da kadınların, 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nde her sene düzenlediği Feminist Gece Yürüyüşü’ne bu sene de izin verilmedi. Polis, kadınları kalkanlarla iterek; biber gazı ve plastik mermi kullanarak engelledi. ÇOCUK ISTISMARLARI Ümraniye’de FıkıhDer isimli derneğe bağlı kaçak Kuran kursunda onlarca çocuğun istismara uğradığı ortaya çıktı. Çocuklardan sadece 6’sı şikâyetçi oldu. Mağdur çocukların bazılarının aileleri ise şüphelilerin çocuklarına yönelik böyle bir eylemleri olmayacağını söyleyerek, şüphelilerden şikâyetçi olmadı. Sosyal medyanın gündemine oturan olayda, yurttaşlar yatılı Kuran kurslarının kapatılmasını istedi. Nisan ayında Küçükçekmece’de 5 yaşındaki kız çocuğu evlerinin önünde oyun oynarken 20 yaşındaki Pakistan uyruklu bir kişi tarafından istismara uğradı. Ameliyat olan ve bir süre yoğun bakımda kalan küçük kıza yapılanlar, Türkiye’yi ayağa kaldırdı. Denizli’nin Çivril ilçesinde özel bir yurtta kalan 12 yaşındaki öğrencinin yurt görevlisi tarafından cinsel istismara uğradığı ortaya çıktı. İstismar olayı küçük çocuğun intihar notu yazmasıyla öğrenildi. SIYANÜR ÖLÜMLERI 2019 yılında Türkiye’de siyanür ölümleri gündem oldu. İstanbul’un Fatih ve Bakırköy ilçelerinin yanı sıra Antalya’da da siyanürle intihar vakası gündemin en önemli maddeleri arasında yer aldı. Aileler, geride bıraktıkları notlarda; işsizlik, geçim sıkıntısı ve borçlar nedeniyle hayatlarına son verdiklerini ifade etti. Çorum’da yıllardır atama bekleyen İngilizce öğretmeni Halil Mustafa Bozkurt (32) ile Kastamonu’da, 21 yaşındaki matematik öğretmeni Kevser Abdülkadiroğlu ataması yapılmadığı için yaşamına son verirken Gaziantep’te de beş yıldır işsiz olan Eyüp Dal, önce olumlu cevap aldığı AKP’li Şahinbey Belediyesi’nden daha sonra olumsuz yanıt alınca belediye binası önünde kendini yakarak yaşamına son verdi. İZMIR YANGIN A ğustosta Muğla ve İzmir’in Karabağlar ilçesinde başlayan ve rüzgârın da etkisiyle çevre ilçelere sıçrayan orman yangınları günlerce söndürülemedi. Çok sayıda aile, evlerini ve bahçelerini kaybetti. Son yılların en büyük yangınlarının yaşanmasına ve binlerce hektar ormanın canlılarla birlikte kül olmasına rağmen Orman Bakanlığı’nın söndürme işinde uçak kullanmaması tartışma konusu olmuştu. THK’de 6 adet faal 9 uçak, Türk Hava Kuvvetleri’nde ise 6 adet devasa yangın söndürme uçağı bulunuyordu. Yangınların ardından İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’in başlattığı fidan dikme seferberleği büyük yankı buldu. DEPREM SEL F atih Yedikule’de ve Kartal’da ihmaller sonucu iki bina çöktü. Toplamda 23 kişinin hayatını kaybettiği olay sonrası, İstanbul’da çok sayıda ev mühürlenerek, tahliye edildi. 17 Ağustos 1999 Marmara depreminin ardından tam 20 yıl sonra İstanbul 5.8’lik depremle sarsıldı. “İstanbul olası büyük depreme hazır mı?” sorularını gündeme taşıyan depremde, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi başta olmak üzere çok sayıda kamu kuruluşu, hastane, okul ve evlerde hasar meydana geldi. Ocak ayında Antalya’da etkili olan fırtınanın oluşturduğu hortum sonucu 3 kişi yaşamını yitirdi. 20 yaşındaki üniversite öğrencisi Kader Buse Acar kayboldu. Temmuz ayında da Düzce’nin Akçakoca ilçesinde meydana gelen selde 7 kişi hayatını kaybetti.