Katalog

10 25 AĞUSTOS 2019 PAZAR TASARIM: SERPİL ÜNAY BULMACA SEDAT YAŞAYAN SOLDAN SAĞA 1 Resimde gördüğünüz, tiyatro oyunlarının yanı sıra “Şu Çılgın Türkler”, “Diriliş” gibi romanlarıyla da tanınmış yazarımız... Ayakkabıcıların kullandığı küçük eğe. 2 “Yıldıztaşı” da denen, kırmızımsı tonda kuvars türü... Anadolu’nun çeşitli yörelerinde yaşayan ve “Tahtacılar” da denen AleviTürkmen topluluğu. 3 Gemi yapımında ve doğramacılıkta kullanılan bir Güney Amerika ağacı... Anasonla tatlandırılan alkollü bir içki... Hinduların kutsal kitabı... Kurnaz, açıkgöz. 4 Tanrı’nın insan ruhlarını yarattığı zaman... Kendini beğenmiş kimseler için kullanılan bir alay sözü... Yük ve yolcu taşımakta kullanılan, lokomotifin çektiği demiryolu arabası. 5 Eski Mısır’da güneş tanrısı... Kuyumculukta, altın ve gümüş eritilen kalıbın içine konan çerçeve... Nazilerin politikasında Germen ırkından kimselere yakıştırılan ad... Amazon havzasındaki bataklık orman. 6 “ dolanır, yıllar geçer / Dostlar beni hatırlasın” (Âşık Veysel)... Şinasi ve Namık Kemal’le birlikte Tanzimat edebiyatının öncülerinden olan şair ve yazarımız... Şöhret... Rüyaların gö rüldüğü uyku evresine verilen ad. 7 Sürekli çalışan insanlar için kullanılan şaka yollu sözcük... Adları sıfat yapan bir yapım eki... Yurdumuzda kurulmuş yirmi bir köy enstitüsünden biri. 8 Anlamını vererek, özünü ifade ederek... Bir nota... Bir şeyin varlığı kabul etmeme, yok sayma... Arnavutluk’un plaka kodu. 9 Tümör... Hint Okyanusu’nda çok derin bir çukur... Ermeni müziğine özgü, kavala benzer bir çalgı... Orta Asya dağlarında yaşayan, iri cüsseli bir yabankoyunu. 10 Endonezya’nın Lombok Adası’nda etkin bir yanardağ... Hastalık etkenlerini zararsız duruma getirmek için vücudun çıkardığı madde... Vaşak denilen hayvanın ufak bir türü. 11 Eylemli olarak yapılanlar, gerçekleştirilen işler... Bir gıda maddesi... Meksika mutfağına özgü bir tür dürüm. 12 Yağı alınmış sütten ya da yoğurttan yapılan peynir... Yerden belirli bir yükseklikte yürümek için kullanılan uzun ayaklık... Rütbesiz asker... Denizli’nin Serinhisar ilçesinde bir yayla. Bu haftaki bulmaca ödülü Kinimiz Dinimizdir Türkçü Faşizm Üzerine Bir İnceleme Fatih Yaşlı Yordam Kitap 11 AĞUSTOS 2019 1741 KAZANANLAR: Uğur Burnak, Serap Suvardar, Şaban Özbek, Ayten Küçük, Fikret Özen, ANKARA, Tomris Yardımcı, Ayşe Ergün, Hikmet Uğurlu, ANTALYA, Ü. Feza Özüdoğru, SAMSUN, Hasan Murat Akdağ, BALIKESİR, Şükrü Kıysüren, ADANA, Şafak Aydın, Sükuti Çene, Fevzi Disanlı, Refika Nermin Eden, İSTANBUL, Şengül Gürer, Alim Tosun, Levent Kahraman, Cemal Doğan, İZMİR, Ayşe Aslantürk, AYDIN, İ. Muzaffer Baloğlu, GAZİANTEP, Ekmel Hakkı Yalçın, KIRKLARELİ, Ufuk Arsoy, KARABÜK, İsmail İlhan, MANİSA Not: Bulmaca yanıtlarını bundan böyle bulmaca@ cumhuriyet.com.tr veya (0212) 343 72 69 numaralı faksa gönderebilirsiniz. Posta ile gönderilen yanıtlar ise aynı adrese gönderilmeye devam edecek. 11.08.2019 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde yayımlanan bulmacanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayanlar arasında yapılan çekilişte Oktar Türel’in Küresel Tarihçe, 194579 (Yordam Kitap) kitabını kazananlar: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 GU S TAV E F L AUB E R T KAPA 2 EĞ İ LBAŞ ANZ E R UT E RUS 3 RUM OK AL İ L KAL EM AK 4 T R İ UMV İ R A E K E BURHAN 5R TR EAZ MAT A UM İ AK A 6UÇ UYKULUK RA İN S EN 7 D İ NK İM S UP A L AN S UMO 8 EĞE E Y İ R TME Ç S İ NAN M 9 B İ ZOT E HA B NAM E ARAKA 10 E N A Y İ BO F A YA L AMA ET 11 L RO S İ NA EL İ L NA F E 12 L İ E G E RE P E SA J TAGL İ K 13 S T O P E R A S E R O F O B İ RA 14 O T SİT A Ş AR TA 15 T İ K K A Ş K A R İ K A S 16 O M A L LUR ECE A 17 D A V A R O İ LTEBER 18 A T KANO L A DEB İ 19 F O T O N M İ S T İ OT 20 E R O T İ K KONTO Ş 13 Eski dilde su... Bir yazarın özgün yapıtının bir kopyacı tarafından temize çekilmiş elyazması... Güney Amerika’da yetişen, tohumu gıda ve kozmetik sanayisinde kullanılan, baklagillerden bir bitki... Optikte, morötesi ve kızılötesi ışınımların dalga boylarına göre sıralanarak dizilmesi. 14 Taşıtların trafik zorunlulukları dışında durması... Japon müziğine özgü, bambu kamışlarından yapılmış nefesli bir çalgı... Boşalma, boşalım. 15 Şaşılacak kadar çirkin olan şey... Kenya’nın başkenti. 16 Uyumak, çok içip sızmak... Sürekli akım sağlayan elektrik pilini icat eden İtalyan fizikçi. 17 Kosova, Arnavutluk, Sırbistan ve Karadağ’da yaşayan bir halk... “ ü namus şişesini taşa çaldım kime ne” (Nesimi). 18 Gelecek... Aldatma işi, hile... Kimi yiyeceklere lezzet ve renk katmak için eklenen suluca malzeme... Tıpta delidana hastalığının kısa yazılışı. 19 Bir gösterme sıfatı... İnsanın kendine karşı duyduğu saygı... Yavru, çocuk. 20 Orta Asya’da yaşayan Şamanist Türkler arasında yaygın bir fal... Uzun şeritler durumunda bir deniz yosunu. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1 “Osmanlı Toplum Düzeni”, “Türk Devrimi ve Sonrası”, “İslam, Laiklik Aydınlanma Savaşı” gibi yapıtlarıyla tanınmış tarihçi ve yazarımız... Kayseri’nin Yahyalı ilçesinde, doğal güzelliğiyle tanınmış şelaleler. 2 Düdenden daha geniş olan çukurluklara verilen ad... Kurtuluş Savaşı sırasında İnebolu’dan Ankara’ya kağnısıyla cephane taşırken çocuğuyla birlikte donarak ölen halk kahramanı... Önceden belirlenmiş bir programa göre yapılan gezi. 3 Yaşamını ya da kariyerini boşa harcamış kimse... Kimi Türk lehçelerinde “ağa” yerine kullanılan sözcük... Ekolojide, bir canlının varlığını sürdürebildiği yaşama ortamının en küçük birimi... En büyük ustası Ömer Hayyam olan şiir türü. 4 İnsan bilgisinin yapısını ve geçerliliğini inceleyen felsefe dalı... Orta Anadolu’ya özgü çoban köpeği cinsi... Umman’ın plaka kodu. 5 Telli bir çalgı... Paramızı simgeleyen harfler... Ağzına kadar dolmuş olan... “Bir cim çıkmaz eğer karnını yarsan / Camiye gelir de beğenmez” (Kaygusuz Abdal). 6 Laboratuvarlarda kullanılan, bir ucu kapalı cam boru... Dinlenmek için bir süre işten ayrılma... Artvin yöresinde yetişen ve kurutularak çorbası yapılan hoş kokulu bir ot... Bedence bir sakatlığı olan kimse. 7 Uşak ilinde bir kaplıca... Köşe 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 İsim:......................................................................................................................................... Adres:...................................................................................................................................... ................................................................................................................................................. Tel:.......................................................................................................................................... çaprazı... Arjantin’in plaka kodu. 8 Sazın en ince ses veren teli... Bir seslenme ünlemi... Kenar süsü... Kuran’da bir sure... 19541967 yılları arasında Metin Toker tarafından Ankara’da yayımlanan haftalık haber dergisi. 9 “Dizlerin duruyor mu başımı koyacak / ben geldim, oğlun, hayırsızın” (Ahmet Erhan)... Açı ölçmeye yarayan, dönme hareketli bir çeşit cetvel... Bayağı, sıradan... Otel, tiyatro gibi yerlerde girişe yakın geniş yer. 10 Afrika’da yaşayan, bacakları beyaz çizgili bir hayvan... Öğütülmüş tahıl... Suda köpürtülerek içilen ilaçlar için kullanılan sözcük. 11 “Kötü, sevimsiz” anlamında argo sözcük... Tıp dilinde sarılık hastalığına verilen ad... Tuvalara özgü nefesli bir çalgı... Bir nota. 12 Şebeke... Kıvırcık tüylü bir süs köpeği... Dalaşı vardır... Çeşitli boyda davullara verilen ad... “ tutmuş söylemez olmuş / Ağızda dilleri gördüm” (Yunus Emre). 13 Ortaçağda açık denizlerde kullanılan yelkenli gemi... Sazı kurmaya yarayan burgu... Hıristiyanlıkta, insanın Tanrı’ya ve baş ka insanlara duyduğuna inanılan doğaüstü aşk. 14 Ceviz büyüklüğünde bir domates cinsi... Delikli ve köpüklü lav akıntısı... Doğa güzelliklerinden yararlanmak ya da spor yapmak için oluşturulmuş konaklama tesisi... Zeytine benzer meyvesi sakız gibi çiğnenen bir palmiye türü. 15 Diyotlu aydınlatma yönteminin kısa yazılışı... “Doktor balık” da denen ve sedef hastalığının tedavisinde kullanılan bir balık. 16 Güneydoğu Asya’da bir ırmak... Bir nota. 17 Bir soru eki... Bir haber ajansının kısa yazılışı... Resim ve heykel sanatlarında varlıkların biçimi. 18 Bir görüntü ya da davranışın daha iyi kavranmasını sağlamak için simgelerle göz önünde canlandırıp dile getirme... “Melâli anlamayan nesle değiliz” (Ahmet Haşim). 19 “Aptal, bön” anlamında argo sözcük... Bir tür bağımsızlığı olan büyük il. 20 “Danişmendname”, “Uyur İdik Uyardılar”, “Hacı Bektaş, Efsaneden Gerçeğe” gibi yapıtlarıyla tanınmış Fransız Türkolog. TELEVİZYON Hazırlayan: ÖZNUR OĞRAŞ ÇOLAK ‘Dolar Üçlemesi’nin ilk filmi TRT 2 09.45 Yönetmenliğini Sergio avarenin kendini gurur, açlık ve Leone’nin üstlendiği 1964 ya intikam üzerine oynanan bir oyu pımı “Bir Avuç Dolar”, bugün saat nun ortasında bulmasını odağı 09.45’te TRT 2’de gösterilecek. na alıyor. İsmi filmin hiçbir anın Başrolünde Clint Eastwood’un oy da açıklanmayan ve kısaca “sarı nadığı western tarzı film, “Birkaç şın” olarak bilinen gezgin, reka Dolar İçin” ve “İyi, Kötü ve Çir bet halindeki iki aileyi kendi çı kin” filmlerinin takip ettiği, kısaca karları doğrultusunda kullanmaya “Dolar Üçlemesi” olarak bilinen ve bu kanlı oyunun ortasında ha serinin ilk filmidir. Film isimsiz bir yatta kalmaya çabalıyor. YAYIN AKIŞI 09.15 İçimizden Üçümüz 10.10 Pazarlık 10.40 Vahşi Doğadaki Casus 11.30 10’Larca Bilgi 12.00 Yurtsuz Kraliçe 12.55 Ailenin Yeni Üyesi 13.50 Kurtlarla Yaşamak 14.45 Zaman Makinesi 15.15 Acil Durum Senaryoları 15.40 Rikki’nin Türkiye Rotası 16.10 Ekmek Parası 16.40 10’Larca Bilgi 17.10 Guguk Kuşu Yuvamdaki Düşman 18.05 Bi Çiftlik 18.35 Yiyeceğin Serüveni 19.05 Yurtsuz Kraliçe 20.00 Büyük Mücadele 21.00 Kuş Bakışı Dünya 21.55 Geçmişin Gölgesinde 22.30 Bilimin Ev Hali 23.00 Vahşi Doğadaki Casus 23.50 Geleneği Yaşatmak 07.00 Güne Merhaba Hafta Sonu 10.00 Hafta Sonu 12.00 Haber 13.00 Haber 14.10 Yeşil Doğa 15.00 Haber 18.15 7. Vites 19.00 Ana Haber 21.00 Para Dedektifi 22.00 Haber 00.00 Gece Haberleri 08.40 Türkiye Ekspresi 09.15 Atölye 09.45 Western Kuşağı Bir Avuç Dolar 11.30 Tarihin Ruhu 13.00 Konsere Davet 13.30 Pazar Konseri 15.00 Belgesel: Simon Reeve İle Kahvenin İzinde 16.00 Resim Sevinci: Bob Ross 16.30 Evliya Çelebi 17.00 Koleksiyoner 17.30 Sarayın Lezzetleri 18.00 Tarihin Ruhu 18.30 Sinema Dünyası 18.50 Kısa Bir Ara 19.00 Muasır 19.30 Atölye 20.45 Fotoğraflar 21.15 Film Önü 21.30 Film: Buğday 08.00 Haber Bülteni 08.40 Spor 09.00 Haber Bülteni 09.15 Tülin Şahin ile Hamilelik Günlüğü 11.15 Ruhun Doysun 12.10 Spor 12.20 Yaşasın Hayat 13.00 Haber Bülteni 14.15 Futbol Aktüel 15.10 Spor 15.20 Zaman Yolcusu Türklerin İzinde 16.15 0’dan 100 17.40 Spor 18.15 Lezzet Avcısı 19.00 Haber Bülteni 19.15 O Anın Hikâyesi 20.00 Ana Haber 21.00 NTV Belgesel Kuşağı / Dünyanın Doğal Harikaları 23.40 %100 Futbol 08.30 Çalar Saat Hafta Sonu 11.15 Temizlik Benim İşim 13.30 Eski Köye Yeni Adet 15.45 Her Yerde Sen 19.00 FOX Ana Haber Hafta Sonu 20.00 Yaparsın Aşkım 00.15 Efsane Aile 07.00 Sinema Kuşağı 09.30 Haber Turu 10.00 Forum 12.00 Karanlıktan Aydınlığa 13.00 Haber 13 14.00 Haber Turu 17.00 Tele Kültür 18.00 Haber Turu 19.00 Ana Haber 20.00 Karanlıktan Aydınlığa 21.00 Türkiye’nin Yönü 23.00 Haber 23 09.45 Altın Peşinde 13.55 Goblin Works Garajı 14.45 Hurda Avcıları 15.35 Gizli Milyarder 16.30 Bilinmeyene Yolculuk 17.25 Nasıl Yapılır? 18.15 Ed Stafford: Yaban Macerası 19.10 Kindig Garajı 20.05 Ölümcül Av 21.00 Bilinmeyene Yolculuk 21.55 Ormanın Koruyucuları 22.50 Goblin Works Garajı 23.45 Aaron’un İşe İhtiyacı Var 24.30 İşte Sürat İşte Ses 10.00 Çığır Açan Buluşlar 10.55 Vahşi Gezegen Derlemeler 12.40 Uçak Kazası Raporu Özel 13.35 Uçak Kazası Raporu Özel 14.25 Uçak Kazası Raporu Özel 15.20 Korkusuz Balıkçılar 16.15 Çığır Açan Buluşlar 17.10 Zihin Oyunları 18.00 Yıldızlarla Buluşma 19.00 Apollo: Ay’a Dönüş 20.00 Zihin Oyunları 21.00 Ay’ın İzinde Apollo 22.55 Zihin Oyunları 23.50 Mühendislik Harikaları 00.45 Explorer 01.30 Ay’ın İzinde Apollo 03.00 Kanunsuz Ada Özel 03.45 Hitler’i Kandıran Kral [email protected] SATRANÇ GM SUAT ATALIK [email protected] Hata Hatanın neresinden dönülse kârdır! Zaman zaman hatalar kaçınılmaz olur. Geçen hafta bu köşede çıkan ikinci diyagram oyundan gelen konuma uymadığı gibi önceki haftanın BotvinnikSchmid partisinden alınmaydı. 12 yıllık tecrübeyle gazete satranç köşesinde hataları minimuma indirmek üzere bir sistem oturttuk: Mise en page oluştuğunda tarafıma gönderilir ve ben de son kez inceleyip eğer bir hatayı tespit edebilirsem böylece değişiklik yapmaya vakit kalır. Geçen hafta olan hata bu aşamaların daha ilerisinde oluşmuş ve önlemenin tek yolu ilk baskıyı kontrol edenin sadece satranç bilmesi değil satranççı olması. Neticede önüne satranç takımını alıp oyuna bakacak seviyedeki okur için değişen bir şeyin olmayışı teselli kaynağı. Şimdi bu tarz sonucu değiştirmeme ihtimali olan hatalara tahtadan bir örnek: Konumumuz GM Richard Rapport (2747)GM Levon Aronyan (2765), Saint Louis (rapid) 2019 oyunundan. Teknik olarak basit bir konum olmasına rağmen bazı hatalar öğretici nitelikte: 1...Ka5! 2.Ke7! Kb5 3.Şg4? (Rapport’un orijinal niyeti olan Şahı Ke7’nin etrafından dolaşıp e8’e sokmak hatalı. Standart kazanç tekniği 3.Şg6! Kb6 (3...Kb8 4.Ke5! Kb6 5.Şh5 Kb8 6.g6) 4.Şf5 Kb5 5.Şf6! Kb6 6.Ke6 Kb1 7.Ke8 Şh7 8.g6 hemen kazanırdı.) Kb1! 4.g6 (4.Şh5 Kb5! başa döner.) Kg1 5.Şf5 Kf1 6.Şe6 Ke1 7.Şd7 Kd1 8.Şc6 (Rapport bu noktada 8.Şe8? Kd6! 9.Kg7 Şh8= ile oluşacak pat mekanizmasını fark ediyor. 8.Şc8 Kc1 9.Şd8 Kd1 10.Kd7 oyuna dönüşür.) Kc1 9.Şd6?! (Beyazın kazanması için ilk aşamada Şahının yardımına ihtiyacı yok: 9.Şb5! Kb1 10.Şc4 Kc1 11.Şd3 Kd1 12.Şe2 Kd8 13.Şe3 Ka8 14.Şe4 Ka4 15.Şe5 Ka5 16.Şf6 Ka6 17.Ke6 Ka8 17.Kd6! Kb8 18.Şe7 Kb7 19.Kd7 Kb8 20.Kd8 uzun ama güvenilir ilk kazanç yöntemi.) Kd1 10.Şc7 Kc1 11.Şd8 Kd1 12.Kd7 Kg1? (12...Kh1! 13.h7 Şh8 14.Kd6! (Fikir 15.Ke6e8) Şg7 15.Ke6 Kd1 16.Şc7 Kc1 17.Şd6 Kd1 18.Şe5 Kd8 19.Şf5 Kd5 20.Ke5 Kd8 21.Şg5 Ka8 22.Ke7 Şh8 23.Şh6 ikinci standart kazanç yöntemidir.) 13.Kd6! Kh1 14.g7! (14.h7 Şg7 15.Ke6 bir önceki paranteze dönüşür.) Kg1 15.Kf6 Kd1 16.Şc7 Kc1 17.Şd6 Kd1 18.Şe5 Ke1 19.Şf4 Kf1 (19...Ke8 20.Şf5! Şh7 21.Kf8) 20.Şg5 (Siyah Kale 8. yataya dönemediği için Kf8 tehdidi engellenemez.) Kg1 21.Şh4 Şh7 22.Kf8 Kh1 23.Şg3 Siyah terk eder. 10 Hatayı tespit etmek, hatasız sistem oturtmak için bilgi, ona sahip olmak için de satranççı olmak lazım. Satrancın devlete bağlandığı anda kendine özel statü istenmesi lazımdı. Satranççı olmayan, onun dışında da hayatta NN (Nomen Nescio) olmaktan ileri geçemeyen başkan ve yönetim kurulu üyeleri yaklaşık 30 yıldır yapmadık haksızlık bırakmadılar. Bitlis olayı da bunlardan biri ve ortada yerel Ligin yapıldığına dair hiçbir delil ortaya koyamayan bir TSF Başkanı var. Satrançta bir şampiyona hatta turnuvanın yapıldığını tur be tur alınan imzalı hakem kartları ve oynanmış oyunların notasyon kâğıtlarıyla ispat edersiniz. İster bilgisayar ortamında ister matbu olarak bu evraklar ortaya konur, turnuva reyting hesaplarına girer. Sistemin normalde 6 aydan kısa bir sürede ELO ve UKD, İl Temsilciliği, Teknik Kurul üzerinden alarm vermesi gerekirdi. Kimse kendini kandırmasın Bitlis’de ne satranç ne de satranççı var, “Dev Lig”, “Devler Ligi” gibi palavraları üretmek kolay lakin şampiyon olan Bitlis Tatvan takımının bayan masasının usulen bir yedeğinin bile olmayışı oyuncu bulunmadı ğının ispatı. İdareyi maslahatın astüst ilişkisinde, emir altında bölgede suni bir satranç hareketi ve oy potansiyeli yaratmakta olduğu belli, hem de 6222 sayılı Kanun’un varlığını hiçe sayarak! Satrancı bitirirse toplumların vurdum duymaz kaldığı bilgisayar hilesi ve şike bitirecek. En kötüyü bir kenara bırakırsak eskiyle yeninin kıyaslaması günümüzde yapılan hataların çoğunlukla bilgi eksikliğine bağlı olduğunu işaret ediyor: Konumumuz bu kez yine Saint Louis, Missouri’de yapılan Sinquefield Kupası’ndaki GM Yan Nepomniyaşçi (2774)GM Hikaru Nakamura (2743) oyunundan. Hemen hatırlattığı finaller CapablancaJanowski, New York 1916 ve TaymanovFischer, Buenos Aires 1960. 1...Fa3! 2.ef5 Şf5 3.Şd4 Fb4 4.Şd5 Fd2 5.Şc5 b4 6.Şc4 Şe4 7.Fd6 Şf5 8.Fb4 Ff4 9.Fc3 Fd6 10.Şd5 Fe7 11.Fd4 Fb4! 12.Şc4 Fa5 13.Fc3 Fd8 14.b4 Şe4 (14...Şe6!) 15.b5 Fc7 16.Şc5 Şd3 17.Şc6 Şc4!= Genç Fischer’in Rus dergilerden kaptığı reçete. Ayrıca Fischer’in bu finali erler g hattındayken berabere yapmış olduğunu da unutmayalım! Oyunda Nakamura 1...b4?? 2.Fb8 Şf6 (2... Fb2 3.Fa7 Fc1 4.Fe3 oyunu kısaltır.) 3.Fd6! Şe6 4.Fe5!Zugzwang Fa3 5.Fd4 Fc1 6.Fe3 Fb2 7.Fd2 fe4 (7...Fa3 8.ef5 Şf5 9.Şc4 kazanır. Siyahın berabere yapabilmesi için şart olan f4 erine basacak Fd6 dönüşü oluşmuyor.) 8.Şe4 Fa3 9.Şd4 Şf5 10.Şd5!? (10.Şc4) Şf6 11.Şc5 Şf5 12.Şb5 Şe4 13.Fb4 Siyah terk eder çünkü 13...Fc1 14.Fd6! 10