Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ dishab@cumhuriyet.com.tr 728 AĞUSTOS 2019 ÇARŞAMBA İdlib için farklı vurgularMoskova’daki PutinErdoğan zirvesinde, karşılıklı güvenlik kaygıları dile getirildi Rusya Devlet Başkanı, Türkiye’nin güney sınırında “güvenlik bölgesi” oluşturulmasına yeşil ışık yaktı. İki lider, Jukovskiy Suriye’nin cihatçıların etkin olduğu İdlib vilayetinde Rusya destekli Suriye ordusunun genişlet Uluslararası Havaalanı’nda bir saati aşkın süre görüştü. tiği operasyon Ankara’nın kaygıları nı artırırken, gözler dün Cumhurbaşka nı Tayyip Erdoğan’ın Moskova ziyare tindeydi. Rusya Devlet Başkanı Vladi mir Putin’le bir araya gelen Erdoğan’ın gündemlerinden biri de, Rus Su35 sa vaş uçakları ve havacılık alanındaki or tak faaliyetlerdi. Putin, Jukovskiy Ulus lararası Havaalanı’nda yapılan ve yaklaşık 80 dakika süren görüşmenin ardından yapılan basın toplantısına “İki ülke arasındaki ilişkiler giderek güçleniyor” sözleriyle başladı. İdlib çatışmasızlık bölgesinin Rus üssü ve Suriye askerlerine karşı “teröristler için bir barınak olmasından kaygılı olduklarını” dile getirdi. Suriye’de gerginliği azaltmak üzere Türkiye ve İran’la birlikte başlatılan Astana sürecinin önemini vurgulayan Putin, “İdlib’deki militan yuvalarının etkisiz hale getirilmesi için ek önlemler alınması gerektiğini” söyledi. Putin, Suriye’nin nüfuz alanlarının bölünmesine izin verilemeyeceğini ifade ederken teröristlerin temizlenmesi konusunda iki ülkenin uzlaşıya vardığını kaydetti. Erdoğan: Meşru Su57’yi incelediler Moskova ziyaretinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ilk durağı Uluslararası Havacılık Fuarı MAKS2019’un açılışı oldu. Rusya Devlet Başkanı Putin ile ortak basın toplantısı düzenleyen Erdoğan, “Havacılık ve uzay teknolojileri alanında Rusya ile geliştirmekte olduğumuz sinerjilerin ikili ilişkilerimizin daha da derinleşmesine yardımcı olacağına inanıyorum” ifadelerini kullandı. Ayrıca Rusya’nın beşinci nesil savaş uçağı Su57’yi inceledi. Rus S400 hava savunma sistemlerinin satın alınması sonrasında ABD’nin Türkiye’yi F35 programından çıkarma sıyla, Rusya’dan savaş uçağı alınması gündeme gelmişti. Putin ise, “Rusya’nın havacılık ve uzay alanındaki başarılarının, özellikle Türk misafirlerimiz olmak üzere bütün ortaklarımızın ilgisini çekeceğinden eminim. Bu da karşılıklı işbirliğimiz için yeni ufuklar açacak” diye konuştu. ‘Türk astronot gönderelim’ Bu arada Rusya Federal Uzay Ajansı Başkanı Dimitri Rogozin’in “Cumhuriyet’in 100’üncü yılında yörüngeye bir Türk astronot gönderme” teklifini Erdoğan’ın kabul ettiği de bildirildi. müdafaada kararlıyız sükunetin Suriye ordusunun mayıs kerini tehdit eder bir noktaya varmış Cumhurbaşkanı Erdoğan ise ge ayından bu yana başlattığı “saldırılar tır. Meşru müdafaa konusunda kararlı çen eylülde İdlib’de ateşkesin sağ la bozulduğunu” söyledi. “Sivilleri he lığımızı Putin’e de ifade ettim” şeklin lanması için Rusya ile imzalanan So def alan saldırılar radikal unsurları de konuştu. Sükunetin sağlanması için çi Mutabakatı’nın sağladığı “nispi” güçlendirmektedir. Saldırılar, Türk as Suriye ordusunun saldırılarının dur masını, ateşkesin sağlanmasını istedi, operasyon sonrasında Türkiye sınırına yaşanan göç akınına da dikkat çekti. ‘Türkiye’ye taciz sürüyor’ Fırat’ın doğusu için ABD ile birlikte oluşturulması kararlaştırılan “güvenli bölge” konusunda Putin’e bilgi verdiğini belirten Erdoğan, bölgede Türkiye’ye karşı tacizlerin sürdüğünü de ekledi. Rus lider ise Türkiye’nin, güvenlik konusundaki kaygılarına önem verdiklerini vurgulayarak, “Türkiye’nin, güney sınırında güvenlik bölgesi oluşturması Suriye’nin toprak bütünlüğü açısından iyi olur” ifadelerini kullandı. İdlib harekâtında özellikle TSK’nin 8, 9 ve 10 No’lu gözlem noktalarında güvenlik kaygıları artarken, ziyarete ilişkin Reuters’a bilgi veren bir Türk yetkili, Erdoğan’ın Putin’den, Türk askerlerini koruma yönünde adımlar atmasını talep edeceğini söylemişti. Türkiye’nin Rusya’dan Suriye hükümeti üzerinde baskıyı artırmasını istediğini, Türk askerine en ufak bir saldırıda ise yanıt verileceğini de aktarmıştı. Suriye ordusunun, Rus hava kuvvetlerinin desteğiyle yaklaşık dört aydır sürdürdüğü İdlib harekâtında, bölgede bulunan TSK’ye ait gözlem noktalarında yaşanan güvenlik sorunu ve Türkiye sınırına yönelen göçmen akını, AnkaraMoskova ilişkilerinde gerilime neden olmuştu. Suriye ordusunun, İdlib’in kuzeyini batıya ve güneye bağlayan M4 ve M5 karayollarının güvenliğini sağlamayı hedefleyen son operasyonlarında Morik’te bulunan 9 No’lu gözlem noktası Suriye askeri tarafından çevrelenmiş durumda. Sarman civarındaki 8 No’lu gözlem noktasının çevresine de geçen hafta Suriye askerinin taciz ateşi açtığı bildirilmişti. MAGNITSKY DAVASI AİHM, Rusya’yı suçlu buldu Rusya’da, yolsuzluk iddialarını araştırırken vergi kaçırma suçlamasıyla tutuklandıktan sonra 2009’da hapishanede şüpheli şekilde hayatını kaybeden avukat Sergey Magnitsky dosyasını görüşen Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Moskova’yı suçlu buldu. Mahkeme, Magnitsky’e hapishanede verilen tıbbi bakımın yetersiz olduğunu, bunun ölümüMagnitsky ne yol açtığını, ölümünden kısa bir süre önce de kötü muameleye maruz kaldığını” kaydetti. Rus yetkililerin Magnitsky hakkında “haklı şüpheleri” olduğu belirtilirken bu şüphelerin duruşmaya çıkmadan bir yıl boyunca tutuklu kalması için yeterli olmadığı belirtildi. AİHM Rusya’nın, Magnitsky’nin özgürlük ve güvenlik hakkını ihlal ettiğini ve avukatın adil yargılanmadığını da tespit etti. Kararda, Rusya’nın Magnitsky’nin eşi ve annesine 34 bin Avro tazminat ödemesine hükmedildi. M BM’den insani yardımuhaliflere yakın Suriye İnsan Hakla rı tarafından Cilvegözü Gümrük Kapısı’na geti rı Gözlemevi, Suriye or rildi. Buradaki işlemlerin dusunun büyük oranda dusunun İdlib Gerginliği Azaltma ardından TIR’lar konvoy kontrolü sağladığı İdlib’in güneyin Bölgesi’nde dün düzenlediği ha halinde İdlib’e hareket etti. Erdo deki Han Şeyhun’un doğu ve gü va saldırılarında 6 sivilin yaşamı ğan ve Putin arasında geçen ey ney doğusunda cihatçılarla yaşa nı yitirdiğini aktardı. Bu arada Bir lülde uzlaşıya varılsa da ateşkesin nan çatışmalarda en az 51 kişinin leşmiş Milletler (BM), İdlib kentine sağlanmasında işlevli olmayan So öldüğünü duyurdu. El Kaide bağ ve kırsalına, 35 TIR’dan oluşan in çi Mutabakatı’nın imzalanmasın lantılı Hurras el Din ve Ensar el Din sani yardım malzemesi gönderdi. dan bu yana İdlib’de 1 milyona ya gruplarıyla çatışmalarda yaşamı DHA’nın haberine göre, Hatay’ın kın kişinin yerlerinden edildiği be nı yitirenlerin 20’sinin Suriye as Reyhanlı ilçesindeki BM’ye ait lo lirtiliyor. Son günlerde yoğunla keri olduğu belirtildi. Muhaliflere jistik depolarından yüklenen 35 şan harekât nedeniyle binlerce ki ait uçak gözlemevi ise Suriye or TIR, jandarma ve BM çalışanla şi Türkiye sınırına akın etti. İdlib’den Türkiye sınırındaki kamplara kaçışlar sürüyor. Dünyanın en büyük su aktivitesi Su Haftası, Stockholm’de başladı ‘KİMSE GERİDE KALMASIN’ Sudan’da başkent Hartum’un 50 kilometre kuzeyini vuran sel felaketinde 62 kişi yaşamını yitirdi. 100’den fazla kişi yaralandı. Sudan’da aşiret kavgası Sudan’ın Port Sudan kentinde iki aşiret arasında çıkan çatışmalarda 21 Ağustos’tan bu yana 37 kişinin yaşamını yitirdiği, 200 kişinin ise yaralandığı belirtildi. Sudan makamlarının önceki gün Port Sudan kentinde olağanüstü hal ilan ederek şiddet olaylarıyla ilgili soruşturma yapılması için talimat verdiği kaydedildi. Sudan Egemenlik Konseyi ise Kızıldeniz valisi ve Kızıldeniz devlet güvenlik müdürünün görevden alınmasına karar verildiğini açıkladı. Sudan’ın Kızıldeniz kıyısında bulunan Port Sudan’da Bani Amer ile Nuba aşiretleri arasındaki çatışmalar geçen hafta başlamıştı. Çatışmaların nedeni ise açıklanmadı. OSMAN İKİZ Stockholm’deki Dünya Su Haftası devletlere yönelik “Kimse Geride Kalmasın’’ (Leaving No One Behind) çağrısıyla başladı. Dünyanın birçok ülkesinden üç bin uzmanın katıldığı Dünya Su Haftası’nda hafta boyunca sürecek 200 dolayında çalışma toplantısında, çeşitli boyutlarıyla ele alınacak su sorunu “Kimse Geride Kalmasın” teması kapsamında tartışılacak. BM’nin mart ayındaki su raporu da aynı başlık altında hazırlanmıştı. Bu yıl su sorununun, BM’nin 2015’te belirlenen ve bütün hükümetlerce kabul edilen kalkınma hedefleri kapsamında ele alınması, devletlere politik mesaj verilmek istendiği şeklinde yorumlanıyor. Sürdürülebilir kalkınma hedefleri 28 yıldır düzenlenmekte olan Dünya Su Haftası’nda, bu yıla kadar su sorunu değişik boyutlarıyla ele alınıp çözüm modelleri üretilmekteydi. İklim değişikliğine bağlı olarak bugünden yakıcı bir sorun olarak kendini göstermeye başlayan su ve gıda sıkıntısını göğüsleyebilmenin tek çaresi olarak artık sürdürülebilir kalkınma modeli öneriliyor. Su sorunu üzerine uzman kurum ve kuruluşlarla temas halinde olup, koordineli çalışmayı yönlendiren BM çatısı altında iki yıl önce oluşturulan Su Birimi’nin başındaki Dr. Olcay Ünver, 2019’da “Kimse Geride Kalmasın” temasının seçilerek bütün ülkelere açık bir politik mesaj verilmek istendiğini söyledi. Sacayağı dengelenmeli Dr. Ünver, kalkınmanın sürdürülebilir olabilmesi için “Çevre, ekonomi ve sosyal alanların dengelenmesinden başka çare olmadığı artık anlaşıldı” diyerek, sadece ekonomik kalkınmaya yönelen ülkelerde sonunda çöküş yaşandığına dikkat çekti. “Sağlıklı bir yaşam için nasıl dengeli beslenme gerekiyorsa, sağlıklı kalkınma için de çevre, ekonomi ve sosyal kalkınmadan oluşan sacayağı dengede kalmalı” diye konuştu. 2015’te bütün ülkelerin onayladığı BM Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri 17 başlık altında toplanmıştı. Hükümetlerin kalkınma hedefleri konusunda ne kadar ilerleme sağlandığını yıllık raporlarla BM’ye bildirdiğini söyleyen Dr. Ünver, “Gördüğümüz kadarıyla 2030’da istenilen hedeflere ulaşılamayacak, ancak iklim değişikliğini göz önüne alacak olursak ısınmayı frenlemek için elden gelen gayretin gösterilmesi gerekiyor” dedi. İran Dışişleri Bakanı Zarif, Çin’in ardından Japonya ziyaretinde dün mevkidaşı Taro Kono ile bir araya geldi. Ruhani’den ‘yaptırımları kaldır’ şartı A BD Başkanı Donald Trump’ın G7 zirvesinde Tahran ile kapıyı aralama adımları olarak yorumlanan açıklamalarının ardından İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’den mü zakere için önce “Washington’ın yaptırımla rı kaldırması” talebi gelirken Tahran’dan iti raz sesleri sürüyor. Dün televizyondan halka seslenen Ruhani, “ABD yasadışı, haksız ve yanlış yaptırımları kaldırmazsa hiçbir olum lu gelişme olmaz. Görüşme sadece fotoğ raf çektirmekten ibaret olur ve bu da müm kün değildir. Anahtar ABD’nin elinde” de di. Çin’deki resmi temasları sırasında İran’ın resmi ajansı IRNA’ya konuşan İran Dışiş leri Bakanı Cevad Zarif de “Fransa ziyare timde söylemiştim, ABD, nükle Hariri, Lavrov’la er anlaşmaya dö görüştü nüp, yükümlülüklerini gerçekleştirene kadar İran Cumhurbaşkanı’yla Trump’ın görüş Lübnan Başbakanı Saad Hariri, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile yaptığı te mesi tasavvur edi lefon görüşmesin lemez. Bu durumda bile ikili görüşme olmayacaktır” yorumunu yaptı. AA’nın İran’ın yarı resmi Tesnim de İsrail’in Lübnan’a düzenlediği saldırıyı değerlendirdi. Hariri, “Beyrut’un güney bölgesine yönelik saldırı tehlikeli bir eylem olmasının ajansından aktar yanı sıra Lübnan’ın dığı habere göre egemenliğine taciz ise meclisin dün sabahki oturumunda milletvekili Ahmed Emirabadi Ferahani tarafından okunan 83 imza ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 1701 sayılı kararına aykırı bir adımdır” dedi. Öte yandan İran’da ikisi İranİngiltere çifte vatan lı bir bildiride, Ru daşı 3 kişi, İngilte hani hedef alın re ve İsrail istihbarat dı. Ruhani’nin müzakerelere ilişkin dünkü açıklamasının İran’ın dini lideri Ali Hamaney’in talimatlarına ay servisleriyle bağlantılı oldukları gerekçesiyle 10’ar yıl hapis cezasına çarptırıldı. İran temyiz mahkemesi ise “kültürel ajanlık” yaptığı suç kırı olduğu savu lamasıyla tutuklanan nuldu. İran Hükü British Council çalı met Sözcüsü Ali Rebii’den de “Bu şanı Aras Amiri’nin 10 yıllık cezasını onadı. günkü şartlarda ABD ile müzakere mümkün değil” açıklama sı geldi. İran’la ABD arasında arabuluculuğa soyunan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, sürpriz bir kararla İran Dışişleri Ba kanı Cevad Zarif’i G7 zirvesine davet etmiş ti. ABD Başkanı Trump, Ruhani ile görüşme ihtimali olduğunu belirtirken Ruhani, “Ül kemizin çıkarları için her türlü aracınn kul lanılması gerektiğine inanıyorum” demişti. Tahran’da Muhafazakâr kanattan görüşme açıklamasına tepkiler yükselmişti. ÇinABD hattında Vietnam atışması WashingtonPekin hattında gerilim sürerken taraflar bu kez Güney Çin Denizi’ndeki ihtilaflı sularda Vietnam üzerinden karşı karşıya geldi. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Çin’i Vietnam sularında “zorbalık taktikleri” uygulamakla suçladı. Çin’in petrol ve gaz araştırma gemisinin Vietnam’ın ilan ettiği karasularında faaliyet gerçekleştirmesinin ardından Pentagon’dan yapılan açıklamada “Son zamanlarda, Çin Vietnam’ın Güney Çin Denizi’ndeki uzun süredir devam eden petrol ve gaz faaliyetlerine olan müdahalesini yeniden başlattı” denildi. Pekin’den yapılan açıklamada ise “Washington, Güney Çin Denizi’ndeki durumu yanlış aktarmakla” suçlandı. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, “ABD yönetiminin doğru ile yanlışı karıştırarak düşüncesizce açıklamalar yaptığını” kaydetti. Sözcü, “ABD’yi bu davranışlarından vazgeçip, bölgesel ve uluslararası konularda olumlu ve yapıcı bir rol oynamaya çağırıyoruz” dedi. ABD ile Vietnam’ın da aralarında bulunduğu 10 ülkeden oluşan ASEAN’ın gelecek ay bir donanma tatbikatı düzenleyeceği açıklanmıştı. İtalya’da Conte düğümü çözüldü İtalya’da yeni hükümet kurma çabasındaki popülist 5 Yıldız Hareketi (M5S) ile Demokratik Parti (PD) arasında Giuseppe Conte’nin başbakan olarak devam etmesine yönelik krizde uzlaşı sağlandı. BBC’nin haberine göre, M5S ile PD, Conte’nin başbakan olarak kalması konusunda anlaştı. İki parti arasındaki görüşmeler, Conte konusundaki fikir ayrılıkları yüzünden durma noktasına gelmişti. Haberde, M5S ile PD’nin koalisyonu bugün açıklamasının beklendiği, başarısız olunması halinde ise Cumhurbaşkanı Sergi Mattarella’nın geçici bir hükümet atayarak erken seçim ilan edeceği belirtildi. Bu arada ABD Başkanı Donald Trump’ın geçen hafta istifa eden Conte’ye yönelik Twitter’dan destek mesajı kimileri tarafından İtalya’da “dış müdahale” yorumlarına neden oldu.