Katalog

10 30 AĞUSTOS 2019 CUMA ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY EKONOMİ Borç vadelerinin kısalmasıyla yüksek faiz faturası daha kısa aralıklarla ödenecek Hazine’de vade alarmı Hazine’nin iç borçlanma vadesi Temmuz 2018Temmuz 2019 döneminde 67.3 aydan 27.7 aya geriledi. Bütçede ise faiz yükü artıyor. Borç yükü hızla artarken, vadeler de giderek kısalıyor ve büt ayında 58.4 milyar TL’ye yükselirken, bu dönemde 565 milyar TL’lik toplam çedeki faiz deliği büyüyor. giderler içinde faiz gider Hazine’nin Temmuz 2018’de 67.3 ay olan iç borçlanma emre deveci lerinin payı yüzde 10.3 oldu. Bu oran 2018’de yüz vadesi, Temmuz 2019’da de 8.9 idi. 27.7 aya gerilerken, sabit faizli borçlanma maliyeti (faiz) aynı dö Faizler artabilir nemde yüzde 18’den yüzde 20.4’e Eski Hazine Müsteşar Yardım yükseldi. 2017 sonunda 71.2 ay cısı Ferhat Emil, Hazine’nin bu olan birikimli iç borçlanma vade yıl nakit açığından çok daha faz si, 2018 sonunda 59.3 aya, Tem la borçlanma yaptığına dikkat çe muz 2019’da ise 28.9 aya geri kerek bu durumun, ileride faizle ledi. 2017 sonunda yüzde 11.4 rin daha fazla yükselmesi beklen olan birikimli sabit faizli borçlan tisinden kaynaklanmış olabilece ma maliyeti 2018 sonunda yüzde ğini dile getirdi. 17.5’e, Temmuz 2019’da ise yüz Hazine’ye borç verenlerin, Mer de 21.7’ye yükseldi. kez Bankası’ndan yüksek kâr ve 2017 sonunda 4.2 yıl olan top ihtiyat akçesi transferine rağ lam iç borçlanma stokunda vade men yıl sonu için öngörülen büt ye kalan ortalama süre 2018 so çe açığına ilk yedi ayda ulaşıldı nunda 3.9 yıla, Temmuz 2019’da ğını gördüğünü ve bu nedenle ile 3.4 yıla geriledi. Vadeler kısalır ride bütçenin daha da kötüleşebi ken, merkezi yönetimin toplam leceği riski nedeniyle kısa vade borç stoku da hızla arttı. 2017 so li borç vermek istiyor olabilece nunda 876 milyar TL olan toplam ğine işaret eden Emil, “Daha kısa borç, 2018 sonunda 1 trilyon 67 vadeli borçlanma, vadenin 27 aya milyar TL’ye, Temmuz 2019’da inmesi, borçların daha kısa süre ise 1 trilyon 215 milyar TL’ye de vadesinin dolması ve buna gö yükseldi. re yeni borçlanma ihtiyacının da Aynı dönemde iç borç stoku daha kısa vadede gündeme gel yüzde 27.1 artışla 680 milyar mesi anlamına gelir” dedi. TL’ye yükselirken, dış borçtaki Uzun yıllar Hazine’de Kamu Fi artış oranı yüzde 56.9 ol nansmanı Genel Müdürü olarak du. Borçlar artarken görev yapan ve şu an Dünya Ban vadenin kısalma kası Kamu Borç Yönetimi Danış sı, bütçedeki faiz manlığı Birim Yöneticisi olan M. deliğini de gide Coşkun Cangöz, Hazine’nin ile rek büyütüyor. ride faizlerin düşmesini bekledi Merkezi yöne ği durumlarda vadeleri kısalta tim bütçe bileceğini ve bunu piyasanın da sinde faiz olumlu algılayacağını ancak da giderleri ha geçen yıl Hazine’nin yüzde 2019’un 17’lerden 510 yıl borçlanma yap ilk 7 tığı dikkate alındığında vadelerin faizler yüksek olduğu için değil de yabancı yatırımcıların talebi olmadığı için kısalmış olmasının M. Coşkun Cangöz muhtemel göründüğünü belirtti. Karayolları’nın müteahhide 8 milyar dolar borcu var Karayolları Genel Müdürlüğü’nün, Kuzey Marmara Otoyolu ve bağlantı yolları için kamulaştırdığı Çatalca’daki arazinin istimlak bedelini ödeyemediği yönündeki haberler, “karayolu yatırımları, finansmanı ve müteahhitlere olan birkmiş borç” konusunda bazı soruları gündeme getirdi. Habertürk’te yer alan bilgilere göre, Karayolları Genel Müdürlüğü’ne, birkaç ay içinde önce projeler için 2.4 milyar TL ek ödenek, kamulaştırma için de 165 milyon TL aktarıldı. Karayolları, Kurban Bay ramı öncesinde 1 milyar TL dolayında ek ödenek daha talep etti, “uygun” bulundu. Projeler için 1 milyar 50 milyon TL ek ödenek, kamulaştırma için de 165 milyon TL aktarıldı. Karayolları, müteahhitlere olan borçlarının bir bölümünü kapattı. Ancak halen Karayolları’nın müteahhitlere 8 milyar TL dolayında olduğu hesaplanıyor. Karayolları’nın, şu anda bekleyen bir ek ödenek talebi yok. Kısa bir süre sonra yeni bir talebin olmasına kesin gözüyle bakılıyor. l Ekonomi Servisi Koç’tan Yapı Kredi açıklaması Koç Holding, Yapı Kredi’nin dolaylı ortağı UniCredit’in bankada doğrudan hissedar olmak istemesine yönelik çıkan haberlere ilişkin açıklık getirdi. Şirket, portföyünde yer alan şirketlere ilişkin hissedarlık alternatiflerinin değerlendirilmesine yönelik çalışma ve görüşmelerin her zaman yapılabildiğini belirterek, Yapı Kredi’ye ilişkin çıkan haberlere yönelik “Kamuya açıklama yapılmasını gerektirecek nitelikte herhangi bir gelişme bulunmamakta” açıklamasında bulundu. Bloomberg’in önceki günkü haberinde Yapı Kredi’de İtalyan ortak UniCredit’in bankadaki dolaylı ortaklığını doğrudan pay sahipliğine çevirmeye yönelik görüşmeler yürüttüğü yer almıştı. l Ekonomi Servisi Adalar ulaşım çalıştayı A caba ilk kez ortak akıl kazanacak mı? Artık kronikleşen bir soruna sürdürülebilir bir çözüm bulunabilecek mi? Önceki gün düzenlenen Adalar Ulaşım Çalıştayı ilk kez bende güçlü bir “neden olmasın?” duygusunu uyandırdı. Prens Adaları olarak da bilinen Adalar (Büyükada, Heybeliada, Burgazada, Kınalıada), gelen ziyaretçinin yerli ve yabancı turistin gözünde hâlâ sıra dışı, güzel konakları, çam ormanları, faytonları ile son derece güzel bir mekân. Biz Adalıların gözünde ise plansızlığın, denetimsizliğin, vahşi kapitalizmin çarkları arasında ezilmiş bir ilçe. Özellikle yaz aylarında yoğun günübirlik yerli ve yabancı furyası altında kalan, faytonları ve ölen atları ile basının gündeminden düşmeyen... Yıllardır yazarız, toplantılar düzenleriz, derdimizi anlatmaya çalışırız. Sayıları vahşice artan kiralık bisikletlerin, bireysel akülü araçların, faytonların zaten sınırlı olan ada yollarında ulaşımı bir kaosa dönüştürdüğünü, can güvenliğini tehlikeye soktuğunu... Hiçbir şey değişmez, değişmediği gibi daha da kötüleşir. Neden mi? Çünkü Adaların ulaşım sorunun 3 temel kökeni vardır: 1 Adalara gelen ziyaretçi sayısının yani talebin yönetilememesi. 2 Plansızlık: Geniş kapsamlı bir ulaşım master planının bugüne kadar hiç yapılmamış olması. 3 Kuralsızlık: Daha doğrusu, var olan kuralların bile uygulanmaması. Bu bilgileri verdikten sonra dönelim tekrar çalıştaya... Ve neden başarılı bulduğuma.. 1 Ada halkının, sivil toplum kuruluşlarının, ulaşım hizmeti veren tarafların (faytoncular odası, bisikletçiler esnafı, yolcu vapur ve motorlarının yöneticileri), hayvanseverlerlerin, yerel ve merkezi idarenin üst düzey yetkililerinin (Kaymakam, Adalar Belediye Başkanı, İBB Genel Sekreteri), diğer parti temsilcilerinin bir araya geldiği belki de ilk çözüm arama çalıştayı olması. 2 Çalışma gruplarının konularının doğru belirlenmesi ve kendi alanlarında yetkin kişilerin moderatör olması. Katılımın çok geniş kapsamlı olması, herkesin fikrini söylemesi. Yapıcı ve verimli bir şekilde sonuçlanması. Ada içi toplu ulaşımdan, adalar arası ve anakaraya ulaşıma, hayvan hakları ve çevreden, yaya ulaşımı, bisiklet ve akülü araç kullanımına, yük taşımacılığından turizme kadar sorunlar tüm boyutları ile ele alındı. 3 Sorunu çözmek ile yükümlü makamlar ilk ağızdan ve farklı yönleri ile ada halkının görüşlerini, taleplerini ve önerilerini dinlediler. Adaların ulaşım sorununa ilişkin söyleyecek sözü olan, görüş bildirmek, katkıda bulunmak isteyen herkes çalışma gruplarında yer aldı. 5 Çalıştayın çıktıları moderatörler tarafından tüm katılımcılara özetlendi. 4 Bir kişi var ki öne çıkan, Sinem Serhan Dedetaş. Şehir Hatları Genel Müdürü. Gencecik bir kadın. 15 gün önce göreve başlamış. Adalar’a deniz ulaşımındaki sorunların tartışıldığı 5 No’lu masanın moderatörlüğünü yaptı tüm gün boyunca. Sonuç kısmında ise yapacaklarını sıraladı: Motorlar yerine, adaların ihtiyaçlarına uygun vapurların devreye alınacağını, eskiden olduğu gibi geceleri de sefer düzenleneceğini, adalar arası ulaşımın yeniden başlatılacağını... Anlayacağınız daha çalıştay sona ermeden ilk meyveleri alınmaya başlandı. Başta da dediğimiz gibi sorunun üç önemli ayağı var. Dolayısıyla çözümün de bu 3 boyut göz önünde bulundurularak ortaya konulması gerekiyor. Sevindirici olan, çalıştayın sonuç bildirgesinde bu 3 kökenin anlaşılmış olmasıydı. Özetlersek; Ulaşım için Adalar’ın tarihi ve kültürel sit konumunu odak noktaya alarak buna göre planlı ve sürdürülebilir bir ulaşım çözümü getirmenin gerekli olduğu ortaya konuldu: Sayısını azaltarak faytonu korumak, adalıların ulaşım ihtiyaçlarını karşılayacak çevreci bir toplu taşıma sistemini hayata geçirmek gibi... Gelen turist talebini doğru yönetmek: Gerekirse motor seferlerini gün içi azaltmak, bayramlarda ücretsiz olmasından vazgeçilmesi, deniz ulaşım vasıtalarında Adalar’ın önemi ve özelliklerini anlatan kamu spotu niteliğinde bilgilendirici yayınlar yapmak. Kuralları uygulamak: Belki de işin en önemli unsuru bu. Bisiklete yasak alanlarda bisiklet kiralama dükkânlarının olması örneğin; kiralık bisikletlere belirlenen sayıdan çok daha fazla ruhsat verilmesi, fayton ahırlarının denetimi, veteriner bulundurulma şartının yaşama geçirilmemesi, yayalara ait olması gereken kaldırımların işgalinin önlenemiyor oluşu vb. Adalar Ulaşım Çalıştayı önemli bir ilk adımdı. Şimdi sıra ivedi olarak doğru bir planlama ile eyleme dönüşmesinde... Takipçisi olacağız... BU ZAFERBu vatan bizim 30 Ağustos Zafer Bayramı’mız kutlu olsun. ALİM KARACA FETHİYE BELEDİYE BAŞKANI